Amil spirti C5H11OH və onun izomerləri doymuş biratomlu spirtlərdir [1]. Amil spirtinin 8 izomeri məlumdur. Amil spirtləri müxtəlif yağlar, qatranlar və mumlar üçün həlledici kimi istifadə olunur. Uran və niobiyumun duzları üçün ekstrakt kimi də istifadə olunur.
Izomerləri
Amil spirtinin izomerləri
Tarixi adları | Quruluşu | Təsnifatı | Beynəlxalq nomenklatura ilə adlandırılması | Qaynama temperaturu(°C) |
---|---|---|---|---|
Pentanol-1 və ya normal amil spirti | birli | 138,5 | ||
2-metil-1-butanol | birli | 128,7 | ||
3-metil-1-butanol və ya izoamil spirti və ya izopentil spirti | birli | 131,2 | ||
2,2-dimetil-1-propanol və ya neopentil spirti | birli | 113,1 | ||
2-pentanol və ya sek-amil spirti və ya metil n-propil karbinol | İkili | 118,8 | ||
3-Metil-2-butanol sek-izoamil spirti və ya metil izipropil karbinol | İkili | 113,6 | ||
3-Pentanol | İkili | 115,3 | ||
2-metil-2-butanol | Üçlü | 102 |
Xassələri
Fiziki xassələri
Amil spirtləri xoşagəlməz iyə malik rəngsiz mayedir. 1-pentanol, 3-metil-1-butanol, 2-pentanol və 2-metil-2-butanol suda asanlıqla həll olur. Amil spirtinin digər izomerləri suda pis həll olur.
Kimyəvi xassələri
Amil spirtləri spirtlərə aid olan bütün xüsusiyyətlərə malikdir:
- qələvi metallarla alkoqalyatlar əmələ gətiri
- qeyri -üzvi və üzvi turşularla efirlər əmələ gətiri
- 1 -pentanol pentanala, sonra valerian turşusuna oksidləşir, ikili amil spirtləri — müvafiq ketonlara, üçlü amil spirtləri — C -C rabitəsinin qırılması nəticəsində
- sulfat turşusu ilə alkenlərə və ya sadə efirlərə qədər dehidratlaşır və s.
Alınması
Sivuş yağlarından və neftin krekinq qazlarından distillə edilməklə alınır.
İzoamil spirti
Amil spirtinin izomerlərindən ən əhəmiyyətlisi izoamil spirtidir — (CH3)2CHCH2CH2OH . İzoamil spirti sivuş yağının əsas komponentidir və ondan alınır. İzoamil spirti rəngsiz, qaynama temperaturu 132,1 °C, sıxlığı 814 kq/m³, suda az həll olunan, zəhərli; xoşagəlməz qoxulu bir mayedir. Onun buxarları tənəffüs yollarının selikli qişalarını qıcıqlandırır, boğulma və öskürəyə səbəb olur.
Tətbiqi
Amil spirtləri müxtəlif yağlar, qatranlar və mumlar üçün həlledici kimi istifadə olunur. Uran və niobiyumun duzları üçün ekstrakt kimi də istifadə olunur. Amil spirtinin mürəkkəb efirləri həlledicidir, poliovinilxlorid və asetilselliloza üçün plastifikator, ətriyyatda aromatik maddələr kimi istifadə olunur. ƏMƏYİN MÜHAFİZƏSİ Amil spirti zəhərlidir [3], partlayıcı və yanğın təhlükəlidir [4]. İş sahəsinin [5] havasındakı BBQ 10 mq / m³ (amil spirti, maksimum tək) və 5 mq / m³ (izoamil spirti, maksimum tək) təşkil edir. Qoxu qəbul etmə həddinin dəyəri 300 mq / m³ -dən çox ola bilər [6]. Üstəlik, bəzi insanlar üçün orta dəyərdən əhəmiyyətli dərəcədə yüksək ola bilər. Bu səbəbdən amil spirti ilə işlədikdə filtirasiya sistemlərinə diqqət yetirilməsi tövsiyə olunur. Amil spirtlərindən qorunmaq üçün daha təsirli texnologiya dəyişiklikləri və kollektiv vasitələrdən istifadə edilməlidir.
Qeydlər
- ↑ Амиловые спирты / ред. И. Л. Кнунянц, Н. С. Зефиров. — Москва: Советская энциклопедия, 1988. — Т. 1. Абляционные материалы — Дарзана реакция. — .
- ↑ Calculated boiling points from ChemSpider.
- ↑ Чельцова М. А. Амиловые спирты // Большая медицинская энциклопедия : в 30 т. / гл. ред. Б. В. Петровский. — 3 изд. — Москва : Советская энциклопедия, 1974. — Т. 1. А — Антибиоз. — 576 с. — 150 000 экз.
- ↑ name=https://docs.cntd.ru_Pentanol[ölü keçid]
- ↑ (Роспотребнадзор). № 1695. Пентан-1-ол (Амиловый спирт) ; Пентан-2-ол (изоамиловый спирт) // ГН 2.2.5.3532–18 "Предельно допустимые концентрации (ПДК) вредных веществ в воздухе рабочей зоны" / утверждены А.Ю. Поповой. — Москва, 2018. — С. 117. — 170 с. — (Санитарные правила).
- ↑ Pongsuriya Komthong, Shoichi Hayakawa, Tatsuo Katoh, Noriyuki Igura, Mitsuya Shimoda. Determination of potent odorants in apple by headspace gas dilution analysis (англ.) // Swiss Society of Food Science and Technology LWT — Food Science and Technology (Lebensmittel-Wissenschaft und — Technologie). — Elsevier, 2006. — Vol. 39. — Iss. 5. — P. 472–478. — ISSN 0023–6438. — doi:10.1016/j.lwt.2005.03.003.
Mənbə
- Химическая энциклопедия в пяти томах. Абл — Дар. — М.: "Советская энциклопедия", 1988. — Т. 1. — 623 с.
İstinadlar
- Calculated boiling points from ChemSpider.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Amil spirti C5H11OH ve onun izomerleri doymus biratomlu spirtlerdir 1 Amil spirtinin 8 izomeri melumdur Amil spirtleri muxtelif yaglar qatranlar ve mumlar ucun helledici kimi istifade olunur Uran ve niobiyumun duzlari ucun ekstrakt kimi de istifade olunur IzomerleriAmil spirtinin izomerleri Amil spirtinin izomerleri Tarixi adlari Qurulusu Tesnifati Beynelxalq nomenklatura ile adlandirilmasi Qaynama temperaturu C Pentanol 1 ve ya normal amil spirti birli 138 52 metil 1 butanol birli 128 73 metil 1 butanol ve ya izoamil spirti ve ya izopentil spirti birli 131 22 2 dimetil 1 propanol ve ya neopentil spirti birli 113 12 pentanol ve ya sek amil spirti ve ya metil n propil karbinol Ikili 118 83 Metil 2 butanol sek izoamil spirti ve ya metil izipropil karbinol Ikili 113 63 Pentanol Ikili 115 32 metil 2 butanol Uclu 102XasseleriFiziki xasseleri Amil spirtleri xosagelmez iye malik rengsiz mayedir 1 pentanol 3 metil 1 butanol 2 pentanol ve 2 metil 2 butanol suda asanliqla hell olur Amil spirtinin diger izomerleri suda pis hell olur Kimyevi xasseleri Amil spirtleri spirtlere aid olan butun xususiyyetlere malikdir qelevi metallarla alkoqalyatlar emele getiri qeyri uzvi ve uzvi tursularla efirler emele getiri 1 pentanol pentanala sonra valerian tursusuna oksidlesir ikili amil spirtleri muvafiq ketonlara uclu amil spirtleri C C rabitesinin qirilmasi neticesinde sulfat tursusu ile alkenlere ve ya sade efirlere qeder dehidratlasir ve s AlinmasiSivus yaglarindan ve neftin krekinq qazlarindan distille edilmekle alinir Izoamil spirtiAmil spirtinin izomerlerinden en ehemiyyetlisi izoamil spirtidir CH3 2CHCH2CH2OH Izoamil spirti sivus yaginin esas komponentidir ve ondan alinir Izoamil spirti rengsiz qaynama temperaturu 132 1 C sixligi 814 kq m suda az hell olunan zeherli xosagelmez qoxulu bir mayedir Onun buxarlari teneffus yollarinin selikli qisalarini qiciqlandirir bogulma ve oskureye sebeb olur TetbiqiAmil spirtleri muxtelif yaglar qatranlar ve mumlar ucun helledici kimi istifade olunur Uran ve niobiyumun duzlari ucun ekstrakt kimi de istifade olunur Amil spirtinin murekkeb efirleri helledicidir poliovinilxlorid ve asetilselliloza ucun plastifikator etriyyatda aromatik maddeler kimi istifade olunur EMEYIN MUHAFIZESI Amil spirti zeherlidir 3 partlayici ve yangin tehlukelidir 4 Is sahesinin 5 havasindaki BBQ 10 mq m amil spirti maksimum tek ve 5 mq m izoamil spirti maksimum tek teskil edir Qoxu qebul etme heddinin deyeri 300 mq m den cox ola biler 6 Ustelik bezi insanlar ucun orta deyerden ehemiyyetli derecede yuksek ola biler Bu sebebden amil spirti ile isledikde filtirasiya sistemlerine diqqet yetirilmesi tovsiye olunur Amil spirtlerinden qorunmaq ucun daha tesirli texnologiya deyisiklikleri ve kollektiv vasitelerden istifade edilmelidir Qeydler Amilovye spirty red I L Knunyanc N S Zefirov Moskva Sovetskaya enciklopediya 1988 T 1 Ablyacionnye materialy Darzana reakciya ISBN 5 85270 008 8 Calculated boiling points from ChemSpider Chelcova M A Amilovye spirty Bolshaya medicinskaya enciklopediya v 30 t gl red B V Petrovskij 3 izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1974 T 1 A Antibioz 576 s 150 000 ekz name https docs cntd ru Pentanol olu kecid Rospotrebnadzor 1695 Pentan 1 ol Amilovyj spirt Pentan 2 ol izoamilovyj spirt GN 2 2 5 3532 18 Predelno dopustimye koncentracii PDK vrednyh veshestv v vozduhe rabochej zony utverzhdeny A Yu Popovoj Moskva 2018 S 117 170 s Sanitarnye pravila Pongsuriya Komthong Shoichi Hayakawa Tatsuo Katoh Noriyuki Igura Mitsuya Shimoda Determination of potent odorants in apple by headspace gas dilution analysis angl Swiss Society of Food Science and Technology LWT Food Science and Technology Lebensmittel Wissenschaft und Technologie Elsevier 2006 Vol 39 Iss 5 P 472 478 ISSN 0023 6438 doi 10 1016 j lwt 2005 03 003 MenbeHimicheskaya enciklopediya v pyati tomah Abl Dar M Sovetskaya enciklopediya 1988 T 1 623 s IstinadlarCalculated boiling points from ChemSpider