Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
C130 İran təyyarəsinin vurulması — 17 mart 1994-cü ildə İran HHQ-sinə məxsus içərisində İran diplomatları və onların ailə üzvləri olan C-130 hərbi-nəqliyyat təyyarəsinin erməni ordusu tərəfindənDağlıq Qarabağ üzərində, Xankəndi şəhərinin yaxınlığında vurulması.
| C-130 İran təyyarəsinin vurulması | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Tarix |
|
| Qəza səbəbi | partladılılma |
| Yer | Ballıca, Xankəndi yaxınlığı |
| Sərnişin sayı | 19 |
| Komanda | 13 |
| Ölü sayı | 32 |
| Təyyarə | |
| Təyyarə modeli | C-130 Hercules |
| Qalxma yeri | Moskva |
| İstiqamət | Tehran, Mehrabad Beynəlxalq Hava Limanı |
Qəza
İçərisində İranın Moskvadakı səfirliyinin əməkdaşları və onların ailə üzvləri olan təyyarə Novruz bayramı münasibətilə Tehrana tərəf yönəlmişdi.
Ermənistanın Xarici İşlər nazirinin birinci müavini Jirayr Libaridyan mətbuat konfransında bildirdi ki, təyyarə Rusiya, Gürcüstan və Ermənistan vasitəsilə İrana getməli idi. Ancaq o təxminən 100 km şərqə yönələrək, Gürcüstanın hava sərhədini tərk edib, Azərbaycanın hava sərhədinə aid olan Dağlıq Qarabağa daxil olmuşdur və burada da Ermənistan ordusu tərəfindən məhv edilmişdir.
Moskvadakı İran səfirliyindən bildirildi ki, aviaqəza nəticəsində təyyarədə olan bütün şəxslər — daha dəqiq 9-u uşaq daxil olmaqla 19 sərnişin və 13 ekipaj üzvü həlak olmuşdur. Qəza zamanı həlak olmuş iran vətəndaşlarının qalıqlarları Ermənistana gətirilmiş və İrəvanın Zvartnos Beynəlxalq aeroportundan Tehrana göndərilmişdir. Mərasimdə Ermənistanın vitse-prezidenti Qaqik Artünyan və Ermənistanın baş nazirin müavini Viqen Çiteçyan iştirak etmişdir.
Faciə şəraitinin müəyyənləşdirilməsi üçün İran HHQ-si xüsusi komissiyasını yaratmışdır. Komissiyasının rəhbəri Abdat Aminian faciə ilə bağlı Ermənistanın vitse-prezidenti Qaqik Artünyanın irəli sürdüyü "təyyarə havada idarəetmənı itirərək yerə çırpılıb" versiyasını rədd etmişdir. İranın Xarici İşlər Nazirliyinin nümayəndəsi bildirdi ki, "təyyarə naməlum səbəblərdən istiqamətini dəyişdikdən sonra havada partladılmışdır". Aminian bildirdi ki, təyyarə erməni silahlı qruplaşmaları tərəfindən buraxılmış iki raketlə məhv edilmişdir və onu da qeyd etdi ki, erməni tərəfi hadisə ilə bağlı məsuliyyəti öz üzərinə götürməmişdir. O, bildirdi ki, onun qoşunları təyyarəni Azərbaycan üçün qəbul etmişdir və hətta onun nasaz ləvazimatının müəyyənləşdirilməsi üçün ekipajla əlaqə qurmağa çalışmırdı..
İran Xarici İşlər Nazirliyinin hadisə ilə bağlı HHQ-nın xüsusi komissiyasının işinin nəticələri haqqında rəsmi bəyanatında bildirilir ki, təyyarənin vurulmasında erməni tərəfi məsuliyyət daşıyır. Bəyanatda qeyd edilirdi ki, "İranın qəza qurbanları üçün kompensasiya almaq hüququ var və erməni rəhbərliyini təyyarənin məhv edilməsi ilə bağlı günahkarların tapılması və cəzalandırmasına çağırır".
