Barrikadalar zamanı (lat. Barikāžu laiks) və ya sadəcə Barrikadalar (lat. Barikādes) 1991-ci ilin yanvar ayında əsasən Riqa şəhərində baş tutan 1990-cı ilin mayında Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı ilə ondan müstəqilliyini elan edən Latviya Respublikası arasında qarşıdurmaların seriyası. Hadisələrin adı yerli camaatın təxminən 13 və 27 yanvar arasında müdafiə barrikadaların quraşdırmağından gəlir.
Barrikadalar zamanı | |||
---|---|---|---|
Tarix | 13-27 yanvar 1991-cı il | ||
Yeri | Latviya, əsasən Riqa | ||
Nəticəsi | Latviyanın qalibi | ||
Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
Komandan(lar) | |||
| |||
İtkilər | |||
| |||
Ümumi itkilər | |||
| |||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Arxa plan
1940-cı ildə Latviya, Litva və Estoniya SSRİ tərəfindən işğal olunub. Bunnan təxminən eyni zaman meşə qardaşları adı altında partizanların silahlı müqaviməti başlayıb.
1986-cı ildən başlayaraq, Latviyalılar konkret məqsədlərin ətrafında təşkil olmağa başlayıblar. Latviyadaki bu hadisələr həmçinin Üçüncü oyuanış (lat. Trešā Atmoda) kimi, Baltikyanı üç respublikasında ümumiyyətlə bir yerdə baş verilən bu cərəyan isə Nəğməli inqilab kimi tanınır.
Kütləvi etirazlar baş verirdi və 1990-cı ilin martın 18-də müstəqillik tərəfdarları olan Latviya Xalq Cəbhəsi, Yaşıl Partiya və Latviya Milli Müstəqillik Hərəkəti Latviya SSR Ali Sovetinə seçkilərini udub, sovetpərəst Bərabər Hüquqlar bloku isə müxalifət qalıb.
Erkən yanvar hücumları
1991-ci ilin yanvarın 2-də OMON Latviyanın milli çap evi olan Preses Nams (lat. Çap Evi) binasını zəbt edib, bunu sənədləşdirməyə cəhd edən cinayət polisinin əməkdaşlarına hücum etdilər. Ali Şurasının keçirdiyi iclasında bəyan olunub ki, qirov alınmış Preses Nams idarəçisi fiziki və şifahi zorakilığa məruz qaldığına baxmıyaraq, sonra buraxılıb. Ali Şura zəbti Latviya Kommunist Partiyasının törətdiyi qanuna zidd olan hərəkət kimi rəsmən tanıyıb.
Xalq Cəbhəsi Kommunist Partiyasının binasının qarşısında etiraz təşkil edib. Hissəsi iflic olan Preses Nams Sovetpərəst materialları çap etməyə davam edirdi. Yanvarın 4-də OMON Riqanın Vetsmilqravis mikrorayonudaki telefon əlaqəni zəbt edir. İddialarına görə, bunun səbəbi OMON-un işlətdiyi telefon əlaqəsinin kəsilməsi idi. Bundan sonra, OMON Daxili İşlər Nazirliyini zəbt edib, amma bu dəfə telefon əlaqələrini kəsilmədi, çünki onların beynəlxalq telefon əlaqəsini zəbtinin qorxusu var idi.
Döyüşlər
Yanvarın 16-da Ali Şura parlament üzvləri lazım olarsa yetərsəs (kvorum) saxlamağa məqsədi ilə şura binasında qalırdılar. Saat 16:45-də Vetsmilqravis körpüsündə baş verən daha bir hücümun nəticəsində Latviya Nəqliyyat Nazirliyi üçün işləyən sürücü Roberts Murnieks hərbi döyüş avtomatik silah ilə başının arxasın güllələnib. Saat 18:50-də o, gətirildiyi 1 nömrəli Riqa hospitalında yarasından həlak olaraq, barrikadalar zamanının ilk qurbanı olmuş.
Yanvarın 19-da Roberts Murnieksin yas mərasimi siyasi aksiyaya çevirib. O gecə beş könüllü müdafiəçi OMON tərəfindən saxlayıb, döyüldü.
