Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Cəvahirnameyi-Lənkəran - Talış xanlığının iqtisadi, coğrafi və tarixi həyatından bəhs edən, həmçinin ərazinin Rusiya tərəfindən zəbt olunması məsələsinə toxunan əsərlərdən biridir. Əsər Seyidəli Kazım bəy oğluna məxsusdur. Bu əsər cəmi 43 vərəqdən ibarət olub,1869-cu ildə fars dilində yazılmışdır. Əsər müqəddimə, altı fəsil və son sözdən ibarətdir. Əsərin müqəddiməsi onun yazılma məqsədini aydınlaşdırır. Əsərin birinci fəslində müəllif Lənkəran sözünü, ikinci fəslində isə sözün mənşəyini izah etməyə çalışır. "Cəvahirnameyi-Lənkəran"ın üçüncü fəsli Lənkəran xanlığının sərhədlərinə və təbii sərvətlərinə həsr edilmişdir. Dördüncü fəsildə Lənkəran xanlığının iqlimindən bəhs olunur. Əsərin beşinci fəsli ərazidə yaşamış bir sıra müqəddəs adamların həyatından və məqbərə abidələrindən bəhs edir. "Cəvahirnameyi-Lənkəran"ın altıncı fəsli Talış xanlığınının qısa tarixindən bəhs edir. Burada, əvvəlcə xanlığın yaranması və Ağa Məhəmməd şah Qacarın yürüşünə qədər olan dövr işıqlandırılr.
| Cəvahirnameyi-Lənkəran |
|---|
Müəllif Rusiyanın işğalçılıq planlarını belə işıqlandırır: . . . Nadirin ölümündən sonra Ağa Məhəmməd şahın Lənkəranı ələ almaq təşəbbüsü nəticəsiz qaldı. Müxtəlif vasitələrlə Mir Mustafa xanı özünə tabe etmək istəyən Fətəli şah sülh yolu ilə öz arzusuna nail ola bilməyəcəyindən əmin olduğundan 30 minlik bir ordu ilə Lənkərana yürüş etdi. Mir Mustafa xan ölkəni bu ağır vəziyyətdən xilas etmək məqsədilə Şura çağırdı. İrana tabe olmağın böyük bir həqarət olduğunun əksəriyyətlə qeyd olunduğu şurada Rusiya yardımına müraciət etmək qərarı qəbul olundu. Mir Mustafa xan bu qərara əsasən öz əmisi oğlanlarından Mirzə Məhəmməd bəyi Həştərxan yolu ilə Rusiyaya elçi göndərdi.
Əsərin son sözü Lənkəran və ətraf ərazilərdə olan arxeoloji və tarixi abidələrə həsr edilmişdir. Müəllifin əsəri bədii təsvir, xronika xarakteri daşıyır. Əsərdə hadisələr məhdud şəkildə təsvir edilməsinə baxmayaraq, Talış xanlığının tarixini öyrənmək baxımından çox qiymətlidir.
XX əsrin 60–80-ci illərin Azərbaycan tarixşünaslığında bütövlükdə Şimali Azərbaycanın Rusiya tərəfindən işğalı problemi ilə yanaşı, ayrı-ayrı xanlıqların tarixi inkişafı və onların Rusiyaya tabe edilməsi tarixinin araşdırılması geniş miqyas almışdı. Xanlıqların meydana gəlməsi, onların daxili və xarici vəziyyəti, xanlıqların Rusiya ilə münasibətləri, onların imperiyaya birləşdirilməsi və başqa məsələlərin araşdırılması bu səpkili əsərlərin əsas mövzusunu təşkil edir.
Xarici keçidlər
Sabir Nəsiroğlu — MUĞAN VƏ MUĞANLILAR [1]
MASALLI — tarixlə müasirliyin qovuşduğu diyar [2] 2016-11-04 at the Wayback Machine
İstinadlar
- . Bakıxanov A. A. Gülüstan-i İrəm. B. , 1991; B. , 2006.
- Aсадов Ф. История талышского ханства и его связи с Россией. Б. , 1966.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Cevahirnameyi Lenkeran Talis xanliginin iqtisadi cografi ve tarixi heyatindan behs eden hemcinin erazinin Rusiya terefinden zebt olunmasi meselesine toxunan eserlerden biridir Eser Seyideli Kazim bey ogluna mexsusdur Bu eser cemi 43 vereqden ibaret olub 1869 cu ilde fars dilinde yazilmisdir Eser muqeddime alti fesil ve son sozden ibaretdir Eserin muqeddimesi onun yazilma meqsedini aydinlasdirir Eserin birinci feslinde muellif Lenkeran sozunu ikinci feslinde ise sozun menseyini izah etmeye calisir Cevahirnameyi Lenkeran in ucuncu fesli Lenkeran xanliginin serhedlerine ve tebii servetlerine hesr edilmisdir Dorduncu fesilde Lenkeran xanliginin iqliminden behs olunur Eserin besinci fesli erazide yasamis bir sira muqeddes adamlarin heyatindan ve meqbere abidelerinden behs edir Cevahirnameyi Lenkeran in altinci fesli Talis xanligininin qisa tarixinden behs edir Burada evvelce xanligin yaranmasi ve Aga Mehemmed sah Qacarin yurusune qeder olan dovr isiqlandirilr Cevahirnameyi Lenkeran Muellif Rusiyanin isgalciliq planlarini bele isiqlandirir Nadirin olumunden sonra Aga Mehemmed sahin Lenkerani ele almaq tesebbusu neticesiz qaldi Muxtelif vasitelerle Mir Mustafa xani ozune tabe etmek isteyen Feteli sah sulh yolu ile oz arzusuna nail ola bilmeyeceyinden emin oldugundan 30 minlik bir ordu ile Lenkerana yurus etdi Mir Mustafa xan olkeni bu agir veziyyetden xilas etmek meqsedile Sura cagirdi Irana tabe olmagin boyuk bir heqaret oldugunun ekseriyyetle qeyd olundugu surada Rusiya yardimina muraciet etmek qerari qebul olundu Mir Mustafa xan bu qerara esasen oz emisi oglanlarindan Mirze Mehemmed beyi Hesterxan yolu ile Rusiyaya elci gonderdi Eserin son sozu Lenkeran ve etraf erazilerde olan arxeoloji ve tarixi abidelere hesr edilmisdir Muellifin eseri bedii tesvir xronika xarakteri dasiyir Eserde hadiseler mehdud sekilde tesvir edilmesine baxmayaraq Talis xanliginin tarixini oyrenmek baximindan cox qiymetlidir XX esrin 60 80 ci illerin Azerbaycan tarixsunasliginda butovlukde Simali Azerbaycanin Rusiya terefinden isgali problemi ile yanasi ayri ayri xanliqlarin tarixi inkisafi ve onlarin Rusiyaya tabe edilmesi tarixinin arasdirilmasi genis miqyas almisdi Xanliqlarin meydana gelmesi onlarin daxili ve xarici veziyyeti xanliqlarin Rusiya ile munasibetleri onlarin imperiyaya birlesdirilmesi ve basqa meselelerin arasdirilmasi bu sepkili eserlerin esas movzusunu teskil edir Xarici kecidlerSabir Nesiroglu MUGAN VE MUGANLILAR 1 MASALLI tarixle muasirliyin qovusdugu diyar 2 2016 11 04 at the Wayback MachineIstinadlar Bakixanov A A Gulustan i Irem B 1991 B 2006 Asadov F Istoriya talyshskogo hanstva i ego svyazi s Rossiej B 1966