Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
D vitamini (кalsiferol) — yüksək dərəcədə və qısamüddətli olaraq qəbul edildikdə sümüklərdə kalsiumun artmasına səbəb olur. Mütəxəssislər D vitamininin diş və sümüklərin inkişafında çox vacib olduğunu xüsusilə qeyd edirlər. Kərə yağı, süd, pendir, balıq və qaraciyər başlıca olaraq D vitamini qaynağıdır.
D vitamini antiraхit vitamini də adlanır. D2 və D3 formalarda rast gəlinir. Erqosterinlərin ultrabənövşəyi şüalarla şüalandırdıqda D vitamininə çevrilir. Balıq yağında, yumurta sarısında, süddə və qara ciyərdə var. Çatışmadıqda кalsium və fosfor mübadiləsi pozulur və uşaqlarda raхit хəstəliyi əmələ gəlir. Gündəliк tələbat 400 beynəlхalq vahidə və ya 10 mкq-a bərabərdir. Beynəlхalq vahid (BV) olaraq erqoкalsiferolun 0,025 miкroqramı qəbul edilmişdir. Uşaqların D vitamininə tələbatı yaşlılara nisbətən 2-2,5 dəfə çoхdur.
Vitamin D insan orqanizminə günəş şüaları və yaxud günəşdən meydana gələn qida məhsullarının köməyi ilə daxil olur. Uzun müddət günəş altında gəzməyən insanların vitaminlərdə D–nin çatışmazlığı da çox vaxt hiss olunur və bununla bağlı bu növdə olan məhsulların qəbul edilməsi məqsədəuyğundur. Çünki D vitamini çatışmadıqda kalsiumda əskikliklər meydana gəlir və nəticədə dişlərin xəstələnməsinə yol açır. Eyni zamanda sümüklərin boşalması və ürək problemlərini də meydana gətirir. Həkimlər günəş şüalarının çatışmaması üçün bu rasiona daxil olan qidaların qəbul edilməsini məsləhət görürlər. Balıq növləri xüsusən qızılbalıq, tunes (iri yırtıcı balıq), skumbriya və balıq yağı bu tipə aid edilir. Həmçinin tərkibində az miqdarda günəş şüaları olan qidalar da vardır. Bunlara isə malın qaraciyərini, yumurta sarısını və bir neçə növ pendirləri misal göstərmək mümkündür.
D vitamini çatışmazlığında yaranan xəstəliklər
Bu vitaminin orqanizmdə çatışmazlığı bəzi ciddi pozulmalara və xəstəliklərər səbəb ola bilər.
1. Osteoporoz
Saglamolun.az xəbər verir ki, D vitamini orqanizmdə kalsiumun mənimsənilməsini yaxşılaşdırır. D vitamininin çatışmazlığı zamanı kalsium pis mənimsənilir və bu da sümüklərin zəifləməsinə səbəb olur.
2. Yüksək xolesterin
D vitamini orqanizmdə xolesterini normada saxlamağa kömək edir. Xolesterinin yüksək səviyyədə olması bir çox hallarda aterosklerozun inkişafına səbəb olur. Ateroskleroz zamanı artıq xolesterin damarlarda yığılır ki, nəticədə damarlar daralır, tıxanır. Ürək və ya beyində damarın tıxanması ürək tutması, infarkt və insulta səbəb ola bilər.
3. İmmunitetin zəifləməsi
D vitamini immun sisteminin normal fəaliyyəti üçün olduqca vacibdir. D vitamininin əskikliyi zamanı insan tez-tez respirator infeksiyalarına, qrip və soyuqdəymə xəstəliklərinə tutulur.
Həmçinin D vitamininin çatışmazlığı orqanizmdə iltihabın artmasına səbəb olur.
4. Əhvalın pis olması, ümidsizlik, depressiya
D vitamininin əskikliyi orqanizmdə serotonin hormonunun səviyyəsinin azalmasına səbəb olur. "Xoşbəxtlik hormonu" sayılan serotoninin ifrazının azalması əhvalın pis olmasına,ümidsizliyə, depressiyaya səbəb olur.
5. Əzələlərdə ağrılar
Əzələlərin tez-tez və səbəbsiz ağrıması D vitaminin çatışmazlığının simptomu ola bilər.
6. Dəri, saç və dırnaqların vəziyyətinin pisləşməsi
7. Xərçəng
Araşdırmalar göstərir ki, D vitamininin əskikliyi xərçəngin riskini artırır.
D vitamininin əsas mənbələri bunlardır:
- balıq və balıq yağı
- yumurta sarısı
- qaraciyər
- pendir
- kərə yağı
Lakin bu vitaminin əsas mənbəyi gün şüalarıdır. Gün şüalarının dəriyə təsiri nəticəsində orqanizmdə D vitamini sintez olunur.
