Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bayan (erm. Բանանց)— Azərbaycan Respublikasının Daşkəsən rayonunun Bayan kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. 21 dekabr 2012-ci il tarixli "Gəncə şəhərinin və Daşkəsən, Goranboy, Göygöl, Samux rayonlarının sərhədlərində qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu"na görə Bayan kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki Bayan kəndinin ərazisindən 11,57 ha (bundan dövlət mülkiyyətində olan 0,8 ha, bələdiyyə mülkiyyətində olan 2,57 ha və xüsusi mülkiyyətdə olan 8,2 ha) torpaq sahəsi Gəncə şəhər Nizami rayonunun inzibati ərazisinə verilmişdir.
| Bayan | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Toponimikası
Toponimiyada bu söz çox vaxt türk dillərindəki bayan (qadın, xanım, varlı, dövlətli, zəngin) sözü ilə açıqlanılır. Lakin nəzərə almaq lazımdır ki, qədim abidələrin dilində baya (müasir Azərbaycan dilində "bayaq") sözü də işlənmişdir ki, bu da "əvvəlki, keçmiş, yaxın keçmiş" mənasını ifadə etmişdir. Bundan başqa, həmin sözün bayın variantı da işlənməkdədir. Qədim lüğətlərdə bayın "al qırmızı gül növü" kimi izah edilir. Tədqiqatçıların əksəriyyəti bu fikirdədir ki, bayan komponentli toponimlər qaraqalpaq, uyğur və qırğız xalqlarının tərkibindəki bayan adlanan türk qəbiləsinin adı ilə bağlıdır. Monqolustanda Bayan-Tümen, Bayan-Uleqey, Bayan-Xara, Bayan-Xonqor, Cənubi Azərbaycanda Bayan, Bayandaş, Buryat toponimiyasında Bayanqol və s. coğrafi adlar qeydə alınmışdır.
Tarixi
XIX əsrdə Bayan kəndi dəmir məmulatının güclü istehsal mərkəzləri sırasında yer alırdı.
Tarixi abidələri
Bayan kəndində aşağıdakı daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələri qeydə alınmışdır:
| İnventar № | Abidənin adı | Tarixi | Yerləşdiyi ünvan | Növü | Əhəmiyyət dərəcəsi |
|---|---|---|---|---|---|
| 4181 | Məbəd | XV əsr | Bayan kəndi | Memarlıq | Yerli |
| 4182 | Körpü | XV əsr | Bayan kəndi, Quşqara çayının üzərində | Memarlıq | Yerli |
| 4183 | Körpü | XIX əsr | Bayan kəndi, Quşqara çayının üzərində | Memarlıq | Yerli |
| 4184 | Kilsə | 1863-cü il | Bayan kəndinin 3 kilometrliyində | Memarlıq | Yerli |
| 4185 | Monastır | 1823-cü il | Bayan kəndinin 3 kilometrliyində | Memarlıq | Yerli |
Azərbaycandakı tarixi abidələrin müəyyən bir qismi xristianlıqla bağlıdır. Təxminən 3-4-cü əsrlərdə ölkə ərazisində bu qəbildən inşa edilən kilsə və monastırlar ərəb yürüşləri nəticəsində dağıdılıb. Dağlara çəkilən xristian əhali 7-8-ci əsrlərdə burada yenidən tikinti işləri aparıb. Tarixçilərin fikrincə, Daşkəsən rayonunun Bayan kəndi ərazisindəki 3 alban məbədi də (Bayan monastırı, Çiçərvəng məbədi, Bayan kilsəsi) məhz bu tarixdən günümüzə qədər gəlib çatan abidələrdir.
