Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Altay respublikasının yerləşdiyi ərazi Asiyanın tam ortasında – Sibir tayqası, Qazaxıstan çölləri və Monqol yarımsəhrasının birləşdiyi ərazini əhatə edir. Respublika ərazisinin 25 faizini meşə sahələri tutur. Respublikanın ərazisi 92,600 km² - dir. Altay respublikası Monqolustan, Çin, Qazaxıstan, həmçinin , və ilə həmsərhəddir. Respublika ərazsinin ən hündür nöqtəsi dəniz səviyyəsindən 4,506 m hündürlüyü olan Beluxa dağıdır. Ölkənin ərazisi 92,600 km² - dir.
Relyefi
Altay türkləri Haqqında Ümumi Məlumatlar Coğrafi və İqtisadi Yapı Dağlıq Altay Muxtar Respublikası; Qazaxıstan çölləri, Monqolustanın yarı quraq torpaqları və Sibirya dağ mesələrinin qovusduğu bölgədə yerləsməkdədir. Altay dağları, Rusiyanın Tibeti sayıla biləcək xüsusiyyətdə olub, bənzərsiz təbii və mədəni zənginliyə malikdir. Ölkə, Qazaxıstan və Monqolustan xaricində Rusiya Federasiyasını içinə daxil edən Tuva və Xakas Respublikaları, Altay Kray (Al tay Bölgəsi) və Kemerova Oblastı və çin-Uyğur (Sin-Can) Muxtar bölgəsi ilə sərhəd qonşusudur.
Təbii ehtiyatı
Respublika ərazisindəki mineral resurslara həmçinin, qızıl, gümüş, dəmir, litium yataqları da daxildir. Respublikaının ən böyük şəhəri olan və Altay vilayətinin qonşuluğunda yerləşən Barnaul şəhəri Altay bölgəsinin ən böyük sənaye mərkəzi olmaqla müxtəlif faydalı qazıntıların istehsalı sahələri üzrə ixtisaslaşmışdır.
İqlimi və hidroqrafiyası
İqlim baxımından yer iqlimə sahib olan Altayda yaz mövsümü qısa və isti keçər. Soyuq və bəzən dondurucu keçən uzun bir qıs mövsümü vardır. İllik yağmur miqdarı isə 100–1000 m³ arasında dəyisər. Bol yağmurlu olan bölgədə bitki örtüsü Türkiyənin Qaradəniz sahilləri ilə bənzərlik göstərir.
Dağlarda havanın tempraturu −6 °C aşağı enir.
Dağlıq və təpəlik bir görünüsə sahib olan Dağlıq Altay ölkəsi, sıra dağlarla əhatə olub, bölgədə bu dağları bir-birindən ayıran dar və dərin çay vadiləri vardır. Dağlardan Üç Sümer (Beluha) dağı 4206 m zirvəsi ilə Sibirin ən yüksək nöqtəsidir. Dağlıq Altayda çox əhəmiyyətli miqdarda təbii su qaynaqları vardır. Sayı iyirmi mindən çox olan çay və dərələrin uzunluğu 60.000 km dən çoxdur. 7.000 ətrafındakı gölün əhatə etdiyi sahə isə 700 km-i asmaqdadır. Ən uzun çayları olan Qadın (Qatın) və Biy (Biya) birləsərək, Sibiryanın ən uzun çayı Obi meydana gətirərlər. Ən böyük göl olan Qızıl Göl (Teletskoye) əhatə etdiyi sahə 230.8 km² və dərinliyi isə 325 m tapmaqdadır. Altay bölgəsi dağ gölləri ilə və buzulları ila birlikdə böyük miqdarda keyfiyyətli içmə suyu ehtiyatlarına malikdir. İstifadə edilə bilər yeraltı suyu isə gündəlik 22 milyon m³ növ. Ayrıca ölkədə olan təbii mineral su qaynaqları səfa verici xüsusiyyətdədir. Ölkə, coğrafi olaraq on bölgəyə ayrılmaqdadır. Ən genis torpaqlara sahib olan bölgə Kos-Ağasdır.
 |  |  |  |
| , | üst axarı |
Əhali coğrafiyası
Əhali olaraq ən sıxlıq bölgə isə Maymadır (Samayev, ilinə aid son statistik məlumatlara görə ölkənin əhalisi, 1992).
2002-2003-də bölgələri və bu bölgələrə bağlı məskunlasma yerləri ilə buralarda yasayan bölgə xalqının əhalisi asağıda verilmisdir. 2002- 2003-cü illərindəki rəsmi rəqəm gərək türklərin sayları ayrıca ifadə olunmamısdır. Lakin 1997- ci ilə aid qismi sayma məlumatları içində bəzi bölgələrdəki Türk boylarının sayı göstərilmişdir.
SSRİ dönəmində və Rusiya Federasiyası Altay Respublikasının əhalisi sayıma cəlb edilmişdi.:
İstinadlar
- "Архив климатических данных". 2013-12-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-14.
- "Погода и климат". 2013-04-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-14.
- "Переписи населения Российской империи, СССР, 15 новых независимых государств". 2011-05-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-11-14.
- . 2016-03-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-14.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Altay respublikasinin yerlesdiyi erazi Asiyanin tam ortasinda Sibir tayqasi Qazaxistan colleri ve Monqol yarimsehrasinin birlesdiyi erazini ehate edir Respublika erazisinin 25 faizini mese saheleri tutur Respublikanin erazisi 92 600 km dir Altay respublikasi Monqolustan Cin Qazaxistan hemcinin ve ile hemserheddir Respublika erazsinin en hundur noqtesi deniz seviyyesinden 4 506 m hundurluyu olan Beluxa dagidir Olkenin erazisi 92 600 km dir RelyefiAltay turkleri Haqqinda Umumi Melumatlar Cografi ve Iqtisadi Yapi Dagliq Altay Muxtar Respublikasi Qazaxistan colleri Monqolustanin yari quraq torpaqlari ve Sibirya dag meselerinin qovusdugu bolgede yerlesmekdedir Altay daglari Rusiyanin Tibeti sayila bilecek xususiyyetde olub benzersiz tebii ve medeni zenginliye malikdir Olke Qazaxistan ve Monqolustan xaricinde Rusiya Federasiyasini icine daxil eden Tuva ve Xakas Respublikalari Altay Kray Al tay Bolgesi ve Kemerova Oblasti ve cin Uygur Sin Can Muxtar bolgesi ile serhed qonsusudur Tebii ehtiyatiRespublika erazisindeki mineral resurslara hemcinin qizil gumus demir litium yataqlari da daxildir Respublikainin en boyuk seheri olan ve Altay vilayetinin qonsulugunda yerlesen Barnaul seheri Altay bolgesinin en boyuk senaye merkezi olmaqla muxtelif faydali qazintilarin istehsali saheleri uzre ixtisaslasmisdir Iqlimi ve hidroqrafiyasiIqlim baximindan yer iqlime sahib olan Altayda yaz movsumu qisa ve isti kecer Soyuq ve bezen dondurucu kecen uzun bir qis movsumu vardir Illik yagmur miqdari ise 100 1000 m arasinda deyiser Bol yagmurlu olan bolgede bitki ortusu Turkiyenin Qaradeniz sahilleri ile benzerlik gosterir Daglarda havanin tempraturu 6 C asagi enir Dagliq ve tepelik bir gorunuse sahib olan Dagliq Altay olkesi sira daglarla ehate olub bolgede bu daglari bir birinden ayiran dar ve derin cay vadileri vardir Daglardan Uc Sumer Beluha dagi 4206 m zirvesi ile Sibirin en yuksek noqtesidir Dagliq Altayda cox ehemiyyetli miqdarda tebii su qaynaqlari vardir Sayi iyirmi minden cox olan cay ve derelerin uzunlugu 60 000 km den coxdur 7 000 etrafindaki golun ehate etdiyi sahe ise 700 km i asmaqdadir En uzun caylari olan Qadin Qatin ve Biy Biya birleserek Sibiryanin en uzun cayi Obi meydana getirerler En boyuk gol olan Qizil Gol Teletskoye ehate etdiyi sahe 230 8 km ve derinliyi ise 325 m tapmaqdadir Altay bolgesi dag golleri ile ve buzullari ila birlikde boyuk miqdarda keyfiyyetli icme suyu ehtiyatlarina malikdir Istifade edile biler yeralti suyu ise gundelik 22 milyon m nov Ayrica olkede olan tebii mineral su qaynaqlari sefa verici xususiyyetdedir Olke cografi olaraq on bolgeye ayrilmaqdadir En genis torpaqlara sahib olan bolge Kos Agasdir ust axariEhali cografiyasiEhali olaraq en sixliq bolge ise Maymadir Samayev iline aid son statistik melumatlara gore olkenin ehalisi 1992 2002 2003 de bolgeleri ve bu bolgelere bagli meskunlasma yerleri ile buralarda yasayan bolge xalqinin ehalisi asagida verilmisdir 2002 2003 cu illerindeki resmi reqem gerek turklerin saylari ayrica ifade olunmamisdir Lakin 1997 ci ile aid qismi sayma melumatlari icinde bezi bolgelerdeki Turk boylarinin sayi gosterilmisdir SSRI doneminde ve Rusiya Federasiyasi Altay Respublikasinin ehalisi sayima celb edilmisdi Istinadlar Arhiv klimaticheskih dannyh 2013 12 13 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 14 Pogoda i klimat 2013 04 23 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 14 Perepisi naseleniya Rossijskoj imperii SSSR 15 novyh nezavisimyh gosudarstv 2011 05 14 tarixinde Istifade tarixi 2015 11 14 2016 03 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 11 14 Xarici kecidlerVikianbarda Altay Respublikasi cografiyasi ile elaqeli mediafayllar var