Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
ABŞ-nin təhsil sistemi – ABŞ-nin təhsil sistemi həm federal və ştat, həm də yerli hakimiyyət orqanları tərəfindən idarə edilir. Dövlət məktəbləri sistemi hər yerdə mövcuddur və desentralizasiya olunmuş, idealdan kənardır. Digər tərəfdən isə Amerikanın xüsusi ali məktəbləri, bütün dünyadan tələbə və aspirantları özünə cəlb edir.
|
ABŞ-də savadlılıq dərəcəsi 97%-dir. Lakin 2003-cü ilin məlumatlarına əsasən 25 və 25-dən yuxarı yaşda olanların 84,6%-i orta təhsillilərdir. 52,5%-i müəyyən ali təhsilə, 27 %-i bakalavr pilləsi üzrə təhsil alıblar. Təhsil əsasən hər yerdə, Puerto-Rikodan başqa (burada rəsmi dil ispan dilidir), ingilis dilində aparılır.
Tarixi səbəblərə görə (Konstitusiyada təhsildən bəhs edilmir, buna görə də təhsilin ştatlar tərəfindən idarə edilməsi nəzərdə tutulur) ABŞ-də təhsil məktəbləri üçün ciddi federal standartlar qoyulmayıb. Ali təhsil müəssisələrinin akreditəsi ilə ştatları idarə edən xüsusi təşkilatlar məşğul olur. Hər ştatın akreditə olunmamış "universitetlər"lə mübarizəsində öz qanunları var. Akreditə olunmamışlar diplomu ödəmə haqqına görə verir, bu da nəzərəçarpan problemlər yaradır.
Yuxarı sinif
Yuxarı sinif (ing. high school) – ABŞ-də orta məktəbin axırıncı mərhələsi, doqquzuncu sinifdən on birinci sinifə kimi davam edir. Yuxarı siniflərdə şagirdlər əvvəlkinə nisbətən daha asanlıqla öz sinif seçimlərini edə bilir, diplomu almaq üçün məktəb şurasını təyin edən yalnız minimal tələbləri yerinə yetirməlidirlər.
Tələblər belədir: 3 il təbiət elmləri (kimya, biologiya, fizika) 3 il riyaziyyat, cəbr 4 il ədəbiyyat 2–4 il sosial elmlər, ABŞ-nin tarixi və dövlət quruculuğu ilə bağlı elmlər 1–2 il idman
Ali məktəblərə qəbul üçün daha böyük proqram nəzərdə tutulur, buraya 2–4 il xarici dillər də əlavə olunur.
Qalan sinifləri isə şagirdlər özləri seçirlər. Belə siniflərin seçimi kəmiyyətə və keyfiyyətə görədir, məktəbin maliyyə imkanlarından və məktəblilərin öz seçimlərindən asılıdır. Bu siniflərə qəbul belədir:
Əlavə elmlər (statistika, informatika)
Xarici dillər (daha çox ispan , fransız və alman dili; az hallarda yapon, çin, latın və yunan dili)
Təsviri incəsənət (rəssamlıq, heykəltaraşlıq, fotoqrafiya, kinematoqrafiya)
İncəsənət (teatr, orkestr, rəqs)
Nəşriyyat işi (jurnalistika, redaktorluq)
Əmək (ağacın təmizlənməsi, avtomobil təmiri)
Bəzi hallarda isə şagird ümumiyyətlə heç bir məktəbi seçmir.
Axırıncı iki il ərzində, yuxarı sinifdə, irəlidəki sinfin yeni tipi yaradılır. Şagirdlər onları Advanced Placement və ya Beynəlxalq bakkalaureat imtahanlarına hazırlayan sinifləri seçə bilərlər.
Məktəblərdə olduğu kimi ali məktəblərdə də studentlər A/B/C/D/F – lə qiymətləndirilirlər. A – əla, F – qeyri-kafi, D isə bəzən kafi, bəzi hallarda isə qeyri-kafi ola bilir. F-dən başqa bütün qiymətlərə + və ya – əlavə edilə bilər. Bəzi məktəblərdə A+ və ya D- qiymətləri işlənmir. Bu qiymətlərdən orta qiymət çıxarılır(grade point average, GPA). Burada A – 4, B – 3 və s. bu cür ardıcıllıqla davam edir. İrəlidəki siniflər üçün verilən qiymətlərin üstünə isə çox vaxt xal əlavə edilir, A – 5 sayılır, bir sözlə qiymətlər artırılır.
Amerikada orta təhsilin bəzi problemlərinə baxmayaraq, ali təhsil dünyada ən yaxşı təhsil hesab olunur. Orada üç mindən çox müxtəlif ali təhsil məktəbləri var. 2001-ci ildə həmin təhsil müəssisələrində 17,5 milyon tələbə təhsil alırdı, onlardan 515 min nəfəri xarici tələbələr idi. Bu tələbələrin 60%-i Asiyadan gələnlər idi. Buna baxmayaraq, həm dövlət, həm də özəl universitetlərdə təhsil haqqı ilbəil artır. Harvardda ştat universitetlərində illik ödəniş 5 min dollardan 40 min dollaradək dəyişir. Hətta yoxsul tələbələrə yüksək stipendiya verilsə də onların ödədiyi təhsil haqqı ailə büdcələrinə böyük ziyan vurur. 2002–2003, 2003–2004-cü illərdə ştat məktəblərində təhsil haqqı 14%, özəllərdə 6% artmışdı, bu da həmin dövrdə inflyasiya səviyyəsindən yüksək idi.
Ali məktəblərin növləri
Amerikada bütün ali məktəblərə kollec deyirlər, hətta kollec olmayan məktəblərə belə.
ABŞ ali məktəblərini bir-birlərindən böyüklüyünə və şəraitinə görə fərqlənən üç tipə bölürlər.
Əsas fərqlərdən biri universitetləri kolleclərdən fərqləndirən elmi-tədqiqat və aspirantura proqramlarının olmasıdır. Kollec – əsasən tələbələrə təhsil vermə ilə məşğul olur, elmi iş isə burada ikinci dərəcəlidir. Dördillik kolleclərin böyük əksəriyyəti kiçik və özəldir, buna baxmayaraq son zamanlar istedadlı tələbələr üçün ştat kollecləri də yaradılır.
Kolleclərin bir çoxu dini, bəzən də "Bibliya kollecləri" (bible colleges) adlanan kiçik kolleclərlərdir. Universitetlər əsasən ştat (ştat hökuməti tərəfindən maliyyələşdirilir) və özəl universitetlərə bölünürlər. Ştat universitetləri adətən çox böyük olur və nüfuzuna görə özəl universitetlərdən geri qalırlar. Onların əsas məqsədi – öz ştatlarının tələbələrinə təhsil verməkdir. Ona görə də digər ştatlardan gəlmiş tələbələrə müsabiqədən keçmək daha çətin, təhsil haqqı isə daha yüksəkdir. Bir çox ştat universitetlərində təhsil siniflərdə tələbə sayının çox olmasından, müəllimlərin tələbələrə kifayət qədər diqqət göstərməməsindən və bürokratiyadan əziyyət çəkir. Buna baxmayaraq hətta digər ştatlardan və ölkələrdən gəlmiş tələbələr Berklidəki Kaliforniya universitetinə, Miçiqan və Virciniya kimi ən yaxşı ştat universitetlərinə hazırlaşırlar. Özəl universitetlər arasında ən məşhurları isə Harvard, İyel, Prinston, Stenford, MTT və Kaltexdir. Onların böyük əksəriyyəti orta böyüklükdədirlər, lakin çox kiçik (Kaltex kimi) və çox böyük universitetlər də (Cənubi Kaliforniya Universiteti) var.
Ali məktəblərə qəbul
Yerli kolleclər yerləşdikləri arazidəki sakinlərə təhsil alma imkanı verməlidirlər. Lakin Amerika dördillik ali təhsil məktəblərinə qəbul uzun və çətin prosesdir. Qəbul ərizəsində sənəd verən şəxs məktəbdə və standart imtahanlarda aldığı qiymətlərlə yanaşı, öz maraqları, məktəbdənkənar sahələrdə əldə etdiyi uğurlar və mükafatlar barədə məlumat verməli, həmçinin ona verilmiş mövzulara görə inşalar da yazmalıdır. Bundan başqa şagird müəllimlərindən özü haqda tövsiyələr verməli, bəzi ali təhsil müəssisələrində məzunlardan – könüllülərdən müsahibə də götürməlidir.
Müxtəlif məktəblərdə standartlar müxtəlifdir. Qiymətlər şagirdin hazırlığı barədə az məlumat verir. Məktəblilər, adətən SAT və AST adlanan iki imtahandan birini verməlidirlər. Bəzi hallarda isə SAT II imtahnlarından müəyyən fənlər üzrə biliyi yoxlayan bir və ya bir neçə imtahan verilir.
Bir çox universitetlər məktəblinin qiymətlərinə və imtahan nəticələrinə baxmayaraq onların bilik səviyyəsini yoxlayırlar. Kiçik ali məktəblər abiturientlərin məktəbdənkənar nailiyyətlərinə – idman, incəsənət, ictimai işlərdə olan uğurlarına nəzər yetirirlər və belə işlərdə xüsusi seçilən tələbələri qəbul edirlər ki, ali məktəb həyatına da rəngarənglik gətirə bilsin. Təkcə əldə etdiyi uğurun böyüklüyü yox, həm də bu uğuru hansı sahədə qazanmasına da diqqət yetirilir. Məsələn, əgər idmanın atletika növü ilə məşğuldursa, bu idman növündə idmançı çatmamazlığı olduğuna görə və ya faqot kimi (nəfəslə çalınan musiqi aləti) lazımlı alətdə ifa edirsə, həmin abiturienti digər göstəriciləri aşağı olsa belə götürürlər.
