Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin 10.02.2015-ci il tarixli Sərəncamına əsasən "Bakıelektrikşəbəkə" Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin adı dəyişdirilərək "Azərişıq" Açıq Səhmdar Cəmiyyəti adlandırıldı. 2006–2015-ci illərdə quruma Balababa Rzayev rəhbərlik edib. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 4 sentyabr 2018-ci il tarixli sərəncamı ilə Balababa Rzayev Azərenerji ASC-nin prezidenti təyin edilib.
| Azərişıq ASC | |
|---|---|
| |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Yaradılma tarixi | 10 fevral 2015 |
| Əvvəlki qurum | Bakıelektrikşəbəkə ASC |
| Tabelik | Azərbaycan Respublikası Energetika Nazirliyi |
| Baş qərargah |  Bakı |
| Rəhbərlik | |
| Sədr | Emil Ağaliyev |
| | |
| Rəsmi saytı | azerishiq.az |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarix
"Azərişıq" ASC-nin tarixi eyni zamanda Bakıda elektrikin tarixi ilə birgə formalaşıb. Əldə olan sənədlərə əsasən Bakıda ilk elektrik stansiyası 1895-ci ildə Bayıl şossesi üzərindəki "Bakinski dok"da quraşdırılıb. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Tarixi Arxivinin sənədlərinə görə cərəyan alman istehsalı olan "Algemayne" sisteminin dinamo-maşınından verilirdi. 1903-cü ildə elektrik stansiyalarının sayı artıq 70-ə çatdı.
Hələ 1880-ci ildə Volqa çayında və Xəzər Dənizində gəmiçiliklə məşğul olan gəmiçilik şirkəti — "Qafqaz və Merkuri", Bakıda sərnişin limanında yeni elektrik fənərləri quraşdırdı, Bu fənərlər axşamdan sübhə qədər düzgün, tutqun rəngli işıqla yanırdılar. Bu da şəhər əhalisində və bura gələn qonaqlarda xüsusi bir heyranlıq hissi doğururdu. "Qafqaz və Merkuri" şirkətinin reyslərinin sərnişin sayı çoxalıb, liman isə şəhər sakinlərinin ən sevimli gəzinti yeri oldu.
Bu zaman Bakı neft sənayesinin məşhur və böyük iş adamlarından biri olan Şəmsi Əsədullayev də limanın elektrikləşdirilməsinə biganə qalmadı. O, şəxsi elektrik stansiyasına sahib oldu və ona xidmət üçün xaricdən mütəxəssislər dəvət etdi. Elektrik stansiyası sahibkarın Bakının mərkəzində yerləşən çox-mərtəbəli evinin işıqlandırılması üçün də xidmət göstərirdi.
Onun ardından mexaniki emalatxanalar sahibi, Almaniya vətəndaşı Zorge (5 oktyabr 1895-ci il tarixində Bakıda anadan olmuş əfsanəvi sovet kəşfiyyatçısı Rixard Zorgenin atası) Balaxanıdakı neft mədənlərindəki istehsal sahələrini işıqlandırmaq üçün kiçik elektrik stansiyası aldı.
21 yanvar 1899-cu ildə şəhərdə "Elektriçeskaya sila" adlı Berlin Səhmdar Cəmiyyətinin Bakı şöbəsi yarandı ki, bu cəmiyyət, öz növbəsində, "Siemens Qalske" firmasının "1886-cı ilin Elektrik İşıqlandırması Cəmiyyəti"nin filialı idi. Bu firma maliyyələşdirmə, layihə-tədqiqat işləri, inşaat, avadanlıq və materialların alınması ilə məşğul idi.
"Elektriçeskaya sila"nın Bakı şöbəsinin İdarə Heyəti üzvlərindən biri messenat, milyonçu Hacı Zeynalabdin Tağıyev idi. Cəmiyyətin təsisçiləri rəsmi olaraq titullu şəxslər idi — baron Vrangel, qraf İ. Qolenişev-Kutuzov-Tolstoy, həqiqi mülki müşavir V. Qolubev onlar firmanın əhəmiyyətini və etibarlığını təmsil edirdi. Cəmiyyətin nizamnaməsi Bakı səhmdarlarının iclasında dərhal təsdiq edildi, əsas sərmayə 4 milyon qızıl rubl təşkil edirdi.
