Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aliment (lat. alimentum — "yemək", "qidalanma") aralarında olan izdivac və ya qohumluq əlaqələrinə görə bir şəxsin digər şəxsə qanuna uyğun olaraq verməli olduğu dolanacaq xərci mənasında işlədilir. Aliment- latın dilində "alimentium" sözündən götürülərək saxlama üçün vəsait, öhdədə olmaq deməkdir. Aliment hüququ münasibətlərinə görə ailənin bir üzvləri ailənin digər üzvlərini maddi cəhətdən təmin etməlidir.
Aliment öhdəliyi
Aliment öhdəliklərini yaranma əsasları aşağıdakılardır:
- Subyektlər arasında ailə münasibətlərinin olması;
- Qanunla müəyyən edilmiş qaydada alimentin ödənilməsinin zəruriliyi;
- Alimentin ödənilməsi barədə saziş və ya alimentin tutulması haqqında məhkəmə qərarı.
Aliment Azərbaycan qanunvericiliyində
Ailə Məcəlləsi və Mülki Məcəlləyə uyğun olaraq aliment öhdəlikləri daşıyanları subyekt tərkibinə görə aşağıdakı kimi təsnif etmək olar:
1) Valideynlər yetkinlik yaşına çatmayan uşaqlarını və əmək qabiliyyəti olmayan və maddi yardıma ehtiyacı olan yetkinlik yaşına çatmış övladlarını saxlamağa borcludurlar.
2) Əmək qabiliyyəti olan yetkinlik yaşına çatmış övladlar maddi yardıma ehtiyacı olan əmək qabiliyyəti olmayan valideynlərini saxlamağa və onlara qayğı göstərməyə borcludurlar.
3) Ər arvad və keçmiş ər arvad qanunla müəyyən olunmuş hallarda bir birinə aliment ödəməyə borcludurlar.
4) Zəruri vəsaitə malik yetkinlik yaşına çatmış qardaş və bacılar yetkinlik yaşına çatmayan yetkinlik yaşına çatmayan və yardıma ehtiyacı olub valideynlərindən saxlanılması üçün yardım ala bilməyən qardaş və bacılarını saxlamağa borcludurlar. Zəruri vəsaitə malik yetkinlik yaşına çatmış qardaş və bacılar valideynlərindən, yaxud da ərindən (arvadından) və ya yetkinlik yaşına çatan uşaqlarından saxlanmaq üçün maddi yardım ala bilməyən, əmək qabiliyyəti olmayan və yardıma ehtiyacı olan yetkinlik yaşına çatmış qardaş və bacılarını saxlamağa borcludurlar.
5) Zəruri vəsaitə malik baba və nənə saxlanmaq üçün öz valideynlərindən maddi yardım ala bilməyən yardıma ehtiyacı olan nəvələrini saxlamağa borcludurlar.
M.V. Antokolskaya göstərir ki, alimentin ödənilməsi barədə saziş mülki-hüquqi müqavilələrin növlərindən biridir. Belə saziş ümumi və xüsusi qanunvericiliyin qaydalarına muvafiq surətdə mülki və ailə qanunvericiliyinin normaları ilə tənzimlənir.
M.V.Antokolskaya elə hesab edir ki, alimentin ödənilməsi barədə saziş həm məhkəmə qaydasında aliment almaq hüququ olan şəxslər arasında, həm də hüquqa malik olmayanlar arasında bağlana bilər, ona görə ki, bu halda söhbət könüllü surətdə aliment öhdəliklərinin öz üzərinə götürülməsindən gedir. Belə öhdəliklərə Ailə Məcəlləsinin alimentin ödənilməsi barədə saziş fəslinin normaları qanunun analogiyası üzrə tətbiq edilir. Bizə elə gəlir ki, M.V.Antokolskayanın bu fikri ilə razılaşmaq olmaz, belə ki, aliment ödəməyə boclu olmayan şəxslə məhkəmə qaydasında aliment almaq hüququ olan şəxs arasında bağlanan aliment öhdəlikləri icra vərəqəsi qüvvəsinə malik olmayacaq. Bundan başqa, tərəflər belə sazişi aliment ödənilməsi barədə saziş adlandırdıqda notarius bu sazişi "Notariat haqqında" AR-nın Qanununun 40-cı maddəsinin 5-ci hissəsinə əsasən təsdiq edə bilməz.
Belə düşünülə bilər ki, aliment ödənilməsi barədə saziş mülki-hüquqi müqavilələrin bir növü olduğu üçün istənilən şəxslər arasında bağlana bilər və tərəflər Mülki Məcəllənin 425-ci maddəsinin tələblərinə uyğun olaraq vicdanlılığın tələb etdiyi tərzdə hərəkət edə bilərlər. Amma bu fikir tamamilə səhvdir, yəni Ailə Məcəlləsinə və Mülki Məcəllənin 1161-ci maddəsinə uyğun olaraq aliment ödəmək vəzifəsi daşımayan və aliment almaq hüququ olmayan şəxslər arasında aliment ödənilməsi barədə saziş bağlana bilməz və belə saziş icra vərəqəsi qüvvəsinə malik deyildir.
