Böyükkişi Ağa oğlu Ağayev (10 sentyabr 1928, Petropavlovka, Salyan qəzası – 4 aprel 2018, Bakı) — akademik, tibb elmləri doktoru, Azərbaycanın görkəmli alimi, cərrah, tibb xadimi, pedaqoq, xeyriyyəçi, Azərbaycan Tibb Universitetinin 2-ci cərrahi xəstəliklər kafedrasının müdiri, M.Topçubaşov adına Elmi Cərrahiyə İnstitutunun direktoru.
Böyükkişi Ağayev | |
---|---|
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Zərdab rayonu, Əlvənd kəndi, Azərbaycan SSR, SSRİ |
Vəfat tarixi | (89 yaşında) |
Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan |
Vətəndaşlığı | Azərbaycan |
Milliyyəti | azərbaycanlı |
Elm sahəsi | tibb |
Elmi dərəcəsi | |
Elmi adı |
|
İş yeri |
|
Təhsili |
|
Üzvlüyü | |
Mükafatları |
Həyatı
Böyükkişi Ağayev 1928-ci ildə Sabirabad rayonunda dünyaya göz açmışdır. Onun əsl adı və soyadı Böyükbəy Məlikov (Babası Böyükbəy Məlikovun şərəfinə) olmuşdur. Bolşeviklərin ölkəmizi işğalından sonra qatı millətçi hesab olunan Məlikovlar nəsli üçün yaranan təhlükəni hiss edən atası, onun ad-soyadını dəyişərək Böyükkişi Ağayev olaraq yazdırmışdır. 1934-cü ildə birinci sinifə daxil olmuş, 1944-cü ildə orta məktəbi əla qiymətlərlə, fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. Hələ uşaq yaşlarından tibb elminə böyük maraq göstərən B.Ağayev 1944-cü ildə istəyinə nail olur. O, Azərbaycan Tibb Institutunun müalicə fakultəsinə daxil olur. Cərrahiyəyə xüsusi həvəs göstərdiyi üçün hələ tələbəlik illərində gecələr təcili cərrahliq xidməti üzrə növbələrə qalır. B.Ağayev eyni zamanda klinik cərrahlıq üzrə tələbə elmi cəmiyyətinin də fəal üzvlərindən biri olmuşdur. 1949-cu ildə Tibb Institutunu (Hazırkı Azərbaycan Tibb Universiteti) bitirdikdən sonra rektorluq onu cərrahiyə üzrə 6 aylıq təkmilləşdirmə kursuna göndərir. Geri qayıtdıqdan sonra isə Səhiyyə nazirliyinin sərəncamı ilə Sabirabad rayon xəstəxanasına cərrah-həkim təyin edilir. 1954-cü ildə müsabiqə yoluyla 2-ci Moskva Tibb Institutunun cərrahiyə üzrə klinik aspiranturasına qəbul olunur. 1957-ci ildə aspiranturanı bitirib, tibb elmləri namizədi alimlik dərəcəsini aldıqdan sonra Həştərxan Tibb Institutunun cərrahiyə kafedrasında assisent vəzifəsinə təyin olunur.
