Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Beynəlxalq Türk Akademiyası — (ing. International Turkic Academy) 25 may 2010-cu ildə Qazaxıstanın paytaxtı Astana şəhərində qurulan beynəlxalq təşkilatdır. 23 avqust 2012-ci ildə Qırğızıstanın paytaxtı Bişkekdə keçirilən Türk Şurasının II. Zirvə toplantısında beynəlxalq təşkilat ünvanını almışdır.
| Beynəlxalq Türk Akademiyası BTA | |
|---|---|
| ing. International Turkic Academy | |
| Yaranma tarixi | 25 may 2010 |
| Mərkəzi | |
| Fəaliyyət göstərdiyi yer | Astana, Qazaxıstan |
| Prezident | Şahin Mustafayev (tarixçi) |
| Vitse-prezident | Nur-Əhməd Dosməhəmməd |
| Sədr | Darxan Kıdırali, Şahin Mustafayev |
| turkicacademy.org | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Beynəlxalq Türk Akademiyası (TWESCO – Turkic World Educational and Scientific Cooperation Organization) 3 oktyabr 2009-cu ildə Azərbaycanın Naxçıvan şəhərində keçirilən Türkdilli Ölkələrin Dövlət Başçılarının IX Zirvə görüşündə Qazaxıstan Prezidenti Nursultan Nazarbayevin təklifi ilə yaradılmışdır.
25 may 2010-cu ildə Qazaxıstanın paytaxtı Astanada açılışı olan Türk Akademiyası bir müddət Qazaxıstan Respublikası Təhsil və Elm Nazirliyinin tabeliyində fəaliyyət göstərmiş, 23 avqust 2012-ci ildə Türkdilli Ölkələrin Əməkdaşlıq Şurasının (Türk Şurası) Bişkekdə keçirilən II Zirvə toplantısında beynəlxalq status almışdır.
BTA-nın prezidenti tarix elmləri doktoru, professor Şahin Mustafayev, vitse-prezidenti siyasi elmlər doktoru Füzuli Zülfü oğlu Məcidlidir.
BTA-nın əsas məqsədi Türk xalqlarının qədim və müasir tarixi, dil, ədəbiyyat və mədəniyyətini, habelə, Türk mədəniyyətinin bəşər sivilizasiyasına töhfəsini tədqiqi etmək, Türk dünyasında akademik fəaliyyəti koordinasiyasını həyata keçirməkdir. Bu məqsədlə Akademiya Türk xalqlarının elmi təşkilatlarına elm və təhsil məsələsində yardımçı olur, Türkdilli ölkələr və xalqların ziyalıların təşəbbüslərinə dəstək verir, onları müntəzəm olaraq bir araya gətirir.
Üzv ölkələr
Beynəlxalq əməkdaşlıq
BTA elmi inteqrasiyanın inkişaf etdirilməsi məqsədilə tanınmış beynəlxalq və elmi təşkilatlar ilə geniş əlaqələr qurub. Buraya BMT (ECOSOC), BMT Sivilizasiyalar Alyansı (UNAOC), UNESCO, ISESCO, SESRIC, ECO (SF), COMSTECH (OIC), IRCICA kimi nüfuzlu qurumlar daxildir. Bu gün BTA ilə xarici elmi təşkilatlar arasında 60-dan çox əməkdaşlıq memorandumu imzalanıb. Akademiya ISESCO yanında müşahidəçi statusu alıb və Dünya Akademiyalar Birliyinə üzv olub.
Bununla yanaşı, Azərbaycan, Qırğızıstan, Türkiyə, Türkmənistan, Yaponiya, Tatarıstan (RF), Başqırdıstan (RF), Macarıstan, Monqolustanın Milli Elmlər Akademiyaları, Rusiya Elmlər Akademiyası, Çin Sosial Elmlər Akademiyası (CASS) ABŞ-nin aparıcı universitetləri və elm mərkəzləri ilə əməkdaşlıq əlaqələri qurulub.
Azərbaycan Respublikası ilə əməkdaşlıq xeyli möhkəmlənib. Akademiya Bakı Türkoloji Konqresinin 90 illiyinə həsr olunan beynəlxalq konfrans keçirib, türk dünyasının inkişafına böyük təsir göstərən Konqresin arxiv materialları sistemləşdirilmiş və fundamental monoqrafiya şəklində dərc edilmişdir.
2015-ci ildə UNESCO-nun Parisdəki iqamətgahında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin fərmanına uyğun olaraq həyata keçirilən "Dədə Qorqud irsi və Türk Dünyası" mövzusunda Beynəlxalq simpozium təşkil olunmuşdur. Həmin il Prezident İlham Əliyevin təlimatı əsasında Altay dağlarında aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı türk xalqlarına məxsus ən qədim qopuz nümunəsi aşkarlanmışdır.
