Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədəki məlumatların olması üçün əlavə mənbələrə ehtiyac var. |
AMEA Molekulyar Biologiya və Biotexnologiyalar İnstitutu — Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının strukturuna daxil olan elmi təşkilatdır. Direktoru akademik İradə Hüseynovadır.
| AMEA Molekulyar Biologiya və Biotexnologiyalar İnstitutu | |
|---|---|
| Ümumi məlumatlar | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Tipi | elmi-tədqiqat institutu |
| Yaradılıb | 2014 |
| Digər məlumatlar | |
| Direktor | İradə Hüseynova |
| Ünvan | AZ1073, Bakı ş., Mətbuat prospekti. 2A |
| Sayt | imbb.az |
Tarixi
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının 30 iyun 2014-cü il tarixində keçirilmiş ümumi yığıncağında AMEA Botanika İnstitutunun Bioloji məhsuldarlığın fundamental problemləri şöbəsinin bazasında Molekulyar Biologiya və Biotexnologiyalar İnstitutunun yaradılması haqqında qərar qəbul edilmiş və 01 iyul 2016-cı il tarixindən institut müstəqil fəaliyyətə başlamışdır.
İnstitutun Rəhbərləri
Yaranma Tarixi
Bioloji məhsuldarlığın fundamental problemləri şöbəsinin əsası 1971-ci ildə Botanika İnstitutunda akademik Cəlal Əliyev tərəfindən qoyulmuşdur. Əvvəl qrup kimi fəaliyyətə başlanılmış, 1974-cü ildə bu qrup Fiziki-kimyəvi Biologiya sektorunun nəzdində Bioenergetikanın molekulyar əsasları laboratoriyasına çevrilmişdir.
1983-cü ildə laboratoriyanın bazasında Fotosintezin biokimyası, Gen mühəndisliyi, Fotosintetik aparatın molekulyar təşkili, Toxuma kulturası, Xloroplastların fotokimyası və Fotobiotexnologiya yaradıcı qruplarından ibarət Məhsuldarlıq Proseslərinin Molekulyar-Genetik Əsasları laboratoriyası yaradılmışdır.
1988-ci ilin sonunda bu qruplar müstəqil laboratoriyalara çevrilmiş və onların bazasında Məhsuldarlıq Proseslərinin Molekulyar-Genetik Əsasları şöbəsi təşkil olunmuşdur.
2005–2010-cu illərdə şöbədə 4 yeni laboratoriya yaradılmış və onun adı isə dəyişdirilərək, Bioloji məhsuldarlığın fundamental problemləri şöbəsi adlandırılmışdır.
2012-ci ildə şöbənin nəzdində 2 beynəlxalq laboratoriya yaradılmışdır. Hazırda institutun strukturunda 3 şöbə, 5 beynəlxalq laboratoriya fəaliyyət gösrərir. İnstitutda 118 əməkdaş, o cümlədən 59 elmi işçi, 1 akademik, 3 AMEA-nın müx. üzvü, 10 elmlər doktoru və professor, 20 nəfər biologiya üzrə fəlsəfə doktoru çalışır. Eyni zamanda, institutda 3 ixtisas üzrə (molekulyar biologiya, biotexnologiya və biokimya) magistratura təhsili həyata keçirilir.
Əsas fəaliyyət istiqamətləri
- Fotosintez prosesində günəş enerjisinin elektrokimyəvi və metabolik çevrilmələrinin molekulyar mexanizmləri, fotosintezin biomimetik modellərinin
- işlənilib hazırlanması, tədqiqi və optimallaşdırılması;
- Bitkilərin abiotik və biotik amillərə davamlılığının molekulyar mexanizmləri;
- Eukariot genomlarının təşkili və ekspressiyasının müqayisəli tədqiqi;
- Makromolekulyar quruluşların saflaşdırılma və yoxlanılma metodları;
- Molekulyar və hüceyrə biotexnologiyası yolu ilə kənd təsərrüfatı və insan sağlamlığı problemlərinin həlli yollarının araşdırılması.
