Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Turpəng (lat. Barbarea) — bitkilər aləminin kələmçiçəklilər dəstəsinin kələmkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
| Turpəng | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Turpəng | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Əhəmiyyəti
Turpəng toxumlarında 33-42% yarımquruyan yağ (yod ədədi 110-111) vardır. Bu yağ xüsusiyyətlərinə görə raps yağına yaxındır. Amma tərkibindəki eruk turşusu onun qidalılıq dəyərini azaldır. Qida məqsədilə saflaşdırılmış yağı və ya tərkibində eruk turşusu az olan sortlardan alınan yağlar istifadə edilir. Belə yağlar yüksək dad keyfiyyətinə malik olurlar. Turpəng yağı sənayenin müxtəlif sahələrində texniki məqsədlər üçün istifadə edilir. Ondan sabunbişirmədə, lak - boyaq sahəsində metallurgiyada və başqa sahələrdə istifadə olunur.
Jmıxın tərkibində 40 % -ə qədər tam keyfiyyətli zülal vardır ki, bu da heyvandarlıqda yaxşı konsentrat yem kimi istifadə olunur. Bujmıxla heyvanları kiçik dozalarda yemləyirlər. Çünki, onun tərkibində heyvan orqanizmi üçün zərərli olan qlükozidlər vardır. Yem məqsədilə turpəngin yaşıl kütləsi istifadə edilir. Yaxşı balverən bitkidir. Toxumu asan töküldüyünə görə tarlada çoxlu cücərtilər əmələ gətirir. Ona görə də yaxşı sələf bitkisi hesab olunur. Lakin alaqlara qarşı yüksək və müasir aqrotexniki qaydalarla mübarizə aparılarsa turpəng yazlıq tarla bitkiləri üçün sələf ola bilər.
Tarixi, yayılması, məhsuldarlığı
Turpəng bütün yer kürəsində yayılmış alaq bitkisi formasından mədəni hala keçirilmişdir. Turpəng Əfqanıstanda, Pakistanda, qərbi Çində, İranda və Türkiyədə qədimdən məlum idi. Rusiyada turpəngi XIX əsrdə səpməyə başlamışlar. Hazırda onu Ukraynada, Zaqafqaziyada və bir neçə başqa regionlarda becərirlər.
Onu Sibirdə,Qazaxıstanda, Belorusda və Rusiyanın Şimal hissəsində də becərmək olar. Turpəngin orta toxum məhsuldarlığı 1,2-1,8 ton/ha, toxumçuluq təsərrüfatlarında isə 2,0-2,5 ton/ha-dır.
İstinadlar
- Al-Shehbaz I. A. A generic and tribal synopsis of the Brassicaceae (Cruciferae) (ing.). // Taxon: Official News Bulletin of the International Society for Plant Taxonomy Utrecht: IAPT, Wiley, 2012. Vol. 61, Iss. 5. P. 938. ISSN 0040-0262; 1996-8175 doi:10.1002/(ISSN)1996-8175
- Ayton U., Broun R., Dryander J. C., Eyton U. T. Hortus Kewensis: or, A catalogue of the plants cultivated in the Royal Botanic Garden at Kew. The second edition / enlarged by William Townsend Aiton. London: Longman, Hurst, Rees, Orme, and Brown. doi:10.5962/BHL.TITLE.105339
- H. S. HÜMBƏTOV, V. V. BƏŞİROV V. R. MOHUMAYEV " YAĞLI VƏ EFİR YAĞLI BİTKİLƏR" BAKI 2016
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Turpeng lat Barbarea bitkiler aleminin kelemcicekliler destesinin kelemkimiler fesilesine aid bitki cinsi TurpengElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste KelemciceklilerFesile KelemkimilerCins TurpengBeynelxalq elmi adiBarbarea W T Aiton 1812Sekil axtarisiITIS 22739NCBI 50457EOL 71322EhemiyyetiTurpeng toxumlarinda 33 42 yarimquruyan yag yod ededi 110 111 vardir Bu yag xususiyyetlerine gore raps yagina yaxindir Amma terkibindeki eruk tursusu onun qidaliliq deyerini azaldir Qida meqsedile saflasdirilmis yagi ve ya terkibinde eruk tursusu az olan sortlardan alinan yaglar istifade edilir Bele yaglar yuksek dad keyfiyyetine malik olurlar Turpeng yagi senayenin muxtelif sahelerinde texniki meqsedler ucun istifade edilir Ondan sabunbisirmede lak boyaq sahesinde metallurgiyada ve basqa sahelerde istifade olunur Jmixin terkibinde 40 e qeder tam keyfiyyetli zulal vardir ki bu da heyvandarliqda yaxsi konsentrat yem kimi istifade olunur Bujmixla heyvanlari kicik dozalarda yemleyirler Cunki onun terkibinde heyvan orqanizmi ucun zererli olan qlukozidler vardir Yem meqsedile turpengin yasil kutlesi istifade edilir Yaxsi balveren bitkidir Toxumu asan tokulduyune gore tarlada coxlu cucertiler emele getirir Ona gore de yaxsi selef bitkisi hesab olunur Lakin alaqlara qarsi yuksek ve muasir aqrotexniki qaydalarla mubarize aparilarsa turpeng yazliq tarla bitkileri ucun selef ola biler Tarixi yayilmasi mehsuldarligiTurpeng butun yer kuresinde yayilmis alaq bitkisi formasindan medeni hala kecirilmisdir Turpeng Efqanistanda Pakistanda qerbi Cinde Iranda ve Turkiyede qedimden melum idi Rusiyada turpengi XIX esrde sepmeye baslamislar Hazirda onu Ukraynada Zaqafqaziyada ve bir nece basqa regionlarda becerirler Onu Sibirde Qazaxistanda Belorusda ve Rusiyanin Simal hissesinde de becermek olar Turpengin orta toxum mehsuldarligi 1 2 1 8 ton ha toxumculuq teserrufatlarinda ise 2 0 2 5 ton ha dir IstinadlarAl Shehbaz I A A generic and tribal synopsis of the Brassicaceae Cruciferae ing Taxon Official News Bulletin of the International Society for Plant TaxonomyUtrecht IAPT Wiley 2012 Vol 61 Iss 5 P 938 ISSN 0040 0262 1996 8175 doi 10 1002 ISSN 1996 8175 Ayton U Broun R Dryander J C Eyton U T Hortus Kewensis or A catalogue of the plants cultivated in the Royal Botanic Garden at Kew The second edition enlarged by William Townsend Aiton London Longman Hurst Rees Orme and Brown doi 10 5962 BHL TITLE 105339 H S HUMBETOV V V BESIROV V R MOHUMAYEV YAGLI VE EFIR YAGLI BITKILER BAKI 2016Hemcinin bax