BTA tərəfindən Yusif Xas Hacibin 1000, Xoca Əhməd Yəsəvinin 850, Qazax Xanlığının 550, Boronbay Biyin 235, Ç. Vəlixanovun 180, Abayın 170, A. Bökeyxanovun 150, G. Tokayın 130, Z. V. Toğanın 125, Bakı Türkoloji Qurultayının 90, Mağjan Jumabayevin 125, Çingiz Aytmatovun 80, V. Radlofun vəfatının 100, ilk türk yazılı abidələrinin V. Tomsen tərəfindən oxunuşunun 125, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan olunmasının 100, İmadəddin Nəsiminin 650 illik yubileyləri, Türkdilli ölkələrin müstəqilliklərinin 25-ci ildönümlərinə həsr olunmuş 26 beynəlxalq konqres və forum, 30-dək seminar və dəyirmi masa keçirilib. Tədbirlər müvafiq olaraq Azərbaycan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Türkiyə, Rusiya Federasiyası, Macarıstan, ABŞ, Monqolustan, Fransa, Özbəkistan və digər ölkələrdə təşkil olunmuşdur.
Bundan başqa, 2018-ci ilin sentyabr ayında Bişkekdə Türk Şurasına üzü dövlətlərin xarici işlər nazirləri tərəfindən Macarıstanın Akademiya yanında müşahidəçi üzv statusu alması haqqında qərar təsdiq olunmuş, həmin ilin dekabr ayında Macarıstan dövlət bayrağı rəsmi mərasimlə Akademiyada qaldırılmışdır. İndiyədək Macarıstan Milli Elmlər Akademiyası ilə çoxlu sayda birgə layihələr həyata keçirilib, bir sıra monoqrafiyalar nəşr edilmişdir.
Monqolustan BTA yanında müşahidəçi üzv statusu almaq niyyətində olduğunu rəsmi şəkildə bəyan etmişdir. Hazırda Akademiyanın fəaliyyətinə beynəlxalq maraq nəzərəçarpacaq dərəcədə artmışdır. Xüsusilə, Avropa, Rusiya, Çin, ABŞ, Yaponiya, Cənubi Koreya, Hindistan və bir sıra başqa ölkələrin alimləri və elmi təşkilatları ilə sıx münasibətlər qurulmuşdur.
2015-ci ildə BTA birgə Altay dağlarındakı Berel və Karakaba bölgələrində arxeoloji qazıntı işlərini apararaq, I Arxeoloji Ekspedisiyanı gerçəkləşdirmiş və "Altın Beşiyim Altay" Beynəlxalq Çöl Seminarı keçirmişdir. 2016-cı ilin avqust ayında Akademiya Monqolustanda "Tanrı Dağından Ötükənə: Böyük Çöl Xalqlarının Tarixi və Mədəni Dəyərləri" adlı II Beynəlxalq Tədqiqat Ekspedisiyasını təşkil etmişdir. İki il ardıcıl olaraq Ötükəndəki Şiveet-Ulaan külliyyəsində arxeoloji qazıntılar aparlmışdır. Tədqiqatlar nəticəsində, tarixi kompleksin inşasının təxminən 670–710 illərə aid olduğu müəyyən edilmişdir. Məlum olmuşdur ki, səkkizbucaqlı qala kompleksi Türk hökmdarı İltəriş xaqanın şərəfinə ucaldılmışdır. Arxeoloji qazıntılar nəticəsində yeni tarixi tapıntılar əldə olunmuş, elmi patentinin rəsmi olaraq BTA tərəfindən alınan "Bengü Daş" abidəsi elmi cəhətdən təhlil olunmuşdur. Hazırda Şiveet-Ulan kompleksində açıq muzey mərkəzinin yaradılması imkanları qiymətləndirilir.
2018-ci ilin avqust ayında türkologiya tarixində ilk dəfə olaraq Çingiz xanın doğulduğu yerə III Arxeoloji Ekspedisiya təşkil olunmuşdur. Monqolustan Milli Muzeyi ilə birlikdə reallaşdırılan "Kerulen elmi-tədqiqat ekspedisiyası" zamanı BTA-nın tədqiqat qrupu tərəfindən Burxan Xaldun kəndinin yaxınlığından keçən Kerulen çayının vadisində ortaq türk tarixini işıq tuta biləcək yeni arxeoloji tapıntılar aşkar edilmişdir. Hazırda Akademiya Kerulen çayı vadisində, Xaya Xudar və Günbürd bölgələrində arxeoloji fəaliyyəti davam etdirir. BTA-nın birbaşa dəstəyi ilə yox olmaq təhlükəsi altındakı dillərlə bağlı bir neçə elmi tədqiqat layihələri həyata keçirilmiş, həmçinin, xüsusi ekspedisiyalar təşkil olunmuşdur. 2017-ci ildə 26 ölkədən 130 tanınmış alimin iştirakı ilə 4 cildlik "Təhlükədəki Türk dilləri" adlı ensiklopedik nəşr işıq üzü görmüşdür.
