Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azərbaycanda voleybol — həmişə ən böyük rəğbət bəslənilən idman növü olmuşdur. Xüsusilə də qadın voleybolu Azərbaycanda çox böyük inkişaf yolu keçmişdir.
Tarixi
SSRİ-nin tərkibində Azərbaycan voleybolu
Azərbaycanda voleybolun yaranması 1926-cı ilə təsadüf edir. Dəmiryolçular klubunda, sonra isə "Neftçi" cəmiyyətində ilk voleybol məşqləri keçirilmişdir. Voleybol bakılılar arasında daha geniş yayılmışdı. "Rote Fane" (indikı Nizami parkı), Kommunalniklər bağı (C. Cabbarlı bağı) meydançalarında, Sabunçuda və Bayılda voleybol torları asıldıqdan sonra oğlan və qızlar bu oyunla həvəslə məşğul olmağa başladılar. 1927-ci ildə isə "Dinamo" və "Kommunalnik" cəmiyyətlərində voleybol bölmələri açıldı.
Bakı voleybolu 1932-ci ildən etibarən daha sürətlə inkişaf etməyə başladı. Şəhərin ilk birinciliyi məhz bu vaxt keçirilmişdir. İlk qalib adını dəmiryolçuların kişilərdən və qadınlardan ibarət komandaları qazanmışlar. O vaxtdan Bakının yığma kollektivlərinin oyunçuları Azərbaycanda və hətta SSRİ-də kifayət qədər şöhrət qazanmışlar. Bakı voleybolunun ilk nümayəndələrindən bir neçəsi bunlardır: M. Lyoqonki (o Bakıda voleybol üzrə ilk idman ustası olmuşdur), M. Pererva, O. Rusanov, V. Simakov, N. Yurasov, L. Vasilyev, A. Fomina, Q və M. Urbanoviçlər, M. Sluçenkova, V. Savkina, Q. Qaneker.
1928-ci ildə Moskvada SSRİ xalqlarının I spartakiadasından sonra A. Potaşkinin rəhbərliyi ilə voleybolun vahid oyun qaydaları işlənilib hazırlandı və təsdiq edildi. 1932-ci ildə Bakıda ilk dəfə olaraq təzə qaydalara əsasən şəhər birinciliyi keçirildi. Yarışlarda "Jeldor", "Qornyak", "Kommunalnik", "Dinamo", "Moryak", "AZNİ" komandaları iştirak edirdilər. "Jeldor" komandası uğurla çıxış edərək I yeri tutmuşdur.
1934-cü ildə Tbilisidə Zaqafqaziya respublikaları birinciliyi keçirilmişdir. Bakının qadınlardan və kişilərdən ibarət yığma komandaları bu yarışlarda qalib gələrək Ümumittifaq oyunlarda iştirak etmək hüququ qazanmışlar. Moskvada keçirilən bu yarışlarda qadınlardan ibarət yığma komanda 2-ci, kişilərdən ibarət komanda isə 4-cü yeri tutmuşdur. Üçüncü Ümumittifaq voleybol bayramı 1935-ci ildə Azərbaycan paytaxtında keçirilmişdir. Hər iki komandamız inamlı oyun nümayiş etdirərək 3-cü yeri tutmuşdur. 1950-ci illərin ortalarında təcrübəli məşqçilər Ş. Şamxalov, O. Kiblitski və başqalarının başçılıq etdikləri komandalarda çoxlu sayda təcrübəli oyunçular yetişmişdir. Anatoli Makaqonov, Roman Eydelman, Nəsən Ələkbərov, Yaşar Abbasov, Oqtay Ağayev, Xəyyam Zülfüqarov, Feliks Məmmədov, Telman Səfərov, Gennadi Rudnov, Ramiz Xismətov, qadınlardan Nelli Lukanina, Tamara Tixonina, Olimpiada Tişşenko Bakı voleybolunun yetirmələridir. Onların çoxu olkə yığma komandasına dəvət edilmiş, Avropa və dünya çempionatlarında müvəffəqiyyətlə çıxış etmişlər. Həmin idmançılardan Anatoli Makaqonovu, Oqtay Ağayevi, İqor Dyaçkovu, Tamara Tixoninanı, Elmira Gerasimenkonu, İnna Rıskalı, Vera Lantratovanı göstərmək olar.
