Ətirli yovşan (lat. Artemisia fragrans) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin yovşan cinsinə aid bitki növü.
Ətirli yovşan | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Növ: Ətirli yovşan | ||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||
|
Təbii yayılması
Qafqazda orta dağ qurşaqlarında təbii halda yayılmışdır.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 25 (30-45) sm-ə çatan, bozumtul və ya açıq-bənövşəyi rəngdə çoxillik kol bitkisidir. Cavanlıqda ağa çalan, keçəvari, sonradan çılpaqlaşan, gövdəsi dik, oducaqlı olub, qalınlığı 0,5-1 sm-dir. Yarpaqları ikili, üçər lələkvari-parçalanmış, uc hissələri uzunsov, aşağıdan dəyirmi sapvari hissəciklidir. Səbətləri yumurtavari kürəkşəkilli, bozumtul-bənövşəyi tüklü olub, uzunluğu 2 mm, eni 1,5 mm-dir. Örtüyü kirəmitdişli, yarpaqcıqları ətli, xaricdəkilər dar, daxildəkilər enli, arxa hissə şırımlı, kənardakılar isə arxadan bozumtul, sıx tükcüklüdür. Çiçəkləri qabarıq çiçək yatağında toplaşmışdır, sayı 10 ədəddir. Toxumacası tərs konusşəkillidir. Sentyabr ayında çiçəkləyir, oktyabr-dekabr aylarında isə meyvə verir. Kökləri yoğunlaşmış şaquli, kök gövdəsi çoxsaylı olub, boz hörümçəkvari və ya bənövşəyi çalarlı tükcüklüdür.
Ekologiyası
Orta dağ qurşaqlarında rast gəlinir. Quraqlığa və qışadavamlıdır, torpağa az tələbkardır.
Azərbaycanda yayılması
Kiçik Qafqaz, Abşeron, Kür-Araz ovalığı, Lənkəran düzənlikləri, Samur-Dəvəçi, Xəzər dənizi ətrafı, Naxçıvan MR-da Araz boyu düzənliyində və s. ərazilərdə yayılmışdır. Endem bitkidir.
İstifadəsi
Tərkibində efir yağı vardır. Yaşıllaşdırmada az istifadə olunur.
İstinadlar
- The Plant List (ing.). 2010.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Etirli yovsan lat Artemisia fragrans bitkiler aleminin astracicekliler destesinin murekkebcicekliler fesilesinin yovsan cinsine aid bitki novu Etirli yovsanElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste AstraciceklilerFesile MurekkebciceklilerCins YovsanNov Etirli yovsanBeynelxalq elmi adiArtemisia fragrans Willd 1803Sekil axtarisiNCBI 72342EOL 6180015Tebii yayilmasiQafqazda orta dag qursaqlarinda tebii halda yayilmisdir Botaniki tesviriHundurluyu 25 30 45 sm e catan bozumtul ve ya aciq benovseyi rengde coxillik kol bitkisidir Cavanliqda aga calan kecevari sonradan cilpaqlasan govdesi dik oducaqli olub qalinligi 0 5 1 sm dir Yarpaqlari ikili ucer lelekvari parcalanmis uc hisseleri uzunsov asagidan deyirmi sapvari hisseciklidir Sebetleri yumurtavari kureksekilli bozumtul benovseyi tuklu olub uzunlugu 2 mm eni 1 5 mm dir Ortuyu kiremitdisli yarpaqciqlari etli xaricdekiler dar daxildekiler enli arxa hisse sirimli kenardakilar ise arxadan bozumtul six tukcukludur Cicekleri qabariq cicek yataginda toplasmisdir sayi 10 ededdir Toxumacasi ters konussekillidir Sentyabr ayinda cicekleyir oktyabr dekabr aylarinda ise meyve verir Kokleri yogunlasmis saquli kok govdesi coxsayli olub boz horumcekvari ve ya benovseyi calarli tukcukludur EkologiyasiOrta dag qursaqlarinda rast gelinir Quraqliga ve qisadavamlidir torpaga az telebkardir Azerbaycanda yayilmasiKicik Qafqaz Abseron Kur Araz ovaligi Lenkeran duzenlikleri Samur Deveci Xezer denizi etrafi Naxcivan MR da Araz boyu duzenliyinde ve s erazilerde yayilmisdir Endem bitkidir IstifadesiTerkibinde efir yagi vardir Yasillasdirmada az istifade olunur IstinadlarThe Plant List ing 2010 Hemcinin bax