Akademiya bu istiqamətdə Özbəkistan alimləri ilə də birgə elmi-tədqiqat layihələri həyata keçirir. Cari ilin may ayında BTA-nın təşkilatçılığı ilə Özbəkistanın paytaxtı Daşkənddə "Özbək dilinin beynəlxalq türkologiyada rolu və əməkdaşlığın perspektivləri" adlı beynəlxalq konfrans keçirilib. BTA ilə Daşkənd Dövlət Özbək Dili və Ədəbiyyatı Universiteti arasında əməkdaşlıq memorandumu imzalanıb. Hazırda Özbəkistan Elmlər Akademiyası ilə əməkdaşlıq haqqında memorandum üzərində iş aparılır. Ötən il baş tutan II "Böyük Çöl" Beynəlxalq Humanitar Forumuna ilk dəfə olaraq Özbəkistandan nümayəndə heyəti qatılmışdır.
BTA Türkmənistan və Tacikistanın elmi təşkilatları və alimləri ilə əlaqələri canlandırır. Akademiya böyük türkmən şairi Mahdumqulu Fəraqinin 290 illik yubileyi çərçivəsində türkmən və qazax dillərində onun seçilmiş şeirlər toplusunu nəşr edib.
BTA Rusiya Federasiyasının elmi tədqiqat təşkilatları, o cümlədən Rusiyanın türkdilli xalqların ziyalıları ilə sıx əməkdaşlıq qurmuşdur. Rusiya Türkoloqlar Komitəsi Akademiyanın fundamental layihələrində dəstək göstərib, birgə monoqrafiyanın hazırlanmasında fəal iştirak etmişdir. Türkologiya elminin inkişafı üçün xüsusilə faydalı olan Əmir Nacibin 4 cildlik "XIV əsr Türk dillərinin müqayisəli lüğəti" əsərinin nəşri həyata keçirilmiş, həmçinin, alimlər Dmitri Nasilov, İqor Kormuşin və Anna Dıbo redaktorluğunda hazırlanan "Drevnoturkiskix lüğəti" yeni redaksiyada çap olunmuşdur..
Həmçinin, BTA-nın təşkilatçılığı ilə Qazaxıstanla Qırğızıstan arasında dialoq və inteqrasiyaya dəstək məqsədi ilə 2018-ci ildə iki dəfə Qırğız-Qazax Ziyalılarının Forumu (müvafiq olaraq, Astana və Oş şəhərlərində) keçirilmişdir. Çingiz Aytmatovun 90 illik yubileyi münasibətilə 2018-ci il BTA tərəfindən "Çingiz Aytamatov ili" elan edilmiş və qırğız yazıçısı ilə bağlı genişmiqyaslı beynəlxalq tədbirlər təşkil edilmişdir. Ədibə həsr olunan "İmperiyanın son yazarı" kitabı BTA tərəfindən nəşr olunmuşdur.
UNESCO-nun Türkiyə Milli Komissiyasının dəstəyi ilə Akademiya tərəfindən Atabetül Hakayıkın əsəri bağlı iki cildlik elmi monoqrafiya nəşr olunmuşdur. Tanınmış tarixçi Fəzlullah Rəşidəddinin "Cəmi ət-Təvarix" və Bekasıl Bibolatulının "Zikzal" kitabları orijinaldan qazax dilinə tərcümə olunmuşdur. Nadir tarixi əsərlər Nursultan Nazarbayevin elan etdiyi "Mənəvi yenilənmə" proqramı çərçivəsində işıq üzü görmüşdür.
Ümumiyyətlə, 2016–2018-ci illərdə BTA tərəfindən ingilis, azərbaycan, qazax, qırğız, macar, monqol və türk dillərində 100-dən çox yeni kitab nəşr olunmuşdur. Qeyd etmək lazımdır ki, BTA-nın nəzdindəki Türk Kitabxanasının da kitab fondu genişlənir və kitabxanada 50 min adda kitab yer almışdır. Türk Muzeyinin eksponatlarının sayı isə 700-ü keçib.
Bundan başqa, Akademiya 4 dildə "Altayistika və Türkologiya Araşdırmaları" jurnalını yayınlayır. Avrasiya bölgəsindəki türk dövlət və xalqlarının sosial, siyasi, iqtisadi, mədəni durumları ilə bağlı təhlillərin yer aldığı elmi və analitik "GLOBAL-Turk" jurnalı nəşr olunur. Qarşıdakı ildə Akademiya onları impakt-faktor sisteminə qoşmağı planlaşdırır. Akademiyanın hazırda dörd dildə internet portalı (www.twesco.org) fəaliyyət göstərir. 2015-ci ilin noyabr ayından başlayaraq 4 dildə "Turkic Weekly" həftəlik elektron xülasəsi çıxır (indiyədək 100-dən artıq nömrə çıxmışdır).