Pedaqoji fəaliyyəti
B.Ağayev pedaqoji fəaliyyətinə 1959-1960-cı illərdə başlamışdır. Bu illərdə ona, 5-ci kurs tələbələrinə hərbi-tibb cərrahlığı üzrə mühazirələr oxumaq, bilik və təcrübələrini gənc həkimlərlə bölüşmə tapşırılır. B.Ağayev 1960-cı ilin iyulunda Azərbaycan Elmi Tədqiqat Onkoloji Institutunda baş elmi isçi vəzifəsinə təyin olunur. Bu illərdə onkoloji xəstəliklərin inkişafı zamanı su-duz və hormonal mübadilədə baş verən dəyişikliklərin öyrənilməsi və müalicə üsullarının təkmilləşdirilməsi sahəsində apardığı elmi işlər daha sonra Sovetlər Birliyi həkimləri tərəfindən yüksək qiymətləndirilmiş və məhz bu araşdırmalar ona 1966-cı ildə moskvalı alimlər tərəfindən tibb elmləri doktoru adını qazandırmışdır. Tibb Institutunun tələbələri üçün cərrahlıq fənnindən dərsliklərin yazılmasında müstəsna xidmətlər göstərmişdir. Ana dilindəki dərsliklərin çatışmazlığını nəzərə alaraq 1980-cı ildə Azərbaycan dilində "Klinik cərrahiyədən mühazirələr" dərsliyinin birinci hissəsini, 1982-ci ildə isə ikinci hissəsini yazıb çap etdirmişdir. 1989-cu ildə "Cərrahi xəstəliklər" dərsliyinin 1-ci və 2-ci hissələrini hazırlayıb çap etdirmişdir. Elmi-pedaqoji fəaliyyəti, tibb sahəsində göstərdiyi müstəsna xidmətlər nəzərə alınaraq B.Ağayev 1967-ci ildən professor adına layiq görülmüşdür. Həmin il N.Nərimanov adına Azərbaycan Tibb Institutunun hospital-cərrahiyə kafedrasının professoru seçilmişdir. 300-ə yaxın elmi işləri müxtəlif ölkələrdə dərc olunmuşdur. 20-dən çox səmərələşdirici təkliflərin və ixtiraların müəllifidir. 5 dərslik və 3 monoqrafiyanın sahibidir. Xarixi ölkələrdə 5 mühazirə oxumuşdur. 42 namizədlik və 4 doktorluq dissertasiyasının elmi rəhbəri olmuşdur. Akademik B.Ağayev 1973-cü ildən bu günə qədər Azərbaycan Tibb Universitetinin 2-ci cərrahi xəstəliklər kafedrasına rəhbərlik edir. 1980-ci ildən Azərbaycan Elmlər Akademiyasının müxbir, 1989-cu ildən isə həqiqi üzvüdür.
Elmi fəaliyyəti
- "Kəskin qarın" cərrahi xəstəliklərində qanın kinin sisteminin vəziyyəti (monoqrafiya), 1979.
- Onkoloji xəstəliklərin inkişafı zamanı böyrəküstü vəzin funksional vəziyyəti və su-duz müabiləsində baş verən dəyişikliklərin öyrənilməsi və müalicəvi tədbirlərin işlənməsi(doktorluq dissertasiyası),Moskva, 1966.
- "Cərrahi xəstəliklər",tibb universiteti tələbələri üçün dərslik, 1989, 2000.
- "Kliniki cərrahlıqdan mühazirələr", 1980, 1982.
- Qastroduodenal qanaxmaların diaqnostikası və müalicəsi. 2000-ci il.
- "Həzm orqanları xəstəliklərinin diaqnostikası" (monoqrafiya), 1985.
Elmi nailiyyətləri
- Qastroduodenal qanaxmalarda ilk dəfə iynəsiz inyektorun tətbiqi.
- 12 barmaq bağırsağın güdülünün bağlanması metodunun təkmilləşmiş variantının təklifi.
- Dəridən və qaraciyərdən keçən xolangioqrafiya metodunun təkmilləşmiş variantının təklifi.
- Adrenokortikal çatışmazlığın səbəblərinin öyrənilməsi, su-duz və hormonal mübadilənin tənzim olunması metodlarının təklifi və s.
Təltiflər və fəxri adlar
- Azərbaycan SSR əməkdar elm xadimi – 1979.
- Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin Fəxri Fərmanı-1988.
- ABŞ-nin Biblioqrafik Mərkəzi tərəfindən verilmiş Böyük Qızıl medal – 1997.
- Azərbaycan Respublikası "Şöhrət" ordeni-1998.
- 18 aprel 2014-cü ildə akademik Böyükkişi Ağayev səhiyyənin və tibb elminin fundamental, tətbiqi sahələrinin inkişafındakı çoxillik xidmətlərinə və nailiyyətlərə görə akademik Mirəsədulla Mirqasımov adına mükafata layiq görülüb.
Milli və beynəlxalq qurumlara üzvlüyü
- Beynəlxalq qastro-intestenal (mədə-bağırsaq) klubun üzvü (Hollandiya).
- Avropa travma və təcili cərrahlıq cəmiyyətinin idarə heyətinin üzvü (Italiya).
- Avropa cərrahlar cəmiyyətinin (Almaniya) idarə heyətinin üzvü.
