Daltonizm — rəngli görmənin anadangəlmə pozuntusu; əsasən, qırmızı və yaşıl rəngləri seçmə qabiliyyətinin olmaması ilə səciyyələnir. Ən çox kişilərdə təsadüf edilir.
Daltonizm | |
---|---|
XBT-10 | H |
XBT-10-KM | H53.5, H53.50 |
XBT-9 | |
XBT-9-KM | 368.5, 368.59 |
DiseasesDB | 2999 |
MedlinePlus | 001002 |
MeSH | D003117 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Ümumi məlumat
İlk dəfə ingilis fiziki Con Dalton 1794-cü ildə təsvir etmişdir. Daltonizm digər görmə funksiyalarının pozulması ilə müşayiət olunmur, lakin onun aşkara çıxarılması bütün nəqliyyat növlərində, bəzi sənaye sahələrində işləyən şəxslərin, ayrı-ayrı qoşun növü hərbi qulluqçularının, habelə rəssamların, kimyaçıların və başqalarının peşə yararlılığının təyin olunması üçün əhəmiyyətlidir. Daltonizmin diaqnostikası polixromatik cədvəlin (bir rəngdə olan rəqəm və ya fiqurun eyni parlaqlıqlı digər rəng fonunda göstərilməsi), anomaloskopun (əsas rənglərin qavranma həddinin ölçülməsi), xüsusi kompüter proqramının köməyilə yerinə yetirilir.
Daltonizm Xəstəliyə səbəb göz arxasında yerləşən rəng detektorundakı hüceyrələrdə yerləşən konusların içərisindəki 3 piqmentin (qırmızı, yaşıl və mavi) hər hansı birinin və ya hər üçünün az olması yaxud da heç olmamasıdır. İrsən keçən xəstəlikdir.
İlk dəfə olaraq 1798-ci ildə ingilis Con Dalton adlı bir kişidə rast gəlinən və sonradan onun adı ilə adlandırılan daltonizm bəzi insanların qırmızı və yaşıl rəngi seçə bilməməsidir.
İngiltərədə nəşr olunan Nature jurnalında dərc olunan bir xəbərə əsasən Amerika alimləri daltonizmdən əziyyət çəkən Sam və Dalton adlı iki meymun üzərində 2 il müddətində bir təcrübə aparmışlar. Təcrübədə gözün torlu qişasındakı işığı qəbul edən sinir hüceyrələrini qırmızı və yaşıl rəngi qəbul edə bilməsi üçün lazım olan zülalı təmin etdilər və nəticədə meymunlar rəngləri görməyə başladı. Qeyd etmək yerinə düşərdi ki, bu xəstəliyə kişilərdə daha çox rast gəlinir. Daltonik bir kişinin qızı heç vaxt daltonik olmur, lakin onun əlamətlərini özündə daşıyar və gələcəkdə onun oğlu daltonik ola bilər.
İstinadlar
- Disease Ontology (ing.). 2016.
- Monarch Disease Ontology release 2018-06-29. 2018-06-29 2018.
- . 2013-09-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-03-31.
Xarici keçidlər
Rəng koru (daltonizm) olan insanlar dünyanı necə görür? 2017-02-03 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Daltonizm rengli gormenin anadangelme pozuntusu esasen qirmizi ve yasil rengleri secme qabiliyyetinin olmamasi ile seciyyelenir En cox kisilerde tesaduf edilir DaltonizmXBT 10 H53 5XBT 10 KM H53 5 H53 50XBT 9 368 5XBT 9 KM 368 5 368 59DiseasesDB 2999MedlinePlus 001002MeSH D003117 Vikianbarda elaqeli mediafayllarUmumi melumatIlk defe ingilis fiziki Con Dalton 1794 cu ilde tesvir etmisdir Daltonizm diger gorme funksiyalarinin pozulmasi ile musayiet olunmur lakin onun askara cixarilmasi butun neqliyyat novlerinde bezi senaye sahelerinde isleyen sexslerin ayri ayri qosun novu herbi qulluqcularinin habele ressamlarin kimyacilarin ve basqalarinin pese yararliliginin teyin olunmasi ucun ehemiyyetlidir Daltonizmin diaqnostikasi polixromatik cedvelin bir rengde olan reqem ve ya fiqurun eyni parlaqliqli diger reng fonunda gosterilmesi anomaloskopun esas renglerin qavranma heddinin olculmesi xususi komputer proqraminin komeyile yerine yetirilir Daltonizm Xesteliye sebeb goz arxasinda yerlesen reng detektorundaki huceyrelerde yerlesen konuslarin icerisindeki 3 piqmentin qirmizi yasil ve mavi her hansi birinin ve ya her ucunun az olmasi yaxud da hec olmamasidir Irsen kecen xestelikdir Ilk defe olaraq 1798 ci ilde ingilis Con Dalton adli bir kiside rast gelinen ve sonradan onun adi ile adlandirilan daltonizm bezi insanlarin qirmizi ve yasil rengi sece bilmemesidir Ingilterede nesr olunan Nature jurnalinda derc olunan bir xebere esasen Amerika alimleri daltonizmden eziyyet ceken Sam ve Dalton adli iki meymun uzerinde 2 il muddetinde bir tecrube aparmislar Tecrubede gozun torlu qisasindaki isigi qebul eden sinir huceyrelerini qirmizi ve yasil rengi qebul ede bilmesi ucun lazim olan zulali temin etdiler ve neticede meymunlar rengleri gormeye basladi Qeyd etmek yerine duserdi ki bu xesteliye kisilerde daha cox rast gelinir Daltonik bir kisinin qizi hec vaxt daltonik olmur lakin onun elametlerini ozunde dasiyar ve gelecekde onun oglu daltonik ola biler IstinadlarDisease Ontology ing 2016 Monarch Disease Ontology release 2018 06 29 2018 06 29 2018 2013 09 30 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 03 31 Xarici kecidlerReng koru daltonizm olan insanlar dunyani nece gorur 2017 02 03 at the Wayback Machine