Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Con Ferquson Mak-Lennan(14 oktyabr 1827–16 iyun 1881) — İngilis etnoloqu.
| Con Ferquson Mak-Lennan | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 14 oktyabr 1827[…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 16 iyun 1881[…](53 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | vərəm |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | antropoloq, vəkil, etnoloq |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Təkamül məktəbinin önündə ingilis təkmülçüləri gedirdi. Onların arasında ixtisasca hüquqşünas olan C.F.Mak-Lennan (1827–1881) 1865-ci ildə "İbtidai nikah" adlı kitabını nəşr etdirmişdi. O, bu kitabda bəşər tarixinin bütün dövrlərində nikahın və ailənin formalarını tədqiq edir, geridə qalmış xalqlarda ailə-nikah adətlərini təkamülçülük ideyası zəminində izah etməyə çalışırdı. O, qızların qaçırılması yolu ilə yaranan nikah formasına, , poliandriya, qohumluğun ana xətti ilə hesablanması kimi ilkin adətlərə materialistcəsinə yanaşırdı. O, hesab edirdi ki, nəsildə yeni doğulan qız uşaqları, əməyi az məhsuldar olduğuna görə öldürülürdülər. Bu səbəbdən də nəsil daxilində nikah əlaqəsinə girmək üçün qadın çatışmır və bir neçə kişi bir qadınla nikahda olmaq məcburiyyətində qalırdı. Bu poliandriya adlanırdı ki, Mak-Lenan onun iki tipini müəyyənləşdirmişdi: nairi tipinə görə ərlər bir-birinə qohum deyil, tibet tipinə görə isə ərlər hətta doğma qardaş idilər.
Poliandriya şəraitində nəsil ana xətti ilə hesablanırdı. Çünki, qadının bir neçə əri olduğundan, doğulmuş uşağın atasının kimliyinin müəyyən edilməsi çətinlik törədirdi. Digər tərəfdən, qəbilədə qadın çatışmadığından, yad qəbilələrdən zorakı yolla qadınları qaçırırdılar. Bu da nəticə etibarilə ona gətirib çıxarırdı ki, qəbilə daxilində evlənmək qadağan edilirdi. Belə bir qayda eqzoqamiya adlanırdı. Qeyd edək ki, eqzoqamiya və endoqamiya adətlərindən ilk dəfə məhz Mak-Lennan bəhs etmişdir.
Qəbilədə qadınların və kişilərin sayı bərabərləşdikdə endoqamiyaya keçid baş vermiş və qohumluğun qadın xətti ilə hesablanmasından kişi xətti ilə hesablanmasına keçilmişdir. Əsərdə matriarxat və patriarxat adətləri də əsaslandırılırdı. Xatırladaq ki, Mak-Lennanın bu fikirləri daha öncə İsveçrə alimi Baxovenantikin mifoloji ədəbiyyata əsaslanaraq yazdığı "Ana hüquq" əsərində əksini tapmışdır. Lakin onun əsərləri geniş yayılmadığından, Mak-Lennan özü bu kitabla 1866-cı ildə tanış olmuşdu. Müəllifin "Heyvan və bitkilərə pərəstiş haqqında" əsərində isə totemizm və ibtidai din tarixi şərh olunur.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- John Ferguson McLennan // Encyclopædia Britannica (ing.).
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Con Ferquson Mak Lennan 14 oktyabr 1827 16 iyun 1881 Ingilis etnoloqu Con Ferquson Mak LennanDogum tarixi 14 oktyabr 1827 1827 10 14 Dogum yeri Inverness Birlesmis KralliqVefat tarixi 16 iyun 1881 1881 06 16 53 yasinda Vefat sebebi veremTehsili Aberdin UniversitetiFealiyyeti antropoloq vekil etnoloq Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiTekamul mektebinin onunde ingilis tekmulculeri gedirdi Onlarin arasinda ixtisasca huquqsunas olan C F Mak Lennan 1827 1881 1865 ci ilde Ibtidai nikah adli kitabini nesr etdirmisdi O bu kitabda beser tarixinin butun dovrlerinde nikahin ve ailenin formalarini tedqiq edir geride qalmis xalqlarda aile nikah adetlerini tekamulculuk ideyasi zemininde izah etmeye calisirdi O qizlarin qacirilmasi yolu ile yaranan nikah formasina poliandriya qohumlugun ana xetti ile hesablanmasi kimi ilkin adetlere materialistcesine yanasirdi O hesab edirdi ki nesilde yeni dogulan qiz usaqlari emeyi az mehsuldar olduguna gore oldurulurduler Bu sebebden de nesil daxilinde nikah elaqesine girmek ucun qadin catismir ve bir nece kisi bir qadinla nikahda olmaq mecburiyyetinde qalirdi Bu poliandriya adlanirdi ki Mak Lenan onun iki tipini mueyyenlesdirmisdi nairi tipine gore erler bir birine qohum deyil tibet tipine gore ise erler hetta dogma qardas idiler Poliandriya seraitinde nesil ana xetti ile hesablanirdi Cunki qadinin bir nece eri oldugundan dogulmus usagin atasinin kimliyinin mueyyen edilmesi cetinlik toredirdi Diger terefden qebilede qadin catismadigindan yad qebilelerden zoraki yolla qadinlari qacirirdilar Bu da netice etibarile ona getirib cixarirdi ki qebile daxilinde evlenmek qadagan edilirdi Bele bir qayda eqzoqamiya adlanirdi Qeyd edek ki eqzoqamiya ve endoqamiya adetlerinden ilk defe mehz Mak Lennan behs etmisdir Qebilede qadinlarin ve kisilerin sayi beraberlesdikde endoqamiyaya kecid bas vermis ve qohumlugun qadin xetti ile hesablanmasindan kisi xetti ile hesablanmasina kecilmisdir Eserde matriarxat ve patriarxat adetleri de esaslandirilirdi Xatirladaq ki Mak Lennanin bu fikirleri daha once Isvecre alimi Baxovenantikin mifoloji edebiyyata esaslanaraq yazdigi Ana huquq eserinde eksini tapmisdir Lakin onun eserleri genis yayilmadigindan Mak Lennan ozu bu kitabla 1866 ci ilde tanis olmusdu Muellifin Heyvan ve bitkilere perestis haqqinda eserinde ise totemizm ve ibtidai din tarixi serh olunur IstinadlarBibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 John Ferguson McLennan Encyclopaedia Britannica ing Xarici kecidler