Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Banqladeş qədim və orta əsrlər dövründə
Banqladeş ərazisində e.ə. VII-VI əsrlərdə yaranmış ilk dövlət Vanqa (indiki Banqladeş adı da buradandır: "Banqla" — benqallara məxsus, "deş" — ölkə deməkdir. E.ə. IV əsrdə - eramızın V əsrində Banqladeş ərazisi müxtəlif qədim Hindistan imperiyalarının tərkibinə daxil idi.. VIII əsrdən bu dövlətlərin ərazisi qərbdəki torpaqlarla birlikdə vahid Benqaliya dövlətində birləşdirildi. 750-1174-cü illərdə bu dövləti Budda dininin himayədarı hesab olunan Pala sülaləsinin nümayəndələri idarə etmişlər. XIII əsrdə Benqaliyanı Dehli sultanlığı ələ keçirdi. Həmin dövrdə burada islam dini geniş yayılmağa başladı.. XIV əsrin ortalarında Benqaliyanın Dehli çanişinləri müstəqil hakimlərə çevrildilər. Onların bir neçə sülaləsi 1576-cı ilədək burada hakimiyyətdə olmuşdur. 1576-cı ildə ölkəni Böyük Moğollar tutdu. XVII əsrin əvvəllərində ölkənin inzibati mərkəzi Dəkkə şəhəri oldu.
Benqaliya yeni dövrdə
XVIII əsrin əvvəllərində Benqaliya canişinliyi faktiki olaraq müstəqil dövlətə çevrildi. 1757-ci ildə İngiltərə müstəmləkəçiləri Benqaliyanı, sonra isə bütün Hindistanı zəbt etdilər. Müstəmləkəçilik dövründə (1757-1947) bu ərazi də metropoliyanın aqrar xammal bazası idi.
XIX əsrin əvvəllərində Benqaliyada milli hərəkat genişlənməyə başladı. Birinci dünya müharibəsindən sonra benqal milli azadlıq hərəkatı yeni vüsət aldı.
Benqaliya XX əsrdə
1930-cu illərdə dini-icma mövqelərində duran siyasi qüvvələr artmağa başladı. Bu, hinduistlərlə müsəlmanlar arasında müstəmləkəçilər tərəfindən qızışdırılan toqquşmalara səbəb oldu. İkinci Dünya müharibəsindən sonra Cənubi Asiya xalqlarının böyük vüsət alan azadlıq mübarizəsi İngiltərə müstəmləkəçilərini Hindistana istiqlaliyyət verməyə (1947) məcbur etdi. 1947-ci ildə keçmiş Britaniya Hindistanı ərazisində dini prinsiplərə görə iki dövlətin — Hindistanın və Pakistanın yaranmasından sonra əhalisi, müsəlmanlardan ibarət olan Şərqi Benqaliya ərazisi Pakistanın tərkibinə daxil edildi. Bu ərazidə Şərqi Pakistan əyaləti təşkil edildi.
Müstəqil Banqladeş dövlətinin yaranması
Şərqi Pakistan əyalətin qərbə nisbətən qeyri-bərabər iqtisadi və siyasi vəziyyəti, Pakistanın hakim dairələrinin benqal dilini dövlət dili kimi qəbul etməməsi, benqallara qarşı ayrı-seçkilik salınması benqal milli hərəkatının güclənməsinə səbəb oldu. Bu hərəkata Avami irq partiyası rəhbərlik edirdi. İlk dəfə Milli Məclisə keçirilən ümumi seçkilərdə (1970, dekabr) Avami liq qələbə qazandı (300 yerdən 162 yer). Seçkilərin nəticələrini ləğv etməyə, Şərqi Pakistana tam məhəlli muxtariyyət verilməsindən imtina etməyə çalışan Pakistan hərbi dairələrinin cəhdləri xalq arasında böyük narazılığa səbəb oldu. 1971-ci il martın 26-da Şərqi Benqaliya ərazisində müstəqil Banqladeş Xalq Respublikası elan edildi. Pakistan hərbi hakimiyyət orqanlarının benqal vətənpərvərlərinə qarşı cəza tədbirləri nəticəsində milyonlarla benqal qaçqını Hindistana üz tutdu. Bu səbəbdən Hindistan-Pakistan münasibətləri xeyli kəskinləşdi və 1971-ci il dekabrin əvvəllərində iki ölkə arasında hərbi münaqişə baş verdi. Dekabrın 16-da benqallar və Hindistan qoşunları Banqladeşin paytaxtı Dəkkəni tutdular. 1972-ci il yanvarın 12-də Banqladeşin elan olunan müvəqqəti konstitusiyasına əsasən Avami liq partiyasının lideri Şeyx Mucibur Rəhman Banqladeş hökumətinin başçısı oldu. 1972-ci ildə Banqladeş Millətlər Birliyinə daxil oldu.
Demokratik inkişaf illərində Banqladeşin Hindistanla münasibətlərini uzun müddət kəskinləşdirən ərazi mübahisələri nizamlandı. 2008-ci il dekabrın 29-da keçirilən seçkilərdə Hasinə Vazedin lider olduğu Avami liq Partiyası qələbə qazandı, dağlı tayfalarından olan qiyamçılarla razılaşma əldə olundu. 2009-cu il yanvarın 6-da Hasinə Vazed Banqladeşin baş naziri oldu.
Həmçinin bax
İstinadlar
- RIYAZU-S-SALĀTĪN: A History of Bengal 2014-12-15 at the Wayback Machine, Ghulam Husain Salim, The Asiatic Society, Calcutta, 1902.
