Aktivin qiymətləndirilməsi (ing. Asset pricing) — bir aktivin (məsələn, daşınmaz əmlak, avadanlıq, şirkət hissəsi, patent və s.) mövcud bazar dəyərini və ya ədalətli dəyərini müəyyən etmək prosesidir. Qiymətləndirmə, investisiya qərarları, mühasibat uçotu, kredit təminatı və ya satma, alma və birləşmə proseslərində əhəmiyyətli rol oynayır.
Aktivin qiymətləndirilməsi, əsasən maliyyə və mühasibat sahələrində, həmçinin hüquqi və vergi məsələlərində vacibdir. Bu prosesin dəqiq və obyektiv aparılması şirkətin və ya aktiv sahibinin düzgün maliyyə qərarları verməsinə və aktivin dəyərini səmərəli şəkildə idarə etməsinə kömək edir.
Əsas metodları
Aktivlərin qiymətləndirilməsi bir neçə əsas metodla həyata keçirilir:
- Bazar yanaşması (ing. Comparable or Market Approach)
- Bu yanaşma aktivin dəyərini oxşar aktivlərin bazar qiymətləri əsasında təyin edir. Aktivin bazarda nə qədərə satıla biləcəyini öyrənmək üçün müqayisə edilə bilən əmlak, avadanlıq və ya biznes nümunələri araşdırılır.
- Məsələn, əmlakın qiymətləndirilməsi zamanı eyni bölgədə oxşar ölçü və xüsusiyyətlərə malik əmlakların satış qiymətləri ilə müqayisə aparılır.
- Dəyər yanaşması (ing. Cost Approach)
- Bu yanaşmaya əsasən, aktivin cari dəyəri onun yenidən qurulma və ya bərpa olunma dəyəri əsasında müəyyən edilir. Aktivin əvəzedilmə xərcləri, həmçinin köhnəlmə (aşınma) və amortizasiya nəzərə alınır.
- Xüsusilə bina və avadanlıqların dəyərini təyin etmək üçün istifadə olunur.
- Gəlir yanaşması (ing. Income Approach)
- Bu yanaşma aktivin gəlir gətirmə qabiliyyətinə əsaslanır. Aktivdən gözlənilən gəlir proqnozlaşdırılır və həmin gəlir indiki dəyərə endirilir.
- Şirkətlərin, investisiya layihələrinin və ya kirayə obyektlərinin qiymətləndirilməsində geniş istifadə olunur.
- Əsasən iki metod tətbiq edilir:
- Diskontlaşdırılmış pul axını (DCF) — gələcək pul axınları proqnozlaşdırılır və indiki dəyərinə endirilir.
- Kapitalizasiyanın dərəcəsi (ing. Capitalization Rate) — aktivdən əldə edilən xalis gəlir kapitalizasiya dərəcəsinə bölünərək qiymətləndirilir.
- Əsasən iki metod tətbiq edilir:
- Aktivlərin idarəedilməsi və real dəyər təhlili
- Bəzi hallarda aktivlərin həqiqi dəyərini müəyyən etmək üçün maliyyə təhlilləri və ekspertiza da tətbiq edilir. Bazardakı dalğalanmalar, sektordakı risklər və gözlənilən gəlir axını nəzərə alınır.
İstinadlar
- . Asset Pricing. Princeton University Press. 2005. ISBN .
- William N. Goetzmann (2000). An Introduction to Investment Theory Arxiv surəti 5 avqust 2008 tarixindən (Wayback Machine) saytında (hypertext). Yale School of Management. Arxivləşdirilib 2008-08-05 at the Wayback Machine
- Junhui Qian. "An Introduction to Asset Pricing Theory" (PDF). jhqian.org. 2020-01-15 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-12-16.
- See, e.g., Tim Bollerslev (2019). "Risk and Return in Equilibrium: The Capital Asset Pricing Model (CAPM)" Arxiv surəti 17 sentyabr 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- Andreas Krause. "An Overview of Asset Pricing Models" (PDF). people.bath.ac.uk. 2017-10-25 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2018-12-16.
- "The Arbitrage Principle in Financial Economics". Economic Perspectives. 1 (2). 1987: 55–72. JSTOR 1942981. 2024-05-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-11-12.
- Edwin H. Neave and Frank Fabozzi (2012). Introduction to Contingent Claims Analysis, in Encyclopedia of Financial Models, Frank Fabozzi ed. Wiley (2012)
- Steven Lalley. The Fundamental Theorem of Asset Pricing Arxiv surəti 22 dekabr 2018 tarixindən (Wayback Machine) saytında (course notes).University of Chicago.
- Mark Rubinstein (2005). "Great Moments in Financial Economics: IV. The Fundamental Theorem Part I Arxiv surəti 13 noyabr 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında", Journal of Investment Management, Vol. 3, No. 4, Fourth Quarter 2005; ~ (2006). Part II Arxiv surəti 13 noyabr 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında, Vol. 4, No. 1, First Quarter 2006.
- Bhupinder Bahra (1997). Risk-neutral probability density functions from option prices: theory and application Arxiv surəti 15 may 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında, Bank of England
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aktivin qiymetlendirilmesi ing Asset pricing bir aktivin meselen dasinmaz emlak avadanliq sirket hissesi patent ve s movcud bazar deyerini ve ya edaletli deyerini mueyyen etmek prosesidir Qiymetlendirme investisiya qerarlari muhasibat ucotu kredit teminati ve ya satma alma ve birlesme proseslerinde ehemiyyetli rol oynayir Aktivin qiymetlendirilmesi esasen maliyye ve muhasibat sahelerinde hemcinin huquqi ve vergi meselelerinde vacibdir Bu prosesin deqiq ve obyektiv aparilmasi sirketin ve ya aktiv sahibinin duzgun maliyye qerarlari vermesine ve aktivin deyerini semereli sekilde idare etmesine komek edir Esas metodlariAktivlerin qiymetlendirilmesi bir nece esas metodla heyata kecirilir Bazar yanasmasi ing Comparable or Market Approach Bu yanasma aktivin deyerini oxsar aktivlerin bazar qiymetleri esasinda teyin edir Aktivin bazarda ne qedere satila bileceyini oyrenmek ucun muqayise edile bilen emlak avadanliq ve ya biznes numuneleri arasdirilir Meselen emlakin qiymetlendirilmesi zamani eyni bolgede oxsar olcu ve xususiyyetlere malik emlaklarin satis qiymetleri ile muqayise aparilir Deyer yanasmasi ing Cost Approach Bu yanasmaya esasen aktivin cari deyeri onun yeniden qurulma ve ya berpa olunma deyeri esasinda mueyyen edilir Aktivin evezedilme xercleri hemcinin kohnelme asinma ve amortizasiya nezere alinir Xususile bina ve avadanliqlarin deyerini teyin etmek ucun istifade olunur Gelir yanasmasi ing Income Approach Bu yanasma aktivin gelir getirme qabiliyyetine esaslanir Aktivden gozlenilen gelir proqnozlasdirilir ve hemin gelir indiki deyere endirilir Sirketlerin investisiya layihelerinin ve ya kiraye obyektlerinin qiymetlendirilmesinde genis istifade olunur Esasen iki metod tetbiq edilir Diskontlasdirilmis pul axini DCF gelecek pul axinlari proqnozlasdirilir ve indiki deyerine endirilir Kapitalizasiyanin derecesi ing Capitalization Rate aktivden elde edilen xalis gelir kapitalizasiya derecesine bolunerek qiymetlendirilir Aktivlerin idareedilmesi ve real deyer tehlili Bezi hallarda aktivlerin heqiqi deyerini mueyyen etmek ucun maliyye tehlilleri ve ekspertiza da tetbiq edilir Bazardaki dalgalanmalar sektordaki riskler ve gozlenilen gelir axini nezere alinir Istinadlar Asset Pricing Princeton University Press 2005 ISBN 0691121370 William N Goetzmann 2000 An Introduction to Investment Theory Arxiv sureti 5 avqust 2008 tarixinden Wayback Machine saytinda hypertext Yale School of Management Arxivlesdirilib 2008 08 05 at the Wayback Machine Junhui Qian An Introduction to Asset Pricing Theory PDF jhqian org 2020 01 15 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2018 12 16 See e g Tim Bollerslev 2019 Risk and Return in Equilibrium The Capital Asset Pricing Model CAPM Arxiv sureti 17 sentyabr 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Andreas Krause An Overview of Asset Pricing Models PDF people bath ac uk 2017 10 25 tarixinde arxivlesdirilib PDF Istifade tarixi 2018 12 16 The Arbitrage Principle in Financial Economics Economic Perspectives 1 2 1987 55 72 JSTOR 1942981 2024 05 09 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2024 11 12 Edwin H Neave and Frank Fabozzi 2012 Introduction to Contingent Claims Analysis in Encyclopedia of Financial Models Frank Fabozzi ed Wiley 2012 Steven Lalley The Fundamental Theorem of Asset Pricing Arxiv sureti 22 dekabr 2018 tarixinden Wayback Machine saytinda course notes University of Chicago Mark Rubinstein 2005 Great Moments in Financial Economics IV The Fundamental Theorem Part I Arxiv sureti 13 noyabr 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Journal of Investment Management Vol 3 No 4 Fourth Quarter 2005 2006 Part II Arxiv sureti 13 noyabr 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Vol 4 No 1 First Quarter 2006 Bhupinder Bahra 1997 Risk neutral probability density functions from option prices theory and application Arxiv sureti 15 may 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Bank of England