Müəllim tövsiyələri çox vacibdir, çünki onlar şagirdin istedadından, bacarıqlarından və başqa keyfiyyətlərindən xəbər verir. Yazdıqları inşalar ən bacarıqlı və original düşüncəli şagirdlərin, müsahibələr isə şagirdin xasiyyəti ilə universitetin tələblərinin üst-üstə düşməsini yoxlamaq üçün kömək edən amillərdir. Buna görə də ərizədəki hər bir element imtahan verən haqda məlumat verməkdə böyük rol oynayır. Bu meyarların nə dərəcədə əhəmiyyət kəsb etməsi universitetin böyüklüyündən asılıdır. Prosesin qabaqcadan nə nəticə verəcəyini heç kəs bilmədiyinə görə, çox vaxt abiturientlər 10-a yaxın ali məktəbə sənəd verirlər. Və həmin yerlər arasında dəqiq qəbul olunacaqları yerə ehtimalı daha çox olan ali məktəbi mütləq qeyd edirlər. Kağızların sayını azaltmaq üçün bir çox universitetlər Standart ərizə (Common Application) adlanan sənəd qəbul edirlər.
Təhsilin əsas xüsusiyyətləri
Böyük universitetlərdə məktəbli, adətən, hər hansı bir fakültəyə sənəd verir, amma çox vaxt ümumiyyətlə universitetin özünə sənəd verilir. Hətda bəzi hallarda fakultədən fakultəyə keçmək və "qərara almamış" statusunu da almaq olar. Amma bu zaman bəzi fakultələrə girmək imkanı demək olar ki bağlanır.
Hər dinlənilən kursa görə tələbənin həftə ərzində kurs üzərində işlədiyi vaxta uyğun olaraq müəyyən miqdarda kredit, xal verilir.
Tələbə nə qədər universitetin və seçdiyi ixtisasların tələblərinə uyğun işləsə, o qədər onun sinifləri sərbəst seçmək imkanı olar. Tələblər konkret ("vektor analizi") və ya ümumi ("humanitar elmlərin doqquz krediti") ola bilər və diplom alana qədər istənilən vaxt yerinə yetirilə bilər.
Amerika universitetlərində qiymətlər semestrlərə və rüblərə görə çıxarıla bilər. Onlar əsasən semestrlər, rüblərarası (midterms) və ilin sonunda (finals) verilən imtahanlardan asılıdır. Həmçinin ev tapşırıqları, layihələr, prezentasiyalar, referatlar və s. də hesaba alına bilər.
ABŞ universitetləri
Abş ərazisində bir çox beynəlxalq səviyyəli ali təhsil ocaqları mövcuddur.Bunlardan bəziləri haqqında məlumat:
Pensilvaniya Universiteti
Pensilvaniya Universiteti (University of Pennsylvania) ABŞ-nin ən qədim universitetlərindən biridir və Pensilvaniya ştatında, Filadelfiya şəhərində yerləşir. Universitet ABŞ-nin səkkiz ən nüfuzlu ali məktəblərini birləşdirən Sarmaşıq Liqasına daxildir. Ali təhsil ocağı özəl universitet kimi fəaliyyət göstərir, lakin onu hərdən Steyt-Kollec şəhərində yerləşən Pensilvaniya Ştatının Dövlət (Pennsylvania State University), həmçinin Filadelfiya (Philadelphia University) universitetlərilə səhv salırlar. Pensilvaniya Universiteti humanitar və texniki elmlər üzrə geniş spektrdə elmi-tədqiqat işləri aparır. "The Times" qəzetinin hər il apardığı dünya universitetlərinin reytinqinə əsasən, 2009-cu ildə Pensilvaniya Universiteti 12-ci yerdədir.
Tarixi
Pensilvaniya Universiteti 1740-cı ildə alim, jurnalist, diplomat Bencamin Franklin tərəfindən yaradılıb. İlk vaxtlar xeyriyyə məktəbi kimi fəaliyyət göstərən təhsil müəssisəsi 1755-ci ildə kollecə çevrilir və B.Franklin Pensilvaniya kollecinin prezidenti olur. Franklin ictimai qulluq və ticarət üçün yararlı, klassikaya əsaslanan təhsil proqramını təbliğ edirdi. O zamankı siyasi xadimlərin çoxunun adı bu təhsil ocağı ilə bağlıdır: Kontinental konqresin 24 nümayəndəsi, "Müstəqillik haqqında Deklarasiya" mətninin altında imzası duran 9 tanınmış sima – Bencamin Franklin, Corc Klaymer Fitzsimons, Frensis Hopkinson, Tomas Makkin, Robert Morris, Uilyam Paca, Corc Ross, Bencamin Raş və Ceyms Vilson; ABŞ Konstitusiyasının mətnini imzalayan 10 şəxs – Bencamin Franklin, Corc Klaymer Fitzsimons, Cared İngersoll, Rufus Kinq, Tomas Mifflin, Qouverner Morris, Robert Morris, Corc Vaşinqton, Hyu Vilyamson və Ceyms Vilson bu kollecin məzunları olublar.
1779-cu ildə kollecə universitet statusu verilib. Pensilvaniya Universiteti ABŞ-də ilk universitet statusu almış ali məktəbdir. 1765-ci ildə burada tibb məktəbi (Şimali Amerikada ilk tibb məktəbi), 1874-cü ildə universitetin ilk baza xəstəxanası, 1881-ci ildə ilk biznes məktəbi (dünyada məşhur və prestijli Uorton Biznes Məktəbi), 1896-cı ildə dünyada ilk psixoloji yardım klinikası, ilk Amerika tələbə təşkilatının binası Hyuston Holl, 1946-ci ildə ABŞ-də ikinci baytarlıq tibb məktəbi açılıb. 1946-cı ildə universitetdə bütöv bir elektron kompüter – ENİAK, kütləvi elektron hesablama maşınları istehsal edilib.
Universitet bu gün
Pensilvaniya Universitetinin kampusu Filadelfiyanın qərbində 269 akr (109 km²) ərazidə yerləşir. Kampusun planı "Koup and Stewardson" firması tərəfindən hazırlanıb. Firmanın memarları kampusun binalarını qotik üslubda inşa ediblər. Universitetin bütün məktəbləri, tədqiqat institutları, yataqxanaları və s. kampusun ərazisində yerləşir. Son zamanlar burada yeni restoranlar, yüksək səviyyəli ticarət mərkəzi, kinoteatr inşa edilir. Burada həmçinin avtonəqliyyat qarajı, Ualnut küçəsində yerüstü dayanacaq, texniki qulluq məntəqələri var.
Kampusun ərazisində bakalavr hazırlayan 4 məktəb – İncəsənət və Elmlər Məktəbi, Mühəndislik və Tətbiqi Elmlər Məktəbi, Tibb Bacısı Məktəbi, Uorton Biznes Məktəbi yerləşir. Burada, eyni zamanda Annenberq Rabitə Məktəbi, İncəsənət və Elmlər Ali Məktəbi, Təhsil Ali Məktəbi, Hüquq Məktəbi, Stomatologiya Məktəbi, Dizayn Məktəbi – keçmiş Təsviri İncəsənət Məktəbi, Mühəndislik və Tətbiqi Elmlər Məktəbi, Tibb Məktəbi, Tibb Bacısı Məktəbi, İctimai Siyasət və Təcrübə, Baytarlıq Məktəbi, Uorton Məktəbi, ümumilikdə magistr hazırlayan 12 təhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərir.
Pensilvaniya Tibb Məktəbi tibb bacısı, təbabət, stomatologiya və baytarlıq, biomühəndislik (Mühəndislik məktəbi) və səhiyyənin idarəolunması (Uorton Məktəbi) proqramları üzrə tələbə hazırlayır. Burada tibbi tədqiqatlara böyük məbləğdə maliyyə sərf olunur.
Universitetin kitabxanası 1750-ci ildə kartoqraf Lui Evansın təhsil ocağına külli miqdarda kitab bağışlaması nəticəsində yaranıb. Hazırda burada məktəblərlə əlaqəli 15 kitabxana (həmçinin elektron) fəaliyyət göstərir: Annenberq (Rabitə məktəbində), Bidl (Hüquq peşə məktəbində), Tibb-biologiya (Tibb Məktəbinin pavilyonunda), Müasir iudaika (yəhudi dini) mərkəzi, kimya, stomatologiya, maşınqayırma, təsviri incəsənət, lippinkot (Uorton Məktəbində), riyaziyyat, fizika, astronomiya (Devid Rittenhaus laboratoriyasında), muzey (Arxeologiya və Antropologiya muzeyində), nadir kitablar və əlyazmalar, Van Pelt-Ditrix kitabxana mərkəzi, baytarlıq, lea kitabxanaları. Kitabxana sistemi ümumilikdə 5,7 milyon cild kitaba malikdir.