"Elektriçeskaya sila" səhmdar cəmiyyəti tikintiyə başlamazdan əvvəl ərazinin kirayə götürülməsi, müxtəlif təşkilatlarla, neft mədən sahibləri ilə, iş adamlarıyla, şəhər rəhbərliyi ilə yazışmalar aparıb muzdlu işçi qüvvəsinin tutulması və mütəxəssislərin dəvət olunması kimi işlərlə bağlı hazırlıq apardı. 1900-cü ilin əvvəlinə Bakı şöbəsinin rəhbərliyi tərəfindən rəqəmlər və hesablamalarla tərtib olunan ixtisaslı hesabat hazırlandı. Bundan dərhal sonra "Siemens və Qalske" firması Bibiheybətdə, Bayıl burnunda və Belıy Qorodda ikinci elektrik stansiyasının qurulmasına başladı. İşlərə Robert Eduardoviç Klasson rəhbərlik edirdi..
1901-ci ilin iyul ayının əvvəlində Bibiheybət elektrik stansiyası sınaqdan keçirildi, bir həftə sonra isə stansiya daimi istifadəyə verildi. Bir ildən sonra Sabunçudakı neft mədənlərinə və Çornıy Qoroddakı neft emal edən zavodlara enerji verən Beliy Qorod elektrik stansiyası işə salındı. Bu stansiyalarda dünya təcrübəsində ilk dəfə olaraq şor suyu təmizləmə sistemi tətbiq edildi ki, təmizləyici aparatlar vasitəsilə maşın zalının turbinləri üçün dəniz suyundan buxar alınırdı.
Elektrik, neft mədənlərində dartma, qazma, mexaniki təmirxanalarda və zavodlarda, su və neft nasoslarında, burğuların təmiri işlərində və təbii ki, işıqlanma sahəsində özünə istehlakçı tapırdı. Elektrik enerjisinin əsas istehlakçıları isə aparıcı neft sənayesi və neft emal edən şirkətlər idi. Elektrik enerjisinin 50%-dən çoxunu "Nobel Qardaşları Birliyi" və baron Rotşildin "Xəzər-Qara Dəniz neft sənayesi və əmtəə cəmiyyəti" istifadə edirdi. 1906-cı ilin mart ayında Rusiyada ilk dəfə olaraq Belıy Qoroddakı elektrik stansiyasından Balaxanı neft sahəsinə 8,1 km. uzunluğunda 20 kV gərginlikli iki elektrik hava xətti çəkildi.
1916-cı ildə Abşeronda fəaliyyətdə olan 3750 buruq mədənlərindən 1638-i elektrikləşdirildi, bu da təxminən 50% təşkil edirdi. ABŞ-də isə bütün neft yataqları üzrə bu rəqəm 18–20%-dən çox deyildi.
Ağ neft ilə olan fənərlər bütün gecə yanır. Ağ neft ilə olan fənərlərin neçə saat boyunca yanması işıqlandırma təqvimi ilə (1885-ci il) müəyyən edilir. Bu təqvim şəhər rəhbərliyi tərəfindən tərtib olunur və üzərində hər sutka üçün fənərlərin dəqiq yanma saatları göstərilir. Aylı gecələrdə ağ neft ilə olan fənərlər yanmır. Əgər hava buludlu, dumanlı, yağışlı və qarlı olursa ağ neft fənərləri aylı gecələrdə də yanır"… "Siemens"in firmaları, "Elektrikçeskaya sila" cəmiyyəti kimi qurumlar Azərbaycan XI Qızıl ordu tərəfindən işğal edildikdən sonra Azərbaycan İnqilab Komitəsinin 12 iyun 1920-ci il tarixli dekreti ilə ləğv edilərək milliləşdirildi.
"Siemens" firmasının tikdikləri iki böyük elektrik stansiyalarının hesabına (Bibi-Heybət — QRES im. Krasina, Belıy Qorod — Krasnaya zvezda) Bakı vətəndaş və II Dünya müharibələrinin dağıdıcı dövrlərində belə elektrik enerjisi çatışmazlığından əziyyət çəkmədi. Sonralar həmin stansiyaları "Siemens" firmasının əsasını qoyduğu — Leninqraddakı "Elektrosila" zavodu yenidən qurdu və modernləşdirdi".
