Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abşeron Arxipelaqı — Xəzər dənizinin Abşeron körfəzinin eyniadlı arxipelaqına daxil olan adalara Böyük Tava, Kiçik Tava, Çilov, Pirallahı , Qu adası, Tavaaltı adası, Koltiş, Qarabattaq, Dardanel və Yal adası aiddirlər. Arxipelaqın tərkibinə Buzovna Vulkan sayı, Rif sayı, Abşeron sayı, Daşlı sayı, Şimali Qu sayı, Karaçyov sayı, Darvin sayı, Kesson sayı, Orasnaya bankası, və Yuznaya bankası kimi dayazlıqlar və adacıqlar daxildir.
| Abşeron arxipelaqı | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Adaların sayı | 10 |
| Ən böyük adası | Çilov |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Rayon | |
| Akvatoriya | |
| | |
| Abşeron arxipelaqı, Xəzər dənizi | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Bu adaların mənşəyi qədimlərə gedib çıxır. Adların əksəriyyətində rast gəlinən "Zirə" sözü ərəbcə ada mənasını verən "cəzirə" sözündən götürülmüşdür. Adların əksəriyyəti XVI əsrdə Xəzərdə peyda olan ruslar, xüsusən kazaklar tərəfindən dəyişdirilib. Məsələn, Böyük Zirə – Nargin, Daş Zirə – Volf, Zənbil – Duvannı, Səngi-Muğan – Svinna, Çigil – Oblivnoy, Qara Su – Los, Gil – Qlinyannı, Xara Zirə – Bulla, Çilov – Jiloy, Pirallahı – Artyom adlandırılmışdır. Bəzi adların mənşəyinin öz tarixi var. Məsələn, Nargin və Volf adalarının adı I Pyotrla bağlıdır. İsveçlə müharibədən sonra buralar ona formaca analoji adları olan Fin körfəzindəki Revel adalarını xatırladıb. Nargin ("Nargin" – almanca, "Nartingen" – estonca) "ensiz boğaz" mənasını verir. "Vulf" almancadan tərcümədə "canavar, canavar adası" deməkdir.
Çilov adası səsləşməsinə görə "Jiloy" adlandırılıb. Adanın qədim adı Çilov – Şahilandır, daha əvvəl isə o, Ronis (fars adıdır) adlandırılmışdı. Versiyalardan birinə görə, Duvannı adasının adı orta əsr mənbələrində xatırlanan türkdilli duvan qəbiləsindən götürülüb.başqa bir versiyaya görə, "duvan" sözündən götürülüb. Kazaklar qənimət bölgüsünü bu cür adlandırırdılar. XVII əsrdə Stepan Razinin kazakları Abşerona hücumlar edirdilər. Bakının ətrafında əldə olunan qənimət bu adada bölüşdürülürdü, adanın adı da buradan götürülüb.
Zənbil – adından məlum olduğu türk sözüdür, "hörülmüş səbət" deməkdir. Yəqin ki, bu ad adanın uzaqdan çevrilmiş səbətə bənzədilməsindən yaranıb. Belə bir versiya var ki, Bulla adı da S.Razinlə bağlıdır, "bıl ya" ("mən burda olmuşam" mənasında) deməkdir. Los adası (Qara Su) görünüşünə görə belə adlandırılıb. Yuxarı hissələri yüksəklikdə yerləşən, cənuba doğru isə alçaqlaşan ada kazaklara sığının kürəyini xatırladırdı. Oblivnoy adlandırılan ada (Çigil) palçıq vulkanı mənşəlidir. Adanın cənub-şərq hissəsində fəaliyyətdə olan bir neçə palçıq vulkanı var, onlar daim səthə yeni palçıq dalğaları püskürürlər. Rusların adaya verdiyi ad da bununla bağlıdır. Ehtimal olunur ki, adanın əsl adı (Cigil) türkdilli qəbilələrin adından götürülmüşdür.
Svinnoy adının isə donuza heç bir dəxli yoxdur. Qədim zamanlarda Səngi-Muğan günahkarların və canilərin sürgün yeri idi. Buna görə də "ostrov s vinoy" ("günahkar ada") adını almışdı. Sonradan ad təhrif olunaraq "Svinnoy" formasına düşdü. Səngi-Muğan toponiminin əsasını səng – farsca daş və Muğan (yer adı) təşkil edir. Bəzi mənbələrlə ada Səngi-Müzəffər adlanır.
Pirallahının adı rusca tərcümə olunaraq ("bojya svyatınya"), "Svyatoy" formasını alıb. 1936-cı ildə ada inqilabçı F.A.Sergeyevin gizli partiya ləqəbinin şərəfinə Artyom adlandırılmışdır.
1990-cı ildə bütün adalara rəsmən köhnə adları qaytarılıb.
Adaların ərazi üzrə yerləşməsi
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Abşeron arxipelaqının yerləşdiyi ərazi". 2014-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2016-03-30.
