Arıs

Arıs — Qazaxıstanın Türkistan vilayətində şəhər (1956-cı ilə qədər — qəsəbə). Çimkent aqlomerasiyasının bir hissəsidir.

Arıs
Арыс
Gerb
Ölkə	Qazaxıstan  Rusiya imperiyası  SSRİ
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	1900
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi	74.252 nəf. (2019)
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi	160100
Digər
turkistan-aris.gov.kz
Xəritəni göstər/gizlə Arıs
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

Arıs, 1900-cü ildə Orenburq-Daşkənd dəmir yolu xəttindəki bir stansiya olaraq quruldu. 1901–1904-cü illərdə inşa edilmiş dəmir yolu stansiyasının binasında İmperator II Nikolayın monoqramları hələ də qorunub saxlanılır.

2009-cu ilin mart ayında "Kazarsenal" QHT-də baş verən partlayış nəticəsində 3 nəfər öldü. 26 iyun 2014-cü ildə silah sursat məhv edildiyi yerdə barıt partladı və nəticədə 2 nəfər öldü. 2015-ci ilin noyabr ayında tullantıların məhv edilməsi zamanı zibilxanada partlayıcı işə düşdü. Nəticədə 1 nəfər (texnoloq) öldü.

24 iyun 2019-cu il tarixində hərbi hissənin ərazisində partlayış baş verdi, yaxınlıqdakı binalar şok dalğasından ziyan gördü. Şəhərin bütün əhalisi (40.000 nəfərdən çox) təxliyə edildi. 4 nəfər öldü, 89 nəfər xəstəxanaya yerləşdirildi.

Əhalisi

Milli etnik tərkibi (2019-cu ilin əvvəlində):

Qazaxlar — 71.542 nəfər. (% 96,35) Ruslar — 1 705 nəfər. (2.30%) Özbəklər — 229 nəfər. (0.31%) Azərbaycanlılar — 174 nəfər. (0,23%) Tatarlar — 252 nəfər. (0.34%) Farslar — 169 nəfər. (0,23%) digərləri — 181 nəfər. (0.24%)

cəmi — 74,252 nəfər. (100.00%)

İqtisadiyyatı

Şəhərin ən böyük müəssisələri dəmir yolu nəqliyyatı müəssisələridir. Dəmir yolu sənayesinə xidmət edən təmir və lokomotiv müəssisələri Arys stansiyasının ərazisində cəmlənmişdir (şpallar emprenye zavodu, təmir və lokomotiv depoları, yol müəssisələri və s.)

Kənd təsərrüfatı istehsalının əsas istiqamətləri ət, süd istehsalı, xam pambıq, tərəvəz və bostan məhsulları yetişdirməkdir. 2005-ci ildə Arys şəhərinin inkişaf proqramı qəbul edildi. Şəhər iqtisadiyyatı orta müddətli sosial-iqtisadi inkişaf planına uyğun olaraq inkişaf edir.

İstinadlar

1. http://stat.gov.kz/api/getFile/?docId=ESTAT305821.
2. "4 взрыва за 10 лет. Хроника ЧП в Арыси: 24 июня 2019, 14:35 - новости на Tengrinews.kz". 2019-06-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-10.
3. "Взрыв произошел на территории воинской части в Туркестанской области". inbusiness.kz. 24.06.2019. 2019-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-10.
4. "Мощный взрыв произошел в Арыси". 2019-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-10.
5. "Взрыв произошел на территории воинской части в Туркестанской области". inbusiness.kz. 24.06.2019. 2019-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-10.
6. "Мощный взрыв произошел в Арыси". 2019-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-10.
7. "Взрыв произошел на территории воинской части в Туркестанской области". inbusiness.kz. 24.06.2019. 2019-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-10.
8. "Мощный взрыв произошел в Арыси". 2019-06-24 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-07-10.
9. "Численность населения Республики Казахстан по полу в разрезе областей, городов, районов, районных центров и поселков на начало 2019 года". Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан. 2020-06-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-10-13.