Bakı elektrik şəbəkəsi 1920-ci ildən etibarən aşağıdakı qurumların tərkibində fəaliyyət göstərib:
1929-cu ilə qədər Azneftin "Elektrotok" idarəsinin tərkibində olub
1929-cu ildə SSRİ Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin Qərarı ilə BaŞEŞ Bakı şəhər sovetinin tərkibinə verilib.
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Sovetinin Qərarı ilə 1963-cü ildə "Azərenerji" Nazirliyinin tərkibinə verilib.
1969-cu ildən 2000-ci ilə qədər Bakı şəhər İcraiyyə Komitəsinin Bakı şəhər İcra hakimiyyətinin tərkibində olub.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı ilə 14.06.2000-ci ildən 02.01.2002-ci ilə qədər "Bakıelektrikşəbəkə" ASC kimi İqtisadi İnkişaf Nazirliyinin tərkibinə verilib.
02.01.2002-ci ildən 03.07.2006-cı ilə qədər Türkiyənin "Barmek Holdinq A. Ş." şirkəti tərəfindən idarə edilib.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 10 avqust 2006-cı il tarixli Sərəncamı ilə "Bakıelektrikşəbəkə" ASC-nin fəaliyyəti bərpa edilib.
Azərbaycan prezidenti Heydər Əliyevin 20 oktyabr 2000-ci ildə 1 nömrəli Bakı İstilik Mərkəzinin birinci növbəsini açdığı gün, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İ. Əliyev 13 oktyabr 2004-cü il tarixli Sərəncamı ilə "Energetiklər günü" peşə bayramı kimi təsis edildi.
"Bakıelektrikşəbəkə" ASC-nin fəaliyyəti 2006-cı ildə bərpa edildikdən sonra bu sahədə inkişaf və investisiya işlərinin müasir standartlara uyğun aparılması məqsədi ilə Prezidentin ehtiyat fondundan maliyyə vəsaiti ayrılması haqda müvafiq sərəncam verildi.
Nazirlər Kabinetinin 2007-ci ilin, birinci yarısında Sosial İqtisadi İnkişafın yekunlarına həsr olunan iclasında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İ. Əliyev "Bakıelektrikşəbəkə" ASC-də aparılan yenidənqurma, tikinti işlərini belə qiymətləndirdi.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti Ilham Eliyevin 10 02 2015 ci il tarixli Serencamina esasen Bakielektriksebeke Aciq Sehmdar Cemiyyetinin adi deyisdirilerek Azerisiq Aciq Sehmdar Cemiyyeti adlandirildi 2006 2015 ci illerde quruma Balababa Rzayev rehberlik edib Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 4 sentyabr 2018 ci il tarixli serencami ile Balababa Rzayev Azerenerji ASC nin prezidenti teyin edilib Azerisiq ASCAzerisiq Aciq Sehmdar CemiyyetiUmumi melumatlarOlke AzerbaycanYaradilma tarixi 10 fevral 2015Evvelki qurum Bakielektriksebeke ASCTabelik Azerbaycan Respublikasi Energetika NazirliyiBas qerargah Baki BakiRehberlikSedr Emil AgaliyevResmi sayti azerishiq az Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarix Azerisiq ASC nin tarixi eyni zamanda Bakida elektrikin tarixi ile birge formalasib Elde olan senedlere esasen Bakida ilk elektrik stansiyasi 1895 ci ilde Bayil sossesi uzerindeki Bakinski dok da qurasdirilib Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Tarixi Arxivinin senedlerine gore cereyan alman istehsali olan Algemayne sisteminin dinamo masinindan verilirdi 1903 cu ilde elektrik stansiyalarinin sayi artiq 70 e catdi Azerisiq Yasamal 2016 Hele 1880 ci ilde Volqa cayinda ve Xezer Denizinde gemicilikle mesgul olan gemicilik sirketi Qafqaz ve Merkuri Bakida sernisin limaninda yeni elektrik fenerleri