Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Adi göyrüş (lat. Fraxinus excelsior) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin zeytunkimilər fəsiləsinin göyrüş cinsinə aid bitki növü.
| Adi göyrüş | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Triba: Yarımtriba: Cins: Növ: Adi göyrüş | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Təbii yayılması
İlk dəfə Avropada aşkar edilmişdir. Təbii halda Orta Avropa, Aralıq dənizi ölkələri, Balkan və Kiçik Asiyada yayılmışdır, o cümlədən Krım və Qafqazda enliyarpaqlı meşələrin tərkibində bitir.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 10 m-ə, diametri 100 sm-ə çatan, düz gövdəli ağacdır. Qabığı açıq boz rəngli olub, uzununa və eninə dərin olmayan çatlıdır. Tumurcuqları tutqun qara rənglidir. Zoğları yoğun, yaşılımtıl-boz rəngdə, çılpaqdır. Yarpaqları lələkvari, 7-15 yarpaqcıqdan ibarətdir. Yarpaqcıqları uzunsov neştərvari, ucdan sivri, kənarları isə xırda mişardişlidir. Yan yarpaqcıqlar oturaq, ucdakılar saplaqlı, üstdən tünd yaşıl, altdan açıq yaşıl rənglidir. Çiçəkləri süpürgəvari çiçək qrupunda yerləşir, bəzən bircinsli, çox vaxt ikicinsli olur. Meyvəsi uzunsov qanadlı, bir toxumludur. Toxumunun 1000 ədədi 60-72 q olur. Meyvələri payızda yetişir. Kökdən pöhrə verərək yaxşı bərpa olunur. Çox tez böyüyür, meşə-çöl zonasında 30 m-dək, cənubda 60 m-dək hündürlüyə çatır.
Ekologiyası
Nəmişli, məhsuldar, neytral və ya onlara yaxın torpaqlara üstünlük verir. Meşələrdə təmiz və yaxud qarışıq meşələr əmələ gətirir.
Azərbaycanda yayılması
Samur-Şabran oval., BQ (Quba) Qobustan, BQ şərq, BQ qərb,Alazan-Əyriçay, KQ şimal, KQ mərkəz, KQ cənub, Nax. dağ., Lənkəran oval. Ovalıqdan orta dağ qurşağına qədər.
İstifadəsi
Oduncağı yüksək keyfiyyətə malik olduğundan mebel, təyyarəqayırma və s. sənaye sahələrində istifadə olunur. Adi göyrüşün bir çox forma müxtəliflikləri vardır. Bakı şəhərinin yaşıllıqlarında ən çox təsadüf edilən F. monophulla – biryarpaq göyrüş formasıdır.
İstinadlar
- Linnæi C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 2. S. 1057.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Adi goyrus lat Fraxinus excelsior bitkiler aleminin dalamazcicekliler destesinin zeytunkimiler fesilesinin goyrus cinsine aid bitki novu Adi goyrusElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad AsteridsKlad Deste DalamazciceklilerFesile ZeytunkimilerTriba Yarimtriba Cins GoyrusNov Adi goyrusBeynelxalq elmi adiFraxinus excelsior L 1753Sekil axtarisiITIS 502663NCBI 38873EOL 595387Tebii yayilmasiIlk defe Avropada askar edilmisdir Tebii halda Orta Avropa Araliq denizi olkeleri Balkan ve Kicik Asiyada yayilmisdir o cumleden Krim ve Qafqazda enliyarpaqli meselerin terkibinde bitir Botaniki tesviriHundurluyu 10 m e diametri 100 sm e catan duz govdeli agacdir Qabigi aciq boz rengli olub uzununa ve enine derin olmayan catlidir Tumurcuqlari tutqun qara renglidir Zoglari yogun yasilimtil boz rengde cilpaqdir Yarpaqlari lelekvari 7 15 yarpaqciqdan ibaretdir Yarpaqciqlari uzunsov nestervari ucdan sivri kenarlari ise xirda misardislidir Yan yarpaqciqlar oturaq ucdakilar saplaqli ustden tund yasil altdan aciq yasil renglidir Cicekleri supurgevari cicek qrupunda yerlesir bezen bircinsli cox vaxt ikicinsli olur Meyvesi uzunsov qanadli bir toxumludur Toxumunun 1000 ededi 60 72 q olur Meyveleri payizda yetisir Kokden pohre vererek yaxsi berpa olunur Cox tez boyuyur mese col zonasinda 30 m dek cenubda 60 m dek hundurluye catir EkologiyasiNemisli mehsuldar neytral ve ya onlara yaxin torpaqlara ustunluk verir Meselerde temiz ve yaxud qarisiq meseler emele getirir Azerbaycanda yayilmasiSamur Sabran oval BQ Quba Qobustan BQ serq BQ qerb Alazan Eyricay KQ simal KQ merkez KQ cenub Nax dag Lenkeran oval Ovaliqdan orta dag qursagina qeder IstifadesiOduncagi yuksek keyfiyyete malik oldugundan mebel teyyareqayirma ve s senaye sahelerinde istifade olunur Adi goyrusun bir cox forma muxteliflikleri vardir Baki seherinin yasilliqlarinda en cox tesaduf edilen F monophulla biryarpaq goyrus formasidir IstinadlarLinnaei C Species Plantarum lat Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas 1753 C 2 S 1057 Hemcinin bax