Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bayılma, özündəngetmə, ürəkgetmə (lat. syncope) — beyində qısamüddətli qanazlığı nəticəsində birdən-birə halsızlaşma, başgicəllənməsi, gözün qaralması və nəhayət huşun itməsi.
| Bayılma | |
|---|---|
 | |
| XBT-10 | R |
| XBT-9 | |
| DiseasesDB | 27303 |
| MedlinePlus | 003092 |
| eMedicine | med/3385 |
| MeSH | D013575 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bayılma zamanı xəstə huşunu tamamilə itirməyə də bilər.
Bayılma beyinə gələn qanın qəflətən azalması nəticəsində huşun qısamüddətli itməsidir. Bu, adətən ayaqüstü və ya oturaq vəziyyətlərdə baş verir. Bayılma bayılmaönü vəziyyətlə müşayiət olunur. Belə ki, bayılmadan öncə xəstə özünü pis hiss edir, ayaqları sanki ağırlaşır, göz önündə qaralma və işartılar, qulaqlarda cingilti ola bilər, bəzən ürəkbulanma və qusma da olur. Xəstənin rəngi avazıyır, dərisi soyuyur, soyuq tər basır. Bütün bu əlamətlər çox zaman xəstəyə imkan verir ki, yıxılmamaq üçün tədbirlər görsün. Lakin bayılma qəfləti də ola bilər. Ürəkgetmənin müddəti 10-30 saniyə, nadir hallarda daha çox çəkir. Huş tamamilə itə bilər, və ya cüzi qıcıqlara cavab reaksiyası qalar. Arterial təzyiq sıfıra qədər enir, nəbz zəif və ya hiss olunmur, tənəffüs zəif səthi olur, bəzən hiss olunmur. Bayılmanı epileptik tutmadan fərqləndirmək lazımdır. Epileptik tutmadan sonra xəstədə başağrıları, yuxululuq olur, epileptik tutma çox zaman qıcolmalarla müşayiət olunur, bayılma zamanı isə qıcolma nadir hallarda olur. Huşunu itirmənin səbəblərinə daxildir : əsasən qadınlarda stress, yorğunluq, uzun müddət ayaqda qalmaq, ani həyəcanlar, təzyiq yüksəkliyi, hamiləlik, qansızlıq, damar sərtliyi, ürək xəstəlikləri, hava çatışmazlığı, qorxu, xroniki aclıq.
Səbəbləri
Ürək-damar sistemi xəstəliklərində, çoxlu qan itirdikdə, müxtəlif xarici təsirlər (ağrı, qorxu, həyəcan və s.) nəticəsində damarların qeyri-ixtiyari olaraq tonusdan düşməsi. Bayılma zamanı xəstənin rəngi ağarır, bədəni soyuyur, tənəffüsü səthiləşir. Səbəbinə görə bayılmalar bölünürlər: Vazovaqal bayılma 50% hallarda olur. Bu cür ürəkgetmələr adətən normal insanlarda həyəcanlandığı zaman qapalı hava çatışmayan otaqda və ya qorxu zamanı baş verə bilər. Bu zaman arterial təzyiq enir, nəbz seyrəlir, rəng avazıyır, soyuq tər basır, huş itir.
Ortostatik bayılma- Bu cür bayılmanın əsasında damarsıxıcı reflekslərin çatışmazlığı və ya labilliyi durur. Bayılma uzanmış və ya oturmuş vəziyyətdən qəflətən ayaqüstü vəziyyətə keçdikdə və ya uzun müddət ayaq üstə qaldıqda baş verir.
Kardiogen bayılma-Müxtəlif ürək xəstəliklərində, ən çox aritmiyalar zamanı baş verir. Bundan başqa bayılmalar qanitirmə, dil-udlaq sinirinin nevralgiyası qanazlığı beyin-qan dövranı pozğunluğu sinokarotid refleks öskürək və s. nəticəsində əmələ gəlir. Bayılma zamanı xəstə dərhal uzadılmalı ayaqları qaldırılmalıdır. Xəstənin burnuna kəskin iyli bir şey (naşatır spirti, ətir və s.) yaxınlaşdırıb iylədilir. Xəstə ayıldıqdan sonra tünd çay qəhvə və ya şokolad verilir. Bəzən bayılma hansısa xəstəliyin simptomu məsələn daxili qanaxmanın susuzlamağın ürək ritminin infarkt miokard kimi xəstəliklərdən yaranır. Əgər bayılma zamanı əlinizdə naşatır spirti yoxsa ağrı nöqtələrini məsələn dodağın yuxarı hissəsi ilə burun pərdəsi arasında məsafəni bərk sıxmaq lazımdır. Bayılma ciddi xəstəliyin əlaməti ola bilər. Ona görə də bayılmadan sonra başqa şikayətlər olduqda mütləq həkimə müraciət etmək lazımdır.
