Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ağ dəlik —Ümumi nisbilik nəzəriyyəsində ağ dəlik , enerji - maddə , işıq və məlumat ondan qaça bilsə də, xaricdən daxil edilə bilməyən fəza - zaman və təkliyin hipotetik bölgəsidir . Bu mənada o, yalnız xaricdən daxil ola bilən və enerji-materiya, işıq və informasiyanın çıxa bilməyəcəyi qara dəliyin əksidir. Əbədi qara dəliklər nəzəriyyəsində ağ dəliklər meydana çıxır . Gələcəkdə qara dəlik bölgəsinə əlavə olaraq, Eynşteyn sahə tənliklərinin belə bir həlli keçmişində ağ dəlik bölgəsinə malikdir. Bu bölgə cazibə qüvvəsinin çökməsi nəticəsində əmələ gələn qara dəliklər üçün mövcud deyil, ağ dəliyin əmələ gəlməsi üçün müşahidə edilən fiziki proseslər də yoxdur.
Superkütləvi qara dəliklərin (SBH) nəzəri olaraq hər qalaktikanın mərkəzində olacağı proqnozlaşdırılır və ola bilsin ki, qalaktika onlarsız yarana bilməz. Stephen Hawking və başqaları bu SBH-lərin superkütləvi ağ dəlik/ Biq Partlayış yaratmasını təklif etdilər .
Baxış.
Qara dəliklər kimi ağ dəliklər də kütlə , yük və bucaq momentumu kimi xüsusiyyətlərə malikdir . Onlar hər hansı digər kütlə kimi materiyanı cəlb edirlər, lakin ağ dəliyə doğru düşən cisimlər heç vaxt ağ dəliyin hadisə üfüqünə çata bilməz (baxmayaraq ki, Schwarzschild məhlulu maksimum genişlənmişdir )., aşağıda müzakirə edildiyi kimi, keçmişdə olan ağ dəlik hadisə üfüqü gələcəkdə qara dəlik hadisələri üfüqünə çevrilir, ona görə də ona doğru düşən hər hansı bir obyekt sonda qara dəlik üfüqünə çatacaq). Səthi olmayan bir cazibə sahəsini təsəvvür edin. Cazibə qüvvəsi ilə sürətlənmə hər hansı bir cismin səthində ən böyük sürətdir. Lakin qara dəliklərin səthi olmadığı üçün cazibə qüvvəsi səbəbindən sürətlənmə eksponent olaraq artır, lakin təklikdə nəzərə alınan səth olmadığı üçün heç vaxt son qiymətə çatmır.
Kvant mexanikasında qara dəlik Hawking radiasiyasını yayır və beləliklə, radiasiya qazı ilə istilik tarazlığına gələ bilər (məcburi deyil). İstilik-tarazlıq vəziyyəti zamanın dəyişməsi-invariant olduğu üçün Stiven Hokinq iddia edirdi ki, istilik tarazlığında qara dəliyin zamanla dəyişməsi istilik tarazlığında ağ dəliklə nəticələnir (hər biri ekvivalent dərəcədə enerji udur və yayar). Nəticə etibarı ilə, bu, qara dəliklərin və ağ dəliklərin quruluşca qarşılıqlı olduğunu ifadə edə bilər, burada adi qara dəlikdən gələn Hokinq şüalanması ağ dəliyin enerji və maddə emissiyası ilə eyniləşdirilir. Hawking-in yarı klassik arqumenti kvant mexaniki AdS/CFT müalicəsində təkrarlanır, burada anti de Sitter fəzasındakı qara dəlik ölçmə nəzəriyyəsində termal qazla təsvir edilir və zamanın dəyişməsi özü ilə eynidir.