Alban məbədləri maraqlı tikinti və arxitektura quruluşuna görə diqqəti cəlb edir. Qalınlığı təxminən 1 metr olan divarlar əvvəlki görkəmində qalsa da, bəzi hissələrdə sonradan təmir işlərinin aparılmasını istisna etmək olmaz. Məbədin indiyədək uçub dağılmayan və toxunulmayan hissələrində xristianlıqla bağlı dini işarələr bu gün də qamaqdadır. Hər 3 məbəd kəndin yüksək ərazilərində inşa olunub. Məbədlərin damından ətrafı aydın görmək mümkündür. Burada olan ocaq yerləri isə onu deməyə əsas verir ki, bu məbədlər həm də istehkam xarakteri daşıyıb. Yadelli işğalçılara qarşı birgə mübarizəni təşkil etmək üçün həmin məbədlərin damında ocaqlar qalanıb. Bununla da əhali düşmənə qarşı səfərbər olub. Bu abidələr böyük tarixi əhəmiyyətə malikdr. Abidələrin üzərində alban memarlığına məxsus naxışlar mövcuddur. Abidələr indiyədək öz görkəmini saxlaya bilib. Hər üç məbəd rayonun tarixi abidələri siyahısında qeydiyyatdadır.
Coğrafiyası və iqlimi
Çay Qoşqarçayın sol sahilində, dağ ətəyində yerləşir.
Əhalisi
| İl | Daimi əhali | Kişilər | Qadınlar |
|---|---|---|---|
| 1999 | 1982 | 1007 | 975 |
| 2009 | ↗2086 | ↗1066 | ↗1020 |
Tanınmış şəxsləri
- İsmixan Didərgin — şair, jurnalist, müəllim.
- Haqverdi Talıboğlu — şair, aşıq, müəllim.
Şəhidləri
- Bəylər Məmmədov — şəhid.
- Mikayıl Mustafayev — şəhid.
- Abdullayev Şəhriyar — şəhid.
İqtisadiyyatı
Əhalinin əsas məşğuliyyətini əkinçilik, maldarlıq və heyvandarlıq təşkil edir. Heyvanların cins tərkibinin yaxşılaşdırılması məqsədilə Bayan kəndində süni mayalanma məntəqəsi fəaliyyət göstərir.
Sovet hakimiyyəti illərində kənddə mərmər, müxtəlif filiz mədənləri fəaliyyət göstərirdi. Lakin hazırda bu mədənlərin bir çoxu istifadə olunmur.
Mədəniyyəti
Kənddə Almabağı və Bayan kənd kitabxana filialları, Bayan kənd Mədəniyyət Evi, Bayan kənd klubu fəaliyyət göstərir.
istehsalı olan və "Mən ki, gözəl deyildim" povesti əsasında ekranlaşdırılan eyniadlı filmin əksər kadrları 1968-ci ildə məhz bu kənddə çəkilib.Cəfər Cabbarlı adına Azərbaycanfilm Kinostudiyasının istehsalı olan "Qocalar, qocalar..." filminin əksər kadrları da bu kənddə çəkilmişdir.
Təhsil
Kənddə Daşkəsən rayon Bayan kənd M.Mustafayev adına tam orta məktəb və Daşkəsən rayon Bayan kənd ümumi orta məktəbi fəaliyyət göstərir.
Din
Kənddə dini ibadət yeri və ya dini icma qeydə alınmamışdır.
Səhiyyə
Kənddə Bayan kənd həkim məntəqəsi yerləşir.
Şəkillər
-
![image]()
Daşkəsən rayonunun Bayan kəndində evlər -
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
-
![image]()
İstinadlar
- http://web2.anl.az:81/read/page.php?bibid=149514&pno=45.
- "Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Standartı. İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı — 2019. Bakı: 2020, səh. 44" (PDF). 2022-01-28 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-05-02.
- "Gəncə şəhərinin və Daşkəsən, Goranboy, Göygöl, Samux rayonlarının sərhədlərində qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Qanunu". 2021-10-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-29.
- Bayan (Daşkəsən) // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. I cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. səh. 85. ISBN .
