Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Daxili gəlir dərəcəsi (daxili gəlir rentabelliyi, daxili gəlir nisbəti ing. internal rate of return, IRR) — gələcək pul vəsaitlərinin cari dəyərini və ilkin investisiyanın dəyərini bərabərləşdirən faiz dərəcəsi, xalis cari dəyər (NPV) 0-dır. NPV bu günə diskont edilmiş pul vəsaitlərinin hərəkəti əsasında hesablanır.
Tərifi
Kanadalı professor Entoni Atkinsona görə, daxili gəlir dərəcəsi investisiyadan gözlənilən faktiki gəlir dərəcəsinin dəyəridir.
CF ödəniş axını üçün, burada 
ildən sonrakı ödənişdir (
) və 
məbləğində ilkin investisiya, daxili gəlir dərəcəsi 
ifadəsindən hesablanır:
və ya
Elektron cədvəllərdə maliyyə funksiyalarına daxili gəlir dərəcəsini hesablamaq funksiyası daxildir. OpenOffice.org Calc daxili gəlir dərəcəsini hesablamaq üçün IRR funksiyasından istifadə edir. Microsoft Excel və ya OpenOffice.org Calc-də Məqsəd Axtarış seçimindən istifadə edərək IRR-ni təyin etmək mümkündür.
Məsələ: İl Ödəniş axını 0 -100 1 +120
NPV-nin hesablanması: i = faiz dərəcəsi NPV = -100 +120/[(1+i/100)^1]
IRR-nin hesablanması (faiz): NPV = 0 -100 +120/[(1+IRR/100)^1] = 0 IRR = 20
İnvestisiya qərarları qəbul edərkən, IRR alternativ investisiyaların dərəcəsini hesablamaq üçün istifadə olunur. Müxtəlif IRR-li bir neçə layihə arasından seçim edərkən maksimum IRR dəyəri olan layihə seçilir. Nəzərdən keçirilən dövr ərzində pul vəsaitlərinin hərəkəti işarəsini bir neçə dəfə dəyişdikdə bu meyardan istifadə edilmir.
Maliyyə alətlərinin daxili gəlirlilik dərəcəsi
Maliyyə alətləri üzrə daxili gəlirlilik bu maliyyə aləti üzrə gələcək ödəniş axınının cari dəyərinin onun bazar qiyməti ilə üst-üstə düşdüyü faiz dərəcəsidir. Bu şəkildə müəyyən edilmiş daxili gəlir dərəcəsi, müəyyən bir maliyyə anında investisiyanın daxili gəlir dərəcəsinə bərabərdir.
İstiqrazların daxili gəlir dərəcəsini müəyyən etmək üçün tez-tez təxmini "tacir" düsturu istifadə olunur:
, burada
![image]()
— istiqrazın nominal dəyəri;![image]()
— istiqrazın cari bazar qiyməti;![image]()
— illik kupon gəliri;![image]()
(illərlə) — istiqrazın ödəmə müddətidir.
Daxili gəlir dərəcəsinin hesablanması metodu ilə diskont edilmiş dəyər göstəricisi arasında əlaqə ondan ibarətdir ki, daxili gəlir dərəcəsinin göstəricisi ilkin investisiyanın məbləği çıxılmaqla əldə edilən gəlirin diskont edilmiş dəyərinin uçot dərəcəsinin səviyyəsini əks etdirir. (xalis cari dəyər) sıfıra bərabər olacaqdır. Alınan gəlirin xalis cari dəyərini sıfıra endirmək üçün diskont dərəcəsi nə qədər yüksək olmalıdırsa, bu investisiyaya bir o qədər üstünlük verilir.
Daxili gəlirlilik dərəcəsi investisiyanın müddəti başa çatana qədər (müddəti bitənə qədər) əldə edilmiş pul vəsaitlərinin hərəkətinin daxili gəlir dərəcəsinə bərabər nisbətdə yenidən investisiya ediləcəyi və onun dəyişməz qalacağı fərziyyəsinə əsaslanır.