Pensilvaniya Universitetinin nəzdində 1887-ci ildə yaranan Arxeologiya və antropologiya muzeyi fəaliyyət göstərir. XX əsrin əvvəllərində ilk olaraq məhz bu muzeyin əməkdaşları Misir, Mesopatamiya, Afrika, Şərqi Asiya, Cənubi Amerika ərazilərində arxeoloji və antropoloji qazıntılar aparıblar. Bunun nəticəsində muzey böyük miqdarda qədim Misir və Yaxın Şərq mədəniyyəti kolleksiyalarına, Urun sərdabələrinə, qədim çin artefaktına aid olan nadir tapıntılara malikdir. Muzeyin təsviri incəsənət potensialına rotonda (girdə və ya yarımgirdə qübbəli kiçik bina) və bağlar, o cümlədən Misir papirusu aiddir. UPM və MASCA elmi bölmələri arxeoloji tapıntıların, qədim əlifbalarla yazılmış mətnlərin interpretasiyası üçün ən müasir metodlardan istifadə edir. Kampusun ərazisində Müasir İncəsənət İnstitutu da fəaliyyət göstərir. İnstitut bütün ilboyu müxtəlif sərgilər təşkil edir.
Pensilvaniya Universitetində tələbələrin qalmaları üçün hər şərait yaradılıb. Kampusda Dyubua, Fişer Hassenfeld, Qriqori, Harnvell, Harrison, Hill, İngiltərə Kral Məhkəməsi, Riep, Rodin, Sensom Şərq/Qərb, Stoufer, ərzaq tələbə yataqxanaları-kollec evləri (rezidensiyalar) mövcuddur. Vaxtlarını səmərəli keçirmələri üçün tələbələrin istifadəsinə parklar, restoranlar, idman, oxu zalları, kinoteatrlar və s. verilib.
Təhsil və tədqiqat proseslərinin bölünməməsi Pensilvaniya Universitetinin əsas xüsusiyyətidir. Burada oxuyan tələbələr ikinci kursdan başlayaraq, laboratoriya və institutlarda işləyə bilərlər. Bu təhsil müəssisəsinə dünyanın texniki universitetlərindən daha çox tələbə qəbul edilir.
Universitetin nəzdində bakalavrda oxuyan tələbələrə ali məktəbin elmi həyatında fəal iştirak etmələri üçün Tələbə Təşkilatı Mərkəzi fəaliyyət göstərir. Bu mərkəzlə əməkdaşlıq Pensilvaniya Universitetində magistraturada oxumaq və təqaüd almaq istəyənlər üçün əlavə şans yaradır. Universitet rəhbərliyi abituriyentlərin bilik səviyyəsinə çox ciddi yanaşır. Ən yüksək müsabiqə incəsənət, sosiologiya və hüquq fakültələrində qeydə alınır.
Pensilvaniya Universitetinin məşhur məzunları
Uilyam Henri HarisonABŞ-nin 9-cu prezidenti Toomas Hendrik İlvesEstoniyanın prezidenti Kvame NkrumaHananın ilk prezidenti Uilyam UokerNikaraqua Respublikasının prezidenti Nnamdi AzikiveNigeriyanın 1-ci prezidenti Ernesto BalyadaresPanamanın sabiq prezidenti Sezar VirataFilippinin sabiq baş naziri Uilyam BrennanABŞ Ali məhkəməsinin hakimi Ceyms VilsonABŞ Ali məhkəməsinin sabiq hakimi Oliver Vilyamsiqtisadçı, Nobel mükafatı laureatı Corc Smitfizik, Nobel mükafatı laureatı Harold zur Hauzenhəkim-psixoloq, Nobel mükafatı laureatı Edmund Felpsiqtisadçı, Nobel mükafatı laureatı Edvard Preskotiqtisadçı, Nobel mükafatı laureatı İrvin Rouzkimyaçı, Nobel mükafatı laureatı Reymond Devisfizik, Nobel mükafatı laureatı Alan MakDermidkimyaçı, Nobel mükafatı laureatı Alan Higerkimyaçı, Nobel mükafatı laureatı Əhməd Zevailkimyaçı, Nobel mükafatı laureatı Stenli Prusinerhəkim-psixoloq, Nobel mükafatı laureatı Maykl Styuart Braunhəkim-psixoloq, Nobel mükafatı laureatı Lourens Kleyniqtisadçı, Nobel mükafatı laureatı Noam Çomskilinqvist və politoloq Qəbul qaydaları
ABŞ universitetlərinə qəbul
Amerika universitetlərinə qəbul olmaq üçün abituriyent aşağıdakı sənədləri əldə etməlidir:
— ali məktəbdən verilmiş anketin doldurulması (application form) və sənədlərin baxılması üçün məbləğ (application fee);
— hər bir universitetin öz qəbul qaydaları, formaları var. Bu formaları universitetin saytından əldə etmək mümkündür. Həmin formaya mütləq çek əlavə olunur, məbləğ isə təhsil müəssisəsindən asılıdır;
— transkript (son üç ildə fənlərdən alınan qiymətlər) – attestat və ya diplomun surəti;
— transkript, adətən, cədvəl formasında olur, həmçinin attestat və diplom ingilis dilinə tərcümə olunmalıdır;
— 3 zəmanət məktubu (abituriyentin müəllimlərindən və ya elmi rəhbərlərindən), məktub transkript kimi ingilis dilinə tərcümə edilməli, notariusda təsdiq olunmalıdır;
— 1 və ya 2 səhifədən ibarət olan, tərcümeyi-halı xatırladan personal statement (esse). Müvafiq sənəddə aşağıdakı suallara cavablar vermək lazımdır: "Bu universitetdən mən nələr gözləyirəm?", "Nə üçün xaricdə oxumaq istəyirəm?". Həmçinin abituriyent ali məktəbin onu nə ilə cəlb etdiyini, universitetin məşhur professorlarının adlarını, tanınmış laboratoriyalarını qeyd etməlidir;
— imtahanın nəticələri – məktəb məzunları TOEFL və SAT-dən, ali məktəb məzunları isə TOEFL, GRE və ya GMAT-dan imtahan verməlidirlər. Test imtahanları ödənişli olur və qiymətlər 60–250 dollar arasında dəyişir. Əsas imtahanlar təhsil müəssisəsinin tələblərinə uyğun aparılır.
Qaydaya görə, ali məktəbdən verilmiş anketdə gələcək tələbə hər təhsil ili nə qədər məbləğ ödəyə biləcəyi haqqında məlumat verməlidir. Abituriyentin maliyyə durumu onların bank hesabında təsdiqlənməlidir. Bir çox ali məktəblər xarici tələbələrə maliyyə dəstəyi göstərir. Burada əsas rol abituriyentin akademik bacarığından, onun elmi və yaradıcı fəallığından asılıdır. Bundan başqa, xarici tələbələr üçün ABŞ hökuməti və müxtəlif fondlar tərəfindən maliyyələşən təqaüd proqramları və qrantlar mövcuddur.
Bütün sahələr üzrə geniş elmi-tədqiqat işləri aparan Pensilvaniya Universiteti dünyanın ən nüfuzlu universitetlərindən biridir. Pensilvaniya Universitetinin tələbəsi olmaq dünyanın çox gənclərinin ən böyük arzusudur.