İdarəetmə strukturu
Elmi Şura
Elmi Şura Beynəlxalq Türk Akademiyasının ali orqanıdır. Qurum hər bir üzv ölkədən bir nümayəndə, Türk Akademiyasının prezidenti və vitse-prezidentlərdən ibarət Elmi Şura tərəfindən idarə olunur.
Prezident
Prezident üzv dövlətlərin vətəndaşları arasından dörd il müddətinə seçilir və yenidən namizəd kimi irəli sürülə bilər. Beynəlxalq Türk Akademiyasının ilk prezidenti prof. Dr – Darhan Kıdıralidir. O, bu vəzifəyə 2014-cü il iyunun 4–5-də Bodrumda keçirilən Türk Şurasının 4-cü Zirvə toplantısında üzv dövlətlərin prezidentləri tərəfindən təyin edilib. Akademiyaya rəhbərlik dörd illik rotasiya ilə digər üzv dövlətlərin ingilis əlifbası adlarına uyğun olaraq Azərbaycan, Qırğızıstan və Türkiyəyə təhvil veriləcək.
Vitse-prezidentlər
Beynəlxalq Türk Akademiyasının prezidenti Qazaxıstan vətəndaşı olduğundan, digər üzv dövlətlərin (Azərbaycan, Qırğızıstan və Türkiyə) üç vitse-prezidentinin vitse-prezident vəzifəsinə namizədliyi irəli sürüləcək.
Tədqiqat mərkəzləri
Beynəlxalq Türk Akademiyasının tərkibində beş tədqiqat mərkəzi yaradılıb. Bunlar: Tarix və Etnologiya Mərkəzi, Dil, Ədəbiyyat və Terminologiya Mərkəzi, İncəsənət və Mədəniyyət Mərkəzi, Sosial-İqtisadi Araşdırmalar Mərkəzi və Beynəlxalq Araşdırmalar Mərkəzidir. Bu mərkəzlər türk dünyasının həyati əhəmiyyətli sosial problemləri, mədəniyyəti, tarixi, iqtisadiyyatı və inteqrasiyası ilə işləməyə sadiqdirlər.
Nəşrlər
Beynəlxalq Türk Akademiyasında çalışan akademiklər qurucu ölkələrdən və bütün türk dünyasındandır. Akademiya beynəlxalq layihələrdən ibarət unikal komandanı tamamladı. Dörd il ərzində 50 gərəkli kitab nəşr etdirdi. Türk tarixi, mədəniyyəti, incəsənəti və türk xalqının gələcəyi kimi geniş mövzuları əhatə edir. Akademiya həmçinin dörd dildə (qazax, rus, ingilis, türk) məqalələri özündə əks etdirən, türkologiya və altayşünaslıq üzrə elmi təhlili əks etdirən iki "Altayşünaslıq və türkologiya" və elmi-analitik "GLOBAL Türk" jurnalını nəşr etdirir. Akademiya türkcə lüğətlər də hazırlayıb. Akademiya türk tarixi, mədəniyyəti və türk dünyasının insanları üçün müxtəlif beynəlxalq konfranslar, forumlar, görüşlər və seminarlar təşkil etmişdir.
Türk Kitabxanası
Türk Kitabxanası Beynəlxalq Türk Akademiyasının tərkibində fəaliyyət göstərir. Məşhur türkoloqların şəxsi kitabxanaları üzərində yaradılmış kitabxana 30 mindən çox kitabdan ibarətdir. Əbdüəli Kaidar, Abcan Kuryshcanuly və Mandoky Kunqur Istvan kimi məşhur türkoloqların şəxsi kitabxanaları da bu kitabxanaya köçürülmüşdür. Kitabxanada kitablar və əlyazmalar da var. Hər türk milləti üçün ayrıca kitab rəfləri var. Məsələn, qazax türkləri, türk türkləri, Azərbaycan türkləri, özbək türkləri, türkmən türkləri, başqırd türkləri, tatar türkləri, qaraçay türkləri, çuvaş türkləri, qaraqalpaq türkləri, noqay türkləri və s. Türk Akademiyasında elektron məlumat bazası yaradılması prosesi gedir.
Muzey
Beynəlxalq Türk Akademiyasının Muzeyində müxtəlif inkişaf dövrlərinə aid türk xalqlarının yaratdığı qiymətli əsərləri görmək mümkündür. Türk xalqlarının maddi-mənəvi irsinin toplanması və sistemləşdirilməsi istiqamətində tədqiqatlar davam etdirilir.
İstinadlar
- https://xalqqazeti.com/mobile/az/news/30271 (#bare_url_missing_title).