Mənşə
Ağ dəliklərin mövcudluğu ehtimalı 1964-cü ildə rus kosmoloqu İqor Novikov tərəfindən irəli sürülüb . Ağ dəliklər Şvartsşild metrikasının maksimal genişləndirilmiş versiyası kimi tanınan Eynşteyn sahə tənliklərinin həllinin bir hissəsi kimi proqnozlaşdırılır [ aydınlaşdırma tələb olunur ] yükü olmayan və fırlanmayan əbədi qara dəliyi təsvir edir . Burada "maksimum uzadılmış " fəza zamanının heç bir "kənarları" olmamalı olduğu fikrinə istinad edir : sərbəst düşən hissəciyin istənilən mümkün trayektoriyası üçün ( geodeziyadan sonra)) kosmosda, trayektoriya qara dəliyin daxili hissəsinin mərkəzində olan kimi cazibə təkliyinə dəyməzsə, bu yolu zərrəciyin gələcəyinə qədər özbaşına davam etdirmək mümkün olmalıdır . Bu tələbi ödəmək üçün məlum olur ki, hissəciklərin xaricdən hadisə üfüqünə düşərkən daxil olduqları qara dəliyin daxili bölgəsinə əlavə olaraq , trayektoriyaları ekstrapolyasiya etməyə imkan verən ayrıca ağ dəliyin daxili bölgəsi olmalıdır. kənar müşahidəçinin hadisə üfüqündən yuxarı qalxdığını gördüyü hissəciklər . Schwarzschild koordinatlarından istifadə edərək kənarda müşahidəçi üçün, düşmüş hissəciklər gələcəkdə sonsuz uzaqlarda qara dəlik üfüqünə çatmaq üçün sonsuz vaxt tələb edir, müşahidəçinin yanından keçən hissəciklər isə ağ dəlik üfüqünü keçmişdə sonsuz uzaqlıqda keçdikdən sonra sonsuz müddət ərzində xaricə doğru səyahət edirlər (lakin, hissəciklər və ya digər cisimlər üfüqdən keçmək və kənar müşahidəçini keçmək arasında yalnız sonlu uyğun vaxt yaşayır). Qara dəlik/ağ dəlik kənar müşahidəçinin nöqteyi-nəzərindən “əbədi” görünür, o mənada ki, ağ dəliyin daxili bölgəsindən xaricə doğru hərəkət edən hissəciklər istənilən vaxt müşahidəçinin yanından keçə bilər və içəriyə doğru hərəkət edən hissəciklər sonda qaraya çatacaq. deşik daxili bölgə də istənilən vaxt müşahidəçini keçə bilər.
Maksimum uzadılmış kosmos zamanının iki ayrı daxili bölgəsi olduğu kimi, bəzən iki fərqli "kainat" adlandırılan iki ayrı xarici bölgə də var və ikinci kainat bizə iki daxili bölgədə bəzi mümkün hissəcik trayektoriyalarını ekstrapolyasiya etməyə imkan verir. Bu o deməkdir ki, daxili qara dəlik bölgəsində hər iki kainatdan daxil olan hissəciklərin qarışığı ola bilər (və beləliklə, bir kainatdan daxil olan müşahidəçi digər kainatdan daxil olan işığı görə bilər) və eyni şəkildə hissəciklər daxili ağ dəlik bölgəsindən hər iki kainata qaça bilər. Bütün dörd bölgəni Kruskal-Szekeres koordinatlarından istifadə edən məkan-zaman diaqramında görmək olar (şəklə bax).
Bu kosmos zamanda elə koordinat sistemləri ortaya çıxarmaq olar ki, əgər siz sabit zamanın hipersəthini seçsəniz (hamısı eyni vaxt koordinatına malik olan nöqtələr toplusu, beləliklə, səthdəki hər bir nöqtə fəzaya bənzər bir ayrılığa malikdir) "kosmosa bənzər səth" adlanan şeyi verərək) və o zaman kosmosun əyriliyini təsvir edən bir "yerləşdirmə diaqramı" çəksəniz, yerləşdirmə diaqramı "Einstein-Rosen körpüsü" kimi tanınan iki xarici bölgəni birləşdirən boru kimi görünəcəkdir. " və ya Schwarzschild qurd dəliyi . Kosmosa bənzər hipersəthin seçildiyi yerdən asılı olaraq, Eynşteyn-Rozen körpüsü ya hər bir kainatda iki qara dəlik hadisəsi üfüqünü birləşdirə bilər (körpünün daxili hissəsindəki nöqtələr kosmos-zamanın qara dəlik bölgəsinin bir hissəsidir) və ya iki hər bir kainatda ağ dəlik hadisəsi üfüqləri (körpünün daxili hissəsindəki nöqtələr ağ dəlik bölgəsinin bir hissəsidir). Bir kainatdan digərinə keçmək üçün körpüdən istifadə etmək qeyri-mümkündür, çünki ağ dəlik hadisə üfüqünə kənardan daxil olmaq mümkün deyil və hər iki kainatdan qara dəlik üfüqünə girən hər kəs qaçılmaz olaraq qara dəliyin təkliyinə dəyəcək. .
