Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avtomobil nəqliyyatı - Quruda ən geniş yayılmış nəqliyyat növü avtomobil nəqliyyatıdır. Avtomobil nəqliyyatının inkişaf səviyyəsi yolların uzunluğu və keyfıyyətindən, avtomobillərin sayından və bu sahədə xidmətin səviyyəsindən asılıdır. Dünyada ilk avtomobillərin istehsalına XIX əsrin əvvəl- lərində başlamlmış və yalnız 1923-cü ildə ABŞ-də və İtaliyada avtomobil yolları inşa edilmişdir. Müasir dövrdə dünyada asfalt və bərk örtüklü avtomobil yollarmın uzunluğu 31 mln. km-ə çatır. Onların təxminən yarısı inkişaf etmiş ölkələrin payına düşür (cəd. 1.5.4
Avtomobil yollarının uzunluğuna görə aparıcı ölkələr
| N | Ölkələr | Avtomobil yollarınm uzunluğu, mln.km-lə |
| 1 | ABŞ | 6,5 |
| 2 | Hindistan | 2,2 |
| 3 | Braziliya | 1,5 |
| 4 | Yaponiya | 1,2 |
| 5 | Çin | 0,9 |
| 6 | Fransa | 0,85 |
| 7 | Kanada | 0,85 |
| 8 | Avstraliya | 0,8 |
| 9 | Almaniya | 0,65 |
| 10 | Rusiya | 0,92 |
Avtomobil yollarının sıxlığına görə dünyanın aparıcı ölkələri
| N | Ölkələr | Avtomobil yolların sıxlığı (km/min km²) |
| 1 | Belçika | 4986 |
| 2 | Sinqapur | 4539 |
| 3 | Hollandiya | 3932 |
| 4 | Yaponiya | 3157 |
| 5 | İtaliya | 2219 |
| 6 | Macarıstan | 2036 |
| 7 | Sloveniya | 1898 |
| 8 | Fransa | 1824 |
Azərbaycanda avtomobil yollarınm ümumi uzunluğu 59,1 min km təşkil edir. İstifadə edilən bərk örtüklü avtomobil yolların uzunluğu 29,2 min km-dir, onlardan — 1,684 min km beynəlxalq, 2,669 min km — strateji və 13 min km yerli əhəmiyyət daşıyan yollardır. Avtomobil nəqliyyatı ilə dünyada sərnişin daşmmalarınm 80%-i təmin olunur. Dünyada avtomobil parkı daim genişlənir. Müxtəlif mənbələrə əsasən, hazırda dünyada 800–850 mln. av tomobil istifadə edilir. Lakin mövcud olan avtomobil parkı materiklər və regionlar üzrə qeyri-bərabər paylanmışdır.
Dünya avtomobil parkının regionlar üzrə paylanması
| N | Regionlar | Xüsusi çəkisi, %-lə |
| 1 | Şimali Amerika | 37 |
| 2 | Qərbi Avropa | 31 |
| 3 | Asiya | 20 |
| 4 | Digər regionlar | 12 |
Tarixi
Azərbaycanda Avtomobil nəqliyyatı inkişafında baş verən mühüm dəyişiklik beynəlxalq yükdaşınmalarda onun rolunun artmasıdır. Qonşu ölkələr olan İran və Türkiyə ilə əlaqələrdə bu nəqliyyat böyük rol oynayır. Ölkə daxili yüklərin əsas hissəsi, xüsusilə k\t məhsulları avtomobil nəqliyyatı ilə daşınır. Bakı – Qazax, Bakı – Yalama, Ələt – Astara və Bakı – Culfa respublikada olan magistral yolu xətləridir. Onlar dəmiryolu xətlərinin istiqamətinə uyğun gəlir. Magistral xətlərdən müxtəlif yaşayış məntəqələrinə qollar ayrılır. Yevlax – Balakən, Yevlax – Laçın, Bakı – Şamaxı – Kürdəmir, Gəncə — Kəlbəcər və Yevlax – Ağcəbədi – Bəhramtəpə yolları əhəmiyyətinə görə seçilir. Respublikanın paytaxtı bütün inzibati rayonların mərkəzi ilə avtomobil yolu vasitəsilə birləşmişdir. Bu yolların hamısı bərk örtüklüdür. Dağlıq rayonlarda avtomobil nəqliyyatı mühüm əlaqə vasitəsidir.
Statistikası
Mütəxəssislərin hesablamalarına görə, dünyada avtomobillərin sayı hər il 50 mln artır. Təbiidir ki, inkişaf etmiş ölkələrdə avtomobillərin sayı çoxdur. Əsas göstərici kimi hər 1000 nəfərə düşən avtomobilin sayı götürülür. Bu göstəriciyə görə son illər li- der dövlət ABŞ-dır. Dünya şəhərləri arasında da birinci yeri Nyu- York tutur. Şəhərdə hər bir nəfərə 2-dən çox avtomobil düşür.
Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına əsasən 2010-cu ilin yanvannda respublikada 925, 9 min avtomobil qeydə ahnmışdır. Buna əsasən ölkədə hər min nəfərə 105 avtomobil düşür. Respublikadakı avtomobil parkında (82%) minik avtomobilləri üstünlük təşkil edir.
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
İstinadlar
- Dünyanın iqtisadi və sosial coğrafiyası, dərslik, səh 595
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Avtomobil neqliyyati Quruda en genis yayilmis neqliyyat novu avtomobil neqliyyatidir Avtomobil neqliyyatinin inkisaf seviyyesi yollarin uzunlugu ve keyfiyyetinden avtomobillerin sayindan ve bu sahede xidmetin seviyyesinden asilidir Dunyada ilk avtomobillerin istehsalina XIX esrin evvel lerinde baslamlmis ve yalniz 1923 cu ilde ABS de ve Italiyada avtomobil yollari insa edilmisdir Muasir dovrde dunyada asfalt ve berk ortuklu avtomobil yollarmin uzunlugu 31 mln km e catir Onlarin texminen yarisi inkisaf etmis olkelerin payina dusur ced 1 5 4 Avtomobil yollarinin uzunluguna gore aparici olkeler N Olkeler Avtomobil yollarinm uzunlugu mln km le1 ABS 6 52 Hindistan 2 23 Braziliya 1 54 Yaponiya 1 25 Cin 0 96 Fransa 0 857 Kanada 0 858 Avstraliya 0 89 Almaniya 0 6510 Rusiya 0 92 Avtomobil yollarinin sixligina gore dunyanin aparici olkeleri N Olkeler Avtomobil yollarin sixligi km min km 1 Belcika 49862 Sinqapur 45393 Hollandiya 39324 Yaponiya 31575 Italiya 22196 Macaristan 20367 Sloveniya 18988 Fransa 1824 Azerbaycanda avtomobil yollarinm umumi uzunlugu 59 1 min km teskil edir Istifade edilen berk ortuklu avtomobil yollarin uzunlugu 29 2 min km dir onlardan 1 684 min km beynelxalq 2 669 min km strateji ve 13 min km yerli ehemiyyet dasiyan yollardir Avtomobil neqliyyati ile dunyada sernisin dasmmalarinm 80 i temin olunur Dunyada avtomobil parki daim genislenir Muxtelif menbelere esasen hazirda dunyada 800 850 mln av tomobil istifade edilir Lakin movcud olan avtomobil parki materikler ve regionlar uzre qeyri beraber paylanmisdir Dunya avtomobil parkinin regionlar uzre paylanmasi N Regionlar Xususi cekisi le1 Simali Amerika 372 Qerbi Avropa 313 Asiya 204 Diger regionlar 12TarixiAzerbaycanda Avtomobil neqliyyati inkisafinda bas veren muhum deyisiklik beynelxalq yukdasinmalarda onun rolunun artmasidir Qonsu olkeler olan Iran ve Turkiye ile elaqelerde bu neqliyyat boyuk rol oynayir Olke daxili yuklerin esas hissesi xususile k t mehsullari avtomobil neqliyyati ile dasinir Baki Qazax Baki Yalama Elet Astara ve Baki Culfa respublikada olan magistral yolu xetleridir Onlar demiryolu xetlerinin istiqametine uygun gelir Magistral xetlerden muxtelif yasayis menteqelerine qollar ayrilir Yevlax Balaken Yevlax Lacin Baki Samaxi Kurdemir Gence Kelbecer ve Yevlax Agcebedi Behramtepe yollari ehemiyyetine gore secilir Respublikanin paytaxti butun inzibati rayonlarin merkezi ile avtomobil yolu vasitesile birlesmisdir Bu yollarin hamisi berk ortukludur Dagliq rayonlarda avtomobil neqliyyati muhum elaqe vasitesidir StatistikasiMutexessislerin hesablamalarina gore dunyada avtomobillerin sayi her il 50 mln artir Tebiidir ki inkisaf etmis olkelerde avtomobillerin sayi coxdur Esas gosterici kimi her 1000 nefere dusen avtomobilin sayi goturulur Bu gostericiye gore son iller li der dovlet ABS dir Dunya seherleri arasinda da birinci yeri Nyu York tutur Seherde her bir nefere 2 den cox avtomobil dusur Azerbaycan Dovlet Statistika Komitesinin melumatina esasen 2010 cu ilin yanvannda respublikada 925 9 min avtomobil qeyde ahnmisdir Buna esasen olkede her min nefere 105 avtomobil dusur Respublikadaki avtomobil parkinda 82 minik avtomobilleri ustunluk teskil edir Hemcinin baxAvtomobil Neqliyyat Neqliyyat novleriXarici kecidlerhttp www traceca org org az countries azrbaycan azrbaycan respublikasinin nqliyyat sektoru avtomobil nqliyyati 2017 09 03 at the Wayback MachineIstinadlarDunyanin iqtisadi ve sosial cografiyasi derslik seh 595