Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dərili tısbağa (lat. Dermochelys coriacea) — dərili tısbağalar sinfinin (Dermochelyidae) yeganə çağdaş növü. Bunlar çağdaş dünyanın ən böyük tısbağalarıdır. Bədəninin ümumi uzunluğu 2,6 m, qabaq üzlükləri arasındakı məsafə 2,5 m, çəkisi 916 kq-dır. Digər mənbələrə görə bu tısbağaların gövdə uzunluğu 2,5 metrə, ön üzgəclərin uzunluğu 5 m-ə, çəkisi isə 600 kq-a çatır.
| Dərili tısbağa | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Dərili tısbağa | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
Təsviri
Trias dövründən bəri bu heyvanların təkamülü ayrı bir yol keçdiyindən digər tısbağalardan əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Onların sümüyü skeletlə əlaqəli deyil və ən böyüyü uzununa silsilələr əmələ gətirən bir-birinə bağlı kiçik sümük lövhələrdən ibarətdir. Buynuzvari silsilələr yoxdur, çanağ sıx bir dəri ilə örtülmüşdür. Ehtimal ki sorulmuş buynuzvari qabıqdan əmələ gəlmişdir. Bədənin orta sıxlığı dəniz suyunun sıxlığı ilə təxminən eynidir.
Dərili tısbağası dəniz anaları daraqlılar, xərçəngkimilər, başıayaqlılar, dəniz xiyarları və balaca balıqlarla qidalanır. Bütün tropik dənizlərdə yayılmışdır. Bəzən mülayim və hətta şimal enliklərinin sularında üzür. Ət yeməlidir. Laki zəhərlənmə halları qeydə alınmışdır (ehtimal ki, tısbağa üçün təhlükəli olmayan toksinlər baş verib).
Dərili tısbağalar 1–3 ildən bir yumurta verir. Yetişdirmə mövsümü ərzində hər birində 100 yumurtadan inarət olan 4-dən 7-ə qədər yumurtlama halı baş verir. Yumurtlamalar arasındakı fasilə təxminən 10 gündür. Yalnız gecə saatlarında sahilə çıxırlar. Dərinliyi 100–120 sm-ə çatan quyular qazırlar. Bədənin arxa hissəsini bu quyuya endirdikdən sonra dişi iki qrup yumurta qoyur — adi və kiçik (mayalanmamış). Yuvanı örtdükdən sonra dişi qumu üzgəclərlə möhkəm bir şəkildə bərkidir. Mayanalmamış kiçik yumurta patlayaraq yuva yerini genişləndirir. Yumurtadan çıxan tısbağalar üzgəclərinin köməyi ilə fırlanaraq qum üzərində sürünürlər.
Təsnifat
- Fəsilə (Dermochelyidae , 1843)
- Cins Dərili tısbağalar (Dermochelys , 1816)
- Növ Dərili tısbağa (Dermochelys coriacea (, 1761))
- Cins Dərili tısbağalar (Dermochelys , 1816)
Maraqlı fakt
Xayro Mora Sandoval (1987–2013) — eko-fəal, dərili tısbağaların yumurtalarını toplayan brakonyerlərin qurbanı olmuşdur.
İstinadlar
- Fritz U., Havaš P. Checklist of Chelonians of the World. 2007. C. 57. S. 149–368.
- The Reptile Database (ing.). / P. Uetz 2015.
- Rhodin, A. G. J.; van Dijk, P. P.; Inverson, J. B.; Shaffer, H. B. Turtles of the world, 2010 update: Annotated checklist of taxonomy, synonymy, distribution and conservation status (PDF). Chelonian Research Monographs. 5. 14 December 2010. səh. 000.xx. doi:10.3854/crm.5.000.checklist.v3.2010. ISBN . 15 December 2010 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
Xarici keçidlər
- Dərili tısbağa (Dermochelys coriacea)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Derili tisbaga lat Dermochelys coriacea derili tisbagalar sinfinin Dermochelyidae yegane cagdas novu Bunlar cagdas dunyanin en boyuk tisbagalaridir Bedeninin umumi uzunlugu 2 6 m qabaq uzlukleri arasindaki mesafe 2 5 m cekisi 916 kq dir Diger menbelere gore bu tisbagalarin govde uzunlugu 2 5 metre on uzgeclerin uzunlugu 5 m e cekisi ise 600 kq a catir Derili tisbagaElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Derili tisbagaBeynelxalq elmi adiDermochelys coriacea Vand 1761Sekil axtarisiITIS 173843NCBI 27794EOL 46559482FW 365634TesviriTrias dovrunden beri bu heyvanlarin tekamulu ayri bir yol kecdiyinden diger tisbagalardan ehemiyyetli derecede ferqlenir Onlarin sumuyu skeletle elaqeli deyil ve en boyuyu uzununa silsileler emele getiren bir birine bagli kicik sumuk lovhelerden ibaretdir Buynuzvari silsileler yoxdur canag six bir deri ile ortulmusdur Ehtimal ki sorulmus buynuzvari qabiqdan emele gelmisdir Bedenin orta sixligi deniz suyunun sixligi ile texminen eynidir Derili tisbagasi deniz analari daraqlilar xercengkimiler basiayaqlilar deniz xiyarlari ve balaca baliqlarla qidalanir Butun tropik denizlerde yayilmisdir Bezen mulayim ve hetta simal enliklerinin sularinda uzur Et yemelidir Laki zeherlenme hallari qeyde alinmisdir ehtimal ki tisbaga ucun tehlukeli olmayan toksinler bas verib Derili tisbagalar 1 3 ilden bir yumurta verir Yetisdirme movsumu erzinde her birinde 100 yumurtadan inaret olan 4 den 7 e qeder yumurtlama hali bas verir Yumurtlamalar arasindaki fasile texminen 10 gundur Yalniz gece saatlarinda sahile cixirlar Derinliyi 100 120 sm e catan quyular qazirlar Bedenin arxa hissesini bu quyuya endirdikden sonra disi iki qrup yumurta qoyur adi ve kicik mayalanmamis Yuvani ortdukden sonra disi qumu uzgeclerle mohkem bir sekilde berkidir Mayanalmamis kicik yumurta patlayaraq yuva yerini genislendirir Yumurtadan cixan tisbagalar uzgeclerinin komeyi ile firlanaraq qum uzerinde surunurler TesnifatFesile Dermochelyidae 1843 Cins Derili tisbagalar Dermochelys 1816 Nov Derili tisbaga Dermochelys coriacea 1761 Maraqli faktXayro Mora Sandoval 1987 2013 eko feal derili tisbagalarin yumurtalarini toplayan brakonyerlerin qurbani olmusdur IstinadlarFritz U Havas P Checklist of Chelonians of the World 2007 C 57 S 149 368 The Reptile Database ing P Uetz 2015 Rhodin A G J van Dijk P P Inverson J B Shaffer H B Turtles of the world 2010 update Annotated checklist of taxonomy synonymy distribution and conservation status PDF Chelonian Research Monographs 5 14 December 2010 seh 000 xx doi 10 3854 crm 5 000 checklist v3 2010 ISBN 978 0965354097 15 December 2010 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Xarici kecidlerDerili tisbaga Dermochelys coriacea