Gümüşü akasiya (lat. Acacia dealbata) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin akasiya cinsinə aid bitki növü.
Gümüşü akasiya | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Klad: Cins: Növ: Gümüşü akasiya | ||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
Təbii yayılması
Gümüşü akasiya Avstraliyanın cənub-şərq sahillərində, Uels, Viktoriya, Tasmaniya adasında, mədəni halda Hindistan, Şri-Lanka, Cənubi Afrika, Aralıq dənizi sahili ölkələrində yayılmışdır.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 25 m-ə, diametri 1 m-ə çatan, tikanlı və tikansız, həmişəyaşıl, enli çətirli ağac və ya koldur. Cavan budaqların qabığı yaşıl və hamardır, aşağıya getdikcə çoxçatlı və boz rəngdədir, üzərində uzununa qeyri-bərabər çatlar olur, bu çatlardan çox zaman qatran ifraz olunur. Yarpaq düzülüşü növbəli və bəzən topa halındadır. Çох zaman xırda yarpaqcıqları fillodilər şəklindədir və ya tikansız saplağı əvəz edir. Yarpaqları cütlələkvari, gümüşü-yaşıl, yаxud gümüşü-bozdur. Yarpaqları iki sıralıdır. Birinci sırada 8–25 cüt, ikinci sırada isə 30–40 cüt yarpaqcıq yerləşir. Çiçəkləri xırda olub, kürəvi başcıqlara, sünbüllərə, süpürgələrə və ya salxımlara toplanır. Çiçək ləçəkləri qızılı-sarı rəngdə olur. Çiçəklər yarpaqların qoltuğunda və ya budaqların uclarında yerləşərək iki və ya müxtəlif cinslidir. Erkəkciklər bəzən 50-dən çoxdur. Meyvəsi yastı və boz rəngdə, uzunsov-yumurtavari, az açılan və ya açılmayan pаxladır. Tоxumları yastı, xətvari-ellipsşəkilli, yumurtavari, tünd şabalıdı, yаxud qaradır. Fevral ayından başlayaraq aprel ayına qədər çiçəkləyir. Tоxumla çoхalır.
Ekologiyası
Respublikamızda bu növ bəzən qışı sərt keçən illərdə kök boğazına qədər məhv olur, aprel-may aylarında yenidən bərpa olunur.
Azərbaycanda yayılması
Gümüşü akasiya Abşeron, Astara və Lənkəranda becərilir.
İstifadəsi
Yaşıllaşdırmada dekorativ bitki kimi tək əkinlərdə istifadə edilir.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Gumusu akasiya lat Acacia dealbata bitkiler aleminin paxlacicekliler destesinin paxlakimiler fesilesinin akasiya cinsine aid bitki novu Gumusu akasiyaElmi tesnifatDomen EukariotlarKlad DiaphoretickesRanqsiz ArxeplastidlerAlem BitkilerKlad StreptofitlerKlad EmbryophytesKlad Klad Klad Toxumlu bitkilerKlad Cicekli bitkilerKlad Klad Klad Klad RosidsKlad Deste PaxlaciceklilerFesile PaxlakimilerYarimfesile Klad Cins AkasiyaNov Gumusu akasiyaBeynelxalq elmi adiAcacia dealbata Link 1822Sekil axtarisiITIS 26425NCBI 205042EOL 684065Tebii yayilmasiGumusu akasiya Avstraliyanin cenub serq sahillerinde Uels Viktoriya Tasmaniya adasinda medeni halda Hindistan Sri Lanka Cenubi Afrika Araliq denizi sahili olkelerinde yayilmisdir Botaniki tesviriHundurluyu 25 m e diametri 1 m e catan tikanli ve tikansiz hemiseyasil enli cetirli agac ve ya koldur Cavan budaqlarin qabigi yasil ve hamardir asagiya getdikce coxcatli ve boz rengdedir uzerinde uzununa qeyri beraber catlar olur bu catlardan cox zaman qatran ifraz olunur Yarpaq duzulusu novbeli ve bezen topa halindadir Coh zaman xirda yarpaqciqlari fillodiler seklindedir ve ya tikansiz saplagi evez edir Yarpaqlari cutlelekvari gumusu yasil yaxud gumusu bozdur Yarpaqlari iki siralidir Birinci sirada 8 25 cut ikinci sirada ise 30 40 cut yarpaqciq yerlesir Cicekleri xirda olub kurevi basciqlara sunbullere supurgelere ve ya salximlara toplanir Cicek lecekleri qizili sari rengde olur Cicekler yarpaqlarin qoltugunda ve ya budaqlarin uclarinda yerleserek iki ve ya muxtelif cinslidir Erkekcikler bezen 50 den coxdur Meyvesi yasti ve boz rengde uzunsov yumurtavari az acilan ve ya acilmayan paxladir Toxumlari yasti xetvari ellipssekilli yumurtavari tund sabalidi yaxud qaradir Fevral ayindan baslayaraq aprel ayina qeder cicekleyir Toxumla cohalir EkologiyasiRespublikamizda bu nov bezen qisi sert kecen illerde kok bogazina qeder mehv olur aprel may aylarinda yeniden berpa olunur Azerbaycanda yayilmasiGumusu akasiya Abseron Astara ve Lenkeranda becerilir IstifadesiYasillasdirmada dekorativ bitki kimi tek ekinlerde istifade edilir IstinadlarHemcinin bax