Daxili gəlir dərəcəsi maliyyə alətinə qoyulan investisiyanın minimum məqbul gəlir dərəcəsindən yüksək olduqda investisiya uyğun hesab edilir.
İstiqrazların daxili gəlir dərəcəsi ödəməyə qədər gəlirlilik adlanır. İstiqraz nominaldan fərqli qiymətə satılarsa, istiqrazın ödəmə müddəti kupon dərəcəsindən fərqli ola bilər.
Kredit faizlərinin tətbiqi və istehlakçı tərəfindən effektiv faiz dərəcəsinin istifadəsi
Mərkəzi Bankın tələblərinə əsasən, banklardan EFD — effektiv faiz dərəcəsini (birinci maddədə verilmiş düstura uyğun olaraq hesablanır) göstərməlidirlər. Bu dərəcə borcalan tərəfindən elektron cədvəl redaktoru və IRR düsturundan (Microsoft Excel IRR-də) istifadə edərək müstəqil olaraq hesablana bilər. Düsturun özəlliyinə görə, yuvarlaqlaşdırmadan eyni xanadakı nəticəni ödəmə müddətinə (aylıq ödənişlər üçün - 12, gündəlik ödənişlər və ya qeyri-standart cədvəl üçün - 365) vurmaq lazımdır. Məsələn, “10-10-10” krediti üzrə −9000 (yəni −10000+1000 malın dəyəri çıxılmaqla, kredit verilməyən kassa ödənilən məbləğ) 1000 (A2-A11 xanalarında), yəni 10 dəfə uçota alınır.=IRR(A1:A11*12)
Daha çox dəqiqlik üçün XIRR (openoffice) düsturundan istifadə edin −9000 15/01/2011 1000 15/02/2011 1000 15/03/2011 … (10 dəfə) XIRR(A1:A11;B1:B14)=2.
Yəni, annuitet ödənişindən istifadə (dövrün hər günü) effektiv dərəcəsini 1,13 dəfə artırıb.
Bu düstur başqa məqsədlər üçün də istifadə edilə bilər (məsələn, aylıq ödənişlərə qarşı bir il üçün səyahət biletinin alınması).
İstinadlar
- Аткинсон Э.А., Банкер Р.Д., , Юнг М.С. Управленческий учёт. СПб: ООО «Диалектика». 2019. 507–508. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Daxili gelir derecesi daxili gelir rentabelliyi daxili gelir nisbeti ing internal rate of return IRR gelecek pul vesaitlerinin cari deyerini ve ilkin investisiyanin deyerini beraberlesdiren faiz derecesi xalis cari deyer NPV 0 dir NPV bu gune diskont edilmis pul vesaitlerinin hereketi esasinda hesablanir TerifiKanadali professor Entoni Atkinsona gore daxili gelir derecesi investisiyadan gozlenilen faktiki gelir derecesinin deyeridir CF odenis axini ucun burada CFt displaystyle CF t t displaystyle t ilden sonraki odenisdir t 1 N displaystyle t 1 N ve IC CF0 displaystyle IC CF 0 mebleginde ilkin investisiya daxili gelir derecesi IRR displaystyle IRR ifadesinden hesablanir NPV IC t 1NCFt 1 IRR t 0 displaystyle NPV IC sum t 1 N frac CF t 1 IRR t 0 ve ya IC t 1NCFt 1 IRR t displaystyle IC sum t 1 N frac CF t 1 IRR t Elektron cedvellerde maliyye funksiyalarina daxili gelir derecesini hesablamaq funksiyasi daxildir OpenOffice org Calc daxili gelir derecesini hesablamaq ucun IRR funksiyasindan istifade edir Microsoft Excel ve ya OpenOffice org Calc de Meqsed Axtaris seciminden istifade ederek IRR ni teyin etmek mumkundur Mesele Il Odenis axini 0 100 1 120 NPV nin hesablanmasi i faiz derecesi NPV 100 120 1 i 100 1 IRR nin hesablanmasi faiz NPV 0 100 120 1 IRR 100 1 0 IRR 20 Investisiya qerarlari qebul ederken IRR alternativ investisiyalarin derecesini hesablamaq ucun istifade olunur Muxtelif IRR li bir nece layihe arasindan secim ederken maksimum