- "Beynəlxalq Şəfqət və Sağlamlıq Fondu"nun sədri.
- "Avrasiya" cəmiyyətinin üzvü (Türkiyə).
Qeyd:Türkiyənin Ankara Universiteti Tibb Fakultəsinin Daxili Xəstəliklər kafedrasının qastroenteroloqu Prof.Dr.Ali Özden özünün "Arayış ve umuda yolculuk" kitabında "Avrasiya" cəmiyyətinin qurulması barədə belə deyir:"...Prof.Dr.Böyükkişi Ağayev’in bir çox yazımda qeyd etdiyim kimi Türk dilində danışan ölkələr arasındakı əməkdaşlığın inkişafında müstəsna xidmətləri olmuşdur.Ağayev’ə nə qədər təşəkkür etsək azdır. Böyükkişi,soyuq bir qış günü Ankara’ya gələrək Bakı’da müştərək bir konqres təşkil etməyi təklif etdi.Biz də ona Azərbaycan’da da bənzər cəmiyyət qurmasını təklif etdik.O da qısa zamanda "Azərbaycan Avrasiya Cəmiyyəti"ni qurdu.Beləcə,"Türk Gastroenteroloji Cəmiyyəti"nin də maddi və mənəvi köməyi ilə 1997’də, Bakı’da ilk dəfə Avrasiya Gastroenteroloji Konqresi həyata keçirildi.."
Şəcərəsi
- Qədir bəy Məlikov (Həsən bəy Zərdabinin babası Məlik Rəhim bəyin qardaşı )
- Böyükkişi Məlikov
- Ağa Məlikov
- Böyükkişi Ağayev
- Böyükkişi Məlikov
Mənbə
- Adil Abdullayev,Maarif Ibrahimov,Zabit Cavadov,"Zərdabi Yurdunun Övladları" kitabı, Bakı, 2002.
- Nisə Bəyim, "Taleyin böyüklük töhfəsi" kitabı, Bakı, 2008.
- "Əkinçi" qəzeti,Zərdab rayon sakini dövlət qulluğu veteranı Talıb Bayramovun təşəbbüsü ilə yazılan "Həmyerlimiz akademik Böyükkişi Ağayevin əsl soaydı Böyükbəy Məlikov imiş" məqaləsi, Zərdab, 31 mart 2009.
İstinadlar
- . 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-04-19.
- "Arxivlənmiş surət". 2021-07-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-06-14.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu soyadli muxtelif adamlar haqqinda meqaleler var bax Agayev Boyukkisi Aga oglu Agayev 10 sentyabr 1928 Petropavlovka Salyan qezasi 4 aprel 2018 Baki akademik tibb elmleri doktoru Azerbaycanin gorkemli alimi cerrah tibb xadimi pedaqoq xeyriyyeci Azerbaycan Tibb Universitetinin 2 ci cerrahi xestelikler kafedrasinin mudiri M Topcubasov adina Elmi Cerrahiye Institutunun direktoru Boyukkisi AgayevDogum tarixi 10 sentyabr 1928Dogum yeri Zerdab rayonu Elvend kendi Azerbaycan SSR SSRIVefat tarixi 4 aprel 2018 89 yasinda Vefat yeri Baki AzerbaycanVetendasligi AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliElm sahesi tibbElmi derecesi tibb elmleri doktoruElmi adi professor d Is yeri Topcubasov adina Elmi Tedqiqat Kliniki ve Eksperimental Cerrahiyye Institutu d Tehsili Azerbaycan Dovlet Tibb Institutu 1949 Uzvluyu Azerbaycan Milli Elmler AkademiyasiMukafatlari 2018HeyatiBoyukkisi Agayev 1928 ci ilde Sabirabad rayonunda dunyaya goz acmisdir Onun esl adi ve soyadi Boyukbey Melikov Babasi Boyukbey Melikovun serefine olmusdur Bolseviklerin olkemizi isgalindan sonra qati milletci hesab olunan Melikovlar nesli ucun yaranan tehlukeni hiss eden atasi onun ad soyadini deyiserek Boyukkisi Agayev olaraq yazdirmisdir 1934 cu ilde birinci sinife daxil olmus 1944 cu ilde orta mektebi ela qiymetlerle ferqlenme diplomu ile bitirmisdir Hele usaq yaslarindan tibb elmine