qurasdirdi Bu fenerler axsamdan subhe qeder duzgun tutqun rengli isiqla yanirdilar Bu da seher ehalisinde ve bura gelen qonaqlarda xususi bir heyranliq hissi dogururdu Qafqaz ve Merkuri sirketinin reyslerinin sernisin sayi coxalib liman ise seher sakinlerinin en sevimli gezinti yeri oldu Bu zaman Baki neft senayesinin meshur ve boyuk is adamlarindan biri olan Semsi Esedullayev de limanin elektriklesdirilmesine bigane qalmadi O sexsi elektrik stansiyasina sahib oldu ve ona xidmet ucun xaricden mutexessisler devet etdi Elektrik stansiyasi sahibkarin Bakinin merkezinde yerlesen cox mertebeli evinin isiqlandirilmasi ucun de xidmet gosterirdi Onun ardindan mexaniki emalatxanalar sahibi Almaniya vetendasi Zorge 5 oktyabr 1895 ci il tarixinde Bakida anadan olmus efsanevi sovet kesfiyyatcisi Rixard Zorgenin atasi Balaxanidaki neft medenlerindeki istehsal sahelerini isiqlandirmaq ucun kicik elektrik stansiyasi aldi 21 yanvar 1899 cu ilde seherde Elektriceskaya sila adli Berlin Sehmdar Cemiyyetinin Baki sobesi yarandi ki bu cemiyyet oz novbesinde Siemens Qalske firmasinin 1886 ci ilin Elektrik Isiqlandirmasi Cemiyyeti nin filiali idi Bu firma maliyyelesdirme layihe tedqiqat isleri insaat avadanliq ve materiallarin alinmasi ile mesgul idi Elektriceskaya sila nin Baki sobesinin Idare Heyeti uzvlerinden biri messenat milyoncu Haci Zeynalabdin Tagiyev idi Cemiyyetin tesiscileri resmi olaraq titullu sexsler idi baron Vrangel qraf I Qolenisev Kutuzov Tolstoy heqiqi mulki musavir V Qolubev onlar firmanin ehemiyyetini ve etibarligini temsil edirdi Cemiyyetin nizamnamesi Baki sehmdarlarinin iclasinda derhal tesdiq edildi esas sermaye 4 milyon qizil rubl teskil edirdi Elektriceskaya sila sehmdar cemiyyeti tikintiye baslamazdan evvel erazinin kiraye goturulmesi muxtelif teskilatlarla neft meden sahibleri ile is adamlariyla seher rehberliyi ile yazismalar aparib muzdlu isci quvvesinin tutulmasi ve mutexessislerin devet olunmasi kimi islerle bagli hazirliq apardi 1900 cu ilin evveline Baki sobesinin rehberliyi terefinden reqemler ve hesablamalarla tertib olunan ixtisasli hesabat hazirlandi Bundan derhal sonra Siemens ve Qalske firmasi Bibiheybetde Bayil burnunda ve Beliy Qorodda ikinci elektrik stansiyasinin qurulmasina basladi Islere Robert Eduardovic Klasson rehberlik edirdi 1901 ci ilin iyul ayinin evvelinde Bibiheybet elektrik stansiyasi sinaqdan kecirildi bir hefte sonra ise stansiya daimi istifadeye verildi Bir ilden sonra Sabuncudaki neft medenlerine ve Corniy Qoroddaki neft emal eden zavodlara enerji veren Beliy Qorod elektrik stansiyasi ise salindi Bu stansiyalarda dunya tecrubesinde ilk defe olaraq sor suyu temizleme sistemi tetbiq edildi ki temizleyici aparatlar vasitesile masin zalinin turbinleri ucun deniz suyundan buxar alinirdi Elektrik neft medenlerinde dartma qazma mexaniki temirxanalarda ve zavodlarda su ve neft nasoslarinda burgularin temiri islerinde ve tebii ki isiqlanma sahesinde ozune istehlakci tapirdi Elektrik enerjisinin esas istehlakcilari ise aparici neft senayesi ve neft emal eden sirketler idi Elektrik enerjisinin 50 den coxunu Nobel Qardaslari Birliyi ve baron Rotsildin Xezer Qara Deniz neft