Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Çin–Butan münasibətləri — Çin Xalq Respublikası və Butan arasındakı münasibətlər gərgin olmuş və rəsmio diplomatik münasinbətlər qurulmamışdır. Çinlə butan arasında dövlət sərhəddinin uzunluğu 470 km-dir. Onlar arasında mövcud olan ərazi mübahisəsi bir münaqişənin başlanğıcı ola bilər. 1980-ci illərdə bu iki ölkə arasında sərhəd məsələləri, təhlükəsizlik və ikitərəfli gərginliyin azaldılması barədə danışıqlar aparılmışdır.
| Çin–Butan münasibətləri | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
Tarixi
Btün mövcudluğu dönəmində Butan Tibetlə mədəni, tarixi, dini və iqtisadi əlaqələrə sahib olmuşdur. İki tərəfli münasibətlər Butanın Böyük Britaniya imperiyasının Tibetə hücumu zamanı ingilisləri dəstəkləməsindən sonra pisləşir. 1951-ci ildə Çin Azadlıq ordusunun Tibeti ələ keçirməsindən sonra Butanda gərginlik yaranır.0 Onlar Butanında Çin tərəfindən işğal oluna biləcəyini düşünürlər. İki ölkə arasında dövlət sərhəddi heç zaman rəsmi olmamışdır. Tibetdə 1959-cu ildə kommunizmə qarşı üsyamn və Dalay Lamanın Hindistana qaçması Çinin diqqətləri bu istiqamətə yönləndirməsinə səbəb olmuşdur. Qiymətləndirmələrə əsasən Tibetdən Butana 6 000 insan qaçmışdır. Onlara siyası sığınacaq verilmişdir.
Sərhəd məsələləri
- Baxın da: [zh]
Çin Xalq Azadlıq ordusu Tibetin Butan tərəfindən idarə edilən 8 anklavını ələ keçirir. 1961-ci ildə Çin öz ərazisinin əks olunduğu xəritəni nümayiş etdirir. Burada Butan və Nepalın bəzi əraziləri, Sikkim krallığı Çin ərazisi olaraq göstərilir. Çin əsgərlərinin və Tibet çobanlarının Butan ıərazisinə daxil olması ölkədə etizla qarşılanır. Bu zaman Butan Hindistana üz tutur. 1962-ci ildə Çin-Hindistan müharibəsi zamanı Butan hökuməti hind ordusunun onun ərazisindən keçməsinə icazə verir. Ancaq hindlilər bu münaqişəni məğlub olduqlarında Hindistanın onu qoruyacağına ümidsizlik yaranır. Bu səbəbdən Bunan Hindistanla münasibətlərdə neytrallığa yönəlir. Butan kralının ölkə parlamentindəki rəsmi bəyanatına əsasən Butanın Çinlə dörd mübahisəli ərazisi vardır. Onların ümumi sahəsi 270 km²-dən çoxdur.
Əlaqələrin inkişafı
1970-cı illərə qədər Çinılə danışıqlarda Butanı Hindistan təmsil edirdi. 1971-ci ildə BMT üzvü seçildikdən sonra Burtan xarici siyasətdə fərli istiqamət götürür. BMT sesiyasında Butan Vahid Çinə səs verir. 1974-cü ildə Ciqme Sinqe Vanqçukun tacqoymasında Çinin Hindistandakı səfiri də dəvət olunur. 1983-cü ildə Nyu-York şəhərində Butan və Çin Xarici İşlər Nazirləri ikitərfli əlaqələr barədə danışıqlar aparırlar. 1984-cü ildə Butan və Çin sərhəd məsələlərinə dair görüş keçirirlər.
1998-ci ildə Butan və Çin sülh və sərhəddə sakitlik haqqında imzalayırlar. Bu anlaşma iki ölkə arasında ilk müqavilə olur. Müqavilə ilə Çin Butanın ərazi bütovliyinə hörmət etdiyini nümayiş etdirmişdir. Bununla belə çin 1998-ci ildə əldə edilən anlaşmaya zidd olaraq mübahisəli ərazilərdə yol tikimntisi gerçəkləşdirir. Bundan sonra Butan qəzeti olan Kuenseldə yol tikintisinin gələcək irəliləyişlər üçün zəmin olacağını yazır. 2002-ci ildə Çin tərəfi mübahisəli ərazilərin ona məxsus olması barədə faktları ortaya qoyur. Bundan sonra 2002-ci ildə ikitərəfli müvəqqəti müqavilə imzalanır.
İstinadlar
- A New Bhutan Calling 2011-06-12 at the Wayback Machine (14 May 2008). OutlookIndia.com.
- Bhutan-China relations 2009-12-27 at the Wayback Machine (5 July 2004). BhutanNewsOnline.com.
- "Bhutan — China relations". 2017-08-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-11-12.
- In Bhutan, China and India collide 2016-03-03 at the Wayback Machine (12 January 2008). AsiaTimes.com.
- Bhutan: a land frozen in time 2013-10-30 at the Wayback Machine(9 February 1998). BBC.