boyuk maraq gosteren B Agayev 1944 cu ilde isteyine nail olur O Azerbaycan Tibb Institutunun mualice fakultesine daxil olur Cerrahiyeye xususi heves gosterdiyi ucun hele telebelik illerinde geceler tecili cerrahliq xidmeti uzre novbelere qalir B Agayev eyni zamanda klinik cerrahliq uzre telebe elmi cemiyyetinin de feal uzvlerinden biri olmusdur 1949 cu ilde Tibb Institutunu Hazirki Azerbaycan Tibb Universiteti bitirdikden sonra rektorluq onu cerrahiye uzre 6 ayliq tekmillesdirme kursuna gonderir Geri qayitdiqdan sonra ise Sehiyye nazirliyinin serencami ile Sabirabad rayon xestexanasina cerrah hekim teyin edilir 1954 cu ilde musabiqe yoluyla 2 ci Moskva Tibb Institutunun cerrahiye uzre klinik aspiranturasina qebul olunur 1957 ci ilde aspiranturani bitirib tibb elmleri namizedi alimlik derecesini aldiqdan sonra Hesterxan Tibb Institutunun cerrahiye kafedrasinda assisent vezifesine teyin olunur Pedaqoji fealiyyetiB Agayev pedaqoji fealiyyetine 1959 1960 ci illerde baslamisdir Bu illerde ona 5 ci kurs telebelerine herbi tibb cerrahligi uzre muhazireler oxumaq bilik ve tecrubelerini genc hekimlerle bolusme tapsirilir B Agayev 1960 ci ilin iyulunda Azerbaycan Elmi Tedqiqat Onkoloji Institutunda bas elmi isci vezifesine teyin olunur Bu illerde onkoloji xesteliklerin inkisafi zamani su duz ve hormonal mubadilede bas veren deyisikliklerin oyrenilmesi ve mualice usullarinin tekmillesdirilmesi sahesinde apardigi elmi isler daha sonra Sovetler Birliyi hekimleri terefinden yuksek qiymetlendirilmis ve mehz bu arasdirmalar ona 1966 ci ilde moskvali alimler terefinden tibb elmleri doktoru adini qazandirmisdir Tibb Institutunun telebeleri ucun cerrahliq fenninden dersliklerin yazilmasinda mustesna xidmetler gostermisdir Ana dilindeki dersliklerin catismazligini nezere alaraq 1980 ci ilde Azerbaycan dilinde Klinik cerrahiyeden muhazireler dersliyinin birinci hissesini 1982 ci ilde ise ikinci hissesini yazib cap etdirmisdir 1989 cu ilde Cerrahi xestelikler dersliyinin 1 ci ve 2 ci hisselerini hazirlayib cap etdirmisdir Elmi pedaqoji fealiyyeti tibb sahesinde gosterdiyi mustesna xidmetler nezere alinaraq B Agayev 1967 ci ilden professor adina layiq gorulmusdur Hemin il N Nerimanov adina Azerbaycan Tibb Institutunun hospital cerrahiye kafedrasinin professoru secilmisdir 300 e yaxin elmi isleri muxtelif olkelerde derc olunmusdur 20 den cox semerelesdirici tekliflerin ve ixtiralarin muellifidir 5 derslik ve 3 monoqrafiyanin sahibidir Xarixi olkelerde 5 muhazire oxumusdur 42 namizedlik ve 4 doktorluq dissertasiyasinin elmi rehberi olmusdur Akademik B Agayev 1973 cu ilden bu gune qeder Azerbaycan Tibb Universitetinin 2 ci cerrahi xestelikler kafedrasina rehberlik edir 1980 ci ilden Azerbaycan Elmler Akademiyasinin muxbir 1989 cu ilden ise heqiqi uzvudur Elmi fealiyyeti Keskin qarin cerrahi xesteliklerinde qanin kinin sisteminin veziyyeti monoqrafiya 1979 Onkoloji xesteliklerin inkisafi zamani boyrekustu vezin funksional veziyyeti ve su duz muabilesinde bas veren deyisikliklerin oyrenilmesi ve