Yanvarın 20-də təxminən 100000 adam Moskvada Baltikyanı ölkələrlə həmrəliyini göstərmək üçün yığışıb, Vilnüsdaki hadisələrə görə Sovet rəsmilərdən istefa verməyə tələb edirdilər. Həmin gün Barrikadalar ən ölümcül olub. OMON ilə naməlum qruplar Latviya Daxili İşlər Nazirliyinə hücum ediblər. İntensiv güllələmənin nəticəsində şəhərin mərkəzində 8 adam yaralanıb, 5 isə həyatını itirib. Onların 4-ü Bastion təpəsində, o cümlədən Yuris Podnieksin operatorları olan Andris Slapinş və Qvide Zvayqzne (yaralarında erkən fevralda həlak olmuş), milisin baş məntəqə inspektoru Sergey Konanenko və məktəbli Edi Riekstinş, 1-i, milisin leytenantı Vladimir Qomonoviç isə Daxili İşlər Nazirliyinin binasının dördüncü və beşinci mərtəbələrin arasında yuxarıdan gələn gülləynən öldürülüb.
Yanvarın 25-də ayın 20-də ölənlərin yasından sonra, müdafiəçilər barrikadaları tərk ediblər.
İstinadlar
- . 2007-07-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-08-17.
- (Latvian). 2 January 1991. 29 September 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-08-17.
- Einars Cilinskis. (Latvian). 9 January 1991. 29 September 2007 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-08-13.
Jo mēs zinām, ka Preses namā tagad drukā tikai komunistu presi. (ing. Because we know that in Preses Nams now only communist press is printed)
- "Atmiņas par barikāžu dienām" (doc) (Latvian). 2001. 2007-09-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2007-08-13.
- January Chronicles, 2016. səh. 107
- January Chronicles, 2016. səh. 259
- January Chronicles, 2016. səh. 181
- [1] 2019-06-09 at the Wayback Machine. ТРОЯНСКИЙ КОНЬ ОСОБОГО НАЗНАЧЕНИЯ. «Зеркало недели» № 10, 07 марта 1996 г.
- . 2014-02-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-23.
- "20 января 1991 года Рижский ОМОН атаковал здание МВД Латвии". 2014-02-03 tarixində . İstifadə tarixi: 2013-05-11.
- "Adoption of the Declaration of Independence, the Barricades (1990–1991)". . August 31, 2022 tarixində . İstifadə tarixi: February 6, 2018.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Barrikadalar zamani lat Barikazu laiks ve ya sadece Barrikadalar lat Barikades 1991 ci ilin yanvar ayinda esasen Riqa seherinde bas tutan 1990 ci ilin mayinda Sovet Sosialist Respublikalari Ittifaqi ile ondan musteqilliyini elan eden Latviya Respublikasi arasinda qarsidurmalarin seriyasi Hadiselerin adi yerli camaatin texminen 13 ve 27 yanvar arasinda mudafie barrikadalarin qurasdirmagindan gelir Barrikadalar zamaniBarrikadaTarix 13 27 yanvar 1991 ci ilYeri Latviya esasen RiqaNeticesi Latviyanin qalibiMunaqise terefleriLatviya Latviya Xalq Cebhesi Latviya Ali Surasi Latviya DIN i SSRI Latviya Kommunist Partiyasi SSRI DIN i Riqa OMON u Interfront Latviya SSR ProkurorluguKomandan lar Daynis Ivans Aloizs Vaznis Alfred RubkiksItkilerolenler 2 polis ve 4 mulki sexs yaralanlar 4 polis ve mulki sexs olen 1 OMONUmumi itkiler7 olum 14 yarali Vikianbarda elaqeli mediafayllarArxa plan1940 ci ilde Latviya Litva ve Estoniya SSRI terefinden isgal olunub Bunnan texminen eyni zaman mese qardaslari adi altinda partizanlarin silahli muqavimeti baslayib 1986 ci ilden baslayaraq Latviyalilar konkret meqsedlerin etrafinda teskil olmaga baslayiblar Latviyadaki bu hadiseler hemcinin Ucuncu oyuanis lat Tresa Atmoda kimi Baltikyani uc respublikasinda umumiyyetle bir yerde bas verilen bu cereyan ise Negmeli inqilab kimi taninir Kutlevi etirazlar bas verirdi ve 1990 ci ilin martin 18 de musteqillik terefdarlari olan Latviya Xalq Cebhesi Yasil Partiya ve Latviya Milli Musteqillik Hereketi