Azərbaycan Milli Təhlükəsizlik Nazirliyi İran tərəfinə qəza günündə kəşfiyyat dəstələri tərəfindən qeydə alınmış radiodanışıqları təqdim etmişdir. Bu danışıqların birində belə qeyd edilirdi: "Biz indi Azərbaycan hərbi təyyarəsini vurduq". Azərbaycanın kəşfiyyatı hesab edir ki, təyyarə "Osa" avtomatik tuşlanan raketləri ilə vurulmuşdur. Bəzi Rusiya ekspertləri fərz edir ki, İran təyyarəsi kəşfiyyat missiyası icra edilməsi üçün havaya qalxmışdı, ancaq İranın Xarici İşlər Nazirliyi bu fərziyyələri rədd etmişdir.
İstinadlar
- Human Rights Watch/Helsinki, Christopher Panico, Jemera Rone. Azerbaijan: Seven years of conflict in Nagorno-Karabakh. Human Rights Watch, 1994. , 9781564321428, p. 108 2022-07-01 at the Wayback Machine
- The Independent, 19 March 1994. Sad new year. 2022-04-22 at the Wayback Machine
- The Independent, 29 March 1994. Armenians 'shot down' plane. 2016-03-04 at the Wayback Machine
- Коммерсантъ, № 58 (526) (01.04.1994) Сизифов труд в горах Кавказа — на сей раз коллективный
- Los Angeles Times, March 19, 1994. 32 Die as Iranian Plane Strays, Crashes in Karabakh War Zone 2012-10-21 at the Wayback Machine
- ИТАР ТАСС, March 22, 1994. Remains of Iranians killed in Thursday crash sent to Iran.
- ИТАР ТАСС, March 31, 1994. Iranian C-130 plane was downed by two missiles
- Associated Press, March 28, 1994. Iran Says Armenian Forces Downed Airplane Killing 32.
- Независимая газета, March 26, 1994. "We Just Downed Azeri Military Plane. "Azeri Intelligence Holds Stepanakert Radioed Such A Message To Yerevan On Day Of Iranian C-130 Disaster
- The Christian Science Monitor, March 22, 1994. Wendy Sloane. Crashed Iranian jet may have been spying.
- ИТАР ТАСС, March 22, 1994. Iran rejects its crashed C-130 was spying.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
C130 Iran teyyaresinin vurulmasi 17 mart 1994 cu ilde Iran HHQ sine mexsus icerisinde Iran diplomatlari ve onlarin aile uzvleri olan C 130 herbi neqliyyat teyyaresinin ermeni ordusu terefindenDagliq Qarabag uzerinde Xankendi seherinin yaxinliginda vurulmasi C 130 Iran teyyaresinin vurulmasiUmumi melumatlarTarix 17 mart 1994Qeza sebebi partladililmaYer Ballica Xankendi yaxinligiSernisin sayi 19Komanda 13Olu sayi 32TeyyareTeyyare modeli C 130 HerculesQalxma yeri MoskvaIstiqamet Tehran Mehrabad Beynelxalq Hava LimaniQezaIcerisinde Iranin Moskvadaki sefirliyinin emekdaslari ve onlarin aile uzvleri olan teyyare Novruz bayrami munasibetile Tehrana teref yonelmisdi Ermenistanin Xarici Isler nazirinin birinci muavini Jirayr Libaridyan metbuat konfransinda bildirdi ki teyyare Rusiya Gurcustan ve Ermenistan vasitesile Irana getmeli idi Ancaq o texminen 100 km serqe yonelerek Gurcustanin hava serhedini terk edib Azerbaycanin hava serhedine aid olan Dagliq Qarabaga daxil olmusdur ve burada da Ermenistan ordusu terefinden mehv edilmisdir Moskvadaki Iran sefirliyinden bildirildi ki aviaqeza neticesinde teyyarede olan butun sexsler daha deqiq 9 u usaq daxil olmaqla 19 sernisin ve 13 ekipaj uzvu helak olmusdur Qeza zamani helak olmus iran vetendaslarinin