Ekumenik Kilsə Məclislərinin birincisi olan Nikeya Kilsə Məclisi 325'ci ildə imperator Konstantin'in dəstəyi ilə Nikeya şəhərində Senatus sarayında baş tutdu. Məclisin müzakirə mövzusu Arius adlı Şimali Afrikalı yepiskopun fikirləri haqqında idi. Xristian dünyasında nüfuz sahibi olan bir çox yepiskop və kilsə atası bu məclisdə iştirak etdi. Onların arasında tarixçi Eusebius, Santa Klaus kimi tanıdığımız Nikolas və başqaları var idi.
Məclisin müzakirəsini anlamaq üçün Xristianlıqda İsa Məsihin İlahi kimliyi məsələsini açıqlamaq lazımdır. Xristianlar üçün İsa Məsih, Tanrı kəlamının bədən (insan forması) almış halıdır. Yuhanna 1:14'də deyildiyi kimi -başlanğıcda dünyanı yaradan Tanrı kəlamı "bir bədən alıb aramızda yaşadı".
Arius da daxil olmaqla bütün yepiskoplar bu görüşü qəbul edirdilər. Onların fikirlərinin ayrı düşdüyü yer kəlamın təbiəti ilə əlaqədar idi. Ariusa görə Tanrı kəlamı əzəli deyildi və yaradılmışdı. Bu da İsanın kəlam təbiətini mələklərə bənzər bir formada yaradılmış varlıq halına gətirirdi. İskəndəriyyəli Athanasius'un rəhbərliyində bu fikirə qarşı çıxan təslisçilər isə Tanrı Kəlamının yaradılmamış və əzəli olduğunu müdafiə edirdilər. Bu müzakirəni İslam tarixindəki kəlam ilahiyyatı ilə əlaqədar olan fikir ayrılıqlarına bənzədə bilərik. Əşarilərin mövqeyi Athanasius'un fikirlərini xatırladır, Mötəzilə-nin baxışı isə Ariusun baxışına yaxındır.
Hər iki tərəf Müqəddəs Kitabdan (Bibliya) ayələrlə öz fikirlərini müdafiə edirdilər. Lakin Ariusun , öz fikirlərinin təməl dirəyi olan Kolosselilər 1:15 ayəsini yanlış şərh etdiyi görüldü və Ariusu dəstəkləyən 22 yepiskopdan 20'si Təslisçi tərəfin fikirlərini qəbul etdi.
Kolosselilər 1:15 ayəsində " Görünməz Tanrının surəti və bütün yaradılış üzərində ilk doğulan O'dur." deyilir. Müzakirələr "ilk doğulan" ifadəsi üstündə idi. Arius-a görə bu ayə İsadakı kəlam təbiətinin yaradıldığını göstərirdi. Bu görüşü ifadə etmək üçün Arius homo-i-ousios (bənzər öz) sözündən istifadə edirdi. Athanasius və onu dəstəkləyən yepiskoplar isə Ariusun ayəni kontekstindən kənar şərh etdiyini deyirdilər. Belə ki, müzakirə edilən ayənin keçdiyi bölmədəki digər ayələr ilk doğulan sözünün fiziki olmadığını ; Kəlamın (İsanın) dünyanı miras aldığı üçün ilk doğulanın haqqına sahib olduğunu açıqlayırdı. Təslisçilər Kəlamın Tanrı essensiya'sı ilə bir olduğunu müdafiə edirdilər və bunu açıqlamaq üçün homo-ousios (eyni essensiya (eyni mahiyyət)) sözündən istifadə edirdilər.
Nəhayət Məclisin qərarı ortaq inanc bildirişinin qəbulu ilə nəticələndi : " Hər şeyə gücü çatan, görülən və görülməyən hər şeyin yaradanı olan tək olan Ata Tanrıya inanırıq ; Tək olan Rəbb İsa Məsihə inanırıq; Tanrının oğlu, Atadan doğulan Oğul, yəni Atanın öz varlığından yaranan , Tanrıdan Tanrı, İşıqdan İşıq, əsl Tanrıdan gələn əsl Tanrı, yaradılmış deyil doğulmuş, Atanın eyni öz varlığına sahib olan, Özü vasitəsilə göydəki və yerdəki hər şey yaradılmış, biz insanlar üçün və bizim xilasımız üçün göydən enmiş, insan bədəni almış və insanlar arasında yaşamış, çətinlik çəkmiş və üçüncü gündə ölümdən dirilmiş , göyə yüksəlmiş, diriləri və ölüləri hesaba (sorğu suala, məhkəməyə) çəkməyə gələcək olan Odur ; və Müqəddəs Ruha da inanırıq."
Mənbə
- Davis, Leo Donald. "The First Seven Ecumenical Councils (325–787): Their History and Theology." Michael Glazier; the Liturgical Press. Collegeville, Minnesota, 1990, sf. 33–76.
- Duffy, John ve John Parker. "The Synodicon Vetus." Dumbarton Oaks, 1979.
- Yalduz, Alparslan. "Konsillerin Hıristiyanlık Tarihindeki Yeri ve İznik Konsili." T. C. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Cilt: 12, Sayı:2, 2003. sf. 286.