Stanford Universiteti (Leland Stanford Junior University – Kiçik Leyland Stanford adına universitet) Palo-Alto şəhəri yaxınlığında, Silikon vadisinin mərkəzində, Kaliforniya ştatında yerləşir. Bu universiteti Silikon vadisinin sərvəti adlandırırlar. Universitet ABŞ-nin və bütün dünyanın ən nüfuzlu ali təhsil müəssisələrindən biridir. Universitetin tərkibində Stanford neyroiqtisadiyyat yay məktəbi yaradılıb. Amerika alimləri kəşflərinin əksəriyyəti, həmçinin elm və texnikanın ən qabaqcıl sahələri üzrə – biomühəndislikdən başlayaraq ən yeni kompüter texnologiyaları və kosmik tədqiqatlara, genetika, mədəni antropologiyaya qədər bu universitetin institut və laboratoriyalarında həyata keçirilir. Tarixi
Universitetin yaradıcıları dəmiryolu maqnatı Leyland Stanford və onun həyat yoldaşı Ceyndir. Leyland Stanford Kaliforniyanın ən varlı biznesmenlərindən biri olub. O, Respublikaçılar Partiyasının üzvü kimi öncə Kaliforniya ştatının xəzinədarı, sonradan isə qubernatoru vəzifəsində çalışıb. L.Stanford Vətəndaş müharibəsi (1861–1865) dövründə prezident A. Linkolnun fəal tərəfdaşı, "Central Pacifik Railroad" kampaniyasının yaradıcılarından biri kimi tanınıb. 1884-cü ildə Stanford ailəsinin Avropaya səyahəti zamanı onların azyaşlı oğlu Leyland yatalaq xəstəliyinə yoluxaraq Florensiyada vəfat edir. Dərd-qəm içində olan həyat yoldaşına Ceyn deyir: "Leyland, artıq Kaliforniyanın bütün uşaqları bizim övladlarımız olacaqlar!" Beləcə gənc ailə doğma ştatlarında savadlılığın inkişafına kömək etmək qərarına gəlir. Onlar Amerikanın bir neçə ali təhsil ocaqlarını-Yel, Kornel, Harvard, Massaçusets universitetlərini gəzərək üç layihədən hansını həyata keçirmək haqqında düşünürdülər: Palo-Altoda universitet, San-Fransiskoda təhsil kompleksi və muzey, yoxsa texniki məktəb yaratmaq. Harvard Universitetinin prezidenti çarlz Eliot universitet yaratmağı məsləhət görür. Leyland bu məqsəd üçün nə qədər vəsait lazım olması ilə maraqlananda, Eliot həmin dövr üçün çox böyük bir məbləğ olan 5 milyon dolların gərəkli olduğunu qeyd edir. Leylandın "Bacararıqmı" sualına Ceyn başı ilə "Hə" cavabı verir. Stanfordlar başqa ali təhsil müəssisələrindən fərqli olaraq, birgə təhsil almaq imkanı verən (o vaxtlar universitetlərdə təkcə kişilər oxuyurdular), dünyəvi (başqalarının müxtəlif dini cərəyanlarla bağlılığı vardı) universitet yaratmaq niyyətində idilər. Universitetin məqsədini mədəni və faydalı vətəndaşlar hazırlamaqda görən Stanford 1885-ci ilin noyabrında öz ideyalarını "Təsis yardımı" ("Foundining Grant") adlanan sənədə həkk edir və bununla da universitetin nizamnaməsinin əsasını qoyur. Leyland universitetə belə bir şüar fikirləşir: "Qoy azadlıq yeli əssin!" Hazırlıq işlərinə, tikintiyə və işçi heyətinin toplanmasına 6 il vaxt sərf olunur. Bu işlərdə Stanforda İndiana Universitetinin gənc professoru Devid Cordan fəal kömək edir. Məhz buna görə də Leyland onu 1 oktyabr 1891-ci ildə açılmış Kiçik Leyland Stanford adına universitetə prezident təyin edir. İlk vaxtlarda burada 559 tələbə (qızlı-oğlanlı) və 15 müəllim var idi. Alman modelinə uyğun tikilmiş universitet həm bakalavr, həm də magistr hazırlayır, tədris tədqiqatlarla birləşdirilirdi. 1893-cü ildə senator Stanford vəfat edir. Təşkilat işlərilə bağlı universitetdə araşdırmalar aparılır. İqtisadi böhran ailənin maddi durumuna ziyan vurur.Vəfat etmiş yoldaşının səlahiyyətlərini icra edən Ceyn nəinki universiteti bağlamaqdan imtina edir, hətta şəxsi xərclərini xeyli azaldaraq təhsil ocağına himayəçilik edir. Devid Cordan da bacardığı qədər universitetin inkişafına çalışır. Tanınmış professorlar təzə yaranan əyalət universitetində işləmək istəmirdilər. Cordan cavan, təcrübəsiz, lakin istedadlı və qabaqcıl müəllimləri bu ali təhsil ocağına cəlb edir. Universitetin əsas binasını, kimya laboratoriyasını, möhtəşəm memorial kilsəsini (Memorial Church) tikdirir. Prezident vəsaiti məharətlə paylaşdıraraq demək olar ki, Stanfordların bütün arzularını həyata keçirir. 1903-cü ildə Ceyn Stanford maliyyə hüquqlarını universitetin Qəyyumlar Şurasına təhvil verir. Ceyn Stanford 1905-ci ildə vəfat edir. 18 aprel 1906-cı ildə güclü zəlzələ universitetin binalarının yarısını uçurur və külli miqdarda ziyan vurur. Cordan cidd-cəhdlə bərpa işlərinə başlayır və buna müvəffəq olur. Amerikanın qərbində, eləcə də bütün ölkədə Stanford Universitetinin nüfuzu qalxmışdı, məzunlar öz doğma universitetlərini (alma mater) ABŞ-də yetərincə məşhurlaşdırmışdılar. Bu da dağılmış korpusların bərpasında həm dövlət, həm də qeyri-dövlət yardımlarının alınmasına imkan verirdi. 1913-cü ildə Cordan borcunu yerinə yetirərək təqaüdə çıxır, bu zaman Stanford Universiteti artıq yerində möhkəm qərarlaşmışdı. Rey Uilburun prezidentliyi dövründə universitet sürətlə inkişaf edir. Kafedralar bütöv bir fakültə-məktəblərə çevrilir. II Dünya müharibəsindən öncə burada yeni laboratoriyalar, tədqiqat kompleksləri tikilir. Müharibə illərində isə demək olar ki, universitet öz elmi-texniki tərəqqi dövrünü yaşayır. Stanford alimləri, həmçinin universitetin özü "Manhetten layihəsi"ndə fəal iştirak ediblər. 1934-cü ildə məzunlardan ibarət Stanford Assosiasiyası yaradılır. Onun məqsədi təhsil müəssisəsi və elmi proqramların həyata keçirilməsi üçün vəsait toplamaqdan ibarət olur. Beləcə, Stanford öz gəlir mənbələrini genişləndirir. Stanford Universitetinin çox böyük ərazisi var. Maliyyə böhranı ilə üzləşərkən universitet torpaqlarını sata bilməzdi, çünki Leyland Stanford öz vəsiyyətnaməsində bunu qadağan etmişdi. Torpaqları icarəyə vermək barədə isə vəsiyyətnamədə heç nə yazılmamışdı. Rəhbərlik bundan istifadə edərək torpaqları yüksək texnologiyalara malik şirkətlərə uzunmüddətli icarəyə verir və Silikon vadisi adlanan Stanford sənaye parkı yaradılır. 1951-ci ildə "Varian Associates" kampaniyası universitetlə müqavilə imzalayır və 1953-cü ildə parkda ilk binada məskunlaşır. Onun ardınca Eastman Kodak, General Electric, Preformed Line Products, Admiral Corporation, Shockley Transistor Laboratory of Beckman Instruments, Lockheed, Hewlett-Packard və s. şirkətlər də Stanford sənaye parkına köçür. Bu dahiyanə ideya nəticəsində universitet külli miqdarda gəlir əldə edir. 40–60-cı illərdə Volles Sterlinqin prezidentliyi dövründə Stanford ABŞ-nin ən nüfuzlu ali məktəblərindən birinə çevrilir və onu artıq heç kim əyalət universiteti adlandırmır. Soyuq müharibə dövründə ali məktəb əsaslı surətdə hərbi istehsala cəlb edilir, külli miqdarda federal subsidiyalar verilir. Stanfordun elektronika sahəsi üzrə nüfuzu danılmazdır. 60-cı illərin əvvəllərində universitet "Ford Fondation"dan 100 milyon dəyərində qrant alır, buna qədər hələ heç bir Amerika ali məktəbi belə ambisiyalı layihəyə qol qoymamışdı. 90-cı illərin ortalarında Stanfordda kiçik qruplarda tədrisi, tələbə və müəllimlərin sıx təmasını nəzərdə tutan Stanford Introductory Studies (SIS) -Stanfordun İlkin Tədqiqatları Proqramı qəbul olunub. Həmçinin bakalavr hazırlayan üç məktəb-fakültədə -Yer elmləri, Mühəndislik, Bəşəriyyət və Təbiət elmləri məktəblərində cavan müəllim heyəti üçün xüsusi tədqiqat qrantları sistemi (Research Grants for Junior Fakulty) tətbiq olunub.
Stanford Universitetinin məşhur məzunları
Herbert HuverABŞ-nin 31-ci prezidenti Yukio HatoyamaYaponiyanın sabiq Baş naziri Kondoliza RaysABŞ-nin sabiq dövlət katibi Uilyam ŞokliAmerika alimi, Nobel mükafatı laureatı Con SteynbekYazıçı, Nobel mükafatı laureatı Sergey Brin və Lerri Peyc"Google" saytının yaradıcıları Len Bosak və Sendi Lerner"Cisco Systems" şirkətinin yaradıcıları Devid Filo və Cerri YanqYahoo! saytının yaradıcıları Kempbell DuqlasAmerika Botanika Cəmiyyətinin prezidenti, botanik Universitet bu gün
Stanford Universitetinin kampusu 3 310 hektarlıq ərazidə, kiçik təpələrin arasında yerləşən düzənlikdə salınıb. Kampusun landşaftını Nyu-York mərkəzi parkının yaradıcısı dizayner Frederik Lo Olmsted tərtib edib. Riçardson neoromantikası və ispan müstəmləkəsi üslubunda inşa edilmiş, tağlarla bəzədilmiş binalar kampusa xüsusi gözəllik verir. Qızıl fonda işlənmiş rəngarəng mozaikalı memorial kilsə kampusun ürəyi hesab olunur. Mavi səma altında yaşıllıqda yerləşən qırmızı tavanlı, qum daşından tikilmiş binalar, güllər, palmalar, hətta o tərəf-bu tərəfə qaçan sincablar burada əsrarəngiz bir mənzərə yaradır. Kampusun ərazisində 7 məktəb: Bəşəriyyət və Elmlər Məktəbi (School of Humanities and Sciences), Mühəndislik Məktəbi (School of Engineering), Yer Elmləri Məktəbi (School of Earth Sciences), Təhsil Məktəbi (School of Education), Biznes Məktəbi (Graduate School of Business), Hüquq Məktəbi (Stanford Law School) və Tibb Məktəbi (Stanford University School of Medicine); Stanford Tədqiqat Parkı (Stanford Research Park), Stanford Tibb Mərkəzi (Stanford University Medical Center) və müxtəlif tibb məntəqələri, Stanford Ticarət Mərkəzi (Stanford Shopping Center); Huver adına Müharibə, İnqilab və Sülh İnstitutu (Hoover Institution on War, Revolution and Peace), Frimen Spoqli adına Beynəlxalq Tədqiqatlar İnstitutu (Freeman Spogli Institute for International Studies), Stanford Center – İntensiv Dil Təlim İnstitutu; 8 milyon cilddən çox kitaba malik olan 20 kitabxana, tələbə yataqxanaları, idman kompleksləri, parklar və s. yerləşir.