qaliqlarlari Ermenistana getirilmis ve Irevanin Zvartnos Beynelxalq aeroportundan Tehrana gonderilmisdir Merasimde Ermenistanin vitse prezidenti Qaqik Artunyan ve Ermenistanin bas nazirin muavini Viqen Citecyan istirak etmisdir Facie seraitinin mueyyenlesdirilmesi ucun Iran HHQ si xususi komissiyasini yaratmisdir Komissiyasinin rehberi Abdat Aminian facie ile bagli Ermenistanin vitse prezidenti Qaqik Artunyanin ireli surduyu teyyare havada idareetmeni itirerek yere cirpilib versiyasini redd etmisdir Iranin Xarici Isler Nazirliyinin numayendesi bildirdi ki teyyare namelum sebeblerden istiqametini deyisdikden sonra havada partladilmisdir Aminian bildirdi ki teyyare ermeni silahli qruplasmalari terefinden buraxilmis iki raketle mehv edilmisdir ve onu da qeyd etdi ki ermeni terefi hadise ile bagli mesuliyyeti oz uzerine goturmemisdir O bildirdi ki onun qosunlari teyyareni Azerbaycan ucun qebul etmisdir ve hetta onun nasaz levazimatinin mueyyenlesdirilmesi ucun ekipajla elaqe qurmaga calismirdi Iran Xarici Isler Nazirliyinin hadise ile bagli HHQ nin xususi komissiyasinin isinin neticeleri haqqinda resmi beyanatinda bildirilir ki teyyarenin vurulmasinda ermeni terefi mesuliyyet dasiyir Beyanatda qeyd edilirdi ki Iranin qeza qurbanlari ucun kompensasiya almaq huququ var ve ermeni rehberliyini teyyarenin mehv edilmesi ile bagli gunahkarlarin tapilmasi ve cezalandirmasina cagirir Azerbaycan Milli Tehlukesizlik Nazirliyi Iran terefine qeza gununde kesfiyyat desteleri terefinden qeyde alinmis radiodanisiqlari teqdim etmisdir Bu danisiqlarin birinde bele qeyd edilirdi Biz indi Azerbaycan herbi teyyaresini vurduq Azerbaycanin kesfiyyati hesab edir ki teyyare Osa avtomatik tuslanan raketleri ile vurulmusdur Bezi Rusiya ekspertleri ferz edir ki Iran teyyaresi kesfiyyat missiyasi icra edilmesi ucun havaya qalxmisdi ancaq Iranin Xarici Isler Nazirliyi bu ferziyyeleri redd etmisdir IstinadlarHuman Rights Watch Helsinki Christopher Panico Jemera Rone Azerbaijan Seven years of conflict in Nagorno Karabakh Human Rights Watch 1994 ISBN 1564321428 9781564321428 p 108 2022 07 01 at the Wayback Machine The Independent 19 March 1994 Sad new year 2022 04 22 at the Wayback Machine The Independent 29 March 1994 Armenians shot down plane 2016 03 04 at the Wayback Machine Kommersant 58 526 01 04 1994 Sizifov trud v gorah Kavkaza na sej raz kollektivnyj Los Angeles Times March 19 1994 32 Die as Iranian Plane Strays Crashes in Karabakh War Zone 2012 10 21 at the Wayback Machine ITAR TASS March 22 1994 Remains of Iranians killed in Thursday crash sent to Iran ITAR TASS March 31 1994 Iranian C 130 plane was downed by two missiles Associated Press March 28 1994 Iran Says Armenian Forces Downed Airplane Killing 32 Nezavisimaya gazeta March 26 1994 We Just Downed Azeri Military Plane Azeri Intelligence Holds Stepanakert Radioed Such A Message To Yerevan On Day Of Iranian C 130 Disaster The Christian Science Monitor March 22 1994 Wendy Sloane Crashed Iranian jet may have been spying ITAR TASS March 22 1994 Iran rejects its crashed C 130 was spying