Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dalayıcılar (lat. Cnidaria) — heyvanlar aləminə aid heyvan tipi. Suda yaşayırlar. Tipə daxil olan növlərin əksəriyyəti dənizlərdə, bir qismi isə şirin sularda yaşayır. 11000-ə yaxın növü qeydə alınıb.
| Dalayıcılar | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Tip: Dalayıcılar | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
Xarakterik numayəndələri meduzalar, mərcanlar və hidralardır. Knidarialar sırf su heyvanları olub başlıca olaraq normal-dəniz hövzələrində, abissala qədər bütün dərinliklərdə məskunlaşmış; bəziləri şor və şirin su hövzələrində yaşayır. Knidarialar dalayıcı və ya gicitkan adlanan xüsusi kapsullar var. Bu kapsullar zəhərli maye dolmuş, içərisində sap dolağı olan boşluqdan ibarətdir. Bu saplar xaricə atılır, müxtəlif heyvanları yaralayır və iflic halına salır. Knidarialar aktiv yırtıcılardır. Knidarialar üçün bir çox hallarda ikitərəfli simmetriya elementləri ilə mürəkkəbləşmiş radial simmetriya səciyyəvidir. Knidarialar həqiqi çoxhüceyrəlilər arasında sadə orqanizmlər hesab olunur. Lakin onlarda 4–5 funksional sistem (həzm, əzələ, cinsi, əsəb və adi skelet) vardır. Bu heyvanlarda birdeşikli (ağız) böyük qastral boşluğun olması, əvvəllər onlara Coelenterata (bağırsaqboşluqlular) adının verilməsinə səbəb olmuşdur. Knidarialar başqa heyvanlarda məlum olmayan xüsusi (ikili) həyat tsikli ilə səciyyələnir. Eyni fərddə iki yaşayış formasının (polipoid və meduzoid) bir-birini əvəz etməsi ilə səciyyələnən nəsl dəyişkənliyi (metagenez) müşahidə olunur. Polipoid nəsli oturaq (bentos) həyat tərzi keçirərək tək və ya tumurcuqlanma və ya bölünmə yolu ilə (qeyri-cinsi çoxalma) yaranan kolonial orqanizmlərlə təmsil olunmuşdur. Poliplərin üzvi (xitin və ya protein) yaxud karbonat tərkibli (karbonat-xitin və b. kombinasiyalı) skeletləri olur. Müasir Knidarialar üç sinifə bölünürlər: hidroidlər (hydrozoa), stsifoidkimi (Scyphozoa) və mərcanlar (Anthozoa). Qazıntı Knidarialar arasında sistematik vəziyyəti mübahisəli olan bir neçə qrup, o cümlədən protomeduzalar (Protomedusea, Vend — Ordovik1) və hidrokonozoa (Hydroconozoa, Kembri – Təbaşir) ayrılmışdır. Bəzi alimlər protomeduzaları şərti olaraq, Scyphozoa sinifinə aid edirlər. Vend – müasir.
Sinifləri
- Hidroidlər (Hydrozoa)
- Sifoidlər (Scyphozoa)
- Mərcan polipləri (Anthozoa)
- Yumrumeduzlar (Cubozoa)
- Polipodilər (Polypodiozoa)
- (Staurozoa)
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2005.
- Ruggiero M. A., Gordon D. P., Orrell T. M., Bailly N., Bourgoin T., Brusca R. C., Cavalier-Smith T., Guiry M. D., Kirk P. M. A Higher Level Classification of All Living Organisms (ing.). // PLOS ONE / PLOS ONE Editors PLoS, 2015. Vol. 10, Iss. 4. P. e0119248. ISSN 1932-6203 doi:10.1371/JOURNAL.PONE.0119248 PMID:25923521
Mənbə
- Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press. 2006. 679.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dalayicilar lat Cnidaria heyvanlar alemine aid heyvan tipi Suda yasayirlar Tipe daxil olan novlerin ekseriyyeti denizlerde bir qismi ise sirin sularda yasayir 11000 e yaxin novu qeyde alinib DalayicilarElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Tip DalayicilarBeynelxalq elmi adiCnidaria Berthold Hatschek 1888Sekil axtarisiITIS 48738NCBI 6073EOL 1745FW 4524 Xarakterik numayendeleri meduzalar mercanlar ve hidralardir Knidarialar sirf su heyvanlari olub baslica olaraq normal deniz hovzelerinde abissala qeder butun derinliklerde meskunlasmis bezileri sor ve sirin su hovzelerinde yasayir Knidarialar dalayici ve ya gicitkan adlanan xususi kapsullar var Bu kapsullar zeherli maye dolmus icerisinde sap dolagi olan bosluqdan ibaretdir Bu saplar xarice atilir muxtelif heyvanlari yaralayir ve iflic halina salir Knidarialar aktiv yirticilardir Knidarialar ucun bir cox hallarda ikiterefli simmetriya elementleri ile murekkeblesmis radial simmetriya seciyyevidir Knidarialar heqiqi coxhuceyreliler arasinda sade orqanizmler hesab olunur Lakin onlarda 4 5 funksional sistem hezm ezele cinsi eseb ve adi skelet vardir Bu heyvanlarda birdesikli agiz boyuk qastral boslugun olmasi evveller onlara Coelenterata bagirsaqbosluqlular adinin verilmesine sebeb olmusdur Knidarialar basqa heyvanlarda melum olmayan xususi ikili heyat tsikli ile seciyyelenir Eyni ferdde iki yasayis formasinin polipoid ve meduzoid bir birini evez etmesi ile seciyyelenen nesl deyiskenliyi metagenez musahide olunur Polipoid nesli oturaq bentos heyat terzi kecirerek tek ve ya tumurcuqlanma ve ya bolunme yolu ile qeyri cinsi coxalma yaranan kolonial orqanizmlerle temsil olunmusdur Poliplerin uzvi xitin ve ya protein yaxud karbonat terkibli karbonat xitin ve b kombinasiyali skeletleri olur Muasir Knidarialar uc sinife bolunurler hidroidler hydrozoa stsifoidkimi Scyphozoa ve mercanlar Anthozoa Qazinti Knidarialar arasinda sistematik veziyyeti mubahiseli olan bir nece qrup o cumleden protomeduzalar Protomedusea Vend Ordovik1 ve hidrokonozoa Hydroconozoa Kembri Tebasir ayrilmisdir Bezi alimler protomeduzalari serti olaraq Scyphozoa sinifine aid edirler Vend muasir SinifleriHidroidler Hydrozoa Sifoidler Scyphozoa Mercan polipleri Anthozoa Yumrumeduzlar Cubozoa Polipodiler Polypodiozoa Staurozoa IstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 2005 Ruggiero M A Gordon D P Orrell T M Bailly N Bourgoin T Brusca R C Cavalier Smith T Guiry M D Kirk P M A Higher Level Classification of All Living Organisms ing PLOS ONE PLOS ONE Editors PLoS 2015 Vol 10 Iss 4 P e0119248 ISSN 1932 6203 doi 10 1371 JOURNAL PONE 0119248 PMID 25923521MenbeGeologiya terminlerinin izahli lugeti Baki Nafta Press 2006 679 Hemcinin bax