Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avrorina sarıcası (lat. Colias aurorina) — pulcuqqanadlılar dəstəsinin ağ kəpənəklər fəsiləsinə aid nadir növ.
| Avrorina sarıcası | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||
| XƏTA: parent və rang parametrlərini doldurmaq lazımdır. ???: Avrorina sarıcası | ||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
| ||||||||
| ||||||||
Təsviri
İri kəpənəkdir, qanadları açılmış halda 60–70 mm olur. Ön qanadının uzunluğu 25–31 mm-dir. Qanadların rəngi kərpici-narıncı olub, kənarlarə bozumtul-qara haşiyəlidir. Dişilərdə bu haşiyə sarı ləkəlidir. Ön qanadların ortasında qara, arxa qanadların ortasında isə qırmızımtıl-narıncı ləkə vardır.
Yayılması
Suriya, Livan, Türkiyə, İran, Yunanıstan, Qafqaz, Orta Asiyada yayılmışdır. Azərbaycanda Naxçıvan MR-da (Şahbuz rayonu), Şamaxı rayonunda (), Altıağacda, Talışda (Zuvand) rast gəlinir.
Həyat tərzi
Kəklikotunun, traqakantın, gəvənin çox olduğu kserofil bitki örtüklü quru yamaclarda yaşayır. Mayın axırından iyunun axırına qədər, bəzən iyulun əvvəlinə qədər uçur. Erkəklər otun üzərinə qonan dişi axtarmaq üçün yer üzərindən sürətlə uçuşurlar. Tək-tək hallarda çiçəkləyən kəklikotu bitkisi üzərinə qonaraq nektarla qidalanır. Dişilər daha yavaş və az-az hallarda uçurlar. Dişilər iki rəng modifikasiyasına malikdir — ağ və parlaq narıncı. Yumurtalarını iyunun ikinci yarısında tikanlı gəvənin üzərinə qoyur. Tırtılları iyulda və avqustun əvvəlində həmin bitkinin yarpaqları ilə qidalanır. Puplaşma kolların içərisində baş verir, pupları qışlayır. İldə bir nəsil verir. Təbii düşməni və xəstəlikləri məlum deyil.
Sayı
R. Əffəndi tərəfindən 4 kəpənəyi qeydə alınmışdır. Altıağacda P. İ. Bedı tərəfindən 1981-ci ildə, B. A. Xramova tərəfindən 1983–1997-ci illərdə qeydə alınmışdır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
Tırtılların qidasını təşkil edən gəvənin yerli əhali tərəfindən toplanması, həvəskar kolleksiyaçılar tərəfindən tutulması məhdudlaşdırıcı amillərdəndir.
Qorunması üçün qəbul olunmuş tədbirlər
Azərbaycanın Qırmızı kitabının I nəşrinə daxil edilmişdir.
Qorunması üçün məsləhət görülmüş tədbirlər
Kəpənəyin yayıldığı ərazilər qorunmalıdır. Bu ərazilərdə kəpənəyin qida bitkisi olan kəklikotu və gəvənin əhali tərəfindən toplanmasının qarşısı alınmalıdır. Kəpənəyin Azərbaycan şəraitində biologiyası öyrənilməli, yayıldığı ərazilərə müntəzəm monitorinqlər təşkil edilməlidir.
Ədəbiyyat
- Azərbaycanın Qırmızı kitabı. II cild. Bakı: 2013.
- Львовский А. Л., Моргун Д. В. Булавоусые чешуекрылые Восточной Европы. М.: Т-во научных изданий КМК, 2007, 443 стр, с. 58. .
- Рябов М.А. Чешуекрылые Кавказа. Животный мир СССР. т. V. М.–Л.: изд-во АН СССР, 1958, с. 351–475.
- Эффенди Р.М. Высшие чешуекрылые Азербайджана. Автореф.дис.канд.биол.наук. Баку: 1971, 24 с.
- Коршунов Ю.П. Каталог булавоусых чешуекрылых (Lepidoptera, Rhopalocera) фауны СССР. Энтомологич. обозрение. т. LI. вып. 1–2, 1972, с. 136–154, 352–368.;
- Staudinger O. Catalog der Lepidopteren des palaearctischen Faunengebietes. I Theil. Berlin: 1901, 411 p.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Azərbaycanın Qırmızı kitabı. Bakı: II cild. 2013
- Львовский А. Л., Моргун Д. В. Булавоусые чешуекрылые Восточной Европы. М.: Т-во научных изданий КМК, 2007, 443 стр, с. 58. .
- Staudinger O. Catalog der Lepidopteren des palaearctischen Faunengebietes. I Theil. Berlin: 1901, 411 p.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Avrorina saricasi lat Colias aurorina pulcuqqanadlilar destesinin ag kepenekler fesilesine aid nadir nov Avrorina saricasiElmi tesnifatXETA parent ve rang parametrlerini doldurmaq lazimdir Avrorina saricasiBeynelxalq elmi adiColias aurorina Herr Schaeff 1850Sekil axtarisiNCBI 447167EOL 172046TesviriIri kepenekdir qanadlari acilmis halda 60 70 mm olur On qanadinin uzunlugu 25 31 mm dir Qanadlarin rengi kerpici narinci olub kenarlare bozumtul qara hasiyelidir Disilerde bu hasiye sari lekelidir On qanadlarin ortasinda qara arxa qanadlarin ortasinda ise qirmizimtil narinci leke vardir YayilmasiSuriya Livan Turkiye Iran Yunanistan Qafqaz Orta Asiyada yayilmisdir Azerbaycanda Naxcivan MR da Sahbuz rayonu Samaxi rayonunda Altiagacda Talisda Zuvand rast gelinir Heyat terziKeklikotunun traqakantin gevenin cox oldugu kserofil bitki ortuklu quru yamaclarda yasayir Mayin axirindan iyunun axirina qeder bezen iyulun evveline qeder ucur Erkekler otun uzerine qonan disi axtarmaq ucun yer uzerinden suretle ucusurlar Tek tek hallarda cicekleyen keklikotu bitkisi uzerine qonaraq nektarla qidalanir Disiler daha yavas ve az az hallarda ucurlar Disiler iki reng modifikasiyasina malikdir ag ve parlaq narinci Yumurtalarini iyunun ikinci yarisinda tikanli gevenin uzerine qoyur Tirtillari iyulda ve avqustun evvelinde hemin bitkinin yarpaqlari ile qidalanir Puplasma kollarin icerisinde bas verir puplari qislayir Ilde bir nesil verir Tebii dusmeni ve xestelikleri melum deyil SayiR Effendi terefinden 4 kepeneyi qeyde alinmisdir Altiagacda P I Bedi terefinden 1981 ci ilde B A Xramova terefinden 1983 1997 ci illerde qeyde alinmisdir Mehdudlasdirici amillerTirtillarin qidasini teskil eden gevenin yerli ehali terefinden toplanmasi heveskar kolleksiyacilar terefinden tutulmasi mehdudlasdirici amillerdendir Qorunmasi ucun qebul olunmus tedbirlerAzerbaycanin Qirmizi kitabinin I nesrine daxil edilmisdir Qorunmasi ucun meslehet gorulmus tedbirlerKepeneyin yayildigi eraziler qorunmalidir Bu erazilerde kepeneyin qida bitkisi olan keklikotu ve gevenin ehali terefinden toplanmasinin qarsisi alinmalidir Kepeneyin Azerbaycan seraitinde biologiyasi oyrenilmeli yayildigi erazilere muntezem monitorinqler teskil edilmelidir EdebiyyatAzerbaycanin Qirmizi kitabi II cild Baki 2013 Lvovskij A L Morgun D V Bulavousye cheshuekrylye Vostochnoj Evropy M T vo nauchnyh izdanij KMK 2007 443 str s 58 ISBN 978 5 87317 362 4 Ryabov M A Cheshuekrylye Kavkaza Zhivotnyj mir SSSR t V M L izd vo AN SSSR 1958 s 351 475 Effendi R M Vysshie cheshuekrylye Azerbajdzhana Avtoref dis kand biol nauk Baku 1971 24 s Korshunov Yu P Katalog bulavousyh cheshuekrylyh Lepidoptera Rhopalocera fauny SSSR Entomologich obozrenie t LI vyp 1 2 1972 s 136 154 352 368 Staudinger O Catalog der Lepidopteren des palaearctischen Faunengebietes I Theil Berlin 1901 411 p Hemcinin baxEyfema Sefeqsacan Alp saricasi Qafqaz saricasiIstinadlarAzerbaycanin Qirmizi kitabi Baki II cild 2013 Lvovskij A L Morgun D V Bulavousye cheshuekrylye Vostochnoj Evropy M T vo nauchnyh izdanij KMK 2007 443 str s 58 ISBN 978 5 87317 362 4 Staudinger O Catalog der Lepidopteren des palaearctischen Faunengebietes I Theil Berlin 1901 411 p