- Schaff, Philip. "Nicene and Post Nicene Fathers 2 — Vol. 14: The Seven Ecumenical Councils." http://www.ccel.org/ccel/schaff/npnf214.i.html
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ekumenik Kilse Meclislerinin birincisi olan Nikeya Kilse Meclisi 325 ci ilde imperator Konstantin in desteyi ile Nikeya seherinde Senatus sarayinda bas tutdu Meclisin muzakire movzusu Arius adli Simali Afrikali yepiskopun fikirleri haqqinda idi Xristian dunyasinda nufuz sahibi olan bir cox yepiskop ve kilse atasi bu meclisde istirak etdi Onlarin arasinda tarixci Eusebius Santa Klaus kimi tanidigimiz Nikolas ve basqalari var idi Meclisin muzakiresini anlamaq ucun Xristianliqda Isa Mesihin Ilahi kimliyi meselesini aciqlamaq lazimdir Xristianlar ucun Isa Mesih Tanri kelaminin beden insan formasi almis halidir Yuhanna 1 14 de deyildiyi kimi baslangicda dunyani yaradan Tanri kelami bir beden alib aramizda yasadi Arius da daxil olmaqla butun yepiskoplar bu gorusu qebul edirdiler Onlarin fikirlerinin ayri dusduyu yer kelamin tebieti ile elaqedar idi Ariusa gore Tanri kelami ezeli deyildi ve yaradilmisdi Bu da Isanin kelam tebietini meleklere benzer bir formada yaradilmis varliq halina getirirdi Iskenderiyyeli Athanasius un rehberliyinde bu fikire qarsi cixan teslisciler ise Tanri Kelaminin yaradilmamis ve ezeli oldugunu mudafie edirdiler Bu muzakireni Islam tarixindeki kelam ilahiyyati ile elaqedar olan fikir ayriliqlarina benzede bilerik Esarilerin movqeyi Athanasius un fikirlerini xatirladir Motezile nin baxisi ise Ariusun baxisina yaxindir Her iki teref Muqeddes Kitabdan Bibliya ayelerle oz fikirlerini mudafie edirdiler Lakin Ariusun oz fikirlerinin temel direyi olan Kolosseliler 1 15 ayesini yanlis serh etdiyi goruldu ve Ariusu destekleyen 22 yepiskopdan 20 si Teslisci terefin fikirlerini qebul etdi Kolosseliler 1 15 ayesinde Gorunmez Tanrinin sureti ve butun yaradilis uzerinde ilk dogulan O dur deyilir Muzakireler ilk dogulan ifadesi ustunde idi Arius a gore bu aye Isadaki kelam tebietinin yaradildigini gosterirdi Bu gorusu ifade etmek ucun Arius homo i ousios benzer oz sozunden istifade edirdi Athanasius ve onu destekleyen yepiskoplar ise Ariusun ayeni kontekstinden kenar serh etdiyini deyirdiler Bele ki muzakire edilen ayenin kecdiyi bolmedeki diger ayeler ilk dogulan sozunun fiziki olmadigini Kelamin Isanin dunyani miras aldigi ucun ilk dogulanin haqqina sahib oldugunu aciqlayirdi Teslisciler Kelamin Tanri essensiya si ile bir oldugunu mudafie edirdiler ve bunu aciqlamaq ucun homo ousios eyni essensiya eyni mahiyyet sozunden istifade edirdiler Nehayet Meclisin qerari ortaq inanc bildirisinin qebulu ile neticelendi Her seye gucu catan gorulen ve gorulmeyen her seyin yaradani olan tek olan Ata Tanriya inaniriq Tek olan Rebb Isa Mesihe inaniriq Tanrinin oglu Atadan dogulan Ogul yeni Atanin oz varligindan yaranan Tanridan Tanri Isiqdan Isiq esl Tanridan gelen esl Tanri yaradilmis deyil dogulmus Atanin eyni oz varligina sahib olan Ozu vasitesile goydeki ve yerdeki her sey yaradilmis biz insanlar ucun ve bizim xilasimiz ucun goyden enmis insan bedeni almis ve insanlar arasinda yasamis cetinlik cekmis ve ucuncu gunde olumden dirilmis goye yukselmis dirileri ve oluleri hesaba sorgu suala mehkemeye cekmeye gelecek olan Odur ve Muqeddes Ruha da inaniriq MenbeDavis Leo Donald The First Seven Ecumenical Councils 325 787 Their History and Theology Michael Glazier the Liturgical Press Collegeville Minnesota 1990 sf 33 76 Duffy John ve John Parker The Synodicon Vetus Dumbarton Oaks 1979 Yalduz Alparslan Konsillerin Hiristiyanlik Tarihindeki Yeri ve Iznik Konsili T C Uludag Universitesi Ilahiyat Fakultesi Cilt 12 Sayi 2 2003 sf 286 Schaff Philip Nicene and Post Nicene Fathers 2 Vol 14 The Seven Ecumenical Councils http www ccel org ccel schaff npnf214 i html