- https://apa.az/az/xeber/sosial-xeberler/Beynlxalq-Turk-Akademiyasi-Elmi-Surasina-sdrlik-Azrbaycana-kecib-569577 (#bare_url_missing_title).
- https://525.az/news/168741-beynelxalq-turk-akademiyasinin-yaranmasindan-11-il-otur (#bare_url_missing_title).
- https://azedu.az/az/news/46481-beynelxalq-turk-akademiyasi-turk-dunyasindan-olan-ekspertlerle-muzakireler-kecirib- (#bare_url_missing_title).
- https://aqreqator.az/az/cemiyyet/787878 (#bare_url_missing_title).
- https://azertag.az/xeber/Beynelxalq_Turk_Akademiyasi_Yunus_Amrenin_Sechilmis_seirler_kitabini_teqdim_edib-1888699 (#bare_url_missing_title).
- https://turkicacademy.org/en/about/ob-akademii.
- https://azertag.az/xeber/Akademik_Sahin_Mustafayev_Beynelxalq_Turk_Akademiyasinin_prezidenti_sechilib-2373260.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Beynelxalq Turk Akademiyasi ing International Turkic Academy 25 may 2010 cu ilde Qazaxistanin paytaxti Astana seherinde qurulan beynelxalq teskilatdir 23 avqust 2012 ci ilde Qirgizistanin paytaxti Biskekde kecirilen Turk Surasinin II Zirve toplantisinda beynelxalq teskilat unvanini almisdir Beynelxalq Turk Akademiyasi BTAing International Turkic AcademyYaranma tarixi 25 may 2010Merkezi AstanaFealiyyet gosterdiyi yer Astana QazaxistanPrezident Sahin Mustafayev tarixci Vitse prezident Nur Ehmed DosmehemmedSedr Darxan Kidirali Sahin Mustafayevturkicacademy org Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiBeynelxalq Turk Akademiyasi TWESCO Turkic World Educational and Scientific Cooperation Organization 3 oktyabr 2009 cu ilde Azerbaycanin Naxcivan seherinde kecirilen Turkdilli Olkelerin Dovlet Bascilarinin IX Zirve gorusunde Qazaxistan Prezidenti Nursultan Nazarbayevin teklifi ile yaradilmisdir 25 may 2010 cu ilde Qazaxistanin paytaxti Astanada acilisi olan Turk Akademiyasi bir muddet Qazaxistan Respublikasi Tehsil ve Elm Nazirliyinin tabeliyinde fealiyyet gostermis 23 avqust 2012 ci ilde Turkdilli Olkelerin Emekdasliq Surasinin Turk Surasi Biskekde kecirilen II Zirve toplantisinda beynelxalq status almisdir BTA nin prezidenti tarix elmleri doktoru professor Sahin Mustafayev vitse prezidenti siyasi elmler doktoru Fuzuli Zulfu oglu Mecidlidir BTA nin esas meqsedi Turk xalqlarinin qedim ve muasir tarixi dil edebiyyat ve medeniyyetini habele Turk medeniyyetinin beser sivilizasiyasina tohfesini tedqiqi etmek Turk dunyasinda akademik fealiyyeti koordinasiyasini heyata kecirmekdir Bu meqsedle Akademiya Turk xalqlarinin elmi teskilatlarina elm ve tehsil meselesinde yardimci olur Turkdilli olkeler ve xalqlarin ziyalilarin tesebbuslerine destek verir onlari muntezem olaraq bir araya getirir Uzv olkelerUzv olan olkelerAzerbaycan Turkiye Qazaxistan Qirgizistan MacaristanBeynelxalq emekdasliqBTA elmi inteqrasiyanin inkisaf etdirilmesi meqsedile taninmis beynelxalq ve elmi teskilatlar ile genis elaqeler qurub Buraya BMT ECOSOC BMT Sivilizasiyalar Alyansi UNAOC UNESCO ISESCO SESRIC ECO SF COMSTECH OIC IRCICA kimi nufuzlu qurumlar daxildir Bu gun BTA ile xarici elmi teskilatlar arasinda 60 dan cox emekdasliq memorandumu imzalanib Akademiya ISESCO yaninda musahideci statusu alib ve Dunya Akademiyalar Birliyine uzv olub Bununla yanasi Azerbaycan Qirgizistan Turkiye Turkmenistan Yaponiya Tataristan RF Basqirdistan RF Macaristan Monqolustanin Milli Elmler Akademiyalari Rusiya Elmler Akademiyasi Cin Sosial Elmler Akademiyasi CASS ABS nin aparici universitetleri ve elm merkezleri ile emekdasliq elaqeleri qurulub Azerbaycan Respublikasi ile emekdasliq xeyli mohkemlenib Akademiya Baki Turkoloji Konqresinin 90 illiyine hesr olunan beynelxalq konfrans kecirib turk dunyasinin