Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Boşanma — evli tərəflər arasında ailə ilə bağlı və qanunla nəzərdə tutulan məsuliyyətlərə son qoyulmasıdır. Bu proses ailənin dağılması kimi də tanınır. Əksər ölkələrdə boşanma üçün Məhkəmə və ya digər rəsmi orqanın qərarı tələb olunur.
Tarixi
Qadın hüquqlarına hörmət göstərməklə tanınan əski Misirlilərdə olduğu belə boşanma haqqı kişinin səlahiyyətində idi. Makedoniyalıların Misiri istilasından sonra hüquq sahəsində meydana gələn dəyişikliklər nəticəsində, qadınlara boşanma haqqı verilmişdir. Və beləliklə Yunan hüququna yaxınlaşdırılmışdır.
Çin hüququna görə boşanma qarşılıqlı anlaşma və razılıqla ola bilərdi. Ailədə zina problemi yaşanmış olarsa, boşanma məcburidir. Hətta bu hal baş verərdisə kişi qadını satıb pulunu özünə belə götürə bilərdi.
Qədim Brehman hüququnda fərqli nikah şəkilləri vardır. Ər arvad arvad hər biri müəyyən səbəbdən boşanma tələb edə bilərdilər. onlar bərabər hüquqlu idilər. Pis, hiyləgər, sərt ürəkli bir qadını həmin an boşamaq mümkün idi.
Roma birliyində isə ailə birliyinin pozulması iki cür ola bilərdi.
1. Qadın və ya kişinin əlindən olmayan səbəbdən nikahın pozulması. Məsələn: ölüm, əsirli, vətəndaşlıq hüququnu itirmək və s.
2. Qadın və ya kişinin hər hansı birinin tələbi ilə nikahın pozulması. Bu, müasir hüquqda olduğu kimi məhkəmə ilə bağlı deyildi.
- Kişi hakimiyyəti ilə bağlı olan (manuslu) evlilik qızın satın alınıb kişi ilə bir il yaşadıqdan sonra evli sayılması. Ərin boşanmaq istədiyi vaxt isə qadının bir ailə qızı kimi digər kişiyə satılması idi. Göründüyü kimi, boşanma ancaq kişinin istəyi ilə olurdu.
- Kişi hakimiyyəti ilə bağlı olmayan (manussuz) evlilik. Bu evlilikdə hər iki tərəfin arzusu ilə boşanmaq mümkün idi.
Romada getdikcə manussuz evlənməyə üstünlük verilirdi. Boşanma halı getdikcə yayılmağa başladı. Səbəbsiz boşanmalara mane olacaq hökmlər yox idi. Sonralar evlilərə məcburiyyətlər qoyulsa da bunun heç bir təsiri olmamışdı.
Xristianlıq dini isə boşanmanı qəti qadağan etmişdi. Yalnız Xristianlıqda İki bədən bir və ayrılmaz sayılır. Və Allahın birləşdirdiyini ayırmaq haram hesab edilirdi. Və bu prinsiplə uzun əsrlər Katolik kilsələri boşanmanı qadağan etmişdir.
Halbuki böyük alman hüquqşünası öz əsərində çox haqlı olaraq demişdir. Bir yerdə yaşamaqları mümkün olmayan ərlə arvad arasındakı evlilik, sadəcə bir əzab və işgəncə olmaqla qalmaz, ruhi təkamülə bir mane təşkil edər və böyük istedadları bir heç dərəcəsinə endirər. bu məcburi evlilik nə əxlaqa, nə mədəniyyətə, nədə sosial əlaqələrə ziyan verməyə bilməz. Bu cür sevgisiz ailələrdə ancaq problemli uşaqlar böyüyər. əgər bu qanun davam edərsə, çıxılmaz qəfəsə bənzəyən evlilik insanları qorxudar. Və heç bir şüurlu insan bilə-bilə qəfəsə daxil olmaz.
Əski türklərdə german hüququ və roma hüququnun manuslu evliliklərdə boşanma haqqı ancaq kişiyə verilirdi. Əski Misir və Babillərdə vəziyyət eyni idi.
Yalnız İslan dinində əsl boşanma budur. Qurani-Kərimdə nikah bağının kişinin əlində olması bəyan edilmişdir. Tələq felində boşanma haqqı yenə kişiyə verilmişdir. Qadının sosial zəif, psixoloji daha çılğın, tez qərar verən, ehtirasa daha tez qapılan və daha emosional olmaqları nəzərə alınmışdır.