Tədris prosesi
ABŞ-nin digər ali məktəbləri kimi Stanford Universiteti də yüksək səviyyəli, hərtərəfli hazırlıqlı şəxsiyyətlər yetişdirir. Amerika mütəxəssislərinin fikrincə, bu cür yanaşma seçilmiş sahələrin daha yaxşı mənimsənilməsinə və tələbənin bütün həyatı boyu təhsilini artırmasına, karyeralarında əldə etdikləri bilikləri daha effektli istifadəsinə imkan yaradır.
Hər tələbə öz şəxsi maraq və məqsədinə uyğun fərdi tədris planı hazırlayır. Tələbə, həmçinin universitet və fakültənin də savadlılıq, ingilis dilində lazımi sənədləşmə qaydalarını düzgün şərh etmə, xarici dil bilmə tələblərini nəzərə almalıdır. ümumi tələblər 9 tədris kursundan ibarətdir: mədəniyyət, ideyalar, insani dəyərlər (III kurs); təbii elmlər, tətbiqi elmlər və texnika (III kurs); humanitar və ictimai elmlər (II kurs); dünya mədəniyyəti, Amerika mədəniyyəti (I–III kurs). Hər bir tələbə seçdiyi ixtisas fənlərindən əlavə mütləq bu kursları keçməlidir.
Bu gün Stanford Universiteti sürətlə inkişaf edən beynəlxalq təhsil mərkəzinə çevrilib. Burada 15 000-dən çox tələbə təhsil alır, onların 6 812-ni bakalavrlar, 8328-ni aspirantlar, 51%-ni qadın, 55%-ni əcnəbi tələbələr təşkil edir. Əcnəbilər üçün Stanford, ilk növbədə, prestijli biznes təhsili (MBA) verən ali təhsil ocağıdır. Stanford dünyaya 17 Nobel mükafatçısı bəxş edib. Stanford, sözün əsl mənasında, Silikon Vadisinin tükənməz sərvətidir.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
ABS nin tehsil sistemi ABS nin tehsil sistemi hem federal ve stat hem de yerli hakimiyyet orqanlari terefinden idare edilir Dovlet mektebleri sistemi her yerde movcuddur ve desentralizasiya olunmus idealdan kenardir Diger terefden ise Amerikanin xususi ali mektebleri butun dunyadan telebe ve aspirantlari ozune celb edir Bu movzu ile bagli Kateqoriya ABS medeniyyetiAmerika medeniyyeti Edebiyyat Tesviri incesenet Kinemotoqrafiya Metbex Tehsil Din Felsefe Musiqi Bayramlar Tehsilbr ABS de savadliliq derecesi 97 dir Lakin 2003 cu ilin melumatlarina esasen 25 ve 25 den yuxari yasda olanlarin 84 6 i orta tehsillilerdir 52 5 i mueyyen ali tehsile 27 i bakalavr pillesi uzre tehsil aliblar Tehsil esasen her yerde Puerto Rikodan basqa burada resmi dil ispan dilidir ingilis dilinde aparilir Tarixi sebeblere gore Konstitusiyada tehsilden behs edilmir buna gore de tehsilin statlar terefinden idare edilmesi nezerde tutulur ABS de tehsil mektebleri ucun ciddi federal standartlar qoyulmayib Ali tehsil muessiselerinin akreditesi ile statlari idare eden xususi teskilatlar mesgul olur Her statin akredite olunmamis universitetler le mubarizesinde oz qanunlari var Akredite olunmamislar diplomu odeme haqqina gore verir bu da nezerecarpan problemler yaradir Yuxari sinif Yuxari sinif ing high school ABS de orta mektebin axirinci merhelesi doqquzuncu sinifden on birinci sinife kimi davam edir Yuxari siniflerde sagirdler evvelkine nisbeten daha asanliqla oz sinif secimlerini ede bilir diplomu almaq ucun mekteb surasini teyin eden yalniz minimal telebleri yerine yetirmelidirler Telebler beledir 3 il tebiet elmleri kimya biologiya fizika 3 il riyaziyyat cebr 4 il edebiyyat 2 4 il sosial elmler ABS nin tarixi ve dovlet quruculugu ile bagli elmler 1 2 il idman Ali mekteblere qebul ucun daha boyuk proqram nezerde tutulur buraya 2 4 il xarici diller de elave olunur Qalan sinifleri ise sagirdler ozleri secirler Bele siniflerin secimi kemiyyete ve keyfiyyete goredir mektebin maliyye imkanlarindan ve mekteblilerin oz secimlerinden asilidir Bu siniflere qebul beledir Elave elmler statistika informatika Xarici diller daha cox ispan fransiz ve alman dili az hallarda yapon cin latin ve yunan dili Tesviri incesenet ressamliq heykeltarasliq fotoqrafiya kinematoqrafiya Incesenet teatr orkestr reqs Nesriyyat isi jurnalistika redaktorluq Emek agacin temizlenmesi avtomobil temiri Bezi hallarda ise sagird umumiyyetle hec bir mektebi secmir Axirinci iki il erzinde yuxari sinifde irelideki sinfin yeni tipi yaradilir Sagirdler onlari Advanced Placement ve ya Beynelxalq bakkalaureat imtahanlarina hazirlayan sinifleri sece bilerler Mekteblerde oldugu kimi ali mekteblerde de studentler A B C D F le qiymetlendirilirler A ela F qeyri kafi D ise bezen kafi bezi hallarda ise qeyri kafi ola bilir F den basqa butun qiymetlere ve ya elave edile biler Bezi mekteblerde A ve ya D qiymetleri islenmir Bu qiymetlerden orta qiymet cixarilir grade point average GPA Burada A 4 B 3 ve s bu cur ardicilliqla davam edir Irelideki sinifler ucun verilen qiymetlerin ustune ise cox vaxt xal elave edilir A 5 sayilir bir sozle qiymetler artirilir Amerikada orta tehsilin bezi problemlerine baxmayaraq ali tehsil dunyada en yaxsi tehsil hesab olunur Orada uc minden cox muxtelif ali tehsil mektebleri var 2001 ci ilde hemin tehsil muessiselerinde 17 5 milyon telebe tehsil alirdi onlardan 515 min neferi xarici telebeler idi Bu telebelerin 60 i Asiyadan gelenler idi Buna baxmayaraq hem dovlet hem de ozel universitetlerde tehsil haqqi ilbeil artir Harvardda stat universitetlerinde illik odenis 5 min dollardan 40 min dollaradek deyisir Hetta yoxsul telebelere yuksek stipendiya verilse de onlarin odediyi tehsil haqqi aile budcelerine boyuk ziyan vurur 2002 2003 2003 2004 cu illerde stat mekteblerinde tehsil haqqi 14 ozellerde 6 artmisdi bu da hemin dovrde inflyasiya seviyyesinden yuksek idi Ali mekteblerin novleriAmerikada butun ali mekteblere kollec deyirler hetta kollec olmayan mekteblere bele ABS ali mekteblerini bir birlerinden boyukluyune ve seraitine gore ferqlenen uc tipe bolurler Esas ferqlerden biri universitetleri kolleclerden ferqlendiren elmi tedqiqat ve aspirantura proqramlarinin olmasidir Kollec esasen telebelere tehsil verme ile mesgul olur elmi is ise burada ikinci derecelidir Dordillik kolleclerin boyuk ekseriyyeti kicik ve ozeldir buna baxmayaraq son zamanlar istedadli telebeler ucun stat kollecleri de yaradilir Kolleclerin bir coxu dini bezen de Bibliya kollecleri bible colleges adlanan kicik kolleclerlerdir Universitetler esasen stat stat hokumeti terefinden maliyyelesdirilir ve ozel universitetlere bolunurler Stat universitetleri adeten cox boyuk olur ve nufuzuna gore ozel universitetlerden geri qalirlar Onlarin esas meqsedi oz statlarinin telebelerine tehsil vermekdir Ona gore de diger statlardan gelmis telebelere musabiqeden kecmek daha cetin tehsil haqqi ise daha yuksekdir Bir cox stat universitetlerinde tehsil siniflerde telebe sayinin cox olmasindan muellimlerin telebelere kifayet qeder diqqet gostermemesinden ve burokratiyadan eziyyet cekir Buna baxmayaraq hetta diger statlardan ve olkelerden gelmis telebeler Berklideki Kaliforniya universitetine Miciqan ve Virciniya kimi en yaxsi stat universitetlerine hazirlasirlar Ozel universitetler arasinda en meshurlari ise Harvard Iyel Prinston Stenford MTT ve Kaltexdir Onlarin boyuk ekseriyyeti orta boyuklukdedirler lakin cox kicik Kaltex kimi ve cox boyuk universitetler de Cenubi Kaliforniya Universiteti var Ali mekteblere qebulYerli kollecler yerlesdikleri arazideki sakinlere tehsil alma imkani vermelidirler Lakin Amerika dordillik ali tehsil mekteblerine qebul uzun ve cetin prosesdir Qebul erizesinde sened veren sexs mektebde ve standart imtahanlarda aldigi qiymetlerle yanasi oz maraqlari mektebdenkenar sahelerde elde etdiyi ugurlar ve mukafatlar barede melumat vermeli hemcinin ona verilmis movzulara gore insalar da yazmalidir Bundan basqa sagird muellimlerinden ozu haqda tovsiyeler vermeli bezi ali tehsil muessiselerinde mezunlardan konullulerden musahibe de goturmelidir Muxtelif mekteblerde standartlar muxtelifdir Qiymetler sagirdin