inkisafina boyuk tesir gosteren Konqresin arxiv materiallari sistemlesdirilmis ve fundamental monoqrafiya seklinde derc edilmisdir 2015 ci ilde UNESCO nun Parisdeki iqametgahinda Azerbaycan Prezidenti Ilham Eliyevin fermanina uygun olaraq heyata kecirilen Dede Qorqud irsi ve Turk Dunyasi movzusunda Beynelxalq simpozium teskil olunmusdur Hemin il Prezident Ilham Eliyevin telimati esasinda Altay daglarinda aparilan arxeoloji qazintilar zamani turk xalqlarina mexsus en qedim qopuz numunesi askarlanmisdir BTA terefinden Yusif Xas Hacibin 1000 Xoca Ehmed Yesevinin 850 Qazax Xanliginin 550 Boronbay Biyin 235 C Velixanovun 180 Abayin 170 A Bokeyxanovun 150 G Tokayin 130 Z V Toganin 125 Baki Turkoloji Qurultayinin 90 Magjan Jumabayevin 125 Cingiz Aytmatovun 80 V Radlofun vefatinin 100 ilk turk yazili abidelerinin V Tomsen terefinden oxunusunun 125 Azerbaycan Xalq Cumhuriyyetinin elan olunmasinin 100 Imadeddin Nesiminin 650 illik yubileyleri Turkdilli olkelerin musteqilliklerinin 25 ci ildonumlerine hesr olunmus 26 beynelxalq konqres ve forum 30 dek seminar ve deyirmi masa kecirilib Tedbirler muvafiq olaraq Azerbaycan Qazaxistan Qirgizistan Turkiye Rusiya Federasiyasi Macaristan ABS Monqolustan Fransa Ozbekistan ve diger olkelerde teskil olunmusdur Bundan basqa 2018 ci ilin sentyabr ayinda Biskekde Turk Surasina uzu dovletlerin xarici isler nazirleri terefinden Macaristanin Akademiya yaninda musahideci uzv statusu almasi haqqinda qerar tesdiq olunmus hemin ilin dekabr ayinda Macaristan dovlet bayragi resmi merasimle Akademiyada qaldirilmisdir Indiyedek Macaristan Milli Elmler Akademiyasi ile coxlu sayda birge layiheler heyata kecirilib bir sira monoqrafiyalar nesr edilmisdir Monqolustan BTA yaninda musahideci uzv statusu almaq niyyetinde oldugunu resmi sekilde beyan etmisdir Hazirda Akademiyanin fealiyyetine beynelxalq maraq nezerecarpacaq derecede artmisdir Xususile Avropa Rusiya Cin ABS Yaponiya Cenubi Koreya Hindistan ve bir sira basqa olkelerin alimleri ve elmi teskilatlari ile six munasibetler qurulmusdur 2015 ci ilde BTA birge Altay daglarindaki Berel ve Karakaba bolgelerinde arxeoloji qazinti islerini apararaq I Arxeoloji Ekspedisiyani gerceklesdirmis ve Altin Besiyim Altay Beynelxalq Col Seminari kecirmisdir 2016 ci ilin avqust ayinda Akademiya Monqolustanda Tanri Dagindan Otukene Boyuk Col Xalqlarinin Tarixi ve Medeni Deyerleri adli II Beynelxalq Tedqiqat Ekspedisiyasini teskil etmisdir Iki il ardicil olaraq Otukendeki Siveet Ulaan kulliyyesinde arxeoloji qazintilar aparlmisdir Tedqiqatlar neticesinde tarixi kompleksin insasinin texminen 670 710 illere aid oldugu mueyyen edilmisdir Melum olmusdur ki sekkizbucaqli qala kompleksi Turk hokmdari Ilteris xaqanin serefine ucaldilmisdir Arxeoloji qazintilar neticesinde yeni tarixi tapintilar elde olunmus elmi patentinin resmi olaraq BTA terefinden alinan Bengu Das abidesi elmi cehetden tehlil olunmusdur Hazirda Siveet Ulan kompleksinde aciq muzey merkezinin yaradilmasi imkanlari qiymetlendirilir 2018 ci ilin avqust ayinda turkologiya tarixinde ilk defe olaraq Cingiz xanin doguldugu yere III Arxeoloji Ekspedisiya teskil olunmusdur Monqolustan Milli Muzeyi ile birlikde reallasdirilan Kerulen elmi tedqiqat ekspedisiyasi zamani BTA nin tedqiqat qrupu terefinden Burxan Xaldun kendinin yaxinligindan kecen Kerulen cayinin vadisinde ortaq turk tarixini isiq tuta bilecek yeni arxeoloji tapintilar askar edilmisdir Hazirda Akademiya Kerulen cayi vadisinde Xaya Xudar ve Gunburd bolgelerinde arxeoloji fealiyyeti davam etdirir BTA nin birbasa desteyi ile yox olmaq tehlukesi altindaki dillerle bagli bir nece elmi tedqiqat layiheleri