İslam dinində boşanma tələb edən qadının müdriklərə müraciət etməsindən bütün səylərə, çalışmalara, hakimlərin (ağsaqqalların) uzlaşdırma metodlarından istifadə etməklərindən heç bir nəticə alınmamasından bəhs edildikdən sonra belə buyurulmuşdur. Əgər ərlə arvad ayrılacaq olarlarsa, Allah hər birini fəzl və kərəmi ilə (təmizliyi, ləyaqəti ilə) ehtiyacdan azad edər. Allahın lütf və inayəti genişdir. O tam bir hökm və hikmət sahibidir. (Nisa surəsi, 130)
İslam peyğəmbəri Məhəmməd boşanmaq haqqında belə demişdir. "Tələq Allah nəzdində ən sevimsiz halal və mübahdır", "Evlənin, amma boşanmayın. Çünki Allah zövqünə düşkün kişi və qadınları sevməz".
İslam hüququ boşanmanın bütün hallarını nəzərə almış və qadınlara xırdalıqları ilə izah etmişdir. Boşanmaq İslam dinində evlilik davam etməzsə baş vurulan son çarədir.
1. Boşanmanın səlahiyyəti:
- qarşılıqlı razılıqla boşanma;
- məhkəmə(ağsaqqallar) araşdırması yolu ilə boşanmaq;
2. Sadəcə kişinin arzusu ilə boşanmaq;
3. Boşanma səlahiyyətinin qadına verilməsi;
4. Boşanma haqqının üçüncü bir şəxsə verilməsi;
5. Boşanma haqqının üçüncü bir şəxsə verilməsi;
6. Boşanmanın növləri.
- sünnətə uyğun boşanma,
- sünnətə uyğun olmayan boşanma,
- dindən çıxmaq səbəbi ilə boşanmaq,
- yuxuda olan insandan boşanma,
- dəli olmuş insandan boşanmaq,
- zorla boşanmaq,
- hirsli halda boşanmaq,
- qadının mehri müqabilində boşanmaq,
- itkin düşmüş birindən boşanmaq,
- tərk edilmiş birinin boşanması
- xəstəliklər səbəbindən boşanmaq,
- cinsi təminatsızlıq, və digər səbəblərdən boşanmaq kimi suallar İslam hüququnda ətraflı izah edilmişdir.
İslam dini barış dinidir. İslam dinində məcburiyyət yoxdur. İslam dini "Bədən həbs edilə bilər, amma ruh azaddır, buyurmuşdur".
Qadınlar zəif məxluqlardır. Qadınlara qarşı zorakılıq fiziki cinsi və psixoloji ola bilər. Döymək, cinsi hücum, ailəvi zorlama, zərərli ənənələrin məcburi icrası, cinsi təhqir, qeyri ailəvi zorlama, fahişəlik, psixoloji basqı kimi əzazil əməllər İslam dini tərəfindən lənətlənmiş əməllərdir.
Qadınlar, siyasi, iqtisadi, sosial, mədəni və hər hansı digər sahələrdə bütün insan hüquqlarının bərabər istifadəsinə malikdir. Qadınlara qarşı zorakılığın bütün formaları qadınların insan hüquqlarını və əsas azadlıqlarını pozur. Zəiflədir və heçə endirir. Azərbaycan respublikasının qanunvericiliyində qadınlara qarşı hər hansı zorakılıq cinayət sayılır. Hətta ailə daxilində baş verdikdə belə polis ciddi rəsmi tədbirlər görməlidir.
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında
- Maddə 17. Ailə və dövlət.
- Maddə 25. Bərabərlik hüququ.
- Maddə 26. İnsan azadlıqlarının və hüquqlarının müdafiəsi.
- Maddə 29. Mülkiyyət hüquq.
- Maddə 31. Təhlükəsiz yaşamaq hüququ.
- Maddə 32. Şəxsi toxunulmazlıq hüququ.
- Maddə 34. Nikah hüququ.
- Maddə 41. Sağlamlığın qorunması hüququ.
- Maddə 46. Şərəf və ləyaqətin toxunulmazlıq hüququ.
- Maddə 47. Fikir və söz azadlığı və digər maddələrinə Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsinin. Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının nəzərdə tutduğu digər hüquq normalarında qadına verilən hüquq, İslam hüququnda bütün xırdalıqları ilə izah edilmişdir.