Əsas elmi nəticələri
- İlk dəfə olaraq bitki mənşəli karboanhidraza fermenti kristal şəkildə alınmış, fermentin struktur-funksional təşkili hərtərəfli öyrənilmiş və dördüncü quruluşunun molekulyar modeli təklif edilmişdir;
- Ali bitkilərin tilakoid membranlarında piqment-zülal komplekslərinin topoqrafiya modeli təklif edilmiş və onların formalaşma və yığılma proseslərinin molekulyar-ginetik mexanizmləri aydınlaşdırılmışdır;
- Dünya elmində bitkilərdə fototənəffüsün israfçılıq olması haqda uzun illər mövcud olan təsəvvürlərin əksinə olaraq, tarla şəraitində yetişdirilən kontrast genotiplərlə müxtəlif üsullarla aparılan çoxillik təcrübələrlə sübut edilmişdir ki, fototənəffüs təkamül nəticəsində formalaşmış həyati əhəmiyyətli metabolik proseslərdən biridir və bitkilərin məhsuldarlığını artırmaq məqsədilə müxtəlif yollarla fototənəffüsü azaltmaq cəhdləri əsassızdır;
- Xloroplast DNT-nin genom kitabxanası yaradılmış, yad genləri bitkilərə köçürmək üçün vektor sistemləri konstruksiya edilərək, transgen bitkilər alınmışdır;
- İlk dəfə olaraq Azərbaycanda "Xromosom üzərində addımlarla" metodu vasitəsilə malat/sitrat simporter zülalını kodlaşdıran cits geninin nukleotid ardıcıllığı müəyyənləşdirilmiş və Stolbur qrupunun (XII) təyini üçün yeni Nsted PZR test metodu hazırlanmışdır. İlk dəfə olaraq, 'Ca. P. solani' növünün Avropa və Aralıq dənizi ətrafı üçün endem hesab olunan müxtəlif izolyatları aşkar edilmişdir. İlk dəfə olaraq dünyada meyvə (armud) ağacının fitoplazmaları üçün növlərarası rekombinasiya müəyyən edilmişdir;
- Azərbaycanda ilk dəfə olaraq 16S ribosom geninin sekvens analizi nəticəsində üzüm bitkisində 'Candidatus Phytoplasma solani' fitoplazma növü aşkar olunmuş və onun təhlükəli "Bois noir" xəstəliyini törətməsi müəyyən edilmişdir;
- Yabanı və mədəni paxlalı bitkilərdə nanovirus xəstəliklərinin bir neçə Avropa ölkəsində birgə tədqiqi zamanı Gəncədən toplanmış noxud bitkisində elm üçün yeni nanovirus — Black medic leaf roll virus (BMLRV) identifikasiya edilmiş və onun tam genomu sekvens olunmuşdur. Azərbaycan və İspaniyadan götürülmüş lobya nümunələrində Faba bean necrotic yellow virusun (FBNYV) beş izolyatı və Azərbaycandan olan noxud, yaşıl noxud, mərcimək və lobya nümunələrində faba bean necrotic stunt virusun (FBNSV) dörd izolyatının tam sekvens olunması nəticəsində FBNSV nanovirusunun Avropada ilk dəfə identifikasiya olunması sübut edilmişdir;
- Eb genoma malik Thinopyrum bessarabicum yabanı taxıl otu növünün 3Eb və 6Eb xromosomlarının identifikasiyası üçün yeni spesifik RAPD praymerləri müəyyən olunmuşdur;
- Torpaq quraqlığı şəraitində becərilən buğda bitkisində ontogenezin bütün fazalarında sərbəst radikalların yaranma səviyyələri, antioksidant müdafiə sistemləri, fotosintetik membranların struktur-funksional vəziyyəti və molekulyar markerlərlə quraqlığa davamlılıq potensialının qiymətləndirilməsi əsasında buğdanın su qıtlığına adaptasiya mexanizmləri müəyyənləşdirilmişdir;
- Bitkilərin RNT polimeraza II promorlarının axtarışı üzrə mövcud vasitələrə nisbətən 20% daha yüksək dəqiqiliyə malik yeni TSSPlant kompüter proqramı yaradılmış və tədqiqatçıların sərbəst istifadəsinə verilmişdir: http://www.cbrc.kaust.edu.sa/download/ 2019-07-28 at the Wayback Machine
- Zəfəran (Crocus sativus L.) bitkisinin in vitro şəraitdə bir sınaq şüşəsində 10–25 zəfəran mikrisoğanağı almağa imkan verən yeni biotexnoloji çoxaldılma metodu işlənib hazırlanmışdır;
Süni şəraitdə becərilən Şirvan-Şah üzüç sortunun mikroklonal çoxaldılması zamanı morfogenezin xüsusiyyətləri öyrənilmiş, hormonal və qida mühitinin trofik amillərindən asılı olaraq müxtəlif becərilmə şəraitləri araşdırılmış, virus təbiətli patogenlərə qarşı yüksək yoluxma dərəcəsi müəyyən edilmişdir.