Alimentin ödənilməsi ilə bağlı saziş yalnız aliment ödəməli şəxslə onu almağa hüququ olan şəxs arasında bağlanmalıdır.
Aliment ödənilməsi valideynlər arasında müqavilə olmadıqda məhkəmə qaydasında həll edilir. Məhkəmə uşaqlar üçün onların valideynlərindən hər ay 1 uşağa görə qazancın və başqa gəlirlərin dörddə bir hissəsi, 2 uşağa görə qazancın üçdə bir hissəsi, 3 və daha çox uşağa görə isə qazancın yarısı miqdarında aliment tutur.
Nümunə olaraq, A ilə B 2019-cu ilin yanvarında boşanıblar, 3 uşaqları var. A alimenti ödəməli olan, B isə aliment alan tərəfdir. A dövlət orqanlarının birində işləyir və aylıq maaşı 400 manatdır. Qeyd etdiyimiz qaydaya əsasən, A-ya 3 uşağa görə aylıq 200 manat məbləğində aliment müəyyən olunmalıdır. Bu məbləğ azaldıla və artırıla bilər. Bəs aliment öhdəliyi olan şəxs işləmirsə və ya heç bir gəliri yoxdursa nə etməlidir? Hər bir halda aliment ödənilməlidir. Bu halda məhkəmə borclu şəxsə alimentin ödənilməsini sabit pul məbləğində təyin edir. Alimentin ödənilməsi barədə məhkəmə qərarını icra etməməyə görə borclu şəxsə pul cəzası, ictimai işlərə cəlb etmə, ən ağır halda isə 3 ilədək müddətə azadlıqdan məhrum etmə cəzası verilə bilər.
Alimentin sabit pul məbləği uşaqlar üçün yaşayış minimumuna uyğun olaraq hesablanır, bu gün bu məbləğ 160 manatdır.
İstinadlar
- [1][ölü keçid]
- Словарь иностранных слов, М, Руский язык, 1984, 624 с
- Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsi 19 may 2020-ci il tarixli 114-VIQD; Ailə Məcəlləsinin 75, 80, və 83-cü maddələri
- Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsi 19 may 2020-ci il tarixli 114-VIQD; Ailə Məcəlləsinin 82–83-cü maddələri
- Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsi 19 may 2020-ci il tarixli 114-VIQD; Ailə Məcəlləsinin 84–85-ci maddəsi
- Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsi 19 may 2020-ci il tarixli 114-VIQD; Ailə Məcəlləsinin 88-ci maddəsi
- Azərbaycan Respublikasının Ailə Məcəlləsi 19 may 2020-ci il tarixli 114-VIQD; Ailə Mməcəlləsinin 89-cu maddəsi
- Комментарий к Семейному к кодексу Российской Федерации. Ответственный И. М. Кузнецова. М. Юрист 2000, 568 с.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aliment lat alimentum yemek qidalanma aralarinda olan izdivac ve ya qohumluq elaqelerine gore bir sexsin diger sexse qanuna uygun olaraq vermeli oldugu dolanacaq xerci menasinda isledilir Aliment latin dilinde alimentium sozunden goturulerek saxlama ucun vesait ohdede olmaq demekdir Aliment huququ munasibetlerine gore ailenin bir uzvleri ailenin diger uzvlerini maddi cehetden temin etmelidir Aliment ohdeliyiAliment ohdeliklerini yaranma esaslari asagidakilardir Subyektler arasinda aile munasibetlerinin olmasi Qanunla mueyyen edilmis qaydada alimentin odenilmesinin zeruriliyi Alimentin odenilmesi barede sazis ve ya alimentin tutulmasi haqqinda mehkeme qerari Aliment Azerbaycan qanunvericiliyindeAile Mecellesi ve Mulki Mecelleye uygun olaraq aliment ohdelikleri dasiyanlari subyekt terkibine gore asagidaki kimi tesnif etmek olar 1 Valideynler yetkinlik yasina catmayan usaqlarini ve emek qabiliyyeti olmayan ve maddi yardima ehtiyaci olan yetkinlik yasina catmis ovladlarini saxlamaga borcludurlar 2 Emek qabiliyyeti olan yetkinlik yasina catmis ovladlar maddi yardima ehtiyaci olan emek qabiliyyeti olmayan valideynlerini saxlamaga ve onlara qaygi gostermeye borcludurlar 3 Er arvad ve kecmis er arvad qanunla mueyyen olunmus hallarda bir birine aliment odemeye borcludurlar 4 Zeruri vesaite malik yetkinlik yasina catmis qardas ve bacilar yetkinlik yasina catmayan yetkinlik yasina catmayan ve yardima ehtiyaci olub valideynlerinden saxlanilmasi ucun yardim ala bilmeyen qardas ve bacilarini saxlamaga borcludurlar Zeruri vesaite malik yetkinlik yasina catmis qardas ve bacilar valideynlerinden yaxud da erinden arvadindan ve ya yetkinlik yasina catan usaqlarindan saxlanmaq ucun maddi yardim ala bilmeyen emek qabiliyyeti olmayan ve yardima ehtiyaci olan yetkinlik yasina catmis qardas ve bacilarini saxlamaga borcludurlar 5 Zeruri vesaite malik baba ve nene saxlanmaq ucun oz valideynlerinden maddi yardim ala bilmeyen yardima ehtiyaci olan nevelerini saxlamaga borcludurlar M V Antokolskaya gosterir ki alimentin odenilmesi barede sazis mulki huquqi muqavilelerin novlerinden biridir Bele sazis umumi ve xususi qanunvericiliyin qaydalarina muvafiq suretde mulki ve aile qanunvericiliyinin normalari ile tenzimlenir M V Antokolskaya ele hesab edir ki alimentin odenilmesi barede sazis hem mehkeme qaydasinda aliment almaq huququ olan sexsler arasinda hem de huquqa malik olmayanlar arasinda baglana biler ona gore ki bu halda sohbet konullu suretde aliment ohdeliklerinin oz uzerine goturulmesinden gedir Bele ohdeliklere Aile Mecellesinin alimentin odenilmesi barede sazis feslinin normalari qanunun analogiyasi uzre tetbiq edilir Bize ele gelir ki M V Antokolskayanin bu fikri ile razilasmaq olmaz bele ki aliment odemeye boclu olmayan sexsle mehkeme qaydasinda aliment almaq huququ olan sexs arasinda baglanan aliment ohdelikleri icra vereqesi quvvesine malik olmayacaq Bundan basqa terefler bele sazisi aliment odenilmesi barede sazis adlandirdiqda notarius bu sazisi Notariat haqqinda AR nin Qanununun 40 ci maddesinin 5 ci hissesine esasen tesdiq ede bilmez Bele dusunule biler ki aliment odenilmesi barede sazis mulki huquqi muqavilelerin bir novu oldugu ucun istenilen sexsler arasinda baglana biler ve terefler Mulki Mecellenin 425 ci maddesinin teleblerine uygun olaraq vicdanliligin teleb etdiyi terzde hereket ede bilerler Amma bu fikir tamamile sehvdir yeni Aile Mecellesine ve Mulki Mecellenin 1161 ci maddesine uygun olaraq aliment odemek vezifesi dasimayan ve aliment almaq huququ olmayan sexsler arasinda aliment odenilmesi barede sazis baglana bilmez ve bele sazis icra vereqesi quvvesine malik deyildir Alimentin odenilmesi ile bagli sazis yalniz aliment odemeli sexsle onu almaga huququ olan sexs arasinda baglanmalidir Aliment odenilmesi valideynler arasinda muqavile olmadiqda mehkeme qaydasinda hell edilir Mehkeme usaqlar ucun onlarin valideynlerinden her ay 1 usaga gore qazancin ve basqa gelirlerin dordde bir hissesi 2 usaga gore qazancin ucde bir hissesi 3 ve daha cox usaga gore ise qazancin yarisi miqdarinda aliment tutur Numune olaraq A ile B 2019 cu ilin yanvarinda bosaniblar 3 usaqlari var A alimenti odemeli olan B ise aliment alan terefdir A dovlet orqanlarinin birinde isleyir ve ayliq maasi 400 manatdir Qeyd etdiyimiz qaydaya esasen A ya 3 usaga gore ayliq 200 manat mebleginde aliment mueyyen olunmalidir Bu mebleg azaldila ve artirila biler Bes aliment ohdeliyi olan sexs islemirse ve ya hec bir geliri yoxdursa ne etmelidir Her bir halda aliment odenilmelidir Bu halda mehkeme borclu sexse alimentin odenilmesini sabit pul mebleginde teyin edir Alimentin odenilmesi barede mehkeme qerarini icra etmemeye gore borclu sexse pul cezasi ictimai islere celb etme en agir halda ise 3 iledek muddete azadliqdan mehrum etme cezasi verile biler Alimentin sabit pul meblegi usaqlar ucun yasayis minimumuna uygun olaraq hesablanir bu gun bu mebleg 160 manatdir Istinadlar 1 olu kecid Slovar inostrannyh slov M Ruskij yazyk 1984 624 s Azerbaycan Respublikasinin Aile Mecellesi 19 may 2020 ci il tarixli 114 VIQD Aile Mecellesinin 75 80 ve 83 cu maddeleri Azerbaycan Respublikasinin Aile Mecellesi 19 may 2020 ci il tarixli 114 VIQD Aile Mecellesinin 82 83 cu maddeleri Azerbaycan Respublikasinin Aile Mecellesi 19 may 2020 ci il tarixli 114 VIQD Aile Mecellesinin 84 85 ci maddesi Azerbaycan Respublikasinin Aile Mecellesi 19 may 2020 ci il tarixli 114 VIQD Aile Mecellesinin 88 ci maddesi Azerbaycan Respublikasinin Aile Mecellesi 19 may 2020 ci il tarixli 114 VIQD Aile Mmecellesinin 89 cu maddesi Kommentarij k Semejnomu k kodeksu Rossijskoj Federacii Otvetstvennyj I M Kuznecova M Yurist 2000 568 s