Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Escherichia coli- Enterobacteriaceae fəsiləsinin Escherichia cinsinə daxildir. İnsan patologiyalarında əhəmiyyət kəsb edən E.coli növü ilk dəfə 1885-ci ildə T. Eşerix tərəfindən nəcisdən əldə edilmiş və onun şərəfinə də adlandırılmışdır.
| Bağırsaq çöpləri | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Bağırsaq çöpləri | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
| ||||||||||
Morfo-bioloji xüsusiyyətləri. E.coli ölçüləri 0,5–3,0*0,5–0,8 mkm olan qram mənfi qısa çöplərdir. Peritrix flagellalar hesabına hərəkətlidirlər. Bir çox ştammları mikrokapsula əmələ gətirir. Fakultativ anaerobdur, adi qidalı mühitlərdə 37° temperaturda pH 7.2–7.6 intervalında asanlıqla inkişaf edir. Bərk qidalı mühitlərdə hamar, azacıq qabarıq, parlaq, yarımşəffaf koloniyalar əmələ gətirir. Maye mühitlərdə diffuz bulanıq və çöküntü əmələ gətirir. Laktozanı parçaladığı üçün Endo mühitində metal parlaqlığı olan moruğu-qırmızı, MacConkey mühitində çəhrayı, eozin-metilen abısı mühitində (Levin mühitində) tünd bənövşəyi koloniyalar əmələ gətirir. Laktozanı parçalamayan bakteriyalar göstərilən mühitlərdə rəngsiz koloniyalar əmələ gətirirlər. Yüksək kimyəvi aktivliyə malikdir. Qlükoza, laktoza, mannit, saxaroza və digər karbohidratları turşu və qaz əmələ gətirməklə parçalayır, indol əmələ gətirir, hidrogen sulfid əmələ gətirmir. Bəzi biovarları (laktoza neqativ E.coli) laktozanı parçalamır.
Antigen quruluşu mürəkkəbdir. Hüceyrə divarı ilə əlaqədar somatik O-antigen, kapsula ilə əlaqədar səthi K-atigen və flagellalarla əlaqədar H-antigen malikdir.
Ətraf mühit amillərinə davamlılığı. E.coli ətraf mühit amillərinə çox davamlıdır. Suda və torpaqda 2–3 ay saxlanılır, süddə isə nəinki yaşaya, hətta çoxala da bilir. 55°-də 1 saat, 60° -də isə 15 dəqiqə ərzində məhv olur. Dezinfeksiyaedici maddələrin adi konsentrasiyaları onları 20–30 dəqiqə ərzində öldürür. E.coli brilliant yaşılının təsirinə xüsusilə həssasdır.
Ekoloji xüsusiyyətləri. Bakteriya əsasən heyvanların və insanların bağırsaqlarında məskunlaşır. Onlar bağırsaqların normal mikroflorasının obliqat nümayəndələrindəndir. Nəcislə ətraf mühitə düşür, buna görə də torpaqda və suda rast gəlinir. Onun aşkar edilməsi torpağın və suyun fekal çirklənməsinin əsas göstəricilərindəndir.
Patogenez. E.coli bağırsaqların daimi normal mikroflorasının nümayəndəsi olmasına baxmayaraq istər bağırsaqlarda, istərsə də bağırsaqdan kənar müxtəlif xəstəliklər törədə bilir. Orqanizmin müdafiəsi zəiflədikdə eşerixiyalar müxtəlif orqanlara və toxumalara daxil olaraq irinli-iltihabi proseslər (sepsis, yara infeksiyaları, ikincili pnevmoniya, meningitlər, sidik yolları infeksiyaları, xəstəxanadaxili infeksiyalar) törədir. Beləliklə, bağırsaq çöplərini şərti-patogen adlandırmaq olar (adi şəraitdə saprofit (hətta faydalı), müəyyən şəraitdə isə təhlükəli xəstəliklər yarada bilirlər). Bağırsaq çöplərinin qida məhsullarında çoxalması bu qidaların istifadəsi zamanı qida toksikoinfeksiyalarının baş verməsinə səbəb olur. Bağırsaq çöplərinin bəzi serotipləri bağırsaq eşerixozları adlanan kəskin bağırsaq infeksiyaları törədir. Diaregen, yaxud patogen bağırsaq çöpləri adını almış bu bakteriyalar ekzogen mənşəlidir. Bu halda infeksiyanın yoluxması və patogenetik xüsusiyyətləri digər bağırsaq infeksiyalarını xatırladır.