Struktur bölmələri
Direktor: Akademik İradə Məmməd qızı Hüseynova
Şöbələr
- Təhsil şöbəsi
- Beynəlxalq və ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi
- Bioloji məhsuldarlığın fundamental problemləri şöbəsi
Bioloji məhsuldarlığın fundamental problemləri şöbəsinin laboratoriyaları
- Genomun quruluşu və ekspressiyası laboratoriyası
- Karbonun fotosintetik assimilyasiyasının enzimologiyası laboratoriyası
- Bitki biotexnologiyası laboratoriyası
- Xloroplastların fotokimyası laboratoriyası
- Bioinformatika laboratoriyası
- Hüceyrənin membran sistemləri laboratoriyası
- Bioadaptasiya laboratoriyası
- Hüceyrənin tənzimləyici sistemləri laboratoriyası
- Fotobioenergetika laboratoriyası
- Hesablama struktur biologiyası laboratoriyası
- Molekulyar biotexnologiya laboratoriyası
- Bionanotexnologiya laboratoriyası
- Proteomiks laboratoriyası
- Molekulyar biomühəndislik laboratoriyası
İstinadlar
- "Molekulyar Biologiya və Biotexnologiyalar İnstitutunun rəsmi səhifəsi". 2019-12-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-07.
- "Molekulyar Biologiya və Biotexnologiyalar İnstitutu AMEA-nın veb səhifəsi". 2019-12-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-10-07.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaledeki melumatlarin yoxlanilabiler olmasi ucun elave menbelere ehtiyac var Daha etrafli melumat ve ya meqaledeki problemlerle bagli muzakire aparmaq ucun diqqet yetire bilersiniz Lutfen meqaleye etibarli menbeler elave ederek bu meqaleni tekmillesdirmeye komek edin Menbesiz mezmun problemler yarada ve siline biler Problemler hell edilmemis sablonu meqaleden cixarmayin AMEA Molekulyar Biologiya ve Biotexnologiyalar Institutu Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin strukturuna daxil olan elmi teskilatdir Direktoru akademik Irade Huseynovadir AMEA Molekulyar Biologiya ve Biotexnologiyalar InstitutuUmumi melumatlarOlke AzerbaycanTipi elmi tedqiqat institutuYaradilib 2014Diger melumatlarDirektor Irade HuseynovaUnvan AZ1073 Baki s Metbuat prospekti 2ASayt imbb azTarixiAzerbaycan Milli Elmler Akademiyasinin 30 iyun 2014 cu il tarixinde kecirilmis umumi yigincaginda AMEA Botanika Institutunun Bioloji mehsuldarligin fundamental problemleri sobesinin bazasinda Molekulyar Biologiya ve Biotexnologiyalar Institutunun yaradilmasi haqqinda qerar qebul edilmis ve 01 iyul 2016 ci il tarixinden institut musteqil fealiyyete baslamisdir Institutun RehberleriAkademik Irade Memmed qizi HuseynovaYaranma TarixiBioloji mehsuldarligin fundamental problemleri sobesinin esasi 1971 ci ilde Botanika Institutunda akademik Celal Eliyev terefinden qoyulmusdur Evvel qrup kimi fealiyyete baslanilmis 1974 cu ilde bu qrup Fiziki kimyevi Biologiya sektorunun nezdinde Bioenergetikanin molekulyar esaslari laboratoriyasina cevrilmisdir 1983 cu ilde laboratoriyanin bazasinda Fotosintezin biokimyasi Gen muhendisliyi Fotosintetik aparatin molekulyar teskili Toxuma kulturasi Xloroplastlarin fotokimyasi ve Fotobiotexnologiya yaradici qruplarindan ibaret Mehsuldarliq Proseslerinin Molekulyar Genetik