- Azərbaycanın Etnoqrafiyası 2012-07-25 at the Wayback Machine 1-ci Cild, səh 391 – Prezident Kitabxanası
- "Azərbaycandakı dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş siyahısı. səh. 107" (PDF). 2021-07-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-07.
- "Azərbaycandakı dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş siyahısı. səh. 107" (PDF). 2021-07-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-07.
- "Azərbaycandakı dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş siyahısı. səh. 107" (PDF). 2021-07-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-07.
- "Azərbaycandakı dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş siyahısı. səh. 107" (PDF). 2021-07-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-07.
- "Azərbaycandakı dünya, ölkə və yerli əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2001-ci il 2 avqust tarixli 132 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş siyahısı. səh. 107" (PDF). 2021-07-07 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-07.
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıya alınması. 1999-cu il. I hissə. Bakı: "Səda" nəşriyyatı, 2000, səh. 77.
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması. 2009-cu il. I cild. Bakı: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi, 2010, səh. 87.
- "Hamlet Qasımov. Daşkəsən yeni görkəmdə. Xalq qəzeti. 2009, 3 sentyabr, səh.10". 2022-03-25 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-29.
- ""Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindəki qurumların Siyahısı"nın təsdiq edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin Qərarı" (PDF). 2021-11-10 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2021-01-26.
- Dağlara sığınan Bayan kəndi - REPORTAJ VİDEO 2023-07-02 at the Wayback Machine azertag.az, 25 dekabr 2018.
- "Daşkəsən Rayon Təhsil Şöbəsi. Ümumtəhsil məktəbləri". 2022-06-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-23.
- "Səhiyyə Nazirliyinin tabeliyindən çıxarılan tibb müəssisələrinin siyahısı təsdiq edilmişdir (pediatriya.az)". 2021-06-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-06-07.
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Bayan Bayan erm Բանանց Azerbaycan Respublikasinin Daskesen rayonunun Bayan kend inzibati erazi dairesinde kend 21 dekabr 2012 ci il tarixli Gence seherinin ve Daskesen Goranboy Goygol Samux rayonlarinin serhedlerinde qismen deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasinin Qanunu na gore Bayan kend inzibati erazi dairesi terkibindeki Bayan kendinin erazisinden 11 57 ha bundan dovlet mulkiyyetinde olan 0 8 ha belediyye mulkiyyetinde olan 2 57 ha ve xususi mulkiyyetde olan 8 2 ha torpaq sahesi Gence seher Nizami rayonunun inzibati erazisine verilmisdir Bayan40 33 16 sm e 46 09 22 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 2 086 nef 2009 Bayan Vikianbarda elaqeli mediafayllarToponimikasiToponimiyada bu soz cox vaxt turk dillerindeki bayan qadin xanim varli dovletli zengin sozu ile aciqlanilir Lakin nezere almaq lazimdir ki qedim abidelerin dilinde baya muasir Azerbaycan dilinde bayaq sozu de islenmisdir ki bu da evvelki kecmis yaxin kecmis menasini ifade etmisdir Bundan basqa hemin sozun bayin varianti da islenmekdedir Qedim lugetlerde bayin al qirmizi gul novu kimi izah edilir Tedqiqatcilarin ekseriyyeti bu fikirdedir ki bayan komponentli toponimler qaraqalpaq uygur ve qirgiz xalqlarinin terkibindeki bayan adlanan turk