Qeyd edək ki, maksimum genişləndirilmiş Schwarzschild metrikası kənar müşahidəçilərin nöqteyi-nəzərindən əbədi olaraq mövcud olan ideallaşdırılmış qara dəliyi/ağ dəliyi təsvir edir; çökən ulduzdan müəyyən bir zamanda əmələ gələn daha realistik qara dəlik fərqli bir metrik tələb edəcək. Qara dəliyin tarixinin diaqramına daxil olan ulduz maddə əlavə edildikdə, o, ağ dəliyin daxili bölgəsinə uyğun gələn diaqram hissəsini çıxarır. Lakin ümumi nisbilik tənlikləri zamanla tərsinə çevrildiyi üçün onlar Zamanın əks simmetriyasını nümayiş etdirirlər.– ümumi nisbilik həm də çökən maddədən əmələ gələn bu tip “real” qara dəliyin zaman-əksinə imkan verməlidir. Zamanın tərsinə çevrilmiş hal, kainatın başlanğıcından bəri mövcud olan və nəhayət "partlayaraq" yox olana qədər maddə yayan bir ağ dəlik olardı. Bu cür obyektlərə nəzəri olaraq icazə verilsə də, fiziklər onları qara dəliklər qədər ciddi qəbul etmirlər, çünki təbii olaraq onların əmələ gəlməsinə səbəb olacaq heç bir proses olmayacaq; onlar yalnız Böyük Partlayışın ilkin şərtlərinə daxil edilsələr mövcud ola bilərdilər . Bundan əlavə, belə bir ağ dəliyin yüksək dərəcədə "qeyri-sabit" olacağı proqnozlaşdırılır, o mənada ki, hər hansı kiçik bir maddə kənardan üfüqə doğru düşərsə, bu, uzaq müşahidəçilər tərəfindən göründüyü kimi, ağ dəliyin maddə ilə birlikdə partlamasına mane olar. ağ dəliyin cazibə radiusundan heç vaxt qaça bilməyən təklikdən yayılan.
Böyük patlayış
İlk dəfə 1980-ci illərin sonlarında təklif edilən qara dəliklərə baxış klassik ağ dəliklərin təbiətinə bir qədər işıq salmaq kimi şərh edilə bilər. Bəzi tədqiqatçılar təklif etdilər ki, qara dəlik meydana gəldikdə, əsas kainatın xaricində genişlənən yeni bir kainat yarada biləcək əsasda/ təklikdə Böyük Partlayış baş verə bilər . Həmçinin bax Fecund kainatları .
Eynşteyn - Kartan-Sciama-Kibble cazibə nəzəriyyəsi afin əlaqənin simmetriya məhdudiyyətini aradan qaldıraraq və onun antisimmetrik hissəsi olan burulma tensorunu dinamik dəyişən kimi nəzərə alaraq ümumi nisbiliyi genişləndirir. Burulma təbii olaraq maddənin kvant-mexaniki, daxili bucaq momentumunu ( spin ) təşkil edir.
Ümumi nisbi nəzəriyyəyə görə, kifayət qədər yığcam kütlənin qravitasiya nəticəsində çökməsi tək qara dəlik əmələ gətirir. Bununla belə, Eynşteyn-Kartan nəzəriyyəsində burulma və Dirak spinorları arasında minimal birləşmə son dərəcə yüksək sıxlıqlarda fermionik maddədə əhəmiyyətli olan itələyici spin-spin qarşılıqlı təsirini yaradır . Belə qarşılıqlı təsir qravitasiya təkliyinin yaranmasının qarşısını alır. Bunun əvəzinə, hadisə üfüqünün digər tərəfində çökən maddə nəhəng, lakin sonlu sıxlığa çatır və adi Eynşteyn-Rozen körpüsünü əmələ gətirir. Körpünün digər tərəfi yeni, böyüyən körpə kainatına çevrilir. Körpə kainatındakı müşahidəçilər üçün ana kainat yeganə ağ dəlik kimi görünür. Müvafiq olaraq,Müşahidə edilə bilən kainat , daha böyük bir kainatın içərisində çoxlu ola biləcək qara dəliyin biri kimi mövcud olan Eynşteyn-Rozen daxili hissəsidir. Böyük Partlayış müşahidə edilə bilən kainatın sonlu, minimum miqyas faktoruna malik olduğu tək olmayan Böyük Sıçrama idi.