Esaslari laboratoriyasi yaradilmisdir 1988 ci ilin sonunda bu qruplar musteqil laboratoriyalara cevrilmis ve onlarin bazasinda Mehsuldarliq Proseslerinin Molekulyar Genetik Esaslari sobesi teskil olunmusdur 2005 2010 cu illerde sobede 4 yeni laboratoriya yaradilmis ve onun adi ise deyisdirilerek Bioloji mehsuldarligin fundamental problemleri sobesi adlandirilmisdir 2012 ci ilde sobenin nezdinde 2 beynelxalq laboratoriya yaradilmisdir Hazirda institutun strukturunda 3 sobe 5 beynelxalq laboratoriya fealiyyet gosrerir Institutda 118 emekdas o cumleden 59 elmi isci 1 akademik 3 AMEA nin mux uzvu 10 elmler doktoru ve professor 20 nefer biologiya uzre felsefe doktoru calisir Eyni zamanda institutda 3 ixtisas uzre molekulyar biologiya biotexnologiya ve biokimya magistratura tehsili heyata kecirilir Esas fealiyyet istiqametleriFotosintez prosesinde gunes enerjisinin elektrokimyevi ve metabolik cevrilmelerinin molekulyar mexanizmleri fotosintezin biomimetik modellerinin islenilib hazirlanmasi tedqiqi ve optimallasdirilmasi Bitkilerin abiotik ve biotik amillere davamliliginin molekulyar mexanizmleri Eukariot genomlarinin teskili ve ekspressiyasinin muqayiseli tedqiqi Makromolekulyar quruluslarin saflasdirilma ve yoxlanilma metodlari Molekulyar ve huceyre biotexnologiyasi yolu ile kend teserrufati ve insan saglamligi problemlerinin helli yollarinin arasdirilmasi Esas elmi neticeleriIlk defe olaraq bitki menseli karboanhidraza fermenti kristal sekilde alinmis fermentin struktur funksional teskili herterefli oyrenilmis ve dorduncu qurulusunun molekulyar modeli teklif edilmisdir Ali bitkilerin tilakoid membranlarinda piqment zulal komplekslerinin topoqrafiya modeli teklif edilmis ve onlarin formalasma ve yigilma proseslerinin molekulyar ginetik mexanizmleri aydinlasdirilmisdir Dunya elminde bitkilerde fototeneffusun israfciliq olmasi haqda uzun iller movcud olan tesevvurlerin eksine olaraq tarla seraitinde yetisdirilen kontrast genotiplerle muxtelif usullarla aparilan coxillik tecrubelerle subut edilmisdir ki fototeneffus tekamul neticesinde formalasmis heyati ehemiyyetli metabolik proseslerden biridir ve bitkilerin mehsuldarligini artirmaq meqsedile muxtelif yollarla fototeneffusu azaltmaq cehdleri esassizdir Xloroplast DNT nin genom kitabxanasi yaradilmis yad genleri bitkilere kocurmek ucun vektor sistemleri konstruksiya edilerek transgen bitkiler alinmisdir Ilk defe olaraq Azerbaycanda Xromosom uzerinde addimlarla metodu vasitesile malat sitrat simporter zulalini kodlasdiran cits geninin nukleotid ardicilligi mueyyenlesdirilmis ve Stolbur qrupunun XII teyini ucun yeni Nsted PZR test metodu hazirlanmisdir Ilk defe olaraq Ca P solani novunun Avropa ve Araliq denizi etrafi ucun endem hesab olunan muxtelif izolyatlari askar edilmisdir Ilk defe olaraq dunyada meyve armud agacinin fitoplazmalari ucun novlerarasi rekombinasiya mueyyen edilmisdir Azerbaycanda ilk defe olaraq 16S ribosom geninin sekvens analizi neticesinde uzum bitkisinde Candidatus Phytoplasma solani fitoplazma novu askar olunmus ve onun