Azərbaycan-Gürcüstan müqavilələri – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ilə Gürcüstan Respublikası arasında iqtisadi, maliyyə, nəqliyyat və rabitə sahələri üzrə 1918–20 illərdə bağlanmış müqavilələr.
Azərbaycan-Gürcüstan | |||||
---|---|---|---|---|---|
|
Bu məqaləni lazımdır. |
Cənubi Qafqaz 100 ildən artıq Rusiya imperiyası tərkibində vahid iqtisadi məkanda olduğundan, Azərbaycan və Gürcüstan müstəqillik qazandıqdan dərhal sonra iqtisadi, maliyyə, nəqliyyat və rabitə sahələrində əməkdaşlığı tənzimləmək və dərinləşdirmək zərurəti ilə üzləşdilər. 1918-ci il iyunun 4-də Batumidə Azərbaycan, Gürcüstan və Osmanlı hökumət nümayəndələri Bakı-Batumi ağ neft kəmərinin normal işləməsini təmin etmək haqqında saziş imzaladılar. Həmin gün Batumidə həmçinin Azərbaycan və Gürcüstan nümayəndələri Osmanlı və Ermənistan nümayəndələri ilə birlikdə Cənubi Qafqaz dəmir yollarına aid vaqon-parovoz parkının bölüşdürülməsi haqqında saziş imzaladılar. Sazişə görə, tərəflər keçmiş Rusiya imperiyasının mülkiyyəti olan vaqon-parovoz parkını hər ölkənin ərazisindən keçən dəmir yolu xətlərinin uzunluğuna mütənasib şəkildə bölüşdürməli idilər.
1918-ci il iyunun 21-də Gürcüstan hökumətinin sədri N. Ramişvili keçmiş Zaqafqaziya hökumətinin əmlakının Azərbaycan və Gürcüstan arasında bölüşdürülməsini Azərbaycanın bu ölkədəki nümayəndəsi Məmməd Yusif Cəfərova təklif etdi. Gürcüstan tərəfi öz təklifini bununla əsaslandırdı ki, Ermənistan öz payını artıq götürmüşdür və sonradan Osmanlı dövlətinin nəzarəti altına keçmiş ərazilərdə yerləşdirmişdir. Azərbaycan tərəfi ümumi əmlakın bölüşdürülməsinə prinsipial razılıq verdi, avqustun 15-də isə təklif etdi ki, arbitraj yolu ilə, ilk növbədə, Qafqaz cəbhəsinin ləğvi nəticəsində qalmış daşınar əmlak və Cənubi Qafqazın mərkəzi dövlət idarə və təşkilatlarının daşınar əmlakı bölüşdürülsün.
1918-ci il sentyabrın 6-da Azərbaycan, Gürcüstan və Ermənistan nümayəndələri maliyyə və pul-kredit əməliyyatları üçün birlikdə 280 milyon rubl məbləğində Zaqafqaziya bonu buraxılması haqqında saziş imzaladılar. Həmin il noyabrın 15-də Azərbaycanla Gürcüstan arasında, əlavə olaraq, daha 160 milyon rubl məbləğində Zaqafqaziya bonu buraxılması haqqında Tiflisdə müqavilə bağlandı. Müqaviləyə görə, Dövlət bankının Tiflis kontoru 10 gün ərzində hər respublika üçün 100 və 250 rublluq əsginaslarla 80 milyon rubl məbləğində bon buraxmalı idi.
1918-ci il dekabrın 26-da Bakıda Azərbaycanla Gürcüstan arasında mal mübadiləsi haqqında müqavilə imzalandı.
Azərbaycan tərəfindən Behbud xan Cavanşirin, Gürcüstan tərəfindən həmin ölkənin Azərbaycan Hökuməti yanındakı diplomatik nümayəndəsi Nikolay Kartsivadzenin imzaladıqları bu sənədə görə, tərəflər dəmir yolu ilə daşınan yüklər üçün 1 il müddətində azad tranzitə, yəni gömrük rüsumu alınmamasına razılıq verdilər. Azərbaycan tərəfi Gürcüstan əhalisinin və dəmir yollarının ehtiyaclarını ödəmək üçün il ərzində 1 milyon pud ağ neft, mazut və sürtkü yağı göndərməyi, Gürcüstan tərəfi isə Azərbaycan dəmir yollarının ehtiyacını ödəmək üçün zəruri materiallar və daş kömür göndərməyi öz öhdəsinə götürdü.
1919-cu il yanvarın 3-də Tiflisdə Azərbaycanla Gürcüstan arasında teleqraf rabitəsi, yanvarın 4-də isə poçt xidməti haqqında sazişlər və poçt bağlamalarının dəmir yolu ilə daşınması haqqında konvensiya bağlandı. Hər iki ölkənin poçtteleqraf idarəsi rəislərinin imzaladıqları bu sənədlər beynəlxalq teleqraf və poçt xidmətini nizama salmağa və inkişaf etdirməyə şərait yaratdı. Azərbaycanın və Gürcüstanın ən mühüm şəhərləri arasında daimi teleqraf rabitəsi yaradıldı, hər iki respublikanın vətəndaşlarına beynəlxalq teleqrafdan istifadə hüququ verilməsi, göndərilən teleqramların məzmununun gizli saxlanmasının təmin edilməsi haqqında razılaşma əldə olundu. Həmçinin, poçt ilə bağlama göndərilməsi, çap məhsulları daşınması üzrə tariflər müəyyənləşdirildi.
1919-cu il martın 8-də Azərbaycanla Gürcüstan arasında dəmir yolu rabitəsi haqqında saziş imzalandı. Azərbaycan yollar naziri Xudadat bəy Məlik-Aslanov və Gürcüstan yollar naziri vəzifəsini icra edən İsidor Malaniyanın imzaladıqları bu sənədə görə, 1918 mayın 26-nadək hər iki respublikanın ərazisində olmuş parovoz və vaqonlar, bu məsələ xüsusi arbitraj komissiyasında həll edilənə qədər, bütünlüklə həmin dövlətin ixtiyarında qalırdı. Sazişə əsasən, tərəflər arasında yük vaqonları mübadiləsi şərtləri, yükdaşıma tarifləri qaydaya, nizama salındı. Bakı ilə Tiflis arasında gündəlik birbaşa sərnişin qatarları hərəkət etməyə başladı.
1919-cu il iyunun 4-də Tiflisdə Azərbaycan, Gürcüstan və Ermənistan arasında əlavə Zaqafqaziya bonu buraxılması haqqında saziş imzalandı. Bu sazişə görə, Dövlət bankının Tiflis kontoru Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti üçün 180 milyon rubl məbləğində bon buraxmalı idi. Həmin gün Gürcüstanla Azərbaycan arasında imzalanmış başqa bir sazişə görə, Azərbaycan öz payına düşən 180 milyon rubl məbləğində Zaqafqaziya bonunun 60 milyon rublunu Gürcüstan hökumətinə verdi. Əvəzində Gürcüstan hökuməti öz ərazisində 15 milyon rubl məbləğində Azərbaycan və Bakı bonunun sərbəst dəyişdirilməsinə razılıq verdi.
1920-ci il fevralın 5-də Bakıda Azərbaycanla Gürcüstan arasında tranzit yüklər haqqında müqavilə imzalandı. Müqaviləyə görə, tərəflər hər iki ölkə arasında tranzit yüklərin dəmir yolu ilə 1 il müddətində azad, yəni heç bir gömrük rüsumu ödəmədən daşınmasını təmin etməyi öhdələrinə götürdülər. Azərbaycan Hökuməti bir il ərzində Gürcüstan əhalisinin və dəmir yolunun ehtiyacını ödəmək üçün ixrac ediləcək neft və neft məhsullarının 16 milyon puda qədər həcmindən gömrük rüsumu tutulmamasma icazə verdi. Gürcüstan hökuməti də Azərbaycandan aldığı neft və neft məhsullarını öz ərazisindən kənara göndərməməyi öhdəsinə götürdü, həmçinin Azərbaycan dəmir yolunun ehtiyacı üçün lazım olan texniki avadanlığın, daş kömür və meşə materialının gömrük rüsumu ödənmədən daşınmasına öz razılığını verdi. 1918–1920-ci illərdə Azərbaycanla Gürcüstan arasında imzalanmış bu sənədlər hər iki ölkə arasında əməkdaşlığı inkişaf etdirməyə və dərinləşdirməyə, dostluq və müttəfiqlik münasibətlərini möhkəmləndirməyə imkan verdi.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Azerbaycan Gurcustan muqavileleri Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti ile Gurcustan Respublikasi arasinda iqtisadi maliyye neqliyyat ve rabite saheleri uzre 1918 20 illerde baglanmis muqavileler Azerbaycan Gurcustan Azerbaycan GurcustanBu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Cenubi Qafqaz 100 ilden artiq Rusiya imperiyasi terkibinde vahid iqtisadi mekanda oldugundan Azerbaycan ve Gurcustan musteqillik qazandiqdan derhal sonra iqtisadi maliyye neqliyyat ve rabite sahelerinde emekdasligi tenzimlemek ve derinlesdirmek zerureti ile uzlesdiler 1918 ci il iyunun 4 de Batumide Azerbaycan Gurcustan ve Osmanli hokumet numayendeleri Baki Batumi ag neft kemerinin normal islemesini temin etmek haqqinda sazis imzaladilar Hemin gun Batumide hemcinin Azerbaycan ve Gurcustan numayendeleri Osmanli ve Ermenistan numayendeleri ile birlikde Cenubi Qafqaz demir yollarina aid vaqon parovoz parkinin bolusdurulmesi haqqinda sazis imzaladilar Sazise gore terefler kecmis Rusiya imperiyasinin mulkiyyeti olan vaqon parovoz parkini her olkenin erazisinden kecen demir yolu xetlerinin uzunluguna mutenasib sekilde bolusdurmeli idiler 1918 ci il iyunun 21 de Gurcustan hokumetinin sedri N Ramisvili kecmis Zaqafqaziya hokumetinin emlakinin Azerbaycan ve Gurcustan arasinda bolusdurulmesini Azerbaycanin bu olkedeki numayendesi Memmed Yusif Ceferova teklif etdi Gurcustan terefi oz teklifini bununla esaslandirdi ki Ermenistan oz payini artiq goturmusdur ve sonradan Osmanli dovletinin nezareti altina kecmis erazilerde yerlesdirmisdir Azerbaycan terefi umumi emlakin bolusdurulmesine prinsipial raziliq verdi avqustun 15 de ise teklif etdi ki arbitraj yolu ile ilk novbede Qafqaz cebhesinin legvi neticesinde qalmis dasinar emlak ve Cenubi Qafqazin merkezi dovlet idare ve teskilatlarinin dasinar emlaki bolusdurulsun 1918 ci il sentyabrin 6 da Azerbaycan Gurcustan ve Ermenistan numayendeleri maliyye ve pul kredit emeliyyatlari ucun birlikde 280 milyon rubl mebleginde Zaqafqaziya bonu buraxilmasi haqqinda sazis imzaladilar Hemin il noyabrin 15 de Azerbaycanla Gurcustan arasinda elave olaraq daha 160 milyon rubl mebleginde Zaqafqaziya bonu buraxilmasi haqqinda Tiflisde muqavile baglandi Muqavileye gore Dovlet bankinin Tiflis kontoru 10 gun erzinde her respublika ucun 100 ve 250 rublluq esginaslarla 80 milyon rubl mebleginde bon buraxmali idi 1918 ci il dekabrin 26 da Bakida Azerbaycanla Gurcustan arasinda mal mubadilesi haqqinda muqavile imzalandi Azerbaycan terefinden Behbud xan Cavansirin Gurcustan terefinden hemin olkenin Azerbaycan Hokumeti yanindaki diplomatik numayendesi Nikolay Kartsivadzenin imzaladiqlari bu senede gore terefler demir yolu ile dasinan yukler ucun 1 il muddetinde azad tranzite yeni gomruk rusumu alinmamasina raziliq verdiler Azerbaycan terefi Gurcustan ehalisinin ve demir yollarinin ehtiyaclarini odemek ucun il erzinde 1 milyon pud ag neft mazut ve surtku yagi gondermeyi Gurcustan terefi ise Azerbaycan demir yollarinin ehtiyacini odemek ucun zeruri materiallar ve das komur gondermeyi oz ohdesine goturdu 1919 cu il yanvarin 3 de Tiflisde Azerbaycanla Gurcustan arasinda teleqraf rabitesi yanvarin 4 de ise poct xidmeti haqqinda sazisler ve poct baglamalarinin demir yolu ile dasinmasi haqqinda konvensiya baglandi Her iki olkenin poctteleqraf idaresi reislerinin imzaladiqlari bu senedler beynelxalq teleqraf ve poct xidmetini nizama salmaga ve inkisaf etdirmeye serait yaratdi Azerbaycanin ve Gurcustanin en muhum seherleri arasinda daimi teleqraf rabitesi yaradildi her iki respublikanin vetendaslarina beynelxalq teleqrafdan istifade huququ verilmesi gonderilen teleqramlarin mezmununun gizli saxlanmasinin temin edilmesi haqqinda razilasma elde olundu Hemcinin poct ile baglama gonderilmesi cap mehsullari dasinmasi uzre tarifler mueyyenlesdirildi 1919 cu il martin 8 de Azerbaycanla Gurcustan arasinda demir yolu rabitesi haqqinda sazis imzalandi Azerbaycan yollar naziri Xudadat bey Melik Aslanov ve Gurcustan yollar naziri vezifesini icra eden Isidor Malaniyanin imzaladiqlari bu senede gore 1918 mayin 26 nadek her iki respublikanin erazisinde olmus parovoz ve vaqonlar bu mesele xususi arbitraj komissiyasinda hell edilene qeder butunlukle hemin dovletin ixtiyarinda qalirdi Sazise esasen terefler arasinda yuk vaqonlari mubadilesi sertleri yukdasima tarifleri qaydaya nizama salindi Baki ile Tiflis arasinda gundelik birbasa sernisin qatarlari hereket etmeye basladi 1919 cu il iyunun 4 de Tiflisde Azerbaycan Gurcustan ve Ermenistan arasinda elave Zaqafqaziya bonu buraxilmasi haqqinda sazis imzalandi Bu sazise gore Dovlet bankinin Tiflis kontoru Azerbaycan Xalq Cumhuriyyeti ucun 180 milyon rubl mebleginde bon buraxmali idi Hemin gun Gurcustanla Azerbaycan arasinda imzalanmis basqa bir sazise gore Azerbaycan oz payina dusen 180 milyon rubl mebleginde Zaqafqaziya bonunun 60 milyon rublunu Gurcustan hokumetine verdi Evezinde Gurcustan hokumeti oz erazisinde 15 milyon rubl mebleginde Azerbaycan ve Baki bonunun serbest deyisdirilmesine raziliq verdi 1920 ci il fevralin 5 de Bakida Azerbaycanla Gurcustan arasinda tranzit yukler haqqinda muqavile imzalandi Muqavileye gore terefler her iki olke arasinda tranzit yuklerin demir yolu ile 1 il muddetinde azad yeni hec bir gomruk rusumu odemeden dasinmasini temin etmeyi ohdelerine goturduler Azerbaycan Hokumeti bir il erzinde Gurcustan ehalisinin ve demir yolunun ehtiyacini odemek ucun ixrac edilecek neft ve neft mehsullarinin 16 milyon puda qeder hecminden gomruk rusumu tutulmamasma icaze verdi Gurcustan hokumeti de Azerbaycandan aldigi neft ve neft mehsullarini oz erazisinden kenara gondermemeyi ohdesine goturdu hemcinin Azerbaycan demir yolunun ehtiyaci ucun lazim olan texniki avadanligin das komur ve mese materialinin gomruk rusumu odenmeden dasinmasina oz raziligini verdi 1918 1920 ci illerde Azerbaycanla Gurcustan arasinda imzalanmis bu senedler her iki olke arasinda emekdasligi inkisaf etdirmeye ve derinlesdirmeye dostluq ve muttefiqlik munasibetlerini mohkemlendirmeye imkan verdi