hazirligi barede az melumat verir Mektebliler adeten SAT ve AST adlanan iki imtahandan birini vermelidirler Bezi hallarda ise SAT II imtahnlarindan mueyyen fenler uzre biliyi yoxlayan bir ve ya bir nece imtahan verilir Annenberg Hall Harvard Universiteti Bir cox universitetler mekteblinin qiymetlerine ve imtahan neticelerine baxmayaraq onlarin bilik seviyyesini yoxlayirlar Kicik ali mektebler abiturientlerin mektebdenkenar nailiyyetlerine idman incesenet ictimai islerde olan ugurlarina nezer yetirirler ve bele islerde xususi secilen telebeleri qebul edirler ki ali mekteb heyatina da rengarenglik getire bilsin Tekce elde etdiyi ugurun boyukluyu yox hem de bu uguru hansi sahede qazanmasina da diqqet yetirilir Meselen eger idmanin atletika novu ile mesguldursa bu idman novunde idmanci catmamazligi olduguna gore ve ya faqot kimi nefesle calinan musiqi aleti lazimli aletde ifa edirse hemin abiturienti diger gostericileri asagi olsa bele gotururler Muellim tovsiyeleri cox vacibdir cunki onlar sagirdin istedadindan bacariqlarindan ve basqa keyfiyyetlerinden xeber verir Yazdiqlari insalar en bacariqli ve original dusunceli sagirdlerin musahibeler ise sagirdin xasiyyeti ile universitetin teleblerinin ust uste dusmesini yoxlamaq ucun komek eden amillerdir Buna gore de erizedeki her bir element imtahan veren haqda melumat vermekde boyuk rol oynayir Bu meyarlarin ne derecede ehemiyyet kesb etmesi universitetin boyukluyunden asilidir Prosesin qabaqcadan ne netice vereceyini hec kes bilmediyine gore cox vaxt abiturientler 10 a yaxin ali mektebe sened verirler Ve hemin yerler arasinda deqiq qebul olunacaqlari yere ehtimali daha cox olan ali mektebi mutleq qeyd edirler Kagizlarin sayini azaltmaq ucun bir cox universitetler Standart erize Common Application adlanan sened qebul edirler Tehsilin esas xususiyyetleri Boyuk universitetlerde mektebli adeten her hansi bir fakulteye sened verir amma cox vaxt umumiyyetle universitetin ozune sened verilir Hetda bezi hallarda fakulteden fakulteye kecmek ve qerara almamis statusunu da almaq olar Amma bu zaman bezi fakultelere girmek imkani demek olar ki baglanir Her dinlenilen kursa gore telebenin hefte erzinde kurs uzerinde islediyi vaxta uygun olaraq mueyyen miqdarda kredit xal verilir Telebe ne qeder universitetin ve secdiyi ixtisaslarin teleblerine uygun islese o qeder onun sinifleri serbest secmek imkani olar Telebler konkret vektor analizi ve ya umumi humanitar elmlerin doqquz krediti ola biler ve diplom alana qeder istenilen vaxt yerine yetirile biler Amerika universitetlerinde qiymetler semestrlere ve rublere gore cixarila biler Onlar esasen semestrler rublerarasi midterms ve ilin sonunda finals verilen imtahanlardan asilidir Hemcinin ev tapsiriqlari layiheler prezentasiyalar referatlar ve s de hesaba alina biler ABS universitetleriAbs erazisinde bir cox beynelxalq seviyyeli ali tehsil ocaqlari movcuddur Bunlardan bezileri haqqinda melumat Pensilvaniya Universiteti Pensilvaniya Universiteti University of Pennsylvania ABS nin en qedim universitetlerinden biridir ve Pensilvaniya statinda Filadelfiya seherinde yerlesir Universitet ABS nin sekkiz en nufuzlu ali mekteblerini birlesdiren Sarmasiq Liqasina daxildir Ali tehsil ocagi ozel universitet kimi fealiyyet gosterir lakin onu herden Steyt Kollec seherinde yerlesen Pensilvaniya Statinin Dovlet Pennsylvania State University hemcinin Filadelfiya Philadelphia University universitetlerile sehv salirlar Pensilvaniya Universiteti humanitar ve texniki elmler uzre genis spektrde elmi tedqiqat isleri aparir The Times qezetinin her il apardigi dunya universitetlerinin reytinqine esasen 2009 cu ilde Pensilvaniya Universiteti 12 ci yerdedir Tarixi Pensilvaniya Universiteti 1740 ci ilde alim jurnalist diplomat Bencamin Franklin terefinden yaradilib Ilk vaxtlar xeyriyye mektebi kimi fealiyyet gosteren tehsil muessisesi 1755 ci ilde kollece cevrilir ve B Franklin Pensilvaniya kollecinin prezidenti olur Franklin ictimai qulluq ve ticaret ucun yararli klassikaya esaslanan tehsil proqramini teblig edirdi O zamanki siyasi xadimlerin coxunun adi bu tehsil ocagi ile baglidir Kontinental konqresin 24 numayendesi Musteqillik haqqinda Deklarasiya metninin altinda imzasi duran 9 taninmis sima Bencamin Franklin Corc Klaymer Fitzsimons Frensis Hopkinson Tomas Makkin Robert Morris Uilyam Paca Corc Ross Bencamin Ras ve Ceyms Vilson ABS Konstitusiyasinin metnini imzalayan 10 sexs Bencamin Franklin Corc Klaymer Fitzsimons Cared Ingersoll Rufus Kinq Tomas Mifflin Qouverner Morris Robert Morris Corc Vasinqton Hyu Vilyamson ve Ceyms Vilson bu kollecin mezunlari olublar 1779 cu ilde kollece universitet statusu verilib Pensilvaniya Universiteti ABS de ilk universitet statusu almis ali mektebdir 1765 ci ilde burada tibb mektebi Simali Amerikada ilk tibb mektebi 1874 cu ilde universitetin ilk baza xestexanasi 1881 ci ilde ilk biznes mektebi dunyada meshur ve prestijli Uorton Biznes Mektebi 1896 ci ilde dunyada ilk psixoloji yardim klinikasi ilk Amerika telebe teskilatinin binasi Hyuston Holl 1946 ci ilde ABS de ikinci baytarliq tibb mektebi acilib 1946 ci ilde universitetde butov bir elektron komputer ENIAK kutlevi elektron hesablama masinlari istehsal edilib Universitet bu gun Pensilvaniya Universitetinin kampusu Filadelfiyanin qerbinde 269 akr 109 km erazide yerlesir Kampusun plani Koup and Stewardson firmasi terefinden hazirlanib Firmanin memarlari kampusun binalarini qotik uslubda insa edibler Universitetin butun mektebleri tedqiqat institutlari yataqxanalari ve s kampusun erazisinde yerlesir Son zamanlar burada yeni restoranlar yuksek seviyyeli ticaret merkezi kinoteatr insa edilir Burada hemcinin avtoneqliyyat qaraji Ualnut kucesinde yerustu dayanacaq texniki qulluq menteqeleri var Muqqedes Anslem kolleci Kampusun erazisinde bakalavr hazirlayan 4 mekteb Incesenet ve Elmler Mektebi Muhendislik ve Tetbiqi Elmler Mektebi Tibb Bacisi Mektebi Uorton Biznes Mektebi yerlesir Burada eyni zamanda Annenberq Rabite Mektebi Incesenet ve Elmler Ali Mektebi Tehsil Ali Mektebi Huquq Mektebi Stomatologiya Mektebi Dizayn Mektebi kecmis Tesviri Incesenet Mektebi Muhendislik ve Tetbiqi Elmler Mektebi Tibb Mektebi Tibb Bacisi Mektebi Ictimai Siyaset ve Tecrube Baytarliq Mektebi Uorton Mektebi umumilikde magistr hazirlayan 12 tehsil muessisesi fealiyyet gosterir Pensilvaniya Tibb Mektebi tibb bacisi tebabet stomatologiya ve baytarliq biomuhendislik Muhendislik mektebi ve sehiyyenin idareolunmasi Uorton Mektebi proqramlari uzre telebe hazirlayir Burada tibbi tedqiqatlara boyuk meblegde maliyye serf olunur Universitetin kitabxanasi 1750 ci ilde kartoqraf Lui Evansin tehsil ocagina kulli miqdarda kitab bagislamasi neticesinde yaranib Hazirda burada mekteblerle elaqeli 15 kitabxana hemcinin elektron fealiyyet gosterir Annenberq Rabite mektebinde Bidl Huquq pese mektebinde Tibb biologiya Tibb Mektebinin pavilyonunda Muasir iudaika yehudi dini merkezi kimya stomatologiya masinqayirma tesviri incesenet lippinkot Uorton Mektebinde riyaziyyat fizika astronomiya Devid Rittenhaus laboratoriyasinda muzey Arxeologiya ve Antropologiya muzeyinde nadir kitablar ve elyazmalar Van Pelt Ditrix kitabxana merkezi baytarliq lea kitabxanalari Kitabxana sistemi umumilikde 5 7 milyon cild kitaba malikdir Pensilvaniya Universitetinin nezdinde 1887 ci ilde yaranan Arxeologiya ve antropologiya muzeyi fealiyyet gosterir XX esrin evvellerinde ilk olaraq mehz bu muzeyin emekdaslari Misir Mesopatamiya Afrika Serqi Asiya Cenubi Amerika erazilerinde arxeoloji ve antropoloji qazintilar apariblar Bunun neticesinde muzey boyuk miqdarda