Baltoro (urdu بلتورو گلیشیر) — qütblərdən kənarda yerləşən dünyanın ən böyük buzlaqlarından biri. Baltoro buzlağı Mərkəzi Karakorum silsiləsində, Baltoro Muztaq (şimalda) və Maşerbrum (cənubda) silsilələri arasında yerləşir. Ərazi Kaşmir ərazisi tərkibində olmaqla Pakistan tərəfindən nəzarətdədir. Avropalı tədqiqatçılar ilk dəfə Baltoro buzlağına XIX əsrdə gəlib çatmışlar. 1856-cı ilin avqustunda Adolf Şlaqintveyt ilk dəfə olara buzlağı tədqiq etmişdir.
Baltoro | |
---|---|
urdu بلتورو گلیشیر | |
| |
Ümumi məlumatlar | |
Tipi | Dağ buzlağı |
Uzunluğu | 62 km |
Sahəsi | 524 km² |
Qalınlığı | 750 m |
Yerləşməsi | |
Ölkə | Pakistan |
Region | |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Buzlağın uzunluğu 62 km, sahəsi 750 km²-dir. Baltoro buzlağının ümumi uzunluğu Cənubi Qaşerbrum axını ilə birgə hesablanır. Bu axın (7932) və (7946) zirvələri arasından, 7200 metr hündürlüyə malik yayladan başlayır. Qaşerbrum IV massıvini cənubdan yvarlaqlaşdıraraq Baltoro şimaldan növbəti sağ axını olan Qodvin-Osteni qəbul edir (ing. Godwin Austen). Qodvin-Osten öz başlanğıcını dünyanın ikinci ən hündür zirvəsi olan K2-nin şərq yamaclarında yerləşən sirkdən alır. Buzlağın aşağı ətəyi dəniz səviyyəsindən 3400 metr yüksəklikdə yerləşir. Qar xəttinin hündürlüyü — 5100 metrdir.
4600-4650 metr hündürlükdə Baltoro və Qodvin-Ostin bulzaqlarının birləşdiyi yerdə geniş yastı ərazi formalaşıb. Bu ərazi Konkordiya adlanır. Konkordiyadan aşağıya Baltoro buzlağı 35 km məsafədə düz xətt üzrə qərbə uzanır və 3400 metr yüksəklikdə bitir. Buzlağın bitdiyi ərazidən Biafo çayı formalaşır. Orta axarda çay Braldu, Hind çayına tökülənə qədər isə Şiqar adlanır.
Baltoro buzlağına ondan çox axın birləşir. Bu axınların hər biri özlüyündə mürəkkəb dərə buzlaqlarıdır.
XIX əsrin əvvələrində Baltoro buzlağından və onun sağ axını olan Muztaqdan karvan yolu keçirdi. Yol Muztaq (5860) aşırımından keçərək Kaşmirin Yarkend çayı vadisinə düşür. Sonrakı dövrlərdə qar axınlarının böyüməsi nəticəsində karvan yolu yararsız vəziyyətə düşmüşdür.
XX əsrdə buzlaq yetərincə geriləmiş (1929-58-ci illərdə 300 metr). Kosmik çəkilişlərə əsasən 1970-ci ildən buzlaq dilinin vəziyyəti dəyişməyib.
Baltoro buzlağından bir çox dağ zirvələrinə gedən marşrut keçir. Mərkəzi Karakoruma gedən ekspedisiyanı, eləcə də, , (7276), Çaqori (8611), (7545), (8051), (7932), (7946), (8034), (8080) və (7821) zirvələrinə gedən marşrutları misal göstərmək olar.
Şəkillər
- Çaqori tərəfdən buzlağın görünüşü
- Buzlağın ümumi görünüşü
- Urdukas keminqindən buzlağın görünüşü
- Buz köbələyi
- Blafo çayı
İstinadlar
- Долгушин Л. Д., Осипова Г. Б. Ледники. М: «Мысль», 1989.
