Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Produsent (lat. producens, yiyəlik halda "lat. producentis" – törədən, yaradan) – fotosintez, yaxud xemosintez yolu ilə qeyri-üzvi maddələrdən üzvi maddə hazırlayan orqanizmlərdir. Maddələrin biogen dövriyyəsində birinci səviyyəni təşkil edirlər. İstər quru, istərsə də su hövzələrinin əsas produsenti bitkilərdir.
Produsent və onun becərilmə şəraitinin seçilməsi. Ferment istehsalının ilk mərhələsi çoxlu miqdarda istənilən fermenti sintez edən produsentin seleksiya yolu ilə seçilməsidir. Produsent aşağıdakı tələbləri ödəməlidir:
– ferment hüceyrədən xaricə sintez edilməlidir. Hüceyrəxarici fermentlərin alınması hüceyrə divarının parçalanmasını tələb etmir, çox asan və ucuz başa gəlir;
– az müddət ərzində çoxlu ferment sintez etməlidir;
– əmələgələn fermentin ayrılması asan getməlidir. Deməli, produsent əlavə ferment və zülallar sintez etməməli və ya az miqdarda sintez etməlidir, belə olduqda fermenti asanlıqla ayırırlar;
– ştamm antibiotik və toksin əmələ gətirməməlidir.
Fermentin sintezinə ciddi genetik nəzarət edildiyi və bu nəzarətin hüceyrəyə lazım olan miqdardan çox ferment sintez olunmasına imkan verilmədiyindən təbii ştammlar çoxlu miqdarda ferment əmələ gətirə bilmirlər. Lakin bəzi konstitutiv fermentlər mikrob hüceyrələri tərəfindən çoxlu miqdarda sintez olunur. Sənayedə istifadə olunan fermentlərin əksəriyyəti indusibel fermentlərdir. İndusibel fermentləri almaq üçün produsent induktor olan mühitdə yetişdirilir, məsələn, amilaza fermentinin alınmasında nişasta induktor kimi qida mühitində daxil edilir.
Produsentlərin çoxlu miqdarda ferment sintez etməsi üçün genetik nəzarətin pozulması tələb olunur, yəni mutant ştammlar alınır. Hətta elə mutantlar almaq mümkündür ki, onlarda induktor olmadan xeyli miqdarda indusibel fermentlər sintez olunur. Belə mutantlara requlyator mutantlar deyilir. Fermentlərin biosintezi adətən onların təsirindən alınan son məhsul tərəfindən tormozlanır (repressiya olunur). Repressiyanı aradan qaldırmaq məqsədilə son məhsulu mühitdən tez-tez ayırmaq və toplanmasına imkan verməmək lazımdır. Son məhsulu ferment biosintezini tormozlayan mutantlar almaqla da repressiyanı aradan qaldırmaq olur. Belə mutant ştammlar konstitutiv mutantlar adlanır.
Produsentlər elə qida mühitində yetişdirilməlidir ki, həm çoxlu miqdarda ferment sintez olunsun, həm də fermentlər fəallığını saxlasın.
Ədəbiyyat
- Frank A. Klötzli: Ökosysteme, Spektrum, Gustav Fischer, Stuttgart - Jena, 1993,
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Produsent lat producens yiyelik halda lat producentis toreden yaradan fotosintez yaxud xemosintez yolu ile qeyri uzvi maddelerden uzvi madde hazirlayan orqanizmlerdir Maddelerin biogen dovriyyesinde birinci seviyyeni teskil edirler Ister quru isterse de su hovzelerinin esas produsenti bitkilerdir Produsent Produsent ve onun becerilme seraitinin secilmesi Ferment istehsalinin ilk merhelesi coxlu miqdarda istenilen fermenti sintez eden produsentin seleksiya yolu ile secilmesidir Produsent asagidaki telebleri odemelidir ferment huceyreden xarice sintez edilmelidir Huceyrexarici fermentlerin alinmasi huceyre divarinin parcalanmasini teleb etmir cox asan ve ucuz basa gelir az muddet erzinde coxlu ferment sintez etmelidir emelegelen fermentin ayrilmasi asan getmelidir Demeli produsent elave ferment ve zulallar sintez etmemeli ve ya az miqdarda sintez etmelidir bele olduqda fermenti asanliqla ayirirlar stamm antibiotik ve toksin emele getirmemelidir Fermentin sintezine ciddi genetik nezaret edildiyi ve bu nezaretin huceyreye lazim olan miqdardan cox ferment sintez olunmasina imkan verilmediyinden tebii stammlar coxlu miqdarda ferment emele getire bilmirler Lakin bezi konstitutiv fermentler mikrob huceyreleri terefinden coxlu miqdarda sintez olunur Senayede istifade olunan fermentlerin ekseriyyeti indusibel fermentlerdir Indusibel fermentleri almaq ucun produsent induktor olan muhitde yetisdirilir meselen amilaza fermentinin alinmasinda nisasta induktor kimi qida muhitinde daxil edilir Produsentlerin coxlu miqdarda ferment sintez etmesi ucun genetik nezaretin pozulmasi teleb olunur yeni mutant stammlar alinir Hetta ele mutantlar almaq mumkundur ki onlarda induktor olmadan xeyli miqdarda indusibel fermentler sintez olunur Bele mutantlara requlyator mutantlar deyilir Fermentlerin biosintezi adeten onlarin tesirinden alinan son mehsul terefinden tormozlanir repressiya olunur Repressiyani aradan qaldirmaq meqsedile son mehsulu muhitden tez tez ayirmaq ve toplanmasina imkan vermemek lazimdir Son mehsulu ferment biosintezini tormozlayan mutantlar almaqla da repressiyani aradan qaldirmaq olur Bele mutant stammlar konstitutiv mutantlar adlanir Produsentler ele qida muhitinde yetisdirilmelidir ki hem coxlu miqdarda ferment sintez olunsun hem de fermentler fealligini saxlasin EdebiyyatFrank A Klotzli Okosysteme Spektrum Gustav Fischer Stuttgart Jena 1993 ISBN 3 8274 0734 6