Cupaniopsis flagelliformis (lat. Cupaniopsis flagelliformis) — bitkilər aləminin sabunağacıçiçəklilər dəstəsinin sabunağacıkimilər fəsiləsinin cupaniopsis cinsinə aid bitki növü.
Cupaniopsis flagelliformis | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
![]() | ||||||
Elmi təsnifat | ||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Cupaniopsis flagelliformis | ||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||
|
Arealı
Avstraliyanın şərqində bitir.
Təsviri
25 metr (82 fut) hündürlüyə qədər böyüyən, açıq və yayılmış taclı kiçik bir ağacdır. Yeni çıxan zoğlar sıx tüklü, budaqları isə puberulyozdur. Yarpaqları mürəkkəb və növbəlidir, uzunluğu 30 sm-ə (12 düym) qədər çatır. Yarpaqların 10-dan 20-dək dişli yarpaqcıqları var ki, adətən 10 sm (3.9 düym) uzunluğunda və 4 sm (1.6 düym) enində olur, lakin bəzən daha böyük də ola bilər. Kiçik çiçəklər terminalda və ya yarpaq qoltuqlarında əmələ gələn, uzunluğu 55 sm-ə (22 düym) qədər olan asılmış sünbül üzərində daşınır. Çiçəklərin kasacığı ləçəklərdən xeyli böyükdür və qırmızı və ya çəhrayı rəngdədir. Qırmızı, çəhrayı və ya sarı rəngli meyvəsi uzunluğu təxminən 22 mm (0.9 düym), eni isə 26 mm (1.0 düym) olan kapsuldur. Xarici hissəsi sıx, daxili hissəsi isə ipək kimi tüklüdür. Meyvə üç hissəyə malikdir və hər bir hissədə portağal-sarı rəngli aril ilə əhatə olunmuş tək qəhvəyi və ya qara toxum var.
Taksonomiyası
Bu növ ilk dəfə avstraliyalı botanist Frederik Menson Beyli tərəfindən təsvir edilmişdir. O, bu təsviri 1893-cü ildə Kvinslend Kənd Təsərrüfatı Departamentinin Botanika Bülletenində nəşr etmiş və növə "Cupania flagelliformis" adını vermişdir. 1924-cü ildə Sapindaceae ailəsi üzrə aparılan yenidən təsnifatda Bavariya botaniki Ludviq Adolf Timofey Radlkofer bu növü Cənubi Amerikaya məxsus "Cupania" fəsiləsindən "Cupaniopsis" cinsinə keçirmişdir.
Yayılması
"Cupaniopsis flagelliformis" tropik və subtropik yağış meşələri və musson meşələrində yaşayır, burada o, alt qat ağacı kimi böyüyür. Hündürlük aralığı dəniz səviyyəsindən təxminən 1,100 m-ə (3,600 fut) qədərdir. Bu növ dörd ayrı-ayrı populyasiyada mövcuddur, Keyp-York yarımadasının zirvəsindən Şimali Yeni Cənubi Uelsə qədər yayılmışdır. Birinci qrup Prens Uels adasında və Bamaqadan şimalda, Keyp-York yarımadasının ucunda yerləşir. Növbəti qrup Kutini-Payamu Milli Parkı ətrafında, təxminən Oliv Riverdən Lokhart Riverə qədər olan ərazilərdə tapılır. Üçüncü və ən böyük qrup Lokhart-Riverdən təxminən 400 km (250 mil) cənubda, Tribulation burunu yaxınlığından Ingham ərazisinə qədər yayılır. Sonuncu və ən ayrılmış qrup, təxminən 1,300 km (810 mil) cənubda, Kvinslendin cənub-şərqində və Yeni Cənubi Uelsin şimal-şərqində yerləşir.
İstinadlar
- Reynolds, S.T. "Cupaniopsis flagelliformis". Flora of Australia. , Department of Climate Change, Energy, the Environment and Water: Canberra. 2022. 13 January 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 January 2024.
- F.A.Zich; ; T.Whiffen; R.A.Kerrigan. "Cupaniopsis flagelliformis". Edition 8 (RFK8). Centre for Australian National Biodiversity Research (CANBR), . 2020. 24 June 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 January 2024.
- "PlantNET - FloraOnline". PlantNET (The NSW Plant Information Network System). Royal Botanic Gardens and Domain Trust, Sydney. 13 January 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 January 2024.
- Cooper, Wendy; Fruits of the Australian Tropical Rainforest. Clifton Hill, Victoria, Australia: Nokomis Editions. June 2004. səh. 483. ISBN . 2021-12-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2025-01-10.
- Radlkofer, L. "Sapindaceae oceanicae novae vel emendatae". Repertorium Specierum Novarum Regni Vegetabilis. 20 (1–5). 1924: 31. doi:10.1002/fedr.19240200106.
Sinonimləri
Homotipik sinonimləri
- Cupania flagelliformis F.M.Bailey
Heterotipik sinonimləri
- Cupania curvidentata F.M.Bailey
- Cupaniopsis curvidentata (F.M.Bailey) Radlk.