mualicevi tedbirlerin islenmesi doktorluq dissertasiyasi Moskva 1966 Cerrahi xestelikler tibb universiteti telebeleri ucun derslik 1989 2000 Kliniki cerrahliqdan muhazireler 1980 1982 Qastroduodenal qanaxmalarin diaqnostikasi ve mualicesi 2000 ci il Hezm orqanlari xesteliklerinin diaqnostikasi monoqrafiya 1985 Elmi nailiyyetleriQastroduodenal qanaxmalarda ilk defe iynesiz inyektorun tetbiqi 12 barmaq bagirsagin gudulunun baglanmasi metodunun tekmillesmis variantinin teklifi Deriden ve qaraciyerden kecen xolangioqrafiya metodunun tekmillesmis variantinin teklifi Adrenokortikal catismazligin sebeblerinin oyrenilmesi su duz ve hormonal mubadilenin tenzim olunmasi metodlarinin teklifi ve s Teltifler ve fexri adlarAzerbaycan SSR emekdar elm xadimi 1979 Azerbaycan Respublikasi Ali Sovetinin Fexri Fermani 1988 ABS nin Biblioqrafik Merkezi terefinden verilmis Boyuk Qizil medal 1997 Azerbaycan Respublikasi Sohret ordeni 1998 18 aprel 2014 cu ilde akademik Boyukkisi Agayev sehiyyenin ve tibb elminin fundamental tetbiqi sahelerinin inkisafindaki coxillik xidmetlerine ve nailiyyet le re gore akademik Miresedulla Mirqasimov adina mukafata layiq gorulub Milli ve beynelxalq qurumlara uzvluyuBeynelxalq qastro intestenal mede bagirsaq klubun uzvu Hollandiya Avropa travma ve tecili cerrahliq cemiyyetinin idare heyetinin uzvu Italiya Avropa cerrahlar cemiyyetinin Almaniya idare heyetinin uzvu Beynelxalq Sefqet ve Saglamliq Fondu nun sedri Avrasiya cemiyyetinin uzvu Turkiye Qeyd Turkiyenin Ankara Universiteti Tibb Fakultesinin Daxili Xestelikler kafedrasinin qastroenteroloqu Prof Dr Ali Ozden ozunun Arayis ve umuda yolculuk kitabinda Avrasiya cemiyyetinin qurulmasi barede bele deyir Prof Dr Boyukkisi Agayev in bir cox yazimda qeyd etdiyim kimi Turk dilinde danisan olkeler arasindaki emekdasligin inkisafinda mustesna xidmetleri olmusdur Agayev e ne qeder tesekkur etsek azdir Boyukkisi soyuq bir qis gunu Ankara ya gelerek Baki da musterek bir konqres teskil etmeyi teklif etdi Biz de ona Azerbaycan da da benzer cemiyyet qurmasini teklif etdik O da qisa zamanda Azerbaycan Avrasiya Cemiyyeti ni qurdu Belece Turk Gastroenteroloji Cemiyyeti nin de maddi ve menevi komeyi ile 1997 de Baki da ilk defe Avrasiya Gastroenteroloji Konqresi heyata kecirildi SeceresiQedir bey Melikov Hesen bey Zerdabinin babasi Melik Rehim beyin qardasi Boyukkisi Melikov Aga Melikov Boyukkisi AgayevMenbeAdil Abdullayev Maarif Ibrahimov Zabit Cavadov Zerdabi Yurdunun Ovladlari kitabi Baki 2002 Nise Beyim Taleyin boyukluk tohfesi kitabi Baki 2008 Ekinci qezeti Zerdab rayon sakini dovlet qullugu veterani Talib Bayramovun tesebbusu ile yazilan Hemyerlimiz akademik Boyukkisi Agayevin esl soaydi Boyukbey Melikov imis meqalesi Zerdab 31 mart 2009 Istinadlar 2016 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 04 19 Arxivlenmis suret 2021 07 30 tarixinde Istifade tarixi 2018 06 14 Xarici kecidlerhttp www science az az acmembers agayevbyaa htm 2013 11 05 at the Wayback Machine http guncel tgv org tr journal 27 pdf 294 pdf