qebilesinin adi ile baglidir Monqolustanda Bayan Tumen Bayan Uleqey Bayan Xara Bayan Xonqor Cenubi Azerbaycanda Bayan Bayandas Buryat toponimiyasinda Bayanqol ve s cografi adlar qeyde alinmisdir TarixiBayan kendinde XV esre aid mebed Cicerveng bazilikasi XIX esrde Bayan kendi demir memulatinin guclu istehsal merkezleri sirasinda yer alirdi Tarixi abideleri Bayan kendinde asagidaki dasinmaz tarix ve medeniyyet abideleri qeyde alinmisdir Inventar Abidenin adi Tarixi Yerlesdiyi unvan Novu Ehemiyyet derecesi4181 Mebed XV esr Bayan kendi Memarliq Yerli4182 Korpu XV esr Bayan kendi Qusqara cayinin uzerinde Memarliq Yerli4183 Korpu XIX esr Bayan kendi Qusqara cayinin uzerinde Memarliq Yerli4184 Kilse 1863 cu il Bayan kendinin 3 kilometrliyinde Memarliq Yerli4185 Monastir 1823 cu il Bayan kendinin 3 kilometrliyinde Memarliq Yerli Azerbaycandaki tarixi abidelerin mueyyen bir qismi xristianliqla baglidir Texminen 3 4 cu esrlerde olke erazisinde bu qebilden insa edilen kilse ve monastirlar ereb yurusleri neticesinde dagidilib Daglara cekilen xristian ehali 7 8 ci esrlerde burada yeniden tikinti isleri aparib Tarixcilerin fikrince Daskesen rayonunun Bayan kendi erazisindeki 3 alban mebedi de Bayan monastiri Cicerveng mebedi Bayan kilsesi mehz bu tarixden gunumuze qeder gelib catan abidelerdir Alban mebedleri maraqli tikinti ve arxitektura qurulusuna gore diqqeti celb edir Qalinligi texminen 1 metr olan divarlar evvelki gorkeminde qalsa da bezi hisselerde sonradan temir islerinin aparilmasini istisna etmek olmaz Mebedin indiyedek ucub dagilmayan ve toxunulmayan hisselerinde xristianliqla bagli dini isareler bu gun de qamaqdadir Her 3 mebed kendin yuksek erazilerinde insa olunub Mebedlerin damindan etrafi aydin gormek mumkundur Burada olan ocaq yerleri ise onu demeye esas verir ki bu mebedler hem de istehkam xarakteri dasiyib Yadelli isgalcilara qarsi birge mubarizeni teskil etmek ucun hemin mebedlerin daminda ocaqlar qalanib Bununla da ehali dusmene qarsi seferber olub Bu abideler boyuk tarixi ehemiyyete malikdr Abidelerin uzerinde alban memarligina mexsus naxislar movcuddur Abideler indiyedek oz gorkemini saxlaya bilib Her uc mebed rayonun tarixi abideleri siyahisinda qeydiyyatdadir Cografiyasi ve iqlimiCay Qosqarcayin sol sahilinde dag eteyinde yerlesir EhalisiIl Daimi ehali Kisiler Qadinlar1999 1982 1007 9752009 2086 1066 1020Taninmis sexsleri Ismixan Didergin sair jurnalist muellim Haqverdi Taliboglu sair asiq muellim Sehidleri Beyler Memmedov sehid Mikayil Mustafayev sehid Abdullayev Sehriyar sehid IqtisadiyyatiEhalinin esas mesguliyyetini ekincilik maldarliq ve heyvandarliq teskil edir Heyvanlarin cins terkibinin yaxsilasdirilmasi meqsedile Bayan kendinde suni mayalanma menteqesi fealiyyet gosterir Sovet hakimiyyeti illerinde kendde mermer muxtelif filiz medenleri fealiyyet gosterirdi Lakin hazirda bu medenlerin bir coxu istifade olunmur MedeniyyetiKendde Almabagi ve Bayan kend kitabxana filiallari Bayan kend Medeniyyet Evi Bayan kend klubu fealiyyet gosterir Cefer Cabbarli adina Azerbaycanfilm Kinostudiyasinin istehsali olan ve Men ki gozel deyildim povesti esasinda ekranlasdirilan eyniadli filmin ekser kadrlari 1968 ci ilde mehz bu kendde cekilib Cefer Cabbarli adina Azerbaycanfilm Kinostudiyasinin istehsali olan Qocalar qocalar filminin ekser kadrlari da bu kendde cekilmisdir TehsilKendde Daskesen rayon Bayan kend M Mustafayev adina tam orta mekteb ve Daskesen rayon Bayan kend umumi orta mektebi