- Abşeron arxipelaqı
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Bakı 2007
- . 2019-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-03-30.
Xarici keçidlər
Abşeron arxipelaqı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abseron Arxipelaqi Xezer denizinin Abseron korfezinin eyniadli arxipelaqina daxil olan adalara Boyuk Tava Kicik Tava Cilov Pirallahi Qu adasi Tavaalti adasi Koltis Qarabattaq Dardanel ve Yal adasi aiddirler Arxipelaqin terkibine Buzovna Vulkan sayi Rif sayi Abseron sayi Dasli sayi Simali Qu sayi Karacyov sayi Darvin sayi Kesson sayi Orasnaya bankasi ve Yuznaya bankasi kimi dayazliqlar ve adaciqlar daxildir Abseron arxipelaqiUmumi melumatlarAdalarin sayi 10En boyuk adasi CilovYerlesmesi40 20 00 sm e 50 40 00 s u Olke AzerbaycanRayon Pirallahi rayonuAkvatoriya Xezer deniziAbseron arxipelaqiAbseron arxipelaqi Xezer denizi Vikianbarda elaqeli mediafayllar2013 cu ilde buraxilmis filateliya mehsuluTarixiBu adalarin menseyi qedimlere gedib cixir Adlarin ekseriyyetinde rast gelinen Zire sozu erebce ada menasini veren cezire sozunden goturulmusdur Adlarin ekseriyyeti XVI esrde Xezerde peyda olan ruslar xususen kazaklar terefinden deyisdirilib Meselen Boyuk Zire Nargin Das Zire Volf Zenbil Duvanni Sengi Mugan Svinna Cigil Oblivnoy Qara Su Los Gil Qlinyanni Xara Zire Bulla Cilov Jiloy Pirallahi Artyom adlandirilmisdir Bezi adlarin menseyinin oz tarixi var Meselen Nargin ve Volf adalarinin adi I Pyotrla baglidir Isvecle muharibeden sonra buralar ona formaca analoji adlari olan Fin korfezindeki Revel adalarini xatirladib Nargin Nargin almanca Nartingen estonca ensiz bogaz menasini verir Vulf almancadan tercumede canavar canavar adasi demekdir Cilov adasi seslesmesine gore Jiloy adlandirilib Adanin qedim adi Cilov Sahilandir daha evvel ise o Ronis fars adidir adlandirilmisdi Versiyalardan birine gore Duvanni adasinin adi orta esr menbelerinde xatirlanan turkdilli duvan qebilesinden goturulub basqa bir versiyaya gore duvan sozunden goturulub Kazaklar qenimet bolgusunu bu cur adlandirirdilar XVII esrde Stepan Razinin kazaklari Abserona hucumlar edirdiler Bakinin etrafinda elde olunan qenimet bu adada bolusdurulurdu adanin adi da buradan goturulub Zenbil adindan melum oldugu turk sozudur horulmus sebet demekdir Yeqin ki bu ad adanin uzaqdan cevrilmis sebete benzedilmesinden yaranib Bele bir versiya var ki Bulla adi da S Razinle baglidir bil ya men burda olmusam menasinda demekdir Los adasi Qara Su gorunusune gore bele adlandirilib Yuxari hisseleri yukseklikde yerlesen cenuba dogru ise alcaqlasan ada kazaklara siginin kureyini xatirladirdi Oblivnoy adlandirilan ada Cigil palciq vulkani menselidir Adanin cenub serq hissesinde fealiyyetde olan bir nece palciq vulkani var onlar daim sethe yeni palciq dalgalari puskururler Ruslarin adaya verdiyi ad da bununla baglidir Ehtimal olunur ki adanin esl adi Cigil turkdilli qebilelerin adindan goturulmusdur Svinnoy adinin ise donuza hec bir dexli yoxdur Qedim zamanlarda Sengi Mugan gunahkarlarin ve canilerin surgun yeri idi Buna gore de ostrov s vinoy gunahkar ada adini almisdi Sonradan ad tehrif olunaraq Svinnoy formasina dusdu Sengi Mugan toponiminin esasini seng farsca das ve Mugan yer adi teskil edir Bezi menbelerle ada Sengi Muzeffer adlanir Pirallahinin adi rusca tercume olunaraq bojya svyatinya Svyatoy formasini alib 1936 ci ilde ada inqilabci F A Sergeyevin gizli partiya leqebinin serefine Artyom adlandirilmisdir 1990 ci ilde butun adalara resmen kohne adlari qaytarilib Adalarin erazi uzre yerlesmesiPirallahi a Cilov a Qu a Yasma adasi Boyuk Tava a Hemcinin baxPirallahiIstinadlar Abseron arxipelaqinin yerlesdiyi erazi 2014 08 01 tarixinde Istifade tarixi 2016 03 30 Abseron arxipelaqi Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Baki 2007 2019 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2016 03 30 Xarici kecidlerAbseron arxipelaqi