İlkin yardım
Bayılma bir neçə saniyədən və ya dəqiqədən sonra adətən, öz-özünə keçib gedir. Uzun müddət davam etdikdə xəstəni başı bir qədər aşağı vəziyyətdə uzandırmaq, yaxasını açmaq, üzünə soyuq su çiləmək, otağın havasını dəyişmək, isti, tünd şirin çay verməklazımdır.
- Bayılma 2009-12-15 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
Xarici keçid
İstinad
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bayilma ozundengetme urekgetme lat syncope beyinde qisamuddetli qanazligi neticesinde birden bire halsizlasma basgicellenmesi gozun qaralmasi ve nehayet husun itmesi BayilmaXBT 10 R55 XBT 9 780 2DiseasesDB 27303MedlinePlus 003092eMedicine med 3385 ped 2188 emerg 876MeSH D013575 Vikianbarda elaqeli mediafayllar Bayilma zamani xeste husunu tamamile itirmeye de biler Bayilma beyine gelen qanin qefleten azalmasi neticesinde husun qisamuddetli itmesidir Bu adeten ayaqustu ve ya oturaq veziyyetlerde bas verir Bayilma bayilmaonu veziyyetle musayiet olunur Bele ki bayilmadan once xeste ozunu pis hiss edir ayaqlari sanki agirlasir goz onunde qaralma ve isartilar qulaqlarda cingilti ola biler bezen urekbulanma ve qusma da olur Xestenin rengi avaziyir derisi soyuyur soyuq ter basir Butun bu elametler cox zaman xesteye imkan verir ki yixilmamaq ucun tedbirler gorsun Lakin bayilma qefleti de ola biler Urekgetmenin muddeti 10 30 saniye nadir hallarda daha cox cekir Hus tamamile ite biler ve ya cuzi qiciqlara cavab reaksiyasi qalar Arterial tezyiq sifira qeder enir nebz zeif ve ya hiss olunmur teneffus zeif sethi olur bezen hiss olunmur Bayilmani epileptik tutmadan ferqlendirmek lazimdir Epileptik tutmadan sonra xestede basagrilari yuxululuq olur epileptik tutma cox zaman qicolmalarla musayiet olunur bayilma zamani ise qicolma nadir hallarda olur Husunu itirmenin sebeblerine daxildir esasen qadinlarda stress yorgunluq uzun muddet ayaqda qalmaq ani heyecanlar tezyiq yuksekliyi hamilelik qansizliq damar sertliyi urek xestelikleri hava catismazligi qorxu xroniki acliq Sebebleri Urek damar sistemi xesteliklerinde coxlu qan itirdikde muxtelif xarici tesirler agri qorxu heyecan ve s neticesinde damarlarin qeyri ixtiyari olaraq tonusdan dusmesi Bayilma zamani xestenin rengi agarir bedeni soyuyur teneffusu sethilesir Sebebine gore bayilmalar bolunurler Vazovaqal bayilma 50 hallarda olur Bu cur urekgetmeler adeten normal insanlarda heyecanlandigi zaman qapali hava catismayan otaqda ve ya qorxu zamani bas vere biler Bu zaman arterial tezyiq enir nebz seyrelir reng avaziyir soyuq ter basir hus itir Ortostatik bayilma Bu cur bayilmanin esasinda damarsixici reflekslerin catismazligi ve ya labilliyi durur Bayilma uzanmis ve ya oturmus veziyyetden qefleten ayaqustu veziyyete kecdikde ve ya uzun muddet ayaq uste qaldiqda bas verir Kardiogen bayilma Muxtelif urek xesteliklerinde en cox aritmiyalar zamani bas verir Bundan basqa bayilmalar qanitirme dil udlaq sinirinin nevralgiyasi qanazligi beyin qan dovrani pozgunlugu sinokarotid refleks oskurek ve s neticesinde emele gelir Bayilma zamani xeste derhal uzadilmali ayaqlari qaldirilmalidir Xestenin burnuna keskin iyli bir sey nasatir spirti etir ve s yaxinlasdirib iyledilir Xeste ayildiqdan sonra tund cay qehve ve ya sokolad verilir Bezen bayilma hansisa xesteliyin simptomu meselen daxili qanaxmanin susuzlamagin urek ritminin infarkt miokard kimi xesteliklerden yaranir Eger bayilma zamani elinizde nasatir spirti yoxsa agri noqtelerini meselen dodagin yuxari hissesi ile burun perdesi arasinda mesafeni berk sixmaq lazimdir Bayilma ciddi xesteliyin elameti ola biler Ona gore de bayilmadan sonra basqa sikayetler olduqda mutleq hekime muraciet etmek lazimdir Ilkin yardim Bayilma bir nece saniyeden ve ya deqiqeden sonra adeten oz ozune kecib gedir Uzun muddet davam etdikde xesteni basi bir qeder asagi veziyyetde uzandirmaq yaxasini acmaq uzune soyuq su cilemek otagin havasini deyismek isti tund sirin cay vermeklazimdir Bayilma 2009 12 15 at the Wayback MachineHemcinin baxXarici kecidIstinad