Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Adi dəvətikanı (lat. Alhagi maurorum) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin dəvətikanı cinsinə aid bitki növü.
| Adi dəvətikanı | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
| Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Adi dəvətikanı | ||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 30-70 sm olan çoxillik tiknalı ot bitkisidir. Gövdəsi açılmış budaqlıdır, budaqları çılpaq, nazik, yaşıl rəngdədir, iti bucaq altında yuxarı yönəlmişdir. Aşağıdakı tikanları 1-2 sm uzunluqda bərk, digərləri yumşaq elastik, yayın sonlarında bir qədər bərkiyir və 2-3 sm çatır. Yarpaqlarının uzunluğu 5–28 mm, eni 1–8 mm, uzunsov lansetvari və ya oval formalıdır. Çiçəkləri, 3-8 sayda olmaqla, tikanların üstündə açılır, tacı çəhrayıdır. Paxlası çılpaq, əyri və ya düzdür, hərəsində 1-10 toxum vardır. İyun-iyul aylarında çiçəkləyir və meyvə verir.
Mənşəyi və yayılması
Adi dəvətikanı kserofil coğrafi tipinin önasiya sinfinin kiçik asiya qrupuna aiddir. Kiçik Asiya ölkələri, Rusiya, Orta Asiya və Qafqazda yayılmışdır. Azərbaycanda Samur-Dəvəçi, Xəzəryanı və Kür-Araz ovalıqları, Abşeron, Kür düzənliyi, Qobustan, Böyük Qafqazın Quba massivində arandan orta dağ qurşağına kimi (dəniz səviyyəsindən 1800 m hündürlükdə) bitir.
Ekoloji qrup və bitdiyi yerlər
Kserofitdir, yarım-səhra və dağ-bozqır bitkilik tiplərində rast gəlir. Əsasən quru yamaclarda, qumsallıqlarda, əkinlərdə, yol kənarlarında və baxımsız (zibillik) olan yerlərdə seyrək şəkildə bitir.
Kimyəvi tərkibi
Steroid, aşı maddələri, kumarin, flavonoid, efir yağları, C, K, B2 vitaminləri, karotin, alkaloid, antosian və üzvü turşularla zəngindir.
Təsiri və tətbiqi
Adi dəvətikanı eksperimental və xalq təbabətində tətbiq edilir. Azərbaycanın orta əsrlər təbabətində də istifadə olunmuşdur. Əsasən babasil, dəri, qaraciyər, mədə və onikibarmaq bağırsaq xoralarında, angina, irinli otit, dizenteriya və qadın xəstəliklərinə qarşı, irinli yara və xoralarda istifadə olunur. İşlədici, ödqovucu, diuretik, tərlədici, büzüşdürücü, yarasağaldıcı, iltihab prosesləri və öskürəyə qarşı, hemostatik, fitonsid, antivirus və bakterisid təsiriə malikdir.
İstifadə olunan hissələri
Müalıcə məqsədi ilə bitkinin yerüstü hissəsi, kökü və yarpaqları istifadə edilir.
İstifadə formaları
Çay, cövhər, dəmləmə, və yerli vannalar.
Digər faydalı xüsusiyyətləri və istifadəsi
Yeməlidir, tərəvəz kimi istifadə olunur. Çiçəklərindən hazırlanan çay susuzluğu yatırır və tərləməni azaldır. Bal verən və yem bitkisidir.
İstinadlar
- Australian Plant Name Index (ing.).
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Adi devetikani lat Alhagi maurorum bitkiler aleminin paxlacicekliler destesinin paxlakimiler fesilesinin devetikani cinsine aid bitki novu Adi devetikaniElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste PaxlaciceklilerFesile PaxlakimilerYarimfesile Triba Cins DevetikaniNov Adi devetikaniBeynelxalq elmi adiAlhagi maurorum Medik 1787Sekil axtarisiITIS 500956NCBI 47037EOL 703028Botaniki tesviriHundurluyu 30 70 sm olan coxillik tiknali ot bitkisidir Govdesi acilmis budaqlidir budaqlari cilpaq nazik yasil rengdedir iti bucaq altinda yuxari yonelmisdir Asagidaki tikanlari 1 2 sm uzunluqda berk digerleri yumsaq elastik yayin sonlarinda bir qeder berkiyir ve 2 3 sm catir Yarpaqlarinin uzunlugu 5 28 mm eni 1 8 mm uzunsov lansetvari ve ya oval formalidir Cicekleri 3 8 sayda olmaqla tikanlarin ustunde acilir taci cehrayidir Paxlasi cilpaq eyri ve ya duzdur heresinde 1 10 toxum vardir Iyun iyul aylarinda cicekleyir ve meyve verir Menseyi ve yayilmasiAdi devetikani kserofil cografi tipinin onasiya sinfinin kicik asiya qrupuna aiddir Kicik Asiya olkeleri Rusiya Orta Asiya ve Qafqazda yayilmisdir Azerbaycanda Samur Deveci Xezeryani ve Kur Araz ovaliqlari Abseron Kur duzenliyi Qobustan Boyuk Qafqazin Quba massivinde arandan orta dag qursagina kimi deniz seviyyesinden 1800 m hundurlukde bitir Ekoloji qrup ve bitdiyi yerlerKserofitdir yarim sehra ve dag bozqir bitkilik tiplerinde rast gelir Esasen quru yamaclarda qumsalliqlarda ekinlerde yol kenarlarinda ve baximsiz zibillik olan yerlerde seyrek sekilde bitir Kimyevi terkibiSteroid asi maddeleri kumarin flavonoid efir yaglari C K B2 vitaminleri karotin alkaloid antosian ve uzvu tursularla zengindir Tesiri ve tetbiqiAdi devetikani eksperimental ve xalq tebabetinde tetbiq edilir Azerbaycanin orta esrler tebabetinde de istifade olunmusdur Esasen babasil deri qaraciyer mede ve onikibarmaq bagirsaq xoralarinda angina irinli otit dizenteriya ve qadin xesteliklerine qarsi irinli yara ve xoralarda istifade olunur Isledici odqovucu diuretik terledici buzusdurucu yarasagaldici iltihab prosesleri ve oskureye qarsi hemostatik fitonsid antivirus ve bakterisid tesirie malikdir Istifade olunan hisseleriMualice meqsedi ile bitkinin yerustu hissesi koku ve yarpaqlari istifade edilir Istifade formalariCay covher demleme ve yerli vannalar Diger faydali xususiyyetleri ve istifadesiYemelidir terevez kimi istifade olunur Ciceklerinden hazirlanan cay susuzlugu yatirir ve terlemeni azaldir Bal veren ve yem bitkisidir IstinadlarAustralian Plant Name Index ing Hemcinin bax