Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Assimilyasiya və ya uyuşma — səs uyuşması səslərin sonluq və başlanğıc mərhələlərinin əsasında baş verir.
Təsnifi
Bir səs başqa səsə təsir göstərir, onu öz məxrəcinə uyğunlaşdırır. Məsələn: şəhərli–şəhərri, anlamaq–annamax və s. Səsin başqa səsə təsirinin nəticəsinə görə uyuşma iki cür olur: tam uyuşma, natamam uyuşma. Tam uyuşmada bir səs o biri səsi öz məxrəcinə çevirir. Məsələn: sönməz–sömməz, çıxarlar–çıxallar və s. Natamam uyuşmada bir səs o biri səsə təsir edib onu öz məxrəcinə yaxınlaşdırır. Məsələn: qızlar–qızdar, qaçdı–qaşdı və s. İstiqamətinə görə uyuşma iki cür olur: irəli uyuşma, geri uyuşma. İrəli uyuşmada əvvəl gələn səs sonrakı səsə təsir edir, öz məxrəcinə uyğunlaşdırır. Məsələn: bazarlıq–bazarrıx, gözlə–gözdə və s.
Geri uyuşmada sonra gələn səs əvvəlki səsə təsir edir, onu öz məxrəcinə uyğunlaşdırır. Məsələn: baxırlar–baxıllar, rusca-ruçca və s. Uyuşma hadisəsi samitlərin bir-birinə təsiri zəminində baş verir. Bu baxımdan samitlərin əlamətinə görə səs uyuşmasının dörd tipini fərqləndirmək olar:
1. Samitlərin əmələgəlmə yerinə görə səs uyuşması. Məsələn: qanmaz–qammaz, yanmaz–yammaz və s.
2. Samitlərin əmələ gəlmə üsuluna görə səs uyuşması. Məsələn: getsə–gessə, dincdir–dinjdir və s.
3. Səs tellərinin iştirakına görə səs uyuşması. Məsələn: yazsa–yassa, südsüz–sütsüz və s.
4. Yumşaq damağın vəziyyətinə görə səs uyuşması. Məsələn: oğlanlar–oğlannar, səndən–sənnən və s.
Həmçinin bax
 | Dilçilik ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. Etdiyiniz redaktələri mənbə və istinadlarla əsaslandırmağı unutmayın. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Assimilyasiya ve ya uyusma ses uyusmasi seslerin sonluq ve baslangic merhelelerinin esasinda bas verir TesnifiBir ses basqa sese tesir gosterir onu oz mexrecine uygunlasdirir Meselen seherli seherri anlamaq annamax ve s Sesin basqa sese tesirinin neticesine gore uyusma iki cur olur tam uyusma natamam uyusma Tam uyusmada bir ses o biri sesi oz mexrecine cevirir Meselen sonmez sommez cixarlar cixallar ve s Natamam uyusmada bir ses o biri sese tesir edib onu oz mexrecine yaxinlasdirir Meselen qizlar qizdar qacdi qasdi ve s Istiqametine gore uyusma iki cur olur ireli uyusma geri uyusma Ireli uyusmada evvel gelen ses sonraki sese tesir edir oz mexrecine uygunlasdirir Meselen bazarliq bazarrix gozle gozde ve s Geri uyusmada sonra gelen ses evvelki sese tesir edir onu oz mexrecine uygunlasdirir Meselen baxirlar baxillar rusca rucca ve s Uyusma hadisesi samitlerin bir birine tesiri zemininde bas verir Bu baximdan samitlerin elametine gore ses uyusmasinin dord tipini ferqlendirmek olar 1 Samitlerin emelegelme yerine gore ses uyusmasi Meselen qanmaz qammaz yanmaz yammaz ve s 2 Samitlerin emele gelme usuluna gore ses uyusmasi Meselen getse gesse dincdir dinjdir ve s 3 Ses tellerinin istirakina gore ses uyusmasi Meselen yazsa yassa sudsuz sutsuz ve s 4 Yumsaq damagin veziyyetine gore ses uyusmasi Meselen oglanlar oglannar senden sennen ve s Hemcinin baxAssimilyasiya sosiologiya Assimilyasiya biologiya ol Dilcilik ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Etdiyiniz redakteleri menbe ve istinadlarla esaslandirmagi unutmayin section