Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amerika perseyası (lat. Persea americana) — bitkilər aləminin dəfnəçiçəklilər dəstəsinin dəfnəkimilər fəsiləsinin perseya cinsinə aid bitki növü.
| Amerika perseyası | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Növ: Amerika perseyası | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Vətəni Mərkəzi Amerika və Meksikanın yüksəkdağlı rayonlarıdır. Botaniki cəhətdən avakado giləmeyvədir. Lakin əmtəəşünaslıq təsnifatına görə çəyirdəkli meyvələr qrupuna aid edilir. Meyvəsi yumru, oval formada, bəzən armudaoxşardır. Qabığı sıx, dərivari hamar və ya çopuq, qara, bənövşəyi və ya yaşıl rəngdədir. Yetişmiş meyvələrin ətliyi qabığından asan aralanır. Meyvənin daxilində iri çəyirdəyi var. Meyvənin ümumi kütləsinin 25%-ni təşkil edir. Son illər beynəlxalq bazarda çəyirdəksiz mini-avakado da olur. Bir meyvənin kütləsi 150 qr-119-dan 1 kq-a qədərdir. Orta ölçüsü 10-15 sm diametrində, 400 qr kütlədə olur. Sortlarından Fuerte, Hass, Fortuna, Nabal, Bacon, Tonnage, Lulla və s.
Elmi araşdırmalar beta-karotin, askorbin turşusu və alfa-tokoferol kimi antioksidantların sərbəst radikalların səbəb olduğu oksidləri zərərsizləşdirdiyini, həmçinin sərbəst radikalların xəstəlik və yaşlanma təsirini azaltdığını göstərmişdir. Eyni zamanda E və C vitaminləri də sərbəst radikalların dağıdıcı təsirini azaldır. Kök, pomidor, brokkoli, kələm, kərəviz, çiyələk, böyürtkən, itburnu, kivi, gavalı kimi bir çox meyvə və tərəvəzdə olan antioksidantlar sərbəst radikalların mənfi təsirini böyük ölçüdə azaldır. Ancaq bu qidalardakı antioksidantlar mitoxondrinin içinə girmirlər. Buna görə də sərbəst radikallar mitoxondriyə zərər verməyə davam edir, enerji hasilatını dayandırır və hüceyrənin ölməsinə səbəb olur. Bu, neft sızması zamanı sadəcə neftin yayıldığı ərazinin təmizlənib, sızıntıya səbəb olan qaynağın qarşısının alınmamasına, nəticə etibarı ilə neftin sızmağa davam edərək balıqların ölümünə səbəb olmasına bənzəyir. Ancaq aparılan təcrübələr avokado yağının mitoxondridəki sərbəst radikallara qarşı qoruyucu təsirinin olduğunu ortaya çıxarıb. Avokado yağında sərbəst radikallara qarşı dözümlülük göstərən xüsusi quruluş, eyni zamanda oksidləşmənin qarşısını alan piqmentlər var.
Avokadonun tərkibindəki vitaminlər hüceyrə yeniləyici xüsusiyyətlərə sahib olduğundan yaşlılığın gecikməsi üçün istifadə olunur, dərini qidalandırır və qoruyur. Qeyd etdiyimiz kimi, qidalar bədənimizdə enerjiyə çevrilən zaman oksidant adlanan bəzi maddələr ortaya çıxır. Avokado yağı tərkibindəki çoxsaylı antioksidantlar sayəsində zərərli maddələrin mənfi təsirinin qarşısını alır, hüceyrələri yeniləyir, toxuma və orqanların yaşlanmasını gecikdirir. Bu yağ bədənimizdəki hüceyrələrə zərər verən və onları yaşlandıran sərbəst radikalları tərkibindəki zəngin E vitamini ilə zərərsizləşdirir.
Sinonimləri
Homotipik sinonimləri
- Laurus persea L.
- Persea edulis Raf.
- Persea persea (L.) Cockerell
Heterotipik sinonimləri
- Laurus indica Sieber ex Nees
- Persea americana var. angustifolia Miranda
- Persea americana var. aztec Popenoe
- Persea americana var. drimyfolia (Cham. & Schltdl.) S.F.Blake
- Persea americana var. floccosa (Mez) Scora
- Persea americana var. guatemalensis (L.O.Williams) Scora
- Persea americana var. leiogyna (S.F.Blake) H.P.Kelsey & Dayton
- Persea americana var. nubigena (L.O.Williams) L.E.Kopp
- Persea americana var. steyermarkii (C.K.Allen) Scora
- Persea americana var. tolimanensis (Zentmyer & Schieber) Scora
- Persea americana var. toltec Popenoe
- Persea americana var. zentmyeri (Schieber & B.Bergh) Scora
- Persea drimyfolia Schltdl. & Cham.
- Persea floccosa Mez
- Persea gigantea L.O.Williams
- Persea gratissima C.F.Gaertn.
- Persea gratissima var. drimyfolia (Cham. & Schltdl.) Mez
- Persea gratissima var. macrophylla Meisn.
- Persea gratissima var. melanocarpa Phil.
- Persea gratissima var. oblonga Meisn.
- Persea gratissima var. praecox Nees
- Persea gratissima var. vulgaris Meisn.
- Persea leiogyna S.F.Blake
- Persea macrocarpa Raf.
- Persea nubigena L.O.Williams
- Persea nubigena var. guatemalensis L.O.Williams
- Persea paucitriplinervia Lundell
- Persea praecox Poepp. ex Nees
- Persea steyermarkii C.K.Allen
- Persea sylvestris A.Rich.
- Persea tolimanensis Zentmyer & Schieber
- Persea zentmyeri Schieber & B.Bergh
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Amerika perseyasi lat Persea americana bitkiler aleminin defnecicekliler destesinin defnekimiler fesilesinin perseya cinsine aid bitki novu Amerika perseyasiElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad MaqnolidlerDeste DefneciceklilerFesile DefnekimilerCins PerseyaNov Amerika perseyasiBeynelxalq elmi adiPersea americana Mill 1768Sekil axtarisiITIS 18154NCBI 3435EOL 596888 Veteni Merkezi Amerika ve Meksikanin yuksekdagli rayonlaridir Botaniki cehetden avakado gilemeyvedir Lakin emteesunasliq tesnifatina gore ceyirdekli meyveler qrupuna aid edilir Meyvesi yumru oval formada bezen armudaoxsardir Qabigi six derivari hamar ve ya copuq qara benovseyi ve ya yasil rengdedir Yetismis meyvelerin etliyi qabigindan asan aralanir Meyvenin daxilinde iri ceyirdeyi var Meyvenin umumi kutlesinin 25 ni teskil edir Son iller beynelxalq bazarda ceyirdeksiz mini avakado da olur Bir meyvenin kutlesi 150 qr 119 dan 1 kq a qederdir Orta olcusu 10 15 sm diametrinde 400 qr kutlede olur Sortlarindan Fuerte Hass Fortuna Nabal Bacon Tonnage Lulla ve s Elmi arasdirmalar beta karotin askorbin tursusu ve alfa tokoferol kimi antioksidantlarin serbest radikallarin sebeb oldugu oksidleri zerersizlesdirdiyini hemcinin serbest radikallarin xestelik ve yaslanma tesirini azaltdigini gostermisdir Eyni zamanda E ve C vitaminleri de serbest radikallarin dagidici tesirini azaldir Kok pomidor brokkoli kelem kereviz ciyelek boyurtken itburnu kivi gavali kimi bir cox meyve ve terevezde olan antioksidantlar serbest radikallarin menfi tesirini boyuk olcude azaldir Ancaq bu qidalardaki antioksidantlar mitoxondrinin icine girmirler Buna gore de serbest radikallar mitoxondriye zerer vermeye davam edir enerji hasilatini dayandirir ve huceyrenin olmesine sebeb olur Bu neft sizmasi zamani sadece neftin yayildigi erazinin temizlenib sizintiya sebeb olan qaynagin qarsisinin alinmamasina netice etibari ile neftin sizmaga davam ederek baliqlarin olumune sebeb olmasina benzeyir Ancaq aparilan tecrubeler avokado yaginin mitoxondrideki serbest radikallara qarsi qoruyucu tesirinin oldugunu ortaya cixarib Avokado yaginda serbest radikallara qarsi dozumluluk gosteren xususi qurulus eyni zamanda oksidlesmenin qarsisini alan piqmentler var Avokadonun terkibindeki vitaminler huceyre yenileyici xususiyyetlere sahib oldugundan yasliligin gecikmesi ucun istifade olunur derini qidalandirir ve qoruyur Qeyd etdiyimiz kimi qidalar bedenimizde enerjiye cevrilen zaman oksidant adlanan bezi maddeler ortaya cixir Avokado yagi terkibindeki coxsayli antioksidantlar sayesinde zererli maddelerin menfi tesirinin qarsisini alir huceyreleri yenileyir toxuma ve orqanlarin yaslanmasini gecikdirir Bu yag bedenimizdeki huceyrelere zerer veren ve onlari yaslandiran serbest radikallari terkibindeki zengin E vitamini ile zerersizlesdirir SinonimleriHomotipik sinonimleri Laurus persea L Persea edulis Raf Persea persea L CockerellHeterotipik sinonimleri Laurus indica Sieber ex Nees Persea americana var angustifolia Miranda Persea americana var aztec Popenoe Persea americana var drimyfolia Cham amp Schltdl S F Blake Persea americana var floccosa Mez Scora Persea americana var guatemalensis L O Williams Scora Persea americana var leiogyna S F Blake H P Kelsey amp Dayton Persea americana var nubigena L O Williams L E Kopp Persea americana var steyermarkii C K Allen Scora Persea americana var tolimanensis Zentmyer amp Schieber Scora Persea americana var toltec Popenoe Persea americana var zentmyeri Schieber amp B Bergh Scora Persea drimyfolia Schltdl amp Cham Persea floccosa Mez Persea gigantea L O Williams Persea gratissima C F Gaertn Persea gratissima var drimyfolia Cham amp Schltdl Mez Persea gratissima var macrophylla Meisn Persea gratissima var melanocarpa Phil Persea gratissima var oblonga Meisn Persea gratissima var praecox Nees Persea gratissima var vulgaris Meisn Persea leiogyna S F Blake Persea macrocarpa Raf Persea nubigena L O Williams Persea nubigena var guatemalensis L O Williams Persea paucitriplinervia Lundell Persea praecox Poepp ex Nees Persea steyermarkii C K Allen Persea sylvestris A Rich Persea tolimanensis Zentmyer amp Schieber Persea zentmyeri Schieber amp B BerghIstinadlarHemcinin bax