1955-ci ildə Azərbaycanın qadınlardan ibarət voleybol komandası uğurla çıxış edərək yüksək liqada oynamaq hüququ qazanmışdır. Ümumiyyətlə Azərbaycan voleybolçuları üçün ən uğurlu il 1957-ci il sayılır. Həmin il Zaqafqaziyanın VIII spartakiadasında Azərbaycanın qadınlardan və kişilərdən ibarət yığma komandaları uğurla çıxış edərək 1-ci yeri tutmuşdur. 1957-ci ildə isə Böyük Oktyabr inqilabının 40 illiyinə həsr olunmuş kubok yarışlarında kişilərdən ibarət komanda bütün rəqiblərinə qalib gələrək 1-ci yeri tutmuşdur. Komandanın heyətində Anatoli Makaqonov, Yaşar Abbasov, Roman Eydelman, Gennadi Rudnov, Xəyyam Zülfüqarov, Oqtay Ağayev, Həsən Ələkbərov, Tofiq Kazımov, Feliks Məmmədov, Fazil Rzayev kimi təcrübəli idmançılar çıxış etmişlər. 1960-cı ildə Azərbaycan voleybolunda İnna Rıskal parlamağa başladı. O, gözəl və yadda qalan oyunu ilə öz adını Olimpiya və idman tarixinə əbədi yazanlardan biridir. XX əsrin ən güclü üç qadın voleybolçusu sırasında İnnanın da adı vardır. Belə ki, Beynəlxalq Voleybol Federasiyasının keçirdiyi sorğuya əsasən İnna Rıskal qadınlar arasında XX əsrin ən güclü üç voleybolçusu arasında ikinci olmuşdur.
Neftçi klubunun yaradılışı
1962-ci ildə "Məhsul" və "Neftçi" komandalarının heyətlərindən vahid bir komanda "Neftçi" yaradılır. 1965-ci il qadınlardan ibarət komanda üçün dönüş ili olmuşdur. Həmkarlar İttifaqlarının VIII Ümumittifaq Spartakiadasında komanda Ukrayna komandasına qalib gələrək 1-ci yeri tutmuş, kişilərdən ibarət komanda isə 3-cü yeri tutmuşdur. 1972-ci ildə təcrübəli məşqçi Feliks Məmmədov "Neftçi" komandasına baş məşqçi təyin olunur və komanda həmin il SSRİ çempionatında 3-cü yerlə kifayətlənir. Təəssüf ki, 1972-ci ildə "Neftçi" komandasının qazandığı bürünc medallar sonuncu oldu. Belə ki, komanda 1973–1978-ci illər ərzində o qədər də yüksək oyun nümayiş etdirməmiş və 1979-cu ildə Yüksək Liqanı tərk edərək I liqaya keçmişdir.
Faiq Qarayevlə gələn inqilab
1986-cı ildə Faiq Qarayev komandanı qəbul edərkən çoxları bu gənc məşqçinin institutu yenicə qurtardığını nəzərə alaraq təcrübəsiz olduğunu zənn edirdi.
O, zaman elə hesab edirdilər ki, gənc kollektiv heç birinci dəstədə də qala bilməyəcək. Lakin məşqçi tez bir zamanda səmimi bir komanda yaratdı və qızların qarşısında çətin bir vəzifə, kollektivdə əsl işgüzar əfval-ruhiyyə yaratmaq vəzifəsi qoydu.
BMKZ komandası 1987-ci ildə ölkə çempionatının I liqasında uğurla çıxış edərək 1-ci yeri tutdu. Lakin keçid turnirində güclülər dəstəsinin komandalarına məğlub olaraq güclülər dəstəsinə çıxmaq hüququndan məhrum oldu.