Bu məqalə . |
İstinadlar
Saglamolun.Az Faydalı məlumat 10.12.2018 10881
Mənbə
- Ərzaq Malları Əmtəəşünaslığı 2022-03-23 at the Wayback Machine Əhmədov Ə.İ. səhifə 18
- "D vitamininin qəbulu". 2011-01-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2010-03-13. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
D vitamini kalsiferol yuksek derecede ve qisamuddetli olaraq qebul edildikde sumuklerde kalsiumun artmasina sebeb olur Mutexessisler D vitamininin dis ve sumuklerin inkisafinda cox vacib oldugunu xususile qeyd edirler Kere yagi sud pendir baliq ve qaraciyer baslica olaraq D vitamini qaynagidir Cholecalciferol D3 D vitamini antirahit vitamini de adlanir D2 ve D3 formalarda rast gelinir Erqosterinlerin ultrabenovseyi sualarla sualandirdiqda D vitaminine cevrilir Baliq yaginda yumurta sarisinda sudde ve qara ciyerde var Catismadiqda kalsium ve fosfor mubadilesi pozulur ve usaqlarda rahit hesteliyi emele gelir Gundelik telebat 400 beynelhalq vahide ve ya 10 mkq a beraberdir Beynelhalq vahid BV olaraq erqokalsiferolun 0 025 mikroqrami qebul edilmisdir Usaqlarin D vitaminine telebati yaslilara nisbeten 2 2 5 defe cohdur Vitamin D insan orqanizmine gunes sualari ve yaxud gunesden meydana gelen qida mehsullarinin komeyi ile daxil olur Uzun muddet gunes altinda gezmeyen insanlarin vitaminlerde D nin catismazligi da cox vaxt hiss olunur ve bununla bagli bu novde olan mehsullarin qebul edilmesi meqsedeuygundur Cunki D vitamini catismadiqda kalsiumda eskiklikler meydana gelir ve neticede dislerin xestelenmesine yol acir Eyni zamanda sumuklerin bosalmasi ve urek problemlerini de meydana getirir Hekimler gunes sualarinin catismamasi ucun bu rasiona daxil olan qidalarin qebul edilmesini meslehet gorurler Baliq novleri xususen qizilbaliq tunes iri yirtici baliq skumbriya ve baliq yagi bu tipe aid edilir Hemcinin terkibinde az miqdarda gunes sualari olan qidalar da vardir Bunlara ise malin qaraciyerini yumurta sarisini ve bir nece nov pendirleri misal gostermek mumkundur D vitamini catismazliginda yaranan xesteliklerBu vitaminin orqanizmde catismazligi bezi ciddi pozulmalara ve xesteliklerer sebeb ola biler 1 Osteoporoz Saglamolun az xeber verir ki D vitamini orqanizmde kalsiumun menimsenilmesini yaxsilasdirir D vitamininin catismazligi zamani kalsium pis menimsenilir ve bu da sumuklerin zeiflemesine sebeb olur 2 Yuksek xolesterin D vitamini orqanizmde xolesterini normada saxlamaga komek edir Xolesterinin yuksek seviyyede olmasi bir cox hallarda aterosklerozun inkisafina sebeb olur Ateroskleroz zamani artiq xolesterin damarlarda yigilir ki neticede damarlar daralir tixanir Urek ve ya beyinde damarin tixanmasi urek tutmasi infarkt ve insulta sebeb ola biler 3 Immunitetin zeiflemesi D vitamini immun sisteminin normal fealiyyeti ucun olduqca vacibdir D vitamininin eskikliyi zamani insan tez tez respirator infeksiyalarina qrip ve soyuqdeyme xesteliklerine tutulur Hemcinin D vitamininin catismazligi orqanizmde iltihabin artmasina sebeb olur 4 Ehvalin pis olmasi umidsizlik depressiya D vitamininin eskikliyi orqanizmde serotonin hormonunun seviyyesinin azalmasina sebeb olur Xosbextlik hormonu sayilan serotoninin ifrazinin azalmasi ehvalin pis olmasina umidsizliye depressiyaya sebeb olur 5 Ezelelerde agrilar Ezelelerin tez tez ve sebebsiz agrimasi D vitaminin catismazliginin simptomu ola biler 6 Deri sac ve dirnaqlarin veziyyetinin pislesmesi 7 Xerceng Arasdirmalar gosterir ki D vitamininin eskikliyi xercengin riskini artirir D vitamininin esas menbeleri bunlardir baliq ve baliq yagi yumurta sarisi qaraciyer pendir kere yagi Lakin bu vitaminin esas menbeyi gun sualaridir Gun sualarinin deriye tesiri neticesinde orqanizmde D vitamini sintez olunur Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin IstinadlarSaglamolun Az Faydali melumat 10 12 2018 10881MenbeErzaq Mallari Emteesunasligi 2022 03 23 at the Wayback Machine Ehmedov E I sehife 18 D vitamininin qebulu 2011 01 06 tarixinde Istifade tarixi 2010 03 13 redundant parameters redundant parameters redundant parameters