IRR deyeri olan layihe secilir Nezerden kecirilen dovr erzinde pul vesaitlerinin hereketi isaresini bir nece defe deyisdikde bu meyardan istifade edilmir Maliyye aletlerinin daxili gelirlilik derecesiMaliyye aletleri uzre daxili gelirlilik bu maliyye aleti uzre gelecek odenis axininin cari deyerinin onun bazar qiymeti ile ust uste dusduyu faiz derecesidir Bu sekilde mueyyen edilmis daxili gelir derecesi mueyyen bir maliyye aninda investisiyanin daxili gelir derecesine beraberdir Istiqrazlarin daxili gelir derecesini mueyyen etmek ucun tez tez texmini tacir dusturu istifade olunur r f A PTA P2 displaystyle r frac f frac A P T frac A P 2 burada A displaystyle A istiqrazin nominal deyeri P displaystyle P istiqrazin cari bazar qiymeti f displaystyle f illik kupon geliri T displaystyle T illerle istiqrazin odeme muddetidir Daxili gelir derecesinin hesablanmasi metodu ile diskont edilmis deyer gostericisi arasinda elaqe ondan ibaretdir ki daxili gelir derecesinin gostericisi ilkin investisiyanin meblegi cixilmaqla elde edilen gelirin diskont edilmis deyerinin ucot derecesinin seviyyesini eks etdirir xalis cari deyer sifira beraber olacaqdir Alinan gelirin xalis cari deyerini sifira endirmek ucun diskont derecesi ne qeder yuksek olmalidirsa bu investisiyaya bir o qeder ustunluk verilir Daxili gelirlilik derecesi investisiyanin muddeti basa catana qeder muddeti bitene qeder elde edilmis pul vesaitlerinin hereketinin daxili gelir derecesine beraber nisbetde yeniden investisiya edileceyi ve onun deyismez qalacagi ferziyyesine esaslanir Daxili gelir derecesi maliyye aletine qoyulan investisiyanin minimum meqbul gelir derecesinden yuksek olduqda investisiya uygun hesab edilir Istiqrazlarin daxili gelir derecesi odemeye qeder gelirlilik adlanir Istiqraz nominaldan ferqli qiymete satilarsa istiqrazin odeme muddeti kupon derecesinden ferqli ola biler Kredit faizlerinin tetbiqi ve istehlakci terefinden effektiv faiz derecesinin istifadesiMerkezi Bankin teleblerine esasen banklardan EFD effektiv faiz derecesini birinci maddede verilmis dustura uygun olaraq hesablanir gostermelidirler Bu derece borcalan terefinden elektron cedvel redaktoru ve IRR dusturundan Microsoft Excel IRR de istifade ederek musteqil olaraq hesablana biler Dusturun ozelliyine gore yuvarlaqlasdirmadan eyni xanadaki neticeni odeme muddetine ayliq odenisler ucun 12 gundelik odenisler ve ya qeyri standart cedvel ucun 365 vurmaq lazimdir Meselen 10 10 10 krediti uzre 9000 yeni 10000 1000 malin deyeri cixilmaqla kredit verilmeyen kassa odenilen mebleg 1000 A2 A11 xanalarinda yeni 10 defe ucota alinir IRR A1 A11 12 Daha cox deqiqlik ucun XIRR openoffice dusturundan istifade edin 9000 15 01 2011 1000 15 02 2011 1000 15 03 2011 10 defe XIRR A1 A11 B1 B14 2 Yeni annuitet odenisinden istifade dovrun her gunu effektiv derecesini 1 13 defe artirib Bu dustur basqa meqsedler ucun de istifade edile biler meselen ayliq odenislere qarsi bir il ucun seyahet biletinin alinmasi IstinadlarAtkinson E A Banker R D Yung M S Upravlencheskij uchyot SPb OOO Dialektika 2019 507 508 ISBN 978 5 907144 70 5