Nəhayət on illik fasilədən sonra, yəni 1988-ci ildə Faiq Qarayevin rəhbərliyi altında BMKZ ("Neftçi") voleybolçuları birinci dəstənin ən yaxşı komandaları arasında yarışların başa çatmasına bir tur qalmış qalib adını özlərinə təmin etmiş və gələn mövsümdən etibarən güclülər dəstəsində çıxış etmək hüququ qazanmışlar. 1990-cı ildə komanda SSRİ çempionatının bürünc medalını qazanmışdır. Bir neçə il ərzində yüksək sürətlə I liqadan fəxri kürsüyədək yol keçən qadın komandamız yenidən ölkənin ən güclü kollektivləri sırasına daxil olmuşlar.
Artıq SSRİ-nin getdikcə dagılması ilə əlaqədar ölkə çempionatı və kubok yarışları dayanmaq məcburiyyətində idi.
Belə ki, 1991-ci ildə keçirilmiş ölkə kuboku yarışları SSRİ məkanında sonuncu idi. Xoş bir təsadüfdür ki, məhz BMKZ voleybolçuları həmin kubokun sonuncu sahibi oldular və Azərbaycan voleybolu tarixində ilk dəfə olaraq belə bir fəxri kürsüyə yüksəldilər.
Müstəqillik illərində ilk uğurlarımız
Azərbaycan Respublikası 1992-ci ildə müstəqillik əldə etdikdən sonra beynəlxalq miqyaslı yarışlarda öz milli komandası ilə çıxış etməyə başladı. 1992-ci ildə yaranan Azərbaycan Voleybol Federasiyası elə həmin ildən etibarən Beynəlxalq Voleybol Federasiyasına (FIVB) və (CEV), 2005-ci ildə isə Şərqi Avropa Voleybol Zonal Assosiasiyasına (EEVZA) daxil olmuşdur.
1997–2000-ci illər ərzində Azərbaycan voleybol komandaları Avropa Voleybol Konfederasiyasının qərarına əsasən rəsmi beynəlxalq yarışlarda iştirak etməkdən məhrum edilmişlər. Yalnız 4 illik fasilədən sonra — 2001-ci ildən etibarən komandalar yenidən beynəlxalq yarışlara buraxılmışlar.
Nəhayət 2000-ci ildə Azərbaycan Milli Olimpiya Komitəsinin Prezidenti İlham Əliyev Türkiyədə işləyən tanınmış məşqçi Faiq Qarayevi vətənə dəvət edərək onu ölkədə voleybolun inkişaf etdirilməsi işinə qoşulmağa çağırdı.
Tarixi uğurların başlanğıcı
Vətənə dönən Faiq Qarayev dərhal qadınlardan ibarət milli yığma komandaya və "Azərreyl" voleybol klubuna baş məşqçi təyin olunur. 2002-ci ildə "Azərreyl" Voleybol Klubu Avropa "Top Komandalar" kubokunu qazanmaqla müstəqil Azərbaycanın idman tarixində komanda idman növləri üzrə kuboka yiyələnən ilk komanda oldu.
2004-cü ildə isə "Azərreyl" Voleybol Klubu Avropa Çempionlar Liqasının "Dördlər Finalı"nda iştirak etmişdir.
Bununla yanaşı qadınlardan ibarət Milli yığma komanda da qitə və dünya birinciliklərində Azərbaycanı layiqincə təmsil edmişdir.
Milli komanda 2005-ci ildə Avropa "Qran-Pri" turnirinin qalibi olmuş və Xorvatiyada keçirilən Avropa Çempionatında 4-cü yeri tutmuşdur.
Beynəlxalq yarışlarla yanaşı olaraq, Federasiya Azərbaycan Çempionatının keçirilməsi istiqamətində də müvafiq işlər aparmışdır.
Belə ki, 2001-ci ildən etibarən kişilər və qadınlar arasında Liqalar üzrə Azərbaycan Çempionatı keçirilir.
Bu müddət ərzində Azərbaycanda uşaq voleybolunun inkişafına qayğı göstərilmiş və Liqalarda iştrak edən klub və komandaların nəzdində uşaq bölmələri yaradılmışdır.
Həmçinin Azərbaycanı Avropa kubok yarışlarında təmsil edən klubların sayı da getdikcə artmaqdadır. Hazırda Azərbaycanda Avropa Voleybol Konfederasiyasının qərarı ilə Voleybol Akademiyasının yaradılması istiqamətində müvafiq işlər aparılır.
Həmçinin bax
Mənbə
- Azərbaycanda voleybol [ölü keçid]
Xarici keçidlər
- azerivolley.com
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycanda voleybol hemise en boyuk regbet beslenilen idman novu olmusdur Xususile de qadin voleybolu Azerbaycanda cox boyuk inkisaf yolu kecmisdir Qadinlar arasinda Azerbaycan cempionati Rabite Iqtisadci Baki 26 aprel 2009TarixiSSRI nin terkibinde Azerbaycan voleybolu Azerbaycanda voleybolun yaranmasi 1926 ci ile tesaduf edir Demiryolcular klubunda sonra ise Neftci cemiyyetinde ilk voleybol mesqleri kecirilmisdir Voleybol bakililar arasinda daha genis yayilmisdi Rote Fane indiki Nizami parki Kommunalnikler bagi C Cabbarli bagi meydancalarinda Sabuncuda ve Bayilda voleybol torlari asildiqdan sonra oglan ve qizlar bu oyunla hevesle mesgul olmaga basladilar 1927 ci ilde ise Dinamo ve Kommunalnik cemiyyetlerinde voleybol bolmeleri acildi Baki voleybolu 1932 ci ilden etibaren daha suretle inkisaf etmeye basladi Seherin ilk birinciliyi mehz bu vaxt kecirilmisdir Ilk qalib adini demiryolcularin kisilerden ve qadinlardan ibaret komandalari qazanmislar O vaxtdan Bakinin yigma kollektivlerinin oyunculari Azerbaycanda ve hetta SSRI de kifayet qeder sohret qazanmislar Baki voleybolunun ilk numayendelerinden bir necesi bunlardir M Lyoqonki o Bakida voleybol uzre ilk idman ustasi olmusdur M Pererva O Rusanov V Simakov N Yurasov L Vasilyev A Fomina Q ve M Urbanovicler M Slucenkova V Savkina Q Qaneker 1928 ci ilde Moskvada SSRI xalqlarinin I spartakiadasindan sonra A Potaskinin rehberliyi ile voleybolun vahid oyun qaydalari islenilib hazirlandi ve tesdiq edildi 1932 ci ilde Bakida ilk defe olaraq teze qaydalara esasen seher birinciliyi kecirildi Yarislarda Jeldor Qornyak Kommunalnik Dinamo Moryak AZNI komandalari istirak edirdiler Jeldor komandasi ugurla cixis ederek I yeri tutmusdur 1934 cu ilde Tbiliside Zaqafqaziya respublikalari birinciliyi kecirilmisdir Bakinin qadinlardan ve kisilerden ibaret yigma komandalari bu yarislarda qalib gelerek Umumittifaq oyunlarda istirak etmek huququ qazanmislar Moskvada kecirilen bu yarislarda qadinlardan ibaret yigma komanda 2 ci kisilerden ibaret komanda ise 4 cu yeri tutmusdur Ucuncu Umumittifaq voleybol bayrami 1935 ci ilde Azerbaycan paytaxtinda kecirilmisdir Her iki komandamiz inamli oyun numayis etdirerek 3 cu yeri tutmusdur 1950 ci illerin ortalarinda tecrubeli mesqciler S Samxalov O Kiblitski ve basqalarinin basciliq etdikleri komandalarda coxlu sayda tecrubeli oyuncular yetismisdir Anatoli Makaqonov Roman Eydelman Nesen Elekberov Yasar Abbasov Oqtay Agayev Xeyyam Zulfuqarov Feliks Memmedov Telman Seferov Gennadi Rudnov Ramiz Xismetov qadinlardan Nelli Lukanina Tamara Tixonina Olimpiada Tissenko Baki voleybolunun yetirmeleridir Onlarin coxu olke yigma komandasina devet edilmis Avropa ve dunya cempionatlarinda muveffeqiyyetle cixis etmisler Hemin idmancilardan Anatoli Makaqonovu Oqtay Agayevi Iqor Dyackovu Tamara Tixoninani Elmira Gerasimenkonu Inna Riskali Vera Lantratovani gostermek olar 1955 ci ilde Azerbaycanin qadinlardan ibaret voleybol komandasi ugurla cixis ederek yuksek liqada oynamaq huququ qazanmisdir Umumiyyetle Azerbaycan voleybolculari ucun en ugurlu il 1957 ci il sayilir Hemin il Zaqafqaziyanin VIII spartakiadasinda Azerbaycanin qadinlardan ve kisilerden ibaret yigma komandalari ugurla cixis ederek 1 ci yeri tutmusdur 1957 ci ilde ise Boyuk Oktyabr inqilabinin 40 illiyine hesr olunmus kubok yarislarinda kisilerden ibaret komanda butun reqiblerine qalib gelerek 1 ci yeri tutmusdur Komandanin heyetinde Anatoli Makaqonov Yasar Abbasov Roman Eydelman Gennadi Rudnov Xeyyam Zulfuqarov Oqtay Agayev Hesen Elekberov Tofiq Kazimov Feliks Memmedov Fazil Rzayev kimi tecrubeli idmancilar cixis etmisler 1960 ci ilde Azerbaycan voleybolunda Inna Riskal parlamaga basladi O gozel ve yadda qalan oyunu ile oz adini Olimpiya ve idman tarixine ebedi yazanlardan biridir XX esrin en guclu uc qadin voleybolcusu sirasinda Innanin da adi vardir Bele ki Beynelxalq Voleybol Federasiyasinin kecirdiyi sorguya esasen Inna Riskal qadinlar arasinda XX esrin en guclu uc voleybolcusu arasinda ikinci olmusdur Neftci klubunun yaradilisi 1962 ci ilde Mehsul ve Neftci komandalarinin heyetlerinden vahid bir komanda Neftci yaradilir 1965 ci il qadinlardan ibaret komanda ucun donus ili olmusdur Hemkarlar Ittifaqlarinin VIII Umumittifaq Spartakiadasinda komanda Ukrayna komandasina qalib gelerek 1 ci yeri tutmus kisilerden ibaret komanda ise 3 cu yeri tutmusdur 1972 ci ilde tecrubeli mesqci Feliks Memmedov Neftci komandasina bas mesqci teyin olunur ve komanda hemin il SSRI cempionatinda 3 cu yerle kifayetlenir Teessuf ki 1972 ci ilde Neftci komandasinin qazandigi burunc medallar sonuncu oldu Bele ki komanda 1973 1978 ci iller erzinde o qeder de yuksek oyun numayis etdirmemis ve 1979 cu ilde Yuksek Liqani terk ederek I liqaya kecmisdir Faiq Qarayevle gelen inqilab Faiq Qarayev 1986 ci ilde Faiq Qarayev komandani qebul ederken coxlari bu genc mesqcinin institutu yenice qurtardigini nezere alaraq tecrubesiz oldugunu zenn edirdi O zaman ele hesab edirdiler ki genc kollektiv hec birinci destede de qala bilmeyecek Lakin mesqci tez bir zamanda semimi bir komanda yaratdi ve qizlarin qarsisinda cetin bir vezife kollektivde esl isguzar efval ruhiyye yaratmaq vezifesi qoydu BMKZ komandasi 1987 ci ilde olke cempionatinin I liqasinda ugurla cixis ederek 1 ci yeri tutdu Lakin kecid turnirinde gucluler destesinin komandalarina meglub olaraq gucluler destesine cixmaq huququndan mehrum oldu Nehayet on illik fasileden sonra yeni 1988 ci ilde Faiq Qarayevin rehberliyi altinda BMKZ Neftci voleybolculari birinci destenin en yaxsi komandalari arasinda yarislarin basa catmasina bir tur qalmis qalib adini ozlerine temin etmis ve gelen movsumden etibaren gucluler destesinde cixis etmek huququ qazanmislar 1990 ci ilde komanda SSRI cempionatinin burunc medalini qazanmisdir Bir nece il erzinde yuksek suretle I liqadan fexri kursuyedek yol kecen qadin komandamiz yeniden olkenin en guclu kollektivleri sirasina daxil olmuslar Artiq SSRI nin getdikce dagilmasi ile elaqedar olke cempionati ve kubok yarislari dayanmaq mecburiyyetinde idi Bele ki 1991 ci ilde kecirilmis olke kuboku yarislari SSRI mekaninda sonuncu idi Xos bir tesadufdur ki mehz BMKZ voleybolculari hemin kubokun sonuncu sahibi oldular ve Azerbaycan voleybolu tarixinde ilk defe olaraq bele bir fexri kursuye yukseldiler Musteqillik illerinde ilk ugurlarimiz Azerbaycan Respublikasi 1992 ci ilde musteqillik elde etdikden sonra beynelxalq miqyasli yarislarda oz milli komandasi ile cixis etmeye basladi 1992 ci ilde yaranan Azerbaycan Voleybol Federasiyasi ele hemin ilden etibaren Beynelxalq Voleybol Federasiyasina FIVB ve CEV 2005 ci ilde ise Serqi Avropa Voleybol Zonal Assosiasiyasina EEVZA daxil olmusdur 1997 2000 ci iller erzinde Azerbaycan voleybol komandalari Avropa Voleybol Konfederasiyasinin qerarina esasen resmi beynelxalq yarislarda istirak etmekden mehrum edilmisler Yalniz 4 illik fasileden sonra 2001 ci ilden etibaren komandalar yeniden beynelxalq yarislara buraxilmislar Nehayet 2000 ci ilde Azerbaycan Milli Olimpiya Komitesinin Prezidenti Ilham Eliyev Turkiyede isleyen taninmis mesqci Faiq Qarayevi vetene devet ederek onu olkede voleybolun inkisaf etdirilmesi isine qosulmaga cagirdi Tarixi ugurlarin baslangici Voleybolumuzun qazandigi mukafatlardan bir necesi Vetene donen Faiq Qarayev derhal qadinlardan ibaret milli yigma komandaya ve Azerreyl voleybol klubuna bas mesqci teyin olunur 2002 ci ilde Azerreyl Voleybol Klubu Avropa Top Komandalar kubokunu qazanmaqla musteqil Azerbaycanin idman tarixinde komanda idman novleri uzre kuboka yiyelenen ilk komanda oldu 2004 cu ilde ise Azerreyl Voleybol Klubu Avropa Cempionlar Liqasinin Dordler Finali nda istirak etmisdir Bununla yanasi qadinlardan ibaret Milli yigma komanda da qite ve dunya birinciliklerinde Azerbaycani layiqince temsil edmisdir Milli komanda 2005 ci ilde Avropa Qran Pri turnirinin qalibi olmus ve Xorvatiyada kecirilen Avropa Cempionatinda 4 cu yeri tutmusdur Beynelxalq yarislarla yanasi olaraq Federasiya Azerbaycan Cempionatinin kecirilmesi istiqametinde de muvafiq isler aparmisdir Bele ki 2001 ci ilden etibaren kisiler ve qadinlar arasinda Liqalar uzre Azerbaycan Cempionati kecirilir Bu muddet erzinde Azerbaycanda usaq voleybolunun inkisafina qaygi gosterilmis ve Liqalarda istrak eden klub ve komandalarin nezdinde usaq bolmeleri yaradilmisdir Hemcinin Azerbaycani Avropa kubok yarislarinda temsil eden klublarin sayi da getdikce artmaqdadir Hazirda Azerbaycanda Avropa Voleybol Konfederasiyasinin qerari ile Voleybol Akademiyasinin yaradilmasi istiqametinde muvafiq isler aparilir Hemcinin baxVoleybol Voleybol uzre Azerbaycan Superliqasi Azerbaycan Avstriya voleybol matclari Azerbaycan Polsa voleybol matclari Azerbaycan Rusiya voleybol matclari Azerbaycan kisi milli voleybol komandasi Azerbaycan Yunanistan voleybol matclari Azerbaycan Italiya voleybol matclariMenbeAzerbaycanda voleybol olu kecid Xarici kecidlerazerivolley com