tehlukeli Bois noir xesteliyini toretmesi mueyyen edilmisdir Yabani ve medeni paxlali bitkilerde nanovirus xesteliklerinin bir nece Avropa olkesinde birge tedqiqi zamani Genceden toplanmis noxud bitkisinde elm ucun yeni nanovirus Black medic leaf roll virus BMLRV identifikasiya edilmis ve onun tam genomu sekvens olunmusdur Azerbaycan ve Ispaniyadan goturulmus lobya numunelerinde Faba bean necrotic yellow virusun FBNYV bes izolyati ve Azerbaycandan olan noxud yasil noxud mercimek ve lobya numunelerinde faba bean necrotic stunt virusun FBNSV dord izolyatinin tam sekvens olunmasi neticesinde FBNSV nanovirusunun Avropada ilk defe identifikasiya olunmasi subut edilmisdir Eb genoma malik Thinopyrum bessarabicum yabani taxil otu novunun 3Eb ve 6Eb xromosomlarinin identifikasiyasi ucun yeni spesifik RAPD praymerleri mueyyen olunmusdur Torpaq quraqligi seraitinde becerilen bugda bitkisinde ontogenezin butun fazalarinda serbest radikallarin yaranma seviyyeleri antioksidant mudafie sistemleri fotosintetik membranlarin struktur funksional veziyyeti ve molekulyar markerlerle quraqliga davamliliq potensialinin qiymetlendirilmesi esasinda bugdanin su qitligina adaptasiya mexanizmleri mueyyenlesdirilmisdir Bitkilerin RNT polimeraza II promorlarinin axtarisi uzre movcud vasitelere nisbeten 20 daha yuksek deqiqiliye malik yeni TSSPlant komputer proqrami yaradilmis ve tedqiqatcilarin serbest istifadesine verilmisdir http www cbrc kaust edu sa download 2019 07 28 at the Wayback Machine Zeferan Crocus sativus L bitkisinin in vitro seraitde bir sinaq susesinde 10 25 zeferan mikrisoganagi almaga imkan veren yeni biotexnoloji coxaldilma metodu islenib hazirlanmisdir Suni seraitde becerilen Sirvan Sah uzuc sortunun mikroklonal coxaldilmasi zamani morfogenezin xususiyyetleri oyrenilmis hormonal ve qida muhitinin trofik amillerinden asili olaraq muxtelif becerilme seraitleri arasdirilmis virus tebietli patogenlere qarsi yuksek yoluxma derecesi mueyyen edilmisdir Struktur bolmeleriDirektor Akademik Irade Memmed qizi Huseynova Sobeler Tehsil sobesi Beynelxalq ve ictimaiyyetle elaqeler sobesi Bioloji mehsuldarligin fundamental problemleri sobesiBioloji mehsuldarligin fundamental problemleri sobesinin laboratoriyalari Genomun qurulusu ve ekspressiyasi laboratoriyasi Karbonun fotosintetik assimilyasiyasinin enzimologiyasi laboratoriyasi Bitki biotexnologiyasi laboratoriyasi Xloroplastlarin fotokimyasi laboratoriyasi Bioinformatika laboratoriyasi Huceyrenin membran sistemleri laboratoriyasi Bioadaptasiya laboratoriyasi Huceyrenin tenzimleyici sistemleri laboratoriyasi Fotobioenergetika laboratoriyasi Hesablama struktur biologiyasi laboratoriyasi Molekulyar biotexnologiya laboratoriyasi Bionanotexnologiya laboratoriyasi Proteomiks laboratoriyasi Molekulyar biomuhendislik laboratoriyasiIstinadlar Molekulyar Biologiya ve Biotexnologiyalar Institutunun resmi sehifesi 2019 12 29 tarixinde Istifade tarixi 2020 10 07 Molekulyar Biologiya ve Biotexnologiyalar Institutu AMEA nin veb sehifesi 2019 12 29 tarixinde Istifade tarixi 2020 10 07