- Cupaniopsis flagelliformis var. australis S.T.Reynolds
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cupaniopsis flagelliformis lat Cupaniopsis flagelliformis bitkiler aleminin sabunagacicicekliler destesinin sabunagacikimiler fesilesinin cupaniopsis cinsine aid bitki novu Cupaniopsis flagelliformis Elmi tesnifat Domen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad Ali bitkilerKlad Coxsporlu bitkilerKlad Borulu bitkilerKlad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad EvdikotlarKlad Bazal evdikotlarKlad SuperrozidlerKlad RozidlerKlad MalvidlerDeste SabunagaciciceklilerFesile SabunagacikimilerYarimfesile SapindoideaeTriba CupanieaeCins CupaniopsisNov Cupaniopsis flagelliformis Beynelxalq elmi adi Cupaniopsis flagelliformis Radlk 1924Sekil axtarisiNCBI 290930 Mundericat 1 Areali 2 Tesviri 3 Taksonomiyasi 4 Yayilmasi 5 Istinadlar 6 Sinonimleri 6 1 Homotipik sinonimleri 6 2 Heterotipik sinonimleri 7 Istinadlar 8 Hemcinin baxArealiredakteAvstraliyanin serqinde bitir Tesviriredakte25 metr 82 fut hundurluye qeder boyuyen aciq ve yayilmis tacli kicik bir agacdir Yeni cixan zoglar six tuklu budaqlari ise puberulyozdur Yarpaqlari murekkeb ve novbelidir uzunlugu 30 sm e 12 duym qeder catir Yarpaqlarin 10 dan 20 dek disli yarpaqciqlari var ki adeten 10 sm 3 9 duym uzunlugunda ve 4 sm 1 6 duym eninde olur lakin bezen daha boyuk de ola biler Kicik cicekler terminalda ve ya yarpaq qoltuqlarinda emele gelen uzunlugu 55 sm e 22 duym qeder olan asilmis sunbul uzerinde dasinir Ciceklerin kasacigi leceklerden xeyli boyukdur ve qirmizi ve ya cehrayi rengdedir Qirmizi cehrayi ve ya sari rengli meyvesi uzunlugu texminen 22 mm 0 9 duym eni ise 26 mm 1 0 duym olan kapsuldur Xarici hissesi six daxili hissesi ise ipek kimi tukludur Meyve uc hisseye malikdir ve her bir hissede portagal sari rengli aril ile ehate olunmus tek qehveyi ve ya qara toxum var 1 2 3 4 TaksonomiyasiredakteBu nov ilk defe avstraliyali botanist Frederik Menson Beyli terefinden tesvir edilmisdir O bu tesviri 1893 cu ilde Kvinslend Kend Teserrufati Departamentinin Botanika Bulleteninde nesr etmis ve nove Cupania flagelliformis adini vermisdir 1924 cu ilde Sapindaceae ailesi uzre aparilan yeniden tesnifatda Bavariya botaniki Ludviq Adolf Timofey Radlkofer bu novu Cenubi Amerikaya mexsus Cupania fesilesinden Cupaniopsis cinsine kecirmisdir 5 Yayilmasiredakte Cupaniopsis flagelliformis tropik ve subtropik yagis meseleri ve musson meselerinde yasayir burada o alt qat agaci kimi boyuyur Hundurluk araligi deniz seviyyesinden texminen 1 100 m e 3 600 fut qederdir Bu nov dord ayri ayri populyasiyada movcuddur Keyp York yarimadasinin zirvesinden Simali Yeni Cenubi Uelse qeder yayilmisdir Birinci qrup Prens Uels adasinda ve Bamaqadan simalda Keyp York yarimadasinin ucunda yerlesir Novbeti qrup Kutini Payamu Milli Parki etrafinda texminen Oliv Riverden Lokhart Rivere qeder olan erazilerde tapilir Ucuncu ve en boyuk qrup Lokhart Riverden texminen 400 km 250 mil cenubda Tribulation burunu yaxinligindan Ingham erazisine qeder yayilir Sonuncu ve en ayrilmis qrup texminen 1 300 km 810 mil cenubda Kvinslendin cenub serqinde ve Yeni Cenubi Uelsin simal serqinde yerlesir 1 2 3 Istinadlarredakte 1 2 Reynolds S T Cupaniopsis flagelliformis Flora of Australia Australian Biological Resources Study Department of Climate Change Energy the Environment and Water Canberra 2022 13 January 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 January 2024 1 2 F A Zich B P M Hyland T Whiffen R A Kerrigan Cupaniopsis flagelliformis Australian Tropical Rainforest Plants Edition 8 RFK8 Centre for Australian National Biodiversity Research CANBR Australian Government 2020 24 June 2021 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 January 2024 1 2 PlantNET FloraOnline PlantNET The NSW Plant Information Network System Royal Botanic Gardens and Domain Trust Sydney 13 January 2024 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 13 January 2024 Cooper Wendy Cooper William T Fruits of the Australian Tropical Rainforest Clifton Hill Victoria Australia Nokomis Editions June 2004 seh 483 ISBN 978 0958174213 2021 12 19 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2025 01 10 Radlkofer L Sapindaceae oceanicae novae vel emendatae Repertorium Specierum Novarum Regni Vegetabilis 20 1 5 1924 31 doi 10 1002 fedr 19240200106 SinonimleriredakteHomotipik sinonimleriredakte Cupania flagelliformis F M Bailey Heterotipik sinonimleriredakte Cupania curvidentata F M Bailey Cupaniopsis curvidentata F M Bailey Radlk Cupaniopsis flagelliformis var australis S T ReynoldsIstinadlarredakteHemcinin baxredakte Menbe https az wikipedia org w index php title Cupaniopsis flagelliformis amp oldid 7965185