Ən maraqlı boşanmalar
Rusiyanın "Arqumentı i faktı" qəzeti ən maraqlı boşanmaların siyahısını dərc edib:
5-ci yer. 67 yaşlı rumıniyalı təqaüdçü Sandu B. 47 yaşlı qadınla evlənir. Onlar 8 ay çox xoşbəxt yaşayıblar. Amma 9-cu ayda qadının sevimli pişiyi bir-birinin ardınca ərinin sevimli tutuquşularını yeyir. Bu da onların ayrılmasına səbəb olub.
4-cü yer. İngilis futbol fanatı Nil Dyüxart məhkəməyə boşanmaq istəyini belə izah edib – həyat yoldaşı onun üzərində futbolçuların imzası olan sevimli köynəyini yuyub. Məhkəmə qadını vandallıqda günahkar bilib və Nilin istəyini yerinə yetirib.
3-cü yer. ABŞ-nin Klivlend şəhərində yaşayan mister Danielsonun həyat yoldaşı detektiv romanlarını sevirmiş. Amma onun "əclaf" əri hər dəfə kitabın 30-cu səhifəsində qatilin adını yazırmış. Əlbəttə ki, qatilin adını bilən qadının kitabı oxuyub başa çatdırmağa həvəsi qalmırmış. Bu "ənənəni" eşidən məhkəmə hakimi qadının tərəfini tutub və onun həyat yoldaşını "son dərəcə incə şəkildə hazırlanan qəddar davranış"da ittiham edərək onların nikahını pozub.
2-ci yer. 55 yaşlı alman fermeri Volfqanq Zober internetdə 38 yaşlı Pendi Viktoriya adlı qadınla tanış olub. Qadın şəkillərdə çox gözəl olub. Həyatda isə bundan da gözəl təsir bağışlayıb. Ancaq nikah gecəsi məlum olub ki, Rendi tam qadın deyil. Daha doğrusu, heç qadın deyil! Ralf ("qadının" əsl adı belə olub) kişi çıxıb və onun 2 uşağı varmış...
1-ci yer. Adi bosniyalı ər və arvad, 32 yaşlı Adnan Klariç və 27 yaşlı Sana internetdə başqa kişi və qadınla tanış olublar. Amma onların bəxti gətirməyib – "Şirni" və "Sevinc şahzadəsi" adları altında onlar yenidən bir-birlərini tapıblar. Ehtiraslı onlayn danışıqlardan sonra "Şirni" və "Sevinc şahzadəsi" reallıqda görüşərək arzularını həyata keçirmək qərarına gəlirlər. Amma görüş zamanı dəhşətli məyusluqla üzləşiblər. Nəticədə, onlar bir-birini xəyanətdə günahlandıraraq boşanıblar. Maraqlıdır ki, Çində baş verən analoji hadisə isə xoşbəxt sonluqla başa çatıb. Ər və arvad gizli görüş zamanı görüşəndə, bir-biriləri üçün yarandıqları və bir yerdə qalmaları barədə qərar veriblər.
İstinadlar
- . 2009-10-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-10-23.
Xarici keçidlər
- Boşanma[ölü keçid]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bosanma evli terefler arasinda aile ile bagli ve qanunla nezerde tutulan mesuliyyetlere son qoyulmasidir Bu proses ailenin dagilmasi kimi de taninir Ekser olkelerde bosanma ucun Mehkeme ve ya diger resmi orqanin qerari teleb olunur TarixiQadin huquqlarina hormet gostermekle taninan eski Misirlilerde oldugu bele bosanma haqqi kisinin selahiyyetinde idi Makedoniyalilarin Misiri istilasindan sonra huquq sahesinde meydana gelen deyisiklikler neticesinde qadinlara bosanma haqqi verilmisdir Ve belelikle Yunan huququna yaxinlasdirilmisdir Cin huququna gore bosanma qarsiliqli anlasma ve raziliqla ola bilerdi Ailede zina problemi yasanmis olarsa bosanma mecburidir Hetta bu hal bas vererdise kisi qadini satib pulunu ozune bele goture bilerdi Qedim Brehman huququnda ferqli nikah sekilleri vardir Er arvad arvad her biri mueyyen sebebden bosanma teleb ede bilerdiler onlar beraber huquqlu idiler Pis hiyleger sert urekli bir qadini hemin an bosamaq mumkun idi Roma birliyinde ise aile birliyinin pozulmasi iki cur ola bilerdi 1 Qadin ve ya kisinin elinden olmayan sebebden nikahin pozulmasi Meselen olum esirli vetendasliq huququnu itirmek ve s 2 Qadin ve ya kisinin her hansi birinin telebi ile nikahin pozulmasi