- Indo-Bhutanese relations Arxivləşdirilib 2012-12-13 at Archive.today. (1991) Library of Congress Country Studies
- Bhutan Gazette 2023-01-17 at the Wayback Machine(7 June 2007). BhutanGazette.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Cin Butan munasibetleri Cin Xalq Respublikasi ve Butan arasindaki munasibetler gergin olmus ve resmio diplomatik munasinbetler qurulmamisdir Cinle butan arasinda dovlet serheddinin uzunlugu 470 km dir Onlar arasinda movcud olan erazi mubahisesi bir munaqisenin baslangici ola biler 1980 ci illerde bu iki olke arasinda serhed meseleleri tehlukesizlik ve ikiterefli gerginliyin azaldilmasi barede danisiqlar aparilmisdir Cin Butan munasibetleri CXR ButanTarixiBtun movcudlugu doneminde Butan Tibetle medeni tarixi dini ve iqtisadi elaqelere sahib olmusdur Iki terefli munasibetler Butanin Boyuk Britaniya imperiyasinin Tibete hucumu zamani ingilisleri desteklemesinden sonra pislesir 1951 ci ilde Cin Azadliq ordusunun Tibeti ele kecirmesinden sonra Butanda gerginlik yaranir 0 Onlar Butaninda Cin terefinden isgal oluna bileceyini dusunurler Iki olke arasinda dovlet serheddi hec zaman resmi olmamisdir Tibetde 1959 cu ilde kommunizme qarsi usyamn ve Dalay Lamanin Hindistana qacmasi Cinin diqqetleri bu istiqamete yonlendirmesine sebeb olmusdur Qiymetlendirmelere esasen Tibetden Butana 6 000 insan qacmisdir Onlara siyasi siginacaq verilmisdir Serhed meseleleriBaxin da zh Cin Xalq Azadliq ordusu Tibetin Butan terefinden idare edilen 8 anklavini ele kecirir 1961 ci ilde Cin oz erazisinin eks olundugu xeriteni numayis etdirir Burada Butan ve Nepalin bezi erazileri Sikkim kralligi Cin erazisi olaraq gosterilir Cin esgerlerinin ve Tibet cobanlarinin Butan ierazisine daxil olmasi olkede etizla qarsilanir Bu zaman Butan Hindistana uz tutur 1962 ci ilde Cin Hindistan muharibesi zamani Butan hokumeti hind ordusunun onun erazisinden kecmesine icaze verir Ancaq hindliler bu munaqiseni meglub olduqlarinda Hindistanin onu qoruyacagina umidsizlik yaranir Bu sebebden Bunan Hindistanla munasibetlerde neytralliga yonelir Butan kralinin olke parlamentindeki resmi beyanatina esasen Butanin Cinle dord mubahiseli erazisi vardir Onlarin umumi sahesi 270 km den coxdur Elaqelerin inkisafi1970 ci illere qeder Cinile danisiqlarda Butani Hindistan temsil edirdi 1971 ci ilde BMT uzvu secildikden sonra Burtan xarici siyasetde ferli istiqamet goturur BMT sesiyasinda Butan Vahid Cine ses verir 1974 cu ilde Ciqme Sinqe Vanqcukun tacqoymasinda Cinin Hindistandaki sefiri de devet olunur 1983 cu ilde Nyu York seherinde Butan ve Cin Xarici Isler Nazirleri ikiterfli elaqeler barede danisiqlar aparirlar 1984 cu ilde Butan ve Cin serhed meselelerine dair gorus kecirirler 1998 ci ilde Butan ve Cin sulh ve serhedde sakitlik haqqinda imzalayirlar Bu anlasma iki olke arasinda ilk muqavile olur Muqavile ile Cin Butanin erazi butovliyine hormet etdiyini numayis etdirmisdir Bununla bele cin 1998 ci ilde elde edilen anlasmaya zidd olaraq mubahiseli erazilerde yol tikimntisi gerceklesdirir Bundan sonra Butan qezeti olan Kuenselde yol tikintisinin gelecek irelileyisler ucun zemin olacagini yazir 2002 ci ilde Cin terefi mubahiseli erazilerin ona mexsus olmasi barede faktlari ortaya qoyur Bundan sonra 2002 ci ilde ikiterefli muveqqeti muqavile imzalanir IstinadlarA New Bhutan Calling 2011 06 12 at the Wayback Machine 14 May 2008 OutlookIndia com Bhutan China relations 2009 12 27 at the Wayback Machine 5 July 2004 BhutanNewsOnline com Bhutan China relations 2017 08 03 tarixinde Istifade tarixi 2018 11 12 In Bhutan China and India collide 2016 03 03 at the Wayback Machine 12 January 2008 AsiaTimes com Bhutan a land frozen in time 2013 10 30 at the Wayback Machine 9 February 1998 BBC Indo Bhutanese relations Arxivlesdirilib 2012 12 13 at Archive today 1991 Library of Congress Country Studies Bhutan Gazette 2023 01 17 at the Wayback Machine 7 June 2007 BhutanGazette