Latviya SSR Ali Sovetine seckilerini udub sovetperest Beraber Huquqlar bloku ise muxalifet qalib Erken yanvar hucumlari1991 ci ilin yanvarin 2 de OMON Latviyanin milli cap evi olan Preses Nams lat Cap Evi binasini zebt edib bunu senedlesdirmeye cehd eden cinayet polisinin emekdaslarina hucum etdiler Ali Surasinin kecirdiyi iclasinda beyan olunub ki qirov alinmis Preses Nams idarecisi fiziki ve sifahi zorakiliga meruz qaldigina baxmiyaraq sonra buraxilib Ali Sura zebti Latviya Kommunist Partiyasinin toretdiyi qanuna zidd olan hereket kimi resmen taniyib Xalq Cebhesi Kommunist Partiyasinin binasinin qarsisinda etiraz teskil edib Hissesi iflic olan Preses Nams Sovetperest materiallari cap etmeye davam edirdi Yanvarin 4 de OMON Riqanin Vetsmilqravis mikrorayonudaki telefon elaqeni zebt edir Iddialarina gore bunun sebebi OMON un isletdiyi telefon elaqesinin kesilmesi idi Bundan sonra OMON Daxili Isler Nazirliyini zebt edib amma bu defe telefon elaqelerini kesilmedi cunki onlarin beynelxalq telefon elaqesini zebtinin qorxusu var idi DoyuslerRoberts Murnieksin yasi Yanvarin 16 da Ali Sura parlament uzvleri lazim olarsa yeterses kvorum saxlamaga meqsedi ile sura binasinda qalirdilar Saat 16 45 de Vetsmilqravis korpusunde bas veren daha bir hucumun neticesinde Latviya Neqliyyat Nazirliyi ucun isleyen surucu Roberts Murnieks herbi doyus avtomatik silah ile basinin arxasin gullelenib Saat 18 50 de o getirildiyi 1 nomreli Riqa hospitalinda yarasindan helak olaraq barrikadalar zamaninin ilk qurbani olmus Yanvarin 19 da Roberts Murnieksin yas merasimi siyasi aksiyaya cevirib O gece bes konullu mudafieci OMON terefinden saxlayib doyuldu Yanvarin 20 de texminen 100000 adam Moskvada Baltikyani olkelerle hemreliyini gostermek ucun yigisib Vilnusdaki hadiselere gore Sovet resmilerden istefa vermeye teleb edirdiler Hemin gun Barrikadalar en olumcul olub OMON ile namelum qruplar Latviya Daxili Isler Nazirliyine hucum edibler Intensiv gullelemenin neticesinde seherin merkezinde 8 adam yaralanib 5 ise heyatini itirib Onlarin 4 u Bastion tepesinde o cumleden Yuris Podnieksin operatorlari olan Andris Slapins ve Qvide Zvayqzne yaralarinda erken fevralda helak olmus milisin bas menteqe inspektoru Sergey Konanenko ve mektebli Edi Riekstins 1 i milisin leytenanti Vladimir Qomonovic ise Daxili Isler Nazirliyinin binasinin dorduncu ve besinci mertebelerin arasinda yuxaridan gelen gulleynen oldurulub Yanvarin 25 de ayin 20 de olenlerin yasindan sonra mudafieciler barrikadalari terk edibler Istinadlar 2007 07 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2007 08 17 Latvian 2 January 1991 29 September 2007 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2007 08 17 Einars Cilinskis Latvian 9 January 1991 29 September 2007 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2007 08 13 Jo mes zinam ka Preses nama tagad druka tikai komunistu presi ing Because we know that in Preses Nams now only communist press is printed Atminas par barikazu dienam doc Latvian 2001 2007 09 28 tarixinde Istifade tarixi 2007 08 13 January Chronicles 2016 seh 107 January Chronicles 2016 seh 259 January Chronicles 2016 seh 181 1 2019 06 09 at the Wayback Machine TROYaNSKIJ KON OSOBOGO NAZNAChENIYa Zerkalo nedeli 10 07 marta 1996 g 2014 02 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 04 23 20 yanvarya 1991 goda Rizhskij OMON atakoval zdanie MVD Latvii 2014 02 03 tarixinde Istifade tarixi 2013 05 11 Adoption of the Declaration of Independence the Barricades 1990 1991 August 31 2022 tarixinde Istifade tarixi February 6 2018