Bu muasir huquqda oldugu kimi mehkeme ile bagli deyildi Kisi hakimiyyeti ile bagli olan manuslu evlilik qizin satin alinib kisi ile bir il yasadiqdan sonra evli sayilmasi Erin bosanmaq istediyi vaxt ise qadinin bir aile qizi kimi diger kisiye satilmasi idi Gorunduyu kimi bosanma ancaq kisinin isteyi ile olurdu Kisi hakimiyyeti ile bagli olmayan manussuz evlilik Bu evlilikde her iki terefin arzusu ile bosanmaq mumkun idi Romada getdikce manussuz evlenmeye ustunluk verilirdi Bosanma hali getdikce yayilmaga basladi Sebebsiz bosanmalara mane olacaq hokmler yox idi Sonralar evlilere mecburiyyetler qoyulsa da bunun hec bir tesiri olmamisdi Xristianliq dini ise bosanmani qeti qadagan etmisdi Yalniz Xristianliqda Iki beden bir ve ayrilmaz sayilir Ve Allahin birlesdirdiyini ayirmaq haram hesab edilirdi Ve bu prinsiple uzun esrler Katolik kilseleri bosanmani qadagan etmisdir Halbuki boyuk alman huquqsunasi oz eserinde cox haqli olaraq demisdir Bir yerde yasamaqlari mumkun olmayan erle arvad arasindaki evlilik sadece bir ezab ve isgence olmaqla qalmaz ruhi tekamule bir mane teskil eder ve boyuk istedadlari bir hec derecesine endirer bu mecburi evlilik ne exlaqa ne medeniyyete nede sosial elaqelere ziyan vermeye bilmez Bu cur sevgisiz ailelerde ancaq problemli usaqlar boyuyer eger bu qanun davam ederse cixilmaz qefese benzeyen evlilik insanlari qorxudar Ve hec bir suurlu insan bile bile qefese daxil olmaz Eski turklerde german huququ ve roma huququnun manuslu evliliklerde bosanma haqqi ancaq kisiye verilirdi Eski Misir ve Babillerde veziyyet eyni idi Yalniz Islan dininde esl bosanma budur Qurani Kerimde nikah baginin kisinin elinde olmasi beyan edilmisdir Teleq felinde bosanma haqqi yene kisiye verilmisdir Qadinin sosial zeif psixoloji daha cilgin tez qerar veren ehtirasa daha tez qapilan ve daha emosional olmaqlari nezere alinmisdir Islam dininde bosanma teleb eden qadinin mudriklere muraciet etmesinden butun seylere calismalara hakimlerin agsaqqallarin uzlasdirma metodlarindan istifade etmeklerinden hec bir netice alinmamasindan behs edildikden sonra bele buyurulmusdur Eger erle arvad ayrilacaq olarlarsa Allah her birini fezl ve keremi ile temizliyi leyaqeti ile ehtiyacdan azad eder Allahin lutf ve inayeti genisdir O tam bir hokm ve hikmet sahibidir Nisa suresi 130 Islam peygemberi Mehemmed bosanmaq haqqinda bele demisdir Teleq Allah nezdinde en sevimsiz halal ve mubahdir Evlenin amma bosanmayin Cunki Allah zovqune duskun kisi ve qadinlari sevmez Islam huququ bosanmanin butun hallarini nezere almis ve qadinlara xirdaliqlari ile izah etmisdir Bosanmaq Islam dininde evlilik davam etmezse bas vurulan son caredir 1 Bosanmanin selahiyyeti qarsiliqli raziliqla bosanma mehkeme agsaqqallar arasdirmasi yolu ile bosanmaq 2 Sadece kisinin arzusu ile bosanmaq 3 Bosanma selahiyyetinin qadina verilmesi 4 Bosanma haqqinin ucuncu bir sexse verilmesi 5 Bosanma haqqinin ucuncu bir sexse verilmesi 6 Bosanmanin novleri sunnete uygun bosanma sunnete uygun olmayan bosanma dinden cixmaq sebebi ile bosanmaq yuxuda olan insandan bosanma deli olmus insandan bosanmaq zorla bosanmaq hirsli halda bosanmaq qadinin mehri muqabilinde bosanmaq itkin dusmus birinden bosanmaq terk edilmis birinin bosanmasi xestelikler sebebinden bosanmaq cinsi teminatsizliq ve diger sebeblerden bosanmaq kimi suallar Islam huququnda etrafli izah edilmisdir Islam dini baris dinidir Islam dininde mecburiyyet yoxdur Islam dini Beden hebs edile biler amma ruh azaddir