senayesi ve emtee cemiyyeti istifade edirdi 1906 ci ilin mart ayinda Rusiyada ilk defe olaraq Beliy Qoroddaki elektrik stansiyasindan Balaxani neft sahesine 8 1 km uzunlugunda 20 kV gerginlikli iki elektrik hava xetti cekildi 1916 ci ilde Abseronda fealiyyetde olan 3750 buruq medenlerinden 1638 i elektriklesdirildi bu da texminen 50 teskil edirdi ABS de ise butun neft yataqlari uzre bu reqem 18 20 den cox deyildi Ag neft ile olan fenerler butun gece yanir Ag neft ile olan fenerlerin nece saat boyunca yanmasi isiqlandirma teqvimi ile 1885 ci il mueyyen edilir Bu teqvim seher rehberliyi terefinden tertib olunur ve uzerinde her sutka ucun fenerlerin deqiq yanma saatlari gosterilir Ayli gecelerde ag neft ile olan fenerler yanmir Eger hava buludlu dumanli yagisli ve qarli olursa ag neft fenerleri ayli gecelerde de yanir Siemens in firmalari Elektrikceskaya sila cemiyyeti kimi qurumlar Azerbaycan XI Qizil ordu terefinden isgal edildikden sonra Azerbaycan Inqilab Komitesinin 12 iyun 1920 ci il tarixli dekreti ile legv edilerek millilesdirildi Siemens firmasinin tikdikleri iki boyuk elektrik stansiyalarinin hesabina Bibi Heybet QRES im Krasina Beliy Qorod Krasnaya zvezda Baki vetendas ve II Dunya muharibelerinin dagidici dovrlerinde bele elektrik enerjisi catismazligindan eziyyet cekmedi Sonralar hemin stansiyalari Siemens firmasinin esasini qoydugu Leninqraddaki Elektrosila zavodu yeniden qurdu ve modernlesdirdi Baki elektrik sebekesi 1920 ci ilden etibaren asagidaki qurumlarin terkibinde fealiyyet gosterib 1929 cu ile qeder Azneftin Elektrotok idaresinin terkibinde olub 1929 cu ilde SSRI Merkezi Icraiyye Komitesinin Qerari ile BaSES Baki seher sovetinin terkibine verilib Azerbaycan Respublikasi Nazirler Sovetinin Qerari ile 1963 cu ilde Azerenerji Nazirliyinin terkibine verilib 1969 cu ilden 2000 ci ile qeder Baki seher Icraiyye Komitesinin Baki seher Icra hakimiyyetinin terkibinde olub Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Serencami ile 14 06 2000 ci ilden 02 01 2002 ci ile qeder Bakielektriksebeke ASC kimi Iqtisadi Inkisaf Nazirliyinin terkibine verilib 02 01 2002 ci ilden 03 07 2006 ci ile qeder Turkiyenin Barmek Holdinq A S sirketi terefinden idare edilib Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin 10 avqust 2006 ci il tarixli Serencami ile Bakielektriksebeke ASC nin fealiyyeti berpa edilib Azerbaycan prezidenti Heyder Eliyevin 20 oktyabr 2000 ci ilde 1 nomreli Baki Istilik Merkezinin birinci novbesini acdigi gun Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti I Eliyev 13 oktyabr 2004 cu il tarixli Serencami ile Energetikler gunu pese bayrami kimi tesis edildi Bakielektriksebeke ASC nin fealiyyeti 2006 ci ilde berpa edildikden sonra bu sahede inkisaf ve investisiya islerinin muasir standartlara uygun aparilmasi meqsedi ile Prezidentin ehtiyat fondundan maliyye vesaiti ayrilmasi haqda muvafiq serencam verildi Nazirler Kabinetinin 2007 ci ilin birinci yarisinda Sosial Iqtisadi Inkisafin yekunlarina hesr olunan iclasinda Azerbaycan Respublikasinin Prezidenti I Eliyev Bakielektriksebeke ASC de aparilan yenidenqurma tikinti islerini bele qiymetlendirdi IstinadlarHemcinin baxAzerenerji