heyata kecirilmis hemcinin xususi ekspedisiyalar teskil olunmusdur 2017 ci ilde 26 olkeden 130 taninmis alimin istiraki ile 4 cildlik Tehlukedeki Turk dilleri adli ensiklopedik nesr isiq uzu gormusdur Akademiya bu istiqametde Ozbekistan alimleri ile de birge elmi tedqiqat layiheleri heyata kecirir Cari ilin may ayinda BTA nin teskilatciligi ile Ozbekistanin paytaxti Daskendde Ozbek dilinin beynelxalq turkologiyada rolu ve emekdasligin perspektivleri adli beynelxalq konfrans kecirilib BTA ile Daskend Dovlet Ozbek Dili ve Edebiyyati Universiteti arasinda emekdasliq memorandumu imzalanib Hazirda Ozbekistan Elmler Akademiyasi ile emekdasliq haqqinda memorandum uzerinde is aparilir Oten il bas tutan II Boyuk Col Beynelxalq Humanitar Forumuna ilk defe olaraq Ozbekistandan numayende heyeti qatilmisdir BTA Turkmenistan ve Tacikistanin elmi teskilatlari ve alimleri ile elaqeleri canlandirir Akademiya boyuk turkmen sairi Mahdumqulu Feraqinin 290 illik yubileyi cercivesinde turkmen ve qazax dillerinde onun secilmis seirler toplusunu nesr edib BTA Rusiya Federasiyasinin elmi tedqiqat teskilatlari o cumleden Rusiyanin turkdilli xalqlarin ziyalilari ile six emekdasliq qurmusdur Rusiya Turkoloqlar Komitesi Akademiyanin fundamental layihelerinde destek gosterib birge monoqrafiyanin hazirlanmasinda feal istirak etmisdir Turkologiya elminin inkisafi ucun xususile faydali olan Emir Nacibin 4 cildlik XIV esr Turk dillerinin muqayiseli lugeti eserinin nesri heyata kecirilmis hemcinin alimler Dmitri Nasilov Iqor Kormusin ve Anna Dibo redaktorlugunda hazirlanan Drevnoturkiskix lugeti yeni redaksiyada cap olunmusdur Hemcinin BTA nin teskilatciligi ile Qazaxistanla Qirgizistan arasinda dialoq ve inteqrasiyaya destek meqsedi ile 2018 ci ilde iki defe Qirgiz Qazax Ziyalilarinin Forumu muvafiq olaraq Astana ve Os seherlerinde kecirilmisdir Cingiz Aytmatovun 90 illik yubileyi munasibetile 2018 ci il BTA terefinden Cingiz Aytamatov ili elan edilmis ve qirgiz yazicisi ile bagli genismiqyasli beynelxalq tedbirler teskil edilmisdir Edibe hesr olunan Imperiyanin son yazari kitabi BTA terefinden nesr olunmusdur UNESCO nun Turkiye Milli Komissiyasinin desteyi ile Akademiya terefinden Atabetul Hakayikin eseri bagli iki cildlik elmi monoqrafiya nesr olunmusdur Taninmis tarixci Fezlullah Resideddinin Cemi et Tevarix ve Bekasil Bibolatulinin Zikzal kitablari orijinaldan qazax diline tercume olunmusdur Nadir tarixi eserler Nursultan Nazarbayevin elan etdiyi Menevi yenilenme proqrami cercivesinde isiq uzu gormusdur Umumiyyetle 2016 2018 ci illerde BTA terefinden ingilis azerbaycan qazax qirgiz macar monqol ve turk dillerinde 100 den cox yeni kitab nesr olunmusdur Qeyd etmek lazimdir ki BTA nin nezdindeki Turk Kitabxanasinin da kitab fondu genislenir ve kitabxanada 50 min adda kitab yer almisdir Turk Muzeyinin eksponatlarinin sayi ise 700 u kecib Bundan basqa Akademiya 4 dilde Altayistika ve Turkologiya Arasdirmalari jurnalini yayinlayir Avrasiya bolgesindeki turk dovlet ve xalqlarinin sosial siyasi iqtisadi medeni durumlari ile bagli tehlillerin yer aldigi elmi ve analitik GLOBAL Turk jurnali nesr olunur Qarsidaki ilde Akademiya onlari impakt faktor sistemine qosmagi planlasdirir Akademiyanin hazirda dord dilde internet portali www twesco org fealiyyet gosterir 2015 ci ilin noyabr ayindan baslayaraq 4 dilde Turkic Weekly heftelik elektron xulasesi cixir indiyedek 100 den artiq nomre cixmisdir Idareetme strukturuElmi Sura Elmi Sura Beynelxalq Turk Akademiyasinin ali orqanidir Qurum her bir uzv olkeden bir numayende Turk Akademiyasinin prezidenti ve vitse prezidentlerden ibaret Elmi Sura terefinden idare olunur Prezident Prezident uzv dovletlerin vetendaslari arasindan dord il muddetine secilir ve yeniden namized kimi ireli surule biler Beynelxalq Turk Akademiyasinin ilk prezidenti prof Dr Darhan Kidiralidir O bu vezifeye 2014 cu il iyunun 4 5 de Bodrumda kecirilen Turk Surasinin 4 cu Zirve toplantisinda uzv dovletlerin prezidentleri terefinden teyin edilib Akademiyaya rehberlik dord illik rotasiya ile diger uzv dovletlerin ingilis elifbasi adlarina uygun olaraq Azerbaycan Qirgizistan ve Turkiyeye tehvil verilecek Vitse prezidentler Beynelxalq Turk Akademiyasinin prezidenti Qazaxistan vetendasi oldugundan diger uzv dovletlerin Azerbaycan Qirgizistan ve Turkiye uc vitse prezidentinin vitse prezident vezifesine namizedliyi ireli surulecek Tedqiqat merkezleri Beynelxalq Turk Akademiyasinin terkibinde bes tedqiqat merkezi yaradilib Bunlar Tarix ve Etnologiya Merkezi Dil Edebiyyat ve Terminologiya Merkezi Incesenet ve Medeniyyet Merkezi Sosial Iqtisadi Arasdirmalar Merkezi ve Beynelxalq Arasdirmalar Merkezidir Bu merkezler turk dunyasinin heyati ehemiyyetli sosial problemleri medeniyyeti tarixi iqtisadiyyati ve inteqrasiyasi ile islemeye sadiqdirler Nesrler Beynelxalq Turk Akademiyasinda calisan akademikler qurucu olkelerden ve butun turk dunyasindandir Akademiya beynelxalq layihelerden ibaret unikal komandani tamamladi Dord il erzinde 50 gerekli kitab nesr etdirdi Turk tarixi medeniyyeti inceseneti ve turk xalqinin geleceyi kimi genis movzulari ehate edir Akademiya hemcinin dord dilde qazax rus ingilis turk meqaleleri ozunde eks etdiren turkologiya ve altaysunasliq uzre elmi tehlili eks etdiren iki Altaysunasliq ve turkologiya ve elmi analitik GLOBAL Turk jurnalini nesr etdirir Akademiya turkce lugetler de hazirlayib Akademiya turk tarixi medeniyyeti ve turk dunyasinin insanlari ucun muxtelif beynelxalq konfranslar forumlar gorusler ve seminarlar teskil etmisdir Turk KitabxanasiTurk Kitabxanasi Beynelxalq Turk Akademiyasinin terkibinde fealiyyet gosterir Meshur turkoloqlarin sexsi kitabxanalari uzerinde yaradilmis kitabxana 30 minden cox kitabdan ibaretdir Ebdueli Kaidar Abcan Kuryshcanuly ve Mandoky Kunqur Istvan kimi meshur turkoloqlarin sexsi kitabxanalari da bu kitabxanaya kocurulmusdur Kitabxanada kitablar ve elyazmalar da var Her turk milleti ucun ayrica kitab refleri var Meselen qazax turkleri turk turkleri Azerbaycan turkleri ozbek turkleri turkmen turkleri basqird turkleri tatar turkleri qaracay turkleri cuvas turkleri qaraqalpaq turkleri noqay turkleri ve s Turk Akademiyasinda elektron melumat bazasi yaradilmasi prosesi gedir MuzeyBeynelxalq Turk Akademiyasinin Muzeyinde muxtelif inkisaf dovrlerine aid turk xalqlarinin yaratdigi qiymetli eserleri gormek mumkundur Turk xalqlarinin maddi menevi irsinin toplanmasi ve sistemlesdirilmesi istiqametinde tedqiqatlar davam etdirilir Istinadlarhttps xalqqazeti com mobile az news 30271 bare url missing title https apa az az xeber sosial xeberler Beynlxalq Turk Akademiyasi Elmi Surasina sdrlik Azrbaycana kecib 569577 bare url missing title https 525 az news 168741 beynelxalq turk akademiyasinin yaranmasindan 11 il otur bare url missing title https azedu az az news 46481 beynelxalq turk akademiyasi turk dunyasindan olan ekspertlerle muzakireler kecirib bare url missing title https aqreqator az az cemiyyet 787878 bare url missing title https azertag az xeber Beynelxalq Turk Akademiyasi Yunus Amrenin Sechilmis seirler kitabini teqdim edib 1888699 bare url missing title https turkicacademy org en about ob akademii https azertag az xeber Akademik Sahin Mustafayev Beynelxalq Turk Akademiyasinin prezidenti sechilib 2373260