Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Abdullah ibn əl-Əftas (d.? - ö.1045) — Əftasilər dövlətinin qurucusu (1022-1045).
| Abdullah ibn əl-Əftas | |
|---|---|
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1004 və ya 980 |
| Vəfat tarixi | 1060 və ya 30 dekabr 1045 |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, monarx |
| Ailəsi | Əftasilər |
Həyatı
Bərbərilərdən Miknasə qəbiləsinə mənsubdur. Kurtubanın şimalındəkı Fahsülbəllutda doğulmuşdu. Atasının adı Məhəmməd ibn Məsləmə (İbn Əftas) idi. Kurtuba Əməvi xəlifələrindən II Hakəmin azad edilmiş qulu olub Batalyevsdə müstəqil bir əmirlik quran Sabur onu özünə xələf seçdi. Saburun 10 şaban 413-cü (8 noyabr 1022-ci) ildə ölümünə görə əl-Mənsur ləqəbiylə başa keçən Abdullah, Batalyevsdə Əftasilər xanədanını qurdu.
Hökmdarlığının ilk illəri barış içində keçdi. Ancaq qurucusu Qadi Məhəmmədin Bəcanı ələ kəçirərək torpaqlarını genişlətmək istəməsi, Abdullah ibn əl-Əftas ilə aralarının açılmasına səbəb oldu. Kadi Məhəmmədin oğlu İsmail ilə Karmunə (Carmona) əmiri Məhəmməd əl-Birzalinin birləşik qüvvələri Abdullahın oğlunun komanda etdiyi Əftasi ordusunu məğlub edincə, oğlu Məhəmməd əl-Əftas əsir alınaraq Karmunəyə göndərildi. Qazandığı uğurdan sonra Abbadi əmiri Məhəmməd və müttəfiqi Karmunə əmiri Kurtuba torpaqlarına hücum etdi. Nəticədə Abbadilər ilə Abdullah ibn əl-Əftas arasında bir barış imzalandı və Kadi Məhəmmədin izniylə Məhəmməd əl-Əftas sərbəst buraxıldı (rəbiüləvvəl 421/mart 1030).
Abdullah bu yənilginin intiqamını dörd il sonra hiyləli bir yola baş vuraraq aldı. Kadi Məhəmmədin oğlu İsmail komandasındakı bir orduya, Leon Krallığına hücum etmək üçün torpaqlarından sərbəstçə keçiş izni verildiyi halda, bir keçitdə qəflətən Abbadi əsgərləri üzərinə hücum edərək böyük bir qismini qətl etdi. İsmail bu qətli-amdan çox az sayda əsgərlə qurtulmağı bacardı. Kadi Muhaməd bundan sonra Abdullahın amansız düşməni oldu. Hökmdarlığının daha sonraki illəri haqqında bilgi olmayan Abdullah, 17 cəmaziyələvvəl 437-ci (30 noyabr 1045-ci) ildə öldü; yerinə oğlu Əbu Bəkir Məhəmməd əl-Müzəffərr keçdi.
Ədəbiyyat
- R. Dozy, Histoirə dəs musulmans despagnə (nşr. E. Lévi-Provençal), Leidən 1932, III, 10-11; *Anwar G. Chejne, Muslim Spain, Minnəsota 1974, s. 63-64;
- “Abdullah”, İA, I, 29;
- M. Seligsohn, “Əftasilər”,
- İA, IV, 193-194;
- E. Lévi-Provənçal, “Aftasids”,
- EI² (İng.), I, 242.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Abdullah ibn el Eftas d o 1045 Eftasiler dovletinin qurucusu 1022 1045 Abdullah ibn el EftasSexsi melumatlarDogum tarixi 1004 ve ya 980Vefat tarixi 1060 ve ya 30 dekabr 1045 1045 12 30 Fealiyyeti siyasetci monarxAilesi EftasilerHeyatiBerberilerden Miknase qebilesine mensubdur Kurtubanin simalindeki Fahsulbellutda dogulmusdu Atasinin adi Mehemmed ibn Mesleme Ibn Eftas idi Kurtuba Emevi xelifelerinden II Hakemin azad edilmis qulu olub Batalyevsde musteqil bir emirlik quran Sabur onu ozune xelef secdi Saburun 10 saban 413 cu 8 noyabr 1022 ci ilde olumune gore el Mensur leqebiyle basa kecen Abdullah Batalyevsde Eftasiler xanedanini qurdu Hokmdarliginin ilk illeri baris icinde kecdi Ancaq qurucusu Qadi Mehemmedin Becani ele kecirerek torpaqlarini genisletmek istemesi Abdullah ibn el Eftas ile aralarinin acilmasina sebeb oldu Kadi Mehemmedin oglu Ismail ile Karmune Carmona emiri Mehemmed el Birzalinin birlesik quvveleri Abdullahin oglunun komanda etdiyi Eftasi ordusunu meglub edince oglu Mehemmed el Eftas esir alinaraq Karmuneye gonderildi Qazandigi ugurdan sonra Abbadi emiri Mehemmed ve muttefiqi Karmune emiri Kurtuba torpaqlarina hucum etdi Neticede Abbadiler ile Abdullah ibn el Eftas arasinda bir baris imzalandi ve Kadi Mehemmedin izniyle Mehemmed el Eftas serbest buraxildi rebiulevvel 421 mart 1030 Abdullah bu yenilginin intiqamini dord il sonra hiyleli bir yola bas vuraraq aldi Kadi Mehemmedin oglu Ismail komandasindaki bir orduya Leon Kralligina hucum etmek ucun torpaqlarindan serbestce kecis izni verildiyi halda bir kecitde qefleten Abbadi esgerleri uzerine hucum ederek boyuk bir qismini qetl etdi Ismail bu qetli amdan cox az sayda esgerle qurtulmagi bacardi Kadi Muhamed bundan sonra Abdullahin amansiz dusmeni oldu Hokmdarliginin daha sonraki illeri haqqinda bilgi olmayan Abdullah 17 cemaziyelevvel 437 ci 30 noyabr 1045 ci ilde oldu yerine oglu Ebu Bekir Mehemmed el Muzefferr kecdi EdebiyyatR Dozy Histoire des musulmans despagne nsr E Levi Provencal Leiden 1932 III 10 11 Anwar G Chejne Muslim Spain Minnesota 1974 s 63 64 Abdullah IA I 29 M Seligsohn Eftasiler IA IV 193 194 E Levi Provencal Aftasids EI Ing I 242 Hemcinin baxEftasiler