2012-ci ildə çıxan bir məqalə, Böyük Partlayışın özünün ağ dəlik olduğunu iddia edir . Bundan əlavə, "Kiçik Partlayış" adlandırılan ağ dəliyin meydana gəlməsinin kortəbii olduğunu göstərir - bütün maddələr bir nəbzlə atılır. Beləliklə, qara dəliklərdən fərqli olaraq, ağ dəlikləri davamlı olaraq müşahidə etmək olmaz; daha doğrusu, onların təsirlərini yalnız hadisənin özü ətrafında aşkar etmək olar. Qəzet hətta ağ dəlikləri olan yeni qamma-şüa partlayışları qrupunu müəyyən etməyi təklif etdi.
2014-cü ildə Madriz Aguilar, Moreno və Bellini tərəfindən beş ölçülü vakuum çərçivəsində superkütləvi ağ dəlik partlayışı ilə Big Bang-in əmələ gəlməsi ideyası araşdırıldı.
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ag delik Umumi nisbilik nezeriyyesinde ag delik enerji madde isiq ve melumat ondan qaca bilse de xaricden daxil edile bilmeyen feza zaman ve tekliyin hipotetik bolgesidir Bu menada o yalniz xaricden daxil ola bilen ve enerji materiya isiq ve informasiyanin cixa bilmeyeceyi qara deliyin eksidir Ebedi qara delikler nezeriyyesinde ag delikler meydana cixir Gelecekde qara delik bolgesine elave olaraq Eynsteyn sahe tenliklerinin bele bir helli kecmisinde ag delik bolgesine malikdir Bu bolge cazibe quvvesinin cokmesi neticesinde emele gelen qara delikler ucun movcud deyil ag deliyin emele gelmesi ucun musahide edilen fiziki prosesler de yoxdur Superkutlevi qara deliklerin SBH nezeri olaraq her qalaktikanin merkezinde olacagi proqnozlasdirilir ve ola bilsin ki qalaktika onlarsiz yarana bilmez Stephen Hawking ve basqalari bu SBH lerin superkutlevi ag delik Biq Partlayis yaratmasini teklif etdiler Baxis Qara delikler kimi ag delikler de kutle yuk ve bucaq momentumu kimi xususiyyetlere malikdir Onlar her hansi diger kutle kimi materiyani celb edirler lakin ag deliye dogru dusen cisimler hec vaxt ag deliyin hadise ufuqune cata bilmez baxmayaraq ki Schwarzschild mehlulu maksimum genislenmisdir asagida muzakire edildiyi kimi kecmisde olan ag delik hadise ufuqu gelecekde qara delik hadiseleri ufuqune cevrilir ona gore de ona dogru dusen her hansi bir obyekt sonda qara delik ufuqune catacaq Sethi olmayan bir cazibe sahesini tesevvur edin Cazibe quvvesi ile suretlenme her hansi bir cismin sethinde en boyuk suretdir Lakin qara deliklerin sethi olmadigi ucun cazibe quvvesi sebebinden suretlenme eksponent olaraq artir lakin teklikde nezere alinan seth olmadigi ucun hec vaxt son qiymete catmir Kvant mexanikasinda qara delik Hawking radiasiyasini yayir ve belelikle radiasiya qazi ile istilik tarazligina gele biler mecburi deyil Istilik tarazliq veziyyeti zamanin deyismesi invariant oldugu ucun Stiven Hokinq iddia edirdi ki istilik tarazliginda qara deliyin zamanla deyismesi istilik tarazliginda ag delikle neticelenir her biri ekvivalent derecede enerji udur ve yayar Netice etibari ile bu qara deliklerin ve ag deliklerin qurulusca qarsiliqli oldugunu ifade ede biler burada adi qara delikden gelen Hokinq sualanmasi ag deliyin enerji ve madde emissiyasi ile eynilesdirilir Hawking in yari klassik arqumenti kvant mexaniki AdS CFT mualicesinde tekrarlanir burada anti de Sitter fezasindaki qara delik olcme nezeriyyesinde termal qazla tesvir edilir ve zamanin deyismesi ozu ile eynidir MenseAg deliklerin movcudlugu ehtimali 1964 cu ilde rus kosmoloqu Iqor Novikov terefinden ireli surulub Ag delikler Svartssild metrikasinin maksimal genislendirilmis versiyasi kimi taninan Eynsteyn sahe tenliklerinin hellinin bir hissesi kimi proqnozlasdirilir aydinlasdirma teleb olunur yuku olmayan ve firlanmayan ebedi qara deliyi tesvir edir Burada maksimum uzadilmis feza zamaninin hec bir kenarlari olmamali oldugu fikrine istinad edir serbest dusen hisseciyin istenilen mumkun trayektoriyasi ucun geodeziyadan sonra kosmosda trayektoriya qara deliyin daxili hissesinin merkezinde olan kimi cazibe tekliyine deymezse bu yolu zerreciyin geleceyine qeder ozbasina davam etdirmek mumkun olmalidir Bu telebi odemek ucun melum olur ki hisseciklerin xaricden hadise ufuqune duserken daxil olduqlari qara deliyin daxili bolgesine elave olaraq trayektoriyalari ekstrapolyasiya etmeye imkan veren ayrica ag deliyin daxili bolgesi olmalidir kenar musahidecinin hadise ufuqunden yuxari qalxdigini gorduyu hissecikler Schwarzschild koordinatlarindan istifade ederek kenarda musahideci ucun dusmus hissecikler gelecekde sonsuz uzaqlarda qara delik ufuqune catmaq ucun sonsuz vaxt teleb edir musahidecinin yanindan kecen hissecikler ise ag delik ufuqunu kecmisde sonsuz uzaqliqda kecdikden sonra sonsuz muddet erzinde xarice dogru seyahet edirler lakin hissecikler ve ya diger cisimler ufuqden kecmek ve kenar musahidecini kecmek arasinda yalniz sonlu uygun vaxt yasayir Qara delik ag delik kenar musahidecinin noqteyi nezerinden ebedi gorunur o menada ki ag deliyin daxili bolgesinden xarice dogru hereket eden hissecikler istenilen vaxt musahidecinin yanindan kece biler ve iceriye dogru hereket eden hissecikler sonda qaraya catacaq desik daxili bolge de istenilen vaxt musahidecini kece biler Maksimum uzadilmis kosmos zamaninin iki ayri daxili bolgesi oldugu kimi bezen iki ferqli kainat adlandirilan iki ayri xarici bolge de var ve ikinci kainat bize iki daxili bolgede bezi mumkun hissecik trayektoriyalarini ekstrapolyasiya etmeye imkan verir Bu o demekdir ki daxili qara delik bolgesinde her iki kainatdan daxil olan hisseciklerin qarisigi ola biler ve belelikle bir kainatdan daxil olan musahideci diger kainatdan daxil olan isigi gore biler ve eyni sekilde hissecikler daxili ag delik bolgesinden her iki kainata qaca biler Butun dord bolgeni Kruskal Szekeres koordinatlarindan istifade eden mekan zaman diaqraminda gormek olar sekle bax Bu kosmos zamanda ele koordinat sistemleri ortaya cixarmaq olar ki eger siz sabit zamanin hipersethini secseniz hamisi eyni vaxt koordinatina malik olan noqteler toplusu belelikle sethdeki her bir noqte fezaya benzer bir ayriliga malikdir kosmosa benzer seth adlanan seyi vererek ve o zaman kosmosun eyriliyini tesvir eden bir yerlesdirme diaqrami cekseniz yerlesdirme diaqrami Einstein Rosen korpusu kimi taninan iki xarici bolgeni birlesdiren boru kimi gorunecekdