Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avtorizasiya — Bank işində elektron sənədi, kartoçkanı, yaxud özünü təqdim edən şəxsin səlahiyyətlərinin və ya müəllifliyinin təsdiq edilməsi. Adətən elektron sənədlərin avtorizasiyası, maqnitli və ya prosessorla kartoçkaların və bank sisteminin xüsusi istifadəçilərinin bilavasitə onların fiziki parametrlərinə görə avtorizasiyası fərqləndirilir.
Avtorizasiya - kompüter şəbəkələrində icazələrin idarə edilməsi subyektlərin (istifadəçi və proseslərin) obyektlər (informasiya və digər kompüter resursları) üzərində yetinə yetirə biləcəyi əməliyyatları müəyyən etməyə və onlara nəzarət etməyə imkan verir. İcazələrin məntiqi idarə edilməsi (icazələrin fiziki idarə edilməsindən fərqli olaraq) proqram vasitələri ilə realizə olunur. Məsələnin formal qoyuluşu belədir. Subyektlər məcmusu və obyektlər toplusu var. İcazələrin məntiqi idarə olunması hər bir (subyekt, obyekt) cütü üçün yolverilən (mümkün) əməliyyatlar çoxluğunu müəyyən etməkdən və qoyulmuş qaydaların yerinə yetirilməsinə nəzarət etməkdən ibarətdir. (Subyekt, obyekt) münasibətini cədvəl şəklində təsvir etmək olar. Cədvəlin sətirlərində subyektlər, sütunlarında obyektlər sadalanır. Sətir və sütunların kəsişdiyi xanalarda verilən icazə növləri və əlavə şərtlər (məsələn, vaxt və hərəkətin məkanı) yazılır. İcazələrin məntiqi idarə edilməsi mövzusu – informasiya təhlükəsizliyi sahəsində ən mürəkkəb mövzudur. Səbəb ondadır ki, obyekt anlayışının özü (deməli icazə növləri də) servisdən servisə dəyişir. Əməliyyat sistemi üçün obyekt fayl, qurğu və prosesdir. Fayl və qurğular üçün adətən oxuma, yazma, yerinə yetirmə (proqram faylları üçün), bəzən də silmə və əlavə etmə hüquqlarına baxılır. Ayrıca hüquq kimi icazə səlahiyyətlərinin digər subyektlərə vermə imkanına baxıla bilər (sahiblik hüququ). Prosesləri yaratmaq və məhv etmək olar. Müasir əməliyyat sistemləri digər obyektlərin varlığını da mümkün edə bilər. İcazə hüququna nəzarət proqram mühitinin müxtəlif komponentləri – əməliyyat sisteminin nüvəsi, əlavə təhlükəsizlik vasitələri, verilənlər bazasını idarəetmə sistemi, vasitəçi proqram təminatı (məsələn, tranzaksiyalar monitoru) tərəfindən həyata keçirilir
Mənbə
- Əliquliyev R.M., Şükürlü S.F., Kazımova S.İ., Elmi fəaliyyətdə istifadə olunan əsas terminlər // Bakı. İnformasiya Texnologiyaları nəşriyyatı. 2009. 201 s.
- Ричард Э. Смит. Аутентификация: от паролей до открытых ключей = Authentication: From Passwords to Public Keys First Edition. — М.: «Вильямс», 2002. — С. 432. — .
- В.Г.Олифер, Н.А.Олифер. Компьютерные сети. Принципы, технологии, протоколы = Computer Networks: Principles, Technologies and Protocols for Network Design. — 4 издание. — М.: «Питер», 2010. — С. 943. — .
- Şıxəliyev R.H. "Şəbəkə texnologiyaları. Mühazirələr kursu" Dərslik. Bakı: “İnformasiya Texnologiyaları” nəşriyyatı, 2017, 143 səh.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Avtorizasiya Bank isinde elektron senedi kartockani yaxud ozunu teqdim eden sexsin selahiyyetlerinin ve ya muellifliyinin tesdiq edilmesi Adeten elektron senedlerin avtorizasiyasi maqnitli ve ya prosessorla kartockalarin ve bank sisteminin xususi istifadecilerinin bilavasite onlarin fiziki parametrlerine gore avtorizasiyasi ferqlendirilir Avtorizasiya komputer sebekelerinde icazelerin idare edilmesi subyektlerin istifadeci ve proseslerin obyektler informasiya ve diger komputer resurslari uzerinde yetine yetire bileceyi emeliyyatlari mueyyen etmeye ve onlara nezaret etmeye imkan verir Icazelerin mentiqi idare edilmesi icazelerin fiziki idare edilmesinden ferqli olaraq proqram vasiteleri ile realize olunur Meselenin formal qoyulusu beledir Subyektler mecmusu ve obyektler toplusu var Icazelerin mentiqi idare olunmasi her bir subyekt obyekt cutu ucun yolverilen mumkun emeliyyatlar coxlugunu mueyyen etmekden ve qoyulmus qaydalarin yerine yetirilmesine nezaret etmekden ibaretdir Subyekt obyekt munasibetini cedvel seklinde tesvir etmek olar Cedvelin setirlerinde subyektler sutunlarinda obyektler sadalanir Setir ve sutunlarin kesisdiyi xanalarda verilen icaze novleri ve elave sertler meselen vaxt ve hereketin mekani yazilir Icazelerin mentiqi idare edilmesi movzusu informasiya tehlukesizliyi sahesinde en murekkeb movzudur Sebeb ondadir ki obyekt anlayisinin ozu demeli icaze novleri de servisden servise deyisir Emeliyyat sistemi ucun obyekt fayl qurgu ve prosesdir Fayl ve qurgular ucun adeten oxuma yazma yerine yetirme proqram fayllari ucun bezen de silme ve elave etme huquqlarina baxilir Ayrica huquq kimi icaze selahiyyetlerinin diger subyektlere verme imkanina baxila biler sahiblik huququ Prosesleri yaratmaq ve mehv etmek olar Muasir emeliyyat sistemleri diger obyektlerin varligini da mumkun ede biler Icaze huququna nezaret proqram muhitinin muxtelif komponentleri emeliyyat sisteminin nuvesi elave tehlukesizlik vasiteleri verilenler bazasini idareetme sistemi vasiteci proqram teminati meselen tranzaksiyalar monitoru terefinden heyata kecirilirMenbeEliquliyev R M Sukurlu S F Kazimova S I Elmi fealiyyetde istifade olunan esas terminler Baki Informasiya Texnologiyalari nesriyyati 2009 201 s Richard E Smit Autentifikaciya ot parolej do otkrytyh klyuchej Authentication From Passwords to Public Keys First Edition M Vilyams 2002 S 432 ISBN 0 201 61599 1 V G Olifer N A Olifer Kompyuternye seti Principy tehnologii protokoly Computer Networks Principles Technologies and Protocols for Network Design 4 izdanie M Piter 2010 S 943 ISBN 978 5 4590 0920 0 Sixeliyev R H Sebeke texnologiyalari Muhazireler kursu Derslik Baki Informasiya Texnologiyalari nesriyyati 2017 143 seh