- Günter Oskar Dyhrenfurth, Hettie Dyhrenfurth, Hans Ertl, André Roch: Baltoro: ein Himalaya-buch. Seite 21, B. Schwabe & co, 1939
Xarici keçidlər
- Поездка по Балторо
- Фото Kelly Cheng ледника Балторо в районе Конкордия
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Baltoro urdu بلتورو گلیشیر qutblerden kenarda yerlesen dunyanin en boyuk buzlaqlarindan biri Baltoro buzlagi Merkezi Karakorum silsilesinde Baltoro Muztaq simalda ve Maserbrum cenubda silsileleri arasinda yerlesir Erazi Kasmir erazisi terkibinde olmaqla Pakistan terefinden nezaretdedir Avropali tedqiqatcilar ilk defe Baltoro buzlagina XIX esrde gelib catmislar 1856 ci ilin avqustunda Adolf Slaqintveyt ilk defe olara buzlagi tedqiq etmisdir Baltorourdu بلتورو گلیشیرBaltoro buzlaginin kosmosdan gorunusuUmumi melumatlarTipi Dag buzlagiUzunlugu 62 kmSahesi 524 km Qalinligi 750 mYerlesmesi35 44 11 sm e 76 22 51 s u Olke PakistanRegion Gilgit BaltistanBaltoro Vikianbarda elaqeli mediafayllar Buzlagin uzunlugu 62 km sahesi 750 km dir Baltoro buzlaginin umumi uzunlugu Cenubi Qaserbrum axini ile birge hesablanir Bu axin 7932 ve 7946 zirveleri arasindan 7200 metr hundurluye malik yayladan baslayir Qaserbrum IV massivini cenubdan yvarlaqlasdiraraq Baltoro simaldan novbeti sag axini olan Qodvin Osteni qebul edir ing Godwin Austen Qodvin Osten oz baslangicini dunyanin ikinci en hundur zirvesi olan K2 nin serq yamaclarinda yerlesen sirkden alir Buzlagin asagi eteyi deniz seviyyesinden 3400 metr yukseklikde yerlesir Qar xettinin hundurluyu 5100 metrdir 4600 4650 metr hundurlukde Baltoro ve Qodvin Ostin bulzaqlarinin birlesdiyi yerde genis yasti erazi formalasib Bu erazi Konkordiya adlanir Konkordiyadan asagiya Baltoro buzlagi 35 km mesafede duz xett uzre qerbe uzanir ve 3400 metr yukseklikde bitir Buzlagin bitdiyi eraziden Biafo cayi formalasir Orta axarda cay Braldu Hind cayina tokulene qeder ise Siqar adlanir Baltoro buzlagina ondan cox axin birlesir Bu axinlarin her biri ozluyunde murekkeb dere buzlaqlaridir Baltoro buzlagi hovzesinin xeritesi Kosmosdan cekilis XIX esrin evvelerinde Baltoro buzlagindan ve onun sag axini olan Muztaqdan karvan yolu kecirdi Yol Muztaq 5860 asirimindan kecerek Kasmirin Yarkend cayi vadisine dusur Sonraki dovrlerde qar axinlarinin boyumesi neticesinde karvan yolu yararsiz veziyyete dusmusdur XX esrde buzlaq yeterince gerilemis 1929 58 ci illerde 300 metr Kosmik cekilislere esasen 1970 ci ilden buzlaq dilinin veziyyeti deyismeyib Baltoro buzlagindan bir cox dag zirvelerine geden marsrut kecir Merkezi Karakoruma geden ekspedisiyani elece de 7276 Caqori 8611 7545 8051 7932 7946 8034 8080 ve 7821 zirvelerine geden marsrutlari misal gostermek olar SekillerCaqori terefden buzlagin gorunusu Buzlagin umumi gorunusu Urdukas keminqinden buzlagin gorunusu Buz kobeleyi Blafo cayiIstinadlarDolgushin L D Osipova G B Ledniki M Mysl 1989 Gunter Oskar Dyhrenfurth Hettie Dyhrenfurth Hans Ertl Andre Roch Baltoro ein Himalaya buch Seite 21 B Schwabe amp co 1939Xarici kecidlerPoezdka po Baltoro Foto Kelly Cheng lednika Baltoro v rajone Konkordiya