buyurmusdur Qadinlar zeif mexluqlardir Qadinlara qarsi zorakiliq fiziki cinsi ve psixoloji ola biler Doymek cinsi hucum ailevi zorlama zererli enenelerin mecburi icrasi cinsi tehqir qeyri ailevi zorlama fahiselik psixoloji basqi kimi ezazil emeller Islam dini terefinden lenetlenmis emellerdir Qadinlar siyasi iqtisadi sosial medeni ve her hansi diger sahelerde butun insan huquqlarinin beraber istifadesine malikdir Qadinlara qarsi zorakiligin butun formalari qadinlarin insan huquqlarini ve esas azadliqlarini pozur Zeifledir ve hece endirir Azerbaycan respublikasinin qanunvericiliyinde qadinlara qarsi her hansi zorakiliq cinayet sayilir Hetta aile daxilinde bas verdikde bele polis ciddi resmi tedbirler gormelidir Azerbaycan Respublikasinin Konstitusiyasinda Madde 17 Aile ve dovlet Madde 25 Beraberlik huququ Madde 26 Insan azadliqlarinin ve huquqlarinin mudafiesi Madde 29 Mulkiyyet huquq Madde 31 Tehlukesiz yasamaq huququ Madde 32 Sexsi toxunulmazliq huququ Madde 34 Nikah huququ Madde 41 Saglamligin qorunmasi huququ Madde 46 Seref ve leyaqetin toxunulmazliq huququ Madde 47 Fikir ve soz azadligi ve diger maddelerine Azerbaycan Respublikasinin Aile Mecellesinin Avropa Insan Huquqlari Konvensiyasinin nezerde tutdugu diger huquq normalarinda qadina verilen huquq Islam huququnda butun xirdaliqlari ile izah edilmisdir En maraqli bosanmalarRusiyanin Arqumenti i fakti qezeti en maraqli bosanmalarin siyahisini derc edib 5 ci yer 67 yasli ruminiyali teqaudcu Sandu B 47 yasli qadinla evlenir Onlar 8 ay cox xosbext yasayiblar Amma 9 cu ayda qadinin sevimli pisiyi bir birinin ardinca erinin sevimli tutuqusularini yeyir Bu da onlarin ayrilmasina sebeb olub 4 cu yer Ingilis futbol fanati Nil Dyuxart mehkemeye bosanmaq isteyini bele izah edib heyat yoldasi onun uzerinde futbolcularin imzasi olan sevimli koyneyini yuyub Mehkeme qadini vandalliqda gunahkar bilib ve Nilin isteyini yerine yetirib 3 cu yer ABS nin Klivlend seherinde yasayan mister Danielsonun heyat yoldasi detektiv romanlarini sevirmis Amma onun eclaf eri her defe kitabin 30 cu sehifesinde qatilin adini yazirmis Elbette ki qatilin adini bilen qadinin kitabi oxuyub basa catdirmaga hevesi qalmirmis Bu eneneni esiden mehkeme hakimi qadinin terefini tutub ve onun heyat yoldasini son derece ince sekilde hazirlanan qeddar davranis da ittiham ederek onlarin nikahini pozub 2 ci yer 55 yasli alman fermeri Volfqanq Zober internetde 38 yasli Pendi Viktoriya adli qadinla tanis olub Qadin sekillerde cox gozel olub Heyatda ise bundan da gozel tesir bagislayib Ancaq nikah gecesi melum olub ki Rendi tam qadin deyil Daha dogrusu hec qadin deyil Ralf qadinin esl adi bele olub kisi cixib ve onun 2 usagi varmis 1 ci yer Adi bosniyali er ve arvad 32 yasli Adnan Klaric ve 27 yasli Sana internetde basqa kisi ve qadinla tanis olublar Amma onlarin bexti getirmeyib Sirni ve Sevinc sahzadesi adlari altinda onlar yeniden bir birlerini tapiblar Ehtirasli onlayn danisiqlardan sonra Sirni ve Sevinc sahzadesi realliqda goruserek arzularini heyata kecirmek qerarina gelirler Amma gorus zamani dehsetli meyusluqla uzlesibler Neticede onlar bir birini xeyanetde gunahlandiraraq bosaniblar Maraqlidir ki Cinde bas veren analoji hadise ise xosbext sonluqla basa catib Er ve arvad gizli gorus zamani gorusende bir birileri ucun yarandiqlari ve bir yerde qalmalari barede qerar veribler Istinadlar 2009 10 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2009 10 23 Xarici kecidlerBosanma olu kecid