qedim Misir ve Yaxin Serq medeniyyeti kolleksiyalarina Urun serdabelerine qedim cin artefaktina aid olan nadir tapintilara malikdir Muzeyin tesviri incesenet potensialina rotonda girde ve ya yarimgirde qubbeli kicik bina ve baglar o cumleden Misir papirusu aiddir UPM ve MASCA elmi bolmeleri arxeoloji tapintilarin qedim elifbalarla yazilmis metnlerin interpretasiyasi ucun en muasir metodlardan istifade edir Kampusun erazisinde Muasir Incesenet Institutu da fealiyyet gosterir Institut butun ilboyu muxtelif sergiler teskil edir Pensilvaniya Universitetinde telebelerin qalmalari ucun her serait yaradilib Kampusda Dyubua Fiser Hassenfeld Qriqori Harnvell Harrison Hill Ingiltere Kral Mehkemesi Riep Rodin Sensom Serq Qerb Stoufer erzaq telebe yataqxanalari kollec evleri rezidensiyalar movcuddur Vaxtlarini semereli kecirmeleri ucun telebelerin istifadesine parklar restoranlar idman oxu zallari kinoteatrlar ve s verilib Tehsil ve tedqiqat proseslerinin bolunmemesi Pensilvaniya Universitetinin esas xususiyyetidir Burada oxuyan telebeler ikinci kursdan baslayaraq laboratoriya ve institutlarda isleye bilerler Bu tehsil muessisesine dunyanin texniki universitetlerinden daha cox telebe qebul edilir Universitetin nezdinde bakalavrda oxuyan telebelere ali mektebin elmi heyatinda feal istirak etmeleri ucun Telebe Teskilati Merkezi fealiyyet gosterir Bu merkezle emekdasliq Pensilvaniya Universitetinde magistraturada oxumaq ve teqaud almaq isteyenler ucun elave sans yaradir Universitet rehberliyi abituriyentlerin bilik seviyyesine cox ciddi yanasir En yuksek musabiqe incesenet sosiologiya ve huquq fakultelerinde qeyde alinir Pensilvaniya Universitetinin meshur mezunlari Uilyam Henri HarisonABS nin 9 cu prezidenti Toomas Hendrik IlvesEstoniyanin prezidenti Kvame NkrumaHananin ilk prezidenti Uilyam UokerNikaraqua Respublikasinin prezidenti Nnamdi AzikiveNigeriyanin 1 ci prezidenti Ernesto BalyadaresPanamanin sabiq prezidenti Sezar VirataFilippinin sabiq bas naziri Uilyam BrennanABS Ali mehkemesinin hakimi Ceyms VilsonABS Ali mehkemesinin sabiq hakimi Oliver Vilyamsiqtisadci Nobel mukafati laureati Corc Smitfizik Nobel mukafati laureati Harold zur Hauzenhekim psixoloq Nobel mukafati laureati Edmund Felpsiqtisadci Nobel mukafati laureati Edvard Preskotiqtisadci Nobel mukafati laureati Irvin Rouzkimyaci Nobel mukafati laureati Reymond Devisfizik Nobel mukafati laureati Alan MakDermidkimyaci Nobel mukafati laureati Alan Higerkimyaci Nobel mukafati laureati Ehmed Zevailkimyaci Nobel mukafati laureati Stenli Prusinerhekim psixoloq Nobel mukafati laureati Maykl Styuart Braunhekim psixoloq Nobel mukafati laureati Lourens Kleyniqtisadci Nobel mukafati laureati Noam Comskilinqvist ve politoloq Qebul qaydalari ABS universitetlerine qebul Amerika universitetlerine qebul olmaq ucun abituriyent asagidaki senedleri elde etmelidir ali mektebden verilmis anketin doldurulmasi application form ve senedlerin baxilmasi ucun mebleg application fee her bir universitetin oz qebul qaydalari formalari var Bu formalari universitetin saytindan elde etmek mumkundur Hemin formaya mutleq cek elave olunur mebleg ise tehsil muessisesinden asilidir transkript son uc ilde fenlerden alinan qiymetler attestat ve ya diplomun sureti transkript adeten cedvel formasinda olur hemcinin attestat ve diplom ingilis diline tercume olunmalidir 3 zemanet mektubu abituriyentin muellimlerinden ve ya elmi rehberlerinden mektub transkript kimi ingilis diline tercume edilmeli notariusda tesdiq olunmalidir 1 ve ya 2 sehifeden ibaret olan tercumeyi hali xatirladan personal statement esse Muvafiq senedde asagidaki suallara cavablar vermek lazimdir Bu universitetden men neler gozleyirem Ne ucun xaricde oxumaq isteyirem Hemcinin abituriyent ali mektebin onu ne ile celb etdiyini universitetin meshur professorlarinin adlarini taninmis laboratoriyalarini qeyd etmelidir imtahanin neticeleri mekteb mezunlari TOEFL ve SAT den ali mekteb mezunlari ise TOEFL GRE ve ya GMAT dan imtahan vermelidirler Test imtahanlari odenisli olur ve qiymetler 60 250 dollar arasinda deyisir Esas imtahanlar tehsil muessisesinin teleblerine uygun aparilir Qaydaya gore ali mektebden verilmis anketde gelecek telebe her tehsil ili ne qeder mebleg odeye bileceyi haqqinda melumat vermelidir Abituriyentin maliyye durumu onlarin bank hesabinda tesdiqlenmelidir Bir cox ali mektebler xarici telebelere maliyye desteyi gosterir Burada esas rol abituriyentin akademik bacarigindan onun elmi ve yaradici fealligindan asilidir Bundan basqa xarici telebeler ucun ABS hokumeti ve muxtelif fondlar terefinden maliyyelesen teqaud proqramlari ve qrantlar movcuddur Butun saheler uzre genis elmi tedqiqat isleri aparan Pensilvaniya Universiteti dunyanin en nufuzlu universitetlerinden biridir Pensilvaniya Universitetinin telebesi olmaq dunyanin cox genclerinin en boyuk arzusudur Stanford Universiteti Stanford Universiteti Leland Stanford Junior University Kicik Leyland Stanford adina universitet Palo Alto seheri yaxinliginda Silikon vadisinin merkezinde Kaliforniya statinda yerlesir Bu universiteti Silikon vadisinin serveti adlandirirlar Universitet ABS nin ve butun dunyanin en nufuzlu ali tehsil muessiselerinden biridir Universitetin terkibinde Stanford neyroiqtisadiyyat yay mektebi yaradilib Amerika alimleri kesflerinin ekseriyyeti hemcinin elm ve texnikanin en qabaqcil saheleri uzre biomuhendislikden baslayaraq en yeni komputer texnologiyalari ve kosmik tedqiqatlara genetika medeni antropologiyaya qeder bu universitetin institut ve laboratoriyalarinda heyata kecirilir Tarixi Universitetin yaradicilari demiryolu maqnati Leyland Stanford ve onun heyat yoldasi Ceyndir Leyland Stanford Kaliforniyanin en varli biznesmenlerinden biri olub O Respublikacilar Partiyasinin uzvu kimi once Kaliforniya statinin xezinedari sonradan ise qubernatoru vezifesinde calisib L Stanford Vetendas muharibesi 1861 1865 dovrunde prezident A Linkolnun feal terefdasi Central Pacifik Railroad kampaniyasinin yaradicilarindan biri kimi taninib 1884 cu ilde Stanford ailesinin Avropaya seyaheti zamani onlarin azyasli oglu Leyland yatalaq xesteliyine yoluxaraq Florensiyada vefat edir Derd qem icinde olan heyat yoldasina Ceyn deyir Leyland artiq Kaliforniyanin butun usaqlari bizim ovladlarimiz olacaqlar Belece genc aile dogma statlarinda savadliligin inkisafina komek etmek qerarina gelir Onlar Amerikanin bir nece ali tehsil ocaqlarini Yel Kornel Harvard Massacusets universitetlerini gezerek uc layiheden hansini heyata kecirmek haqqinda dusunurduler Palo Altoda universitet San Fransiskoda tehsil kompleksi ve muzey yoxsa texniki mekteb yaratmaq Harvard Universitetinin prezidenti carlz Eliot universitet yaratmagi meslehet gorur Leyland bu meqsed ucun ne qeder vesait lazim olmasi ile maraqlananda Eliot hemin dovr ucun cox boyuk bir mebleg olan 5 milyon dollarin gerekli oldugunu qeyd edir Leylandin Bacarariqmi sualina Ceyn basi ile He cavabi verir Stanfordlar basqa ali tehsil muessiselerinden ferqli olaraq birge tehsil almaq imkani veren o vaxtlar universitetlerde tekce kisiler oxuyurdular dunyevi basqalarinin muxtelif dini cereyanlarla bagliligi vardi universitet yaratmaq niyyetinde idiler Universitetin meqsedini medeni ve faydali vetendaslar hazirlamaqda goren Stanford 1885 ci ilin noyabrinda oz ideyalarini Tesis yardimi Foundining Grant adlanan senede hekk edir ve bununla da universitetin nizamnamesinin esasini qoyur Leyland universitete bele bir suar fikirlesir Qoy azadliq yeli essin Hazirliq islerine tikintiye ve isci heyetinin toplanmasina 6 il vaxt serf olunur Bu islerde Stanforda Indiana Universitetinin genc professoru Devid Cordan feal komek edir Mehz buna gore de Leyland onu 1 oktyabr 1891 ci ilde acilmis Kicik Leyland Stanford adina universitete prezident teyin edir Ilk vaxtlarda burada 559 telebe qizli oglanli ve 15 muellim var idi Alman modeline uygun tikilmis universitet hem bakalavr hem de magistr hazirlayir tedris tedqiqatlarla birlesdirilirdi 1893 cu ilde senator Stanford vefat edir Teskilat islerile bagli universitetde arasdirmalar aparilir Iqtisadi bohran ailenin maddi durumuna ziyan vurur Vefat etmis yoldasinin selahiyyetlerini icra eden Ceyn neinki universiteti baglamaqdan imtina edir hetta sexsi xerclerini xeyli azaldaraq tehsil ocagina himayecilik edir Devid Cordan da bacardigi qeder universitetin inkisafina calisir Taninmis professorlar teze yaranan eyalet universitetinde islemek istemirdiler Cordan cavan tecrubesiz lakin istedadli ve qabaqcil muellimleri bu ali tehsil ocagina celb edir Universitetin esas binasini kimya laboratoriyasini mohtesem memorial kilsesini Memorial Church tikdirir Prezident vesaiti meharetle paylasdiraraq demek olar ki Stanfordlarin butun arzularini heyata kecirir 1903 cu ilde Ceyn Stanford maliyye huquqlarini universitetin Qeyyumlar Surasina tehvil verir Ceyn Stanford 1905 ci ilde vefat edir 18 aprel 1906 ci ilde guclu zelzele universitetin binalarinin yarisini ucurur ve kulli miqdarda ziyan vurur Cordan cidd cehdle berpa islerine baslayir ve buna muveffeq olur Amerikanin qerbinde elece de butun olkede Stanford Universitetinin nufuzu qalxmisdi mezunlar oz dogma universitetlerini alma mater ABS de yeterince meshurlasdirmisdilar Bu da dagilmis korpuslarin berpasinda hem dovlet hem de qeyri dovlet yardimlarinin alinmasina imkan verirdi 1913 cu ilde Cordan borcunu yerine yetirerek teqaude cixir bu zaman Stanford Universiteti artiq yerinde mohkem qerarlasmisdi Rey Uilburun prezidentliyi dovrunde universitet suretle inkisaf edir Kafedralar butov bir fakulte mekteblere cevrilir II Dunya muharibesinden once burada yeni laboratoriyalar tedqiqat kompleksleri tikilir Muharibe illerinde ise demek olar ki universitet oz elmi texniki tereqqi dovrunu yasayir Stanford alimleri hemcinin universitetin ozu Manhetten layihesi nde feal istirak edibler 1934 cu ilde mezunlardan ibaret Stanford Assosiasiyasi yaradilir Onun meqsedi tehsil muessisesi ve elmi proqramlarin heyata kecirilmesi ucun vesait toplamaqdan ibaret olur Belece Stanford oz gelir menbelerini genislendirir Stanford Universitetinin cox boyuk erazisi var Maliyye bohrani ile uzleserken universitet torpaqlarini sata bilmezdi cunki Leyland Stanford oz vesiyyetnamesinde bunu qadagan etmisdi Torpaqlari icareye vermek barede ise vesiyyetnamede hec ne yazilmamisdi Rehberlik bundan istifade ederek torpaqlari yuksek texnologiyalara malik sirketlere uzunmuddetli icareye verir ve Silikon vadisi adlanan Stanford senaye parki yaradilir 1951 ci ilde Varian Associates kampaniyasi universitetle muqavile imzalayir ve 1953 cu ilde parkda ilk binada meskunlasir Onun ardinca Eastman Kodak General Electric Preformed Line Products Admiral Corporation Shockley Transistor Laboratory of Beckman Instruments Lockheed Hewlett Packard ve s sirketler de Stanford senaye parkina kocur Bu dahiyane ideya neticesinde universitet kulli miqdarda gelir elde edir 40 60 ci illerde Volles Sterlinqin prezidentliyi dovrunde Stanford ABS nin en nufuzlu ali mekteblerinden birine cevrilir ve onu artiq hec kim eyalet universiteti adlandirmir Soyuq muharibe dovrunde ali mekteb esasli suretde herbi istehsala celb edilir kulli miqdarda federal subsidiyalar verilir Stanfordun elektronika sahesi uzre nufuzu danilmazdir 60 ci illerin evvellerinde universitet Ford Fondation dan 100 milyon deyerinde qrant alir buna qeder hele hec bir Amerika ali mektebi bele ambisiyali layiheye qol qoymamisdi 90 ci illerin ortalarinda Stanfordda kicik qruplarda tedrisi telebe ve muellimlerin six temasini nezerde tutan Stanford Introductory Studies SIS Stanfordun Ilkin Tedqiqatlari Proqrami qebul olunub Hemcinin bakalavr hazirlayan uc mekteb fakultede Yer elmleri Muhendislik Beseriyyet ve Tebiet elmleri mekteblerinde cavan muellim heyeti ucun xususi tedqiqat qrantlari sistemi Research Grants for Junior Fakulty tetbiq olunub Stanford Universitetinin meshur mezunlari Herbert HuverABS nin 31 ci prezidenti Yukio HatoyamaYaponiyanin sabiq Bas naziri Kondoliza RaysABS nin sabiq dovlet katibi Uilyam SokliAmerika alimi Nobel mukafati laureati Con SteynbekYazici Nobel mukafati laureati Sergey Brin ve Lerri Peyc Google saytinin yaradicilari Len Bosak ve Sendi Lerner Cisco Systems sirketinin yaradicilari Devid Filo ve Cerri YanqYahoo saytinin yaradicilari Kempbell DuqlasAmerika Botanika Cemiyyetinin prezidenti botanik Universitet bu gun Stanford Universitetinin kampusu 3 310 hektarliq erazide kicik tepelerin arasinda yerlesen duzenlikde salinib Kampusun landsaftini Nyu York merkezi parkinin yaradicisi dizayner Frederik Lo Olmsted tertib edib Ricardson neoromantikasi ve ispan mustemlekesi uslubunda insa edilmis taglarla bezedilmis binalar kampusa xususi gozellik verir Qizil fonda islenmis rengareng mozaikali memorial kilse kampusun ureyi hesab olunur Mavi sema altinda yasilliqda yerlesen qirmizi tavanli qum dasindan tikilmis binalar guller palmalar hetta o teref bu terefe qacan sincablar burada esrarengiz bir menzere yaradir Kampusun erazisinde 7 mekteb Beseriyyet ve Elmler Mektebi School of Humanities and Sciences Muhendislik Mektebi School of Engineering Yer Elmleri Mektebi School of Earth Sciences Tehsil Mektebi School of Education Biznes Mektebi Graduate School of Business Huquq Mektebi Stanford Law School ve Tibb Mektebi Stanford University School of Medicine Stanford Tedqiqat Parki Stanford Research Park Stanford Tibb Merkezi Stanford University Medical Center ve muxtelif tibb menteqeleri Stanford Ticaret Merkezi Stanford Shopping Center Huver adina Muharibe Inqilab ve Sulh Institutu Hoover Institution on War Revolution and Peace Frimen Spoqli adina Beynelxalq Tedqiqatlar Institutu Freeman Spogli Institute for International Studies Stanford Center Intensiv Dil Telim Institutu 8 milyon cildden cox kitaba malik olan 20 kitabxana telebe yataqxanalari idman kompleksleri parklar ve s yerlesir Tedris prosesiABS nin diger ali mektebleri kimi Stanford Universiteti de yuksek seviyyeli herterefli hazirliqli sexsiyyetler yetisdirir Amerika mutexessislerinin fikrince bu cur yanasma secilmis sahelerin daha yaxsi menimsenilmesine ve telebenin butun heyati boyu tehsilini artirmasina karyeralarinda elde etdikleri bilikleri daha effektli istifadesine imkan yaradir Her telebe oz sexsi maraq ve meqsedine uygun ferdi tedris plani hazirlayir Telebe hemcinin universitet ve fakultenin de savadliliq ingilis dilinde lazimi senedlesme qaydalarini duzgun serh etme xarici dil bilme teleblerini nezere almalidir umumi telebler 9 tedris kursundan ibaretdir medeniyyet ideyalar insani deyerler III kurs tebii elmler tetbiqi elmler ve texnika III kurs humanitar ve ictimai elmler II kurs dunya medeniyyeti Amerika medeniyyeti I III kurs Her bir telebe secdiyi ixtisas fenlerinden elave mutleq bu kurslari kecmelidir Bu gun Stanford Universiteti suretle inkisaf eden beynelxalq tehsil merkezine cevrilib Burada 15 000 den cox telebe tehsil alir onlarin 6 812 ni bakalavrlar 8328 ni aspirantlar 51 ni qadin 55 ni ecnebi telebeler teskil edir Ecnebiler ucun Stanford ilk novbede prestijli biznes tehsili MBA veren ali tehsil ocagidir Stanford dunyaya 17 Nobel mukafatcisi bexs edib Stanford sozun esl menasinda Silikon Vadisinin tukenmez servetidir Hemcinin bax