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 3-cü cild: Babilistan – Bəzirxana (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2011. səh. 177–178. ISBN .
- Eaton, R. The Rise of Islam and the Bengal Frontier. University of California Press. 1996. ISBN . OCLC 26634922 76881262 (#bad_oclc).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Banqlades qedim ve orta esrler dovrundeBudda XI esr PalaXIV esrde Benqaliyada insa edilmis Adina mescidi Banqlades erazisinde e e VII VI esrlerde yaranmis ilk dovlet Vanqa indiki Banqlades adi da buradandir Banqla benqallara mexsus des olke demekdir E e IV esrde eramizin V esrinde Banqlades erazisi muxtelif qedim Hindistan imperiyalarinin terkibine daxil idi VIII esrden bu dovletlerin erazisi qerbdeki torpaqlarla birlikde vahid Benqaliya dovletinde birlesdirildi 750 1174 cu illerde bu dovleti Budda dininin himayedari hesab olunan Pala sulalesinin numayendeleri idare etmisler XIII esrde Benqaliyani Dehli sultanligi ele kecirdi Hemin dovrde burada islam dini genis yayilmaga basladi XIV esrin ortalarinda Benqaliyanin Dehli canisinleri musteqil hakimlere cevrildiler Onlarin bir nece sulalesi 1576 ci iledek burada hakimiyyetde olmusdur 1576 ci ilde olkeni Boyuk Mogollar tutdu XVII esrin evvellerinde olkenin inzibati merkezi Dekke seheri oldu Benqaliya yeni dovrdeXVIII esrin evvellerinde Benqaliya canisinliyi faktiki olaraq musteqil dovlete cevrildi 1757 ci ilde Ingiltere mustemlekecileri Benqaliyani sonra ise butun Hindistani zebt etdiler Mustemlekecilik dovrunde 1757 1947 bu erazi de metropoliyanin aqrar xammal bazasi idi XIX esrin evvellerinde Benqaliyada milli herekat genislenmeye basladi Birinci dunya muharibesinden sonra benqal milli azadliq herekati yeni vuset aldi Benqaliya XX esrde1930 cu illerde dini icma movqelerinde duran siyasi quvveler artmaga basladi Bu hinduistlerle muselmanlar arasinda mustemlekeciler terefinden qizisdirilan toqqusmalara sebeb oldu Ikinci Dunya muharibesinden sonra Cenubi Asiya xalqlarinin boyuk vuset alan azadliq mubarizesi Ingiltere mustemlekecilerini Hindistana istiqlaliyyet vermeye 1947 mecbur etdi 1947 ci ilde kecmis Britaniya Hindistani erazisinde dini prinsiplere gore iki dovletin Hindistanin ve Pakistanin yaranmasindan sonra ehalisi muselmanlardan ibaret olan Serqi Benqaliya erazisi Pakistanin terkibine daxil edildi Bu erazide Serqi Pakistan eyaleti teskil edildi Musteqil Banqlades dovletinin yaranmasi Serqi Pakistan eyaletin qerbe nisbeten qeyri beraber iqtisadi ve siyasi veziyyeti Pakistanin hakim dairelerinin benqal dilini dovlet dili kimi qebul etmemesi benqallara qarsi ayri seckilik salinmasi benqal milli herekatinin guclenmesine sebeb oldu Bu herekata Avami irq partiyasi rehberlik edirdi Ilk defe Milli Meclise kecirilen umumi seckilerde 1970 dekabr Avami liq qelebe qazandi 300 yerden 162 yer Seckilerin neticelerini legv etmeye Serqi Pakistana tam mehelli muxtariyyet verilmesinden imtina etmeye calisan Pakistan herbi dairelerinin cehdleri xalq arasinda boyuk naraziliga sebeb oldu 1971 ci il martin 26 da Serqi Benqaliya erazisinde musteqil Banqlades Xalq Respublikasi elan edildi Pakistan herbi hakimiyyet orqanlarinin benqal vetenperverlerine qarsi ceza tedbirleri neticesinde milyonlarla benqal qacqini Hindistana uz tutdu Bu sebebden Hindistan Pakistan munasibetleri xeyli keskinlesdi ve 1971 ci il dekabrin evvellerinde iki olke arasinda herbi munaqise bas verdi Dekabrin 16 da benqallar ve Hindistan qosunlari Banqladesin paytaxti Dekkeni tutdular 1972 ci il yanvarin 12 de Banqladesin elan olunan muveqqeti konstitusiyasina esasen Avami liq partiyasinin lideri Seyx Mucibur Rehman Banqlades hokumetinin bascisi oldu 1972 ci ilde Banqlades Milletler Birliyine daxil oldu Demokratik inkisaf illerinde Banqladesin Hindistanla munasibetlerini uzun muddet keskinlesdiren erazi mubahiseleri nizamlandi 2008 ci il dekabrin 29 da kecirilen seckilerde Hasine Vazedin lider oldugu Avami liq Partiyasi qelebe qazandi dagli tayfalarindan olan qiyamcilarla razilasma elde olundu 2009 cu il yanvarin 6 da Hasine Vazed Banqladesin bas naziri oldu Hemcinin baxBenqaliyaIstinadlarRIYAZU S SALATiN A History of Bengal 2014 12 15 at the Wayback Machine Ghulam Husain Salim The Asiatic Society Calcutta 1902 Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde 3 cu cild Babilistan Bezirxana 25 000 nus Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi 2011 seh 177 178 ISBN 978 9952 441 07 9 Eaton R The Rise of Islam and the Bengal Frontier University of California Press 1996 ISBN 0 520 20507 3 OCLC 26634922 76881262 bad oclc