fealiyyet gosterir DinKendde dini ibadet yeri ve ya dini icma qeyde alinmamisdir SehiyyeKendde Bayan kend hekim menteqesi yerlesir SekillerDaskesen rayonunun Bayan kendinde evlerIstinadlarhttp web2 anl az 81 read page php bibid 149514 amp pno 45 Azerbaycan Respublikasi Dovlet Statistika Komitesi Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Standarti Inzibati erazi bolgusu tesnifati 2019 Baki 2020 seh 44 PDF 2022 01 28 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 05 02 Gence seherinin ve Daskesen Goranboy Goygol Samux rayonlarinin serhedlerinde qismen deyisiklikler edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasinin Qanunu 2021 10 26 tarixinde Istifade tarixi 2021 01 29 Bayan Daskesen Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti I cild Baki Serq Qerb 2007 seh 85 ISBN 978 9952 34 155 3 Azerbaycanin Etnoqrafiyasi 2012 07 25 at the Wayback Machine 1 ci Cild seh 391 Prezident Kitabxanasi Azerbaycandaki dunya olke ve yerli ehemiyyetli dasinmaz tarix ve medeniyyet abidelerinin Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2001 ci il 2 avqust tarixli 132 nomreli qerari ile tesdiq edilmis siyahisi seh 107 PDF 2021 07 07 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 06 07 Azerbaycandaki dunya olke ve yerli ehemiyyetli dasinmaz tarix ve medeniyyet abidelerinin Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2001 ci il 2 avqust tarixli 132 nomreli qerari ile tesdiq edilmis siyahisi seh 107 PDF 2021 07 07 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 06 07 Azerbaycandaki dunya olke ve yerli ehemiyyetli dasinmaz tarix ve medeniyyet abidelerinin Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2001 ci il 2 avqust tarixli 132 nomreli qerari ile tesdiq edilmis siyahisi seh 107 PDF 2021 07 07 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 06 07 Azerbaycandaki dunya olke ve yerli ehemiyyetli dasinmaz tarix ve medeniyyet abidelerinin Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2001 ci il 2 avqust tarixli 132 nomreli qerari ile tesdiq edilmis siyahisi seh 107 PDF 2021 07 07 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 06 07 Azerbaycandaki dunya olke ve yerli ehemiyyetli dasinmaz tarix ve medeniyyet abidelerinin Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin 2001 ci il 2 avqust tarixli 132 nomreli qerari ile tesdiq edilmis siyahisi seh 107 PDF 2021 07 07 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 06 07 Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiya alinmasi 1999 cu il I hisse Baki Seda nesriyyati 2000 seh 77 Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 cu il I cild Baki Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi 2010 seh 87 Hamlet Qasimov Daskesen yeni gorkemde Xalq qezeti 2009 3 sentyabr seh 10 2022 03 25 tarixinde Istifade tarixi 2021 01 29 Azerbaycan Respublikasi Medeniyyet ve Turizm Nazirliyinin strukturuna daxil olmayan tabeliyindeki qurumlarin Siyahisi nin tesdiq edilmesi haqqinda Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin Qerari PDF 2021 11 10 tarixinde PDF Istifade tarixi 2021 01 26 Daglara siginan Bayan kendi REPORTAJ VIDEO 2023 07 02 at the Wayback Machine azertag az 25 dekabr 2018 Daskesen Rayon Tehsil Sobesi Umumtehsil mektebleri 2022 06 23 tarixinde Istifade tarixi 2021 01 23 Sehiyye Nazirliyinin tabeliyinden cixarilan tibb muessiselerinin siyahisi tesdiq edilmisdir pediatriya az 2021 06 17 tarixinde Istifade tarixi 2022 06 07 Xarici kecidlerHemcinin bax