Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Burkina-Faso hakimiyyət çevrilişi (fr. Révolution de 2014 au Burkina Faso) - Burkina-Fasonun VI prezidenti Blez Kompaorenin hakimiyyətdən salınması ilə nəticələnən hərbi çevriliş. Hadisələr 2014-cü ilin oktyabr ayından etibarən başlamış və Blez Kompaorenin hakimiyyət müddətini uzatmaq üçün konstitusiyaya mövcud dəyişiklilər edəcəyini elan etdikdən sonra daha da şiddətlənmişdir.
| Burkina-Faso hakimiyyət çevrilişi | |||
|---|---|---|---|
| Tarix | 28 oktyabr, 2014 - 3 noyabr 2014. | ||
| Yeri | Burkina-Faso | ||
| Səbəbi | Prezident Blez Kompaorenin səlahiyyət müddətini uzatmaq istəməsi | ||
| Nəticəsi | Blez Kompaorenin ordunun xeyrinə hakimiyyətdən çəkilməsi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Ümumi itkilər | |||
| |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Arxa Plan
Fransanın keçmiş müstəmləkəsi olan Burkina-Faso 1960-cı ildə Fransadan ayrılıb öz müstəqilliyini elan etdikdən sonra ilk prezidentini seçmişdir. Hakimiyyətə gələn Maures Yameogo ölkənin ilk prezidenti seçilir. Mauresin ardından hakimiyyətə qısa müddətli gələn prezidentlər ölkənin sosial-iqtisadi rifahının gücləndirilməsində ciddi iş görə bilmirlər. 1983-cü ilin 4 avqust tarixində Burkina-Fasonun V prezidenti kimi hakimiyyətə gələn Toma Sankara keçirdiyi islahatlarla əhalisinin 85% yaxının yoxsulluq şəraitində yaşayan ölkənin sosial rifahının yaxşılaşdırılmasına qisməndə olsa nail olur. Qeyr-adi davranışları və addımları ilə bütün dünyanın marağına səbəb olan V prezident 1987-ci ilin 15 oktyabr tarixində Blez Kompaoreyə tabe qüvvələr tərəfindən öldürülür. 37 yaşında paytaxt Uaqaduquda öldürülən Toma Sankaranın arından elə həmin gün Blez Kompaore özünü Burkina-Fasonun yeni VI prezidenti olduğunu elan edir.
1987-ci ildən etibarən hakimiyyətə gəlmiş Blez Kompaore 2005 və 2010-cu illərdə ölkədə keçirilən prezident seçkiləri zamanı mütləq səs çoxluğu ilə qalib gəlir. Avropa ölkələri tərəfindən tanınmayan seçkilərin ardından Kompaore və ona bağlı qüvvələr ölkənin idarəsinə tam nəzarət edirlər. 2014-cü ilin oktyabr ayında prezident Blez Kompaorenin konstitusiyaya bəzi dəyişiklər edəcəyini elan etməsi ölkədə ciddi narazılıqlara səbəb olur. Etirazçılar konstitusiyaya ediləcək əlavə və dəyişiklilərin mövcud prezident Blez Kompaorenin daha bir müddətə prezident seçilməsi istəyi ilə əlaqədar olduğunu bildirirlər. 15 oktyabr tarixindən başlayan nümayişlər, 28 oktyabrda yerini silahlı toqquşmalara bıraxır və paytaxt Uaqaduqu başda olmaqla ölkənin bir çox böyük şəhərlərində hökumət qüvvələri ilə nümayişçilər arasında toqquşmalar baş verir.
2011-ci ildə ölkədə yoxsulluq və korrupsiyaya qarşı başladılan nümayişlər zamanı Blez Kompaore günahkarların cəzalandırılacağına və lazım olan islahatların keçiriləcəyinə söz vermişdir. Arxada qalan 3 il ərzində verilən vədlərin yerinə yetirilməməsi və daha sonra 1987-ci ildən bəri hakimiyyətə olan Kompaorenin yenidən prezident seçilmək istəyi toqquşmaların baş verməsində həlledici təkan rolunu oynamışdır. 28 oktyabr tarixində paytaxt Uaqaduquda yerləşən parlament binası ətrafında tərəflər arasında yaşanan şiddətli döyüşlərdə 5 nəfər həlak olur. Ümumən ölkədə prezidentə qarşı keçirilən nümayişlər zamanı 30 nəfərə yaxın insan həlak olmuşdur. Baş verən çevrilişinin ardından Blez Kompaore Fil Dişi Sahilinə sığınır. 1 noyabr tarixində Burkina-Faso Silahlı Qüvvələri adından çıxış edən leytenant Yakoba İsak Zida hakimiyyətin ordunun nəzarəti altına keçdiyini və bu tarixdən etibarən keçmiş prezidentin səlahiyyətlərinə xitam verildiyini elan edir.
Hərbçilər arasında hakimiyyət üzərinə olan anlaşılmazlıqlar hələ davam etməkdədir.
İstinadlar
- "Burkina Faso's revolution 2.0". 2014-11-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-11-02.
- "Burkina Faso parliament set ablaze". 2014-10-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-11-02.
- "Burkina Faso's Ouagadougou Airport Closed Amidst Protests; All Flights Canceled". 2014-11-02 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-11-02.
- . 2014-11-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-11-02.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Burkina Faso hakimiyyet cevrilisi fr Revolution de 2014 au Burkina Faso Burkina Fasonun VI prezidenti Blez Kompaorenin hakimiyyetden salinmasi ile neticelenen herbi cevrilis Hadiseler 2014 cu ilin oktyabr ayindan etibaren baslamis ve Blez Kompaorenin hakimiyyet muddetini uzatmaq ucun konstitusiyaya movcud deyisikliler edeceyini elan etdikden sonra daha da siddetlenmisdir Burkina Faso hakimiyyet cevrilisiTarix 28 oktyabr 2014 3 noyabr 2014 Yeri Burkina FasoSebebi Prezident Blez Kompaorenin selahiyyet muddetini uzatmaq istemesiNeticesi Blez Kompaorenin ordunun xeyrine hakimiyyetden cekilmesiMunaqise terefleriXalq Herekati uzvleri Muxalif silahlilar Prezident aparatiKomandan lar Benevanda Sankarara Simon Komaore Salif Dialo Blez KompaoreUmumi itkilerParlament binasi etrafinda bas veren doyuslerde 30 nefere yaxin sexs helak olub Vikianbarda elaqeli mediafayllarArxa PlanFransanin kecmis mustemlekesi olan Burkina Faso 1960 ci ilde Fransadan ayrilib oz musteqilliyini elan etdikden sonra ilk prezidentini secmisdir Hakimiyyete gelen Maures Yameogo olkenin ilk prezidenti secilir Mauresin ardindan hakimiyyete qisa muddetli gelen prezidentler olkenin sosial iqtisadi rifahinin guclendirilmesinde ciddi is gore bilmirler 1983 cu ilin 4 avqust tarixinde Burkina Fasonun V prezidenti kimi hakimiyyete gelen Toma Sankara kecirdiyi islahatlarla ehalisinin 85 yaxinin yoxsulluq seraitinde yasayan olkenin sosial rifahinin yaxsilasdirilmasina qismende olsa nail olur Qeyr adi davranislari ve addimlari ile butun dunyanin maragina sebeb olan V prezident 1987 ci ilin 15 oktyabr tarixinde Blez Kompaoreye tabe quvveler terefinden oldurulur 37 yasinda paytaxt Uaqaduquda oldurulen Toma Sankaranin arindan ele hemin gun Blez Kompaore ozunu Burkina Fasonun yeni VI prezidenti oldugunu elan edir 1987 ci ilden etibaren hakimiyyete gelmis Blez Kompaore 2005 ve 2010 cu illerde olkede kecirilen prezident seckileri zamani mutleq ses coxlugu ile qalib gelir Avropa olkeleri terefinden taninmayan seckilerin ardindan Kompaore ve ona bagli quvveler olkenin idaresine tam nezaret edirler 2014 cu ilin oktyabr ayinda prezident Blez Kompaorenin konstitusiyaya bezi deyisikler edeceyini elan etmesi olkede ciddi naraziliqlara sebeb olur Etirazcilar konstitusiyaya edilecek elave ve deyisiklilerin movcud prezident Blez Kompaorenin daha bir muddete prezident secilmesi isteyi ile elaqedar oldugunu bildirirler 15 oktyabr tarixinden baslayan numayisler 28 oktyabrda yerini silahli toqqusmalara biraxir ve paytaxt Uaqaduqu basda olmaqla olkenin bir cox boyuk seherlerinde hokumet quvveleri ile numayisciler arasinda toqqusmalar bas verir 2011 ci ilde olkede yoxsulluq ve korrupsiyaya qarsi basladilan numayisler zamani Blez Kompaore gunahkarlarin cezalandirilacagina ve lazim olan islahatlarin kecirileceyine soz vermisdir Arxada qalan 3 il erzinde verilen vedlerin yerine yetirilmemesi ve daha sonra 1987 ci ilden beri hakimiyyete olan Kompaorenin yeniden prezident secilmek isteyi toqqusmalarin bas vermesinde helledici tekan rolunu oynamisdir 28 oktyabr tarixinde paytaxt Uaqaduquda yerlesen parlament binasi etrafinda terefler arasinda yasanan siddetli doyuslerde 5 nefer helak olur Umumen olkede prezidente qarsi kecirilen numayisler zamani 30 nefere yaxin insan helak olmusdur Bas veren cevrilisinin ardindan Blez Kompaore Fil Disi Sahiline siginir 1 noyabr tarixinde Burkina Faso Silahli Quvveleri adindan cixis eden leytenant Yakoba Isak Zida hakimiyyetin ordunun nezareti altina kecdiyini ve bu tarixden etibaren kecmis prezidentin selahiyyetlerine xitam verildiyini elan edir Herbciler arasinda hakimiyyet uzerine olan anlasilmazliqlar hele davam etmekdedir Istinadlar Burkina Faso s revolution 2 0 2014 11 02 tarixinde Istifade tarixi 2014 11 02 Burkina Faso parliament set ablaze 2014 10 30 tarixinde Istifade tarixi 2014 11 02 Burkina Faso s Ouagadougou Airport Closed Amidst Protests All Flights Canceled 2014 11 02 tarixinde Istifade tarixi 2014 11 02 2014 11 02 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 11 02