İmmunitet. Eşerixozlar zamanı formalaşan immunitet törədicinin ancaq müəyyən bir serotipinə qarşı yönəldiyindən onun qoruyucu effekti əhəmiyyətsizdir. E.coli O-antigenlərinə qarşı anticisimlər İgM sinfinə mənsub olduğundan onlar ciftdən keçmir, beləliklə, yenidoğulmuşlar təbii passiv immunitetdən məhrumdurlar.
Mikrobioloji diaqnostika. Bağırsaq eşerixiozları zamanı müayinə üçün nəcis, bağırsaqdan kənar eşerixiozlarda isə müayinə materialı (sidik, serobrospinal maye, yara möhtəviyyatı, qan və s.) xəstəliyin lokalizasiyasından asılı olaraq götürülür.
Bakterioloji müayinə üsulundan istifadə edilir. Müayinə materialları (qandan başqa) tərkibində laktoza olan differensial mühitlərə inokulyasiya edilir. 37 ° temperaturda bir günlük inkubasiyadan sonra differensial-diaqnostik mühitlərdə inkişaf edən xarakter koloniyaları (metal parıltılı qırmızı koloniyalar) biokimyəvi xüsusiyyətlərinə görə identifikasiya edir, sonra isə polivalent OK zərdabları vasitəsilə serotipləri təyin edirlər.
Müalicə. Bağırsaqdan kənar eşerixozlarn müalicəsi digər irinli-iltihabi proseslərdə olduğu kimidir. Bunun üçün törədici eşerixiyaların antibiotiklərə həssaslığının öyrənilməsi vacibdir. Sidik yolları infeksiyalarında sidik xinolonları (ofloksasin, siprofloksasin, norfloksasin və s.), 8-oksixinolin törəmələri (nitroksolin −5-NOK), nitrofuran törəmələri (furagin, furadonin və s.) yüksək effektivliyi ilə seçiir.
Bağırsaq eşerixiozlarının müalicəsində antibiotiklərdən, eləcə də, koli-protey bakteriofaqlarından istifadə edilir.
Profilaktika sanitar-gigiyenik rejimin gözlənilməsi, su təchizatı, qida məhsulları və qidalanma müəssisələri üzərində sanitar nəzarətin tətbiqidən ibarətdir.[1] 2019-09-07 at the Wayback Machine
 | Tibb ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Escherichia coli Enterobacteriaceae fesilesinin Escherichia cinsine daxildir Insan patologiyalarinda ehemiyyet kesb eden E coli novu ilk defe 1885 ci ilde T Eserix terefinden necisden elde edilmis ve onun serefine de adlandirilmisdir Bagirsaq copleriElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Bagirsaq copleriBeynelxalq elmi adiEscherichia coli Mig 1895Sekil axtarisiITIS 285NCBI 562EOL 972688 Morfo bioloji xususiyyetleri E coli olculeri 0 5 3 0 0 5 0 8 mkm olan qram menfi qisa coplerdir Peritrix flagellalar hesabina hereketlidirler Bir cox stammlari mikrokapsula emele getirir Fakultativ anaerobdur adi qidali muhitlerde 37 temperaturda pH 7 2 7 6 intervalinda asanliqla inkisaf edir Berk qidali muhitlerde hamar azaciq qabariq parlaq yarimseffaf koloniyalar emele getirir Maye muhitlerde diffuz bulaniq ve cokuntu emele getirir Laktozani parcaladigi ucun Endo muhitinde metal parlaqligi olan morugu qirmizi MacConkey muhitinde cehrayi eozin metilen abisi muhitinde Levin muhitinde tund benovseyi koloniyalar emele getirir Laktozani parcalamayan bakteriyalar gosterilen muhitlerde rengsiz koloniyalar emele getirirler Yuksek kimyevi aktivliye malikdir Qlukoza laktoza mannit saxaroza ve diger karbohidratlari tursu ve qaz emele getirmekle parcalayir indol emele getirir hidrogen sulfid emele getirmir Bezi biovarlari laktoza neqativ E coli laktozani parcalamir Antigen qurulusu murekkebdir Huceyre divari ile elaqedar somatik O antigen kapsula ile elaqedar sethi K atigen ve flagellalarla elaqedar H antigen malikdir Etraf muhit amillerine davamliligi E coli etraf muhit amillerine cox davamlidir Suda ve torpaqda 2 3 ay saxlanilir sudde ise neinki yasaya hetta coxala da bilir 55 de 1 saat 60 de ise 15 deqiqe erzinde mehv olur Dezinfeksiyaedici maddelerin adi konsentrasiyalari onlari 20 30 deqiqe erzinde oldurur E coli brilliant yasilinin tesirine xususile hessasdir Ekoloji xususiyyetleri Bakteriya esasen heyvanlarin ve insanlarin bagirsaqlarinda meskunlasir Onlar bagirsaqlarin normal mikroflorasinin obliqat numayendelerindendir Necisle etraf muhite dusur buna gore de torpaqda ve suda rast gelinir Onun askar edilmesi torpagin ve suyun fekal cirklenmesinin esas gostericilerindendir Patogenez E coli bagirsaqlarin daimi normal mikroflorasinin numayendesi olmasina baxmayaraq ister bagirsaqlarda isterse de bagirsaqdan kenar muxtelif xestelikler torede bilir Orqanizmin mudafiesi zeifledikde eserixiyalar muxtelif orqanlara ve toxumalara daxil olaraq irinli iltihabi prosesler sepsis yara infeksiyalari ikincili pnevmoniya meningitler sidik yollari infeksiyalari xestexanadaxili infeksiyalar toredir Belelikle bagirsaq coplerini serti patogen adlandirmaq olar adi seraitde saprofit hetta faydali mueyyen seraitde ise tehlukeli xestelikler yarada bilirler Bagirsaq coplerinin qida mehsullarinda coxalmasi bu qidalarin istifadesi zamani qida toksikoinfeksiyalarinin bas vermesine sebeb olur Bagirsaq coplerinin bezi serotipleri bagirsaq eserixozlari adlanan keskin bagirsaq infeksiyalari toredir Diaregen yaxud patogen bagirsaq copleri adini almis bu bakteriyalar ekzogen menselidir Bu halda infeksiyanin yoluxmasi ve patogenetik xususiyyetleri diger bagirsaq infeksiyalarini xatirladir Immunitet Eserixozlar zamani formalasan immunitet toredicinin ancaq mueyyen bir serotipine qarsi yoneldiyinden onun qoruyucu effekti ehemiyyetsizdir E coli O antigenlerine qarsi anticisimler IgM sinfine mensub oldugundan onlar ciftden kecmir belelikle yenidogulmuslar tebii passiv immunitetden mehrumdurlar Mikrobioloji diaqnostika Bagirsaq eserixiozlari zamani muayine ucun necis bagirsaqdan kenar eserixiozlarda ise muayine materiali sidik serobrospinal maye yara mohteviyyati qan ve s xesteliyin lokalizasiyasindan asili olaraq goturulur Bakterioloji muayine usulundan istifade edilir Muayine materiallari qandan basqa terkibinde laktoza olan differensial muhitlere inokulyasiya edilir 37 temperaturda bir gunluk inkubasiyadan sonra differensial diaqnostik muhitlerde inkisaf eden xarakter koloniyalari metal pariltili qirmizi koloniyalar biokimyevi xususiyyetlerine gore identifikasiya edir sonra ise polivalent OK zerdablari vasitesile serotipleri teyin edirler Mualice Bagirsaqdan kenar eserixozlarn mualicesi diger irinli iltihabi proseslerde oldugu kimidir Bunun ucun toredici eserixiyalarin antibiotiklere hessasliginin oyrenilmesi vacibdir Sidik yollari infeksiyalarinda sidik xinolonlari ofloksasin siprofloksasin norfloksasin ve s 8 oksixinolin toremeleri nitroksolin 5 NOK nitrofuran toremeleri furagin furadonin ve s yuksek effektivliyi ile seciir Bagirsaq eserixiozlarinin mualicesinde antibiotiklerden elece de koli protey bakteriofaqlarindan istifade edilir Profilaktika sanitar gigiyenik rejimin gozlenilmesi su techizati qida mehsullari ve qidalanma muessiseleri uzerinde sanitar nezaretin tetbiqiden ibaretdir 1 2019 09 07 at the Wayback Machine Tibb ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin