Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Beynəlxalq Gözdən Əlillər Günü — hər il 13 noyabrda qeyd olunan xüsusi gün.
Haqqında
Beynəlxalq Gözdən Əlillər Günü Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının qərarı ilə gözdən əlillik və zəif görmə problemlərinə diqqəti cəlb etmək məqsədilə yaradılmışdır. Əlillər üçün məhz 13 noyabr tarixinin ayrılmasının isə özünəməxsus tarixi səbəbləri var. Belə ki, bu tarix fransız pedaqoqu Valentin Qayuinin doğulduğu tarixdir. 1745-ci ilin 13 noyabrında anadan olan Valentin dünyada ilk dəfə öz hesabına gözdən əlillər üçün qabartmalı şriftlər yaratmışdır. XVIII əsrə qədər dünyada korlar üçün təhsil müəssisəsi yox idi. Valentin Qayui ilk dəfə Fransada gözü dünya işığından məhrum olanların təhsili üçün xüsusi üsul yaratmışdır. O, 1784-cü ildə dünyada ilk dəfə Parisdə hökumətin və xeyriyyə cəmiyyətlərinin köməyi olmadan öz evində şəxsi vəsaiti hesabına kor uşaqlar üçün “işləyən korların emalatxanası”nı açmışdır. İlk dəfə həmin məktəbə kimsəsiz uşaqlar qəbul edilmişdir.
Valentin Qayui kor uşaqlarının təlim və tərbiyəsinə elmi cəhətdən yanaşmışdır. Onun işləyib hazırladığı “unsial” adlanan xüsusi qabarıq şriftin köməyi ilə kor uşaqlara oxu öyrətmək və onlar üçün kitablar çap etmək mümkün olmuşdur. Gözdən əlil uşaqlar həmin şriftlərlə mətn yığmaq bacarığına da yiyələniblər. Bundan başqa, Valentin Qayui gözdən əlillər üçün cihazlar, qabarıq aşkar dərsliklərin, coğrafiya xəritələri və qlobusların istehsalı üçün matrislər qurmuşdur. Gözdən əlillər üçün kitabların yaradılması ideyası da ona məxsusdur. Özünün ciddi maddi çətinlik çəkməsinə baxmayaraq, Valentin Qayui mətbəə yaradaraq qabarıq-xətti şriftlə gözdən əlillər üçün ilk kitablar çap etmişdir. 1829-cu ildə isə Paris Milli İnstitutunun şagirdi Lui Brayl kor uşaqlar üçün nöqtə-relyef şriftinin universal sistemini hazırlamış və həmin sistem bütün dünyada yayılmışdır.
Hazırda dünyada təxminən 124 milyondan çox gözdən əlil yaşayır. Azərbaycanda gözdən əlillərin ictimai birliyi 1929-cu ildən, Gözdən Əlillər Cəmiyyəti isə 2002-ci ildən fəaliyyət göstərir. Noyabr ayının 13-də Azərbaycanda cəmiyyətin diqqətini görmə qabiliyyətini itirənlərə cəlb etmək üçün müxtəlif tədbirlər keçirilir. 2007-ci il dekabrın 9-da BMT-nin inkişaf Proqramı ilə Heydər Əliyev Fondu arasında görmə qabiliyyətini itirənlər və zəif görənlər üçün informasiya rabitə texnologiyalarına çıxışı təmin edən razılaşma sənədi imzalanmışdır.
Hazırda Azərbaycanda 8963 nəfər 1-ci dərəcə, 4426 nəfər 2-ci və 2126 nəfər isə 3-cü dərəcə gözdən əlilliyi olan şəxslər var. Onlar digər həssas qrupdan olan şəxslər kimi, dövlətin sosial təminatı ilə əhatə olunublar.
Xarici keçidlər
Milli Kitabxanada əlillər gününə aid sərgi açılıb - culture.gov.az
İstinadlar
- "Sərgi: "13 noyabr – Beynəlxalq Gözdən Əlillər Günüdür"". 2021-11-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-11-02.
- Gözdən əlilliyi olan şəxslərin sosial müdafiəsi gücləndirilir Arxivləşdirilib 2021-11-03 at the Wayback Machine - http://www.azerbaijan-news.az Arxivləşdirilib 2010-12-31 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Beynelxalq Gozden Eliller Gunu her il 13 noyabrda qeyd olunan xususi gun HaqqindaBeynelxalq Gozden Eliller Gunu Umumdunya Sehiyye Teskilatinin qerari ile gozden elillik ve zeif gorme problemlerine diqqeti celb etmek meqsedile yaradilmisdir Eliller ucun mehz 13 noyabr tarixinin ayrilmasinin ise ozunemexsus tarixi sebebleri var Bele ki bu tarix fransiz pedaqoqu Valentin Qayuinin doguldugu tarixdir 1745 ci ilin 13 noyabrinda anadan olan Valentin dunyada ilk defe oz hesabina gozden eliller ucun qabartmali sriftler yaratmisdir XVIII esre qeder dunyada korlar ucun tehsil muessisesi yox idi Valentin Qayui ilk defe Fransada gozu dunya isigindan mehrum olanlarin tehsili ucun xususi usul yaratmisdir O 1784 cu ilde dunyada ilk defe Parisde hokumetin ve xeyriyye cemiyyetlerinin komeyi olmadan oz evinde sexsi vesaiti hesabina kor usaqlar ucun isleyen korlarin emalatxanasi ni acmisdir Ilk defe hemin mektebe kimsesiz usaqlar qebul edilmisdir Valentin Qayui kor usaqlarinin telim ve terbiyesine elmi cehetden yanasmisdir Onun isleyib hazirladigi unsial adlanan xususi qabariq sriftin komeyi ile kor usaqlara oxu oyretmek ve onlar ucun kitablar cap etmek mumkun olmusdur Gozden elil usaqlar hemin sriftlerle metn yigmaq bacarigina da yiyelenibler Bundan basqa Valentin Qayui gozden eliller ucun cihazlar qabariq askar dersliklerin cografiya xeriteleri ve qlobuslarin istehsali ucun matrisler qurmusdur Gozden eliller ucun kitablarin yaradilmasi ideyasi da ona mexsusdur Ozunun ciddi maddi cetinlik cekmesine baxmayaraq Valentin Qayui metbee yaradaraq qabariq xetti sriftle gozden eliller ucun ilk kitablar cap etmisdir 1829 cu ilde ise Paris Milli Institutunun sagirdi Lui Brayl kor usaqlar ucun noqte relyef sriftinin universal sistemini hazirlamis ve hemin sistem butun dunyada yayilmisdir Hazirda dunyada texminen 124 milyondan cox gozden elil yasayir Azerbaycanda gozden elillerin ictimai birliyi 1929 cu ilden Gozden Eliller Cemiyyeti ise 2002 ci ilden fealiyyet gosterir Noyabr ayinin 13 de Azerbaycanda cemiyyetin diqqetini gorme qabiliyyetini itirenlere celb etmek ucun muxtelif tedbirler kecirilir 2007 ci il dekabrin 9 da BMT nin inkisaf Proqrami ile Heyder Eliyev Fondu arasinda gorme qabiliyyetini itirenler ve zeif gorenler ucun informasiya rabite texnologiyalarina cixisi temin eden razilasma senedi imzalanmisdir Hazirda Azerbaycanda 8963 nefer 1 ci derece 4426 nefer 2 ci ve 2126 nefer ise 3 cu derece gozden elilliyi olan sexsler var Onlar diger hessas qrupdan olan sexsler kimi dovletin sosial teminati ile ehate olunublar Xarici kecidlerMilli Kitabxanada eliller gunune aid sergi acilib culture gov azIstinadlar Sergi 13 noyabr Beynelxalq Gozden Eliller Gunudur 2021 11 05 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 11 02 Gozden elilliyi olan sexslerin sosial mudafiesi guclendirilir Arxivlesdirilib 2021 11 03 at the Wayback Machine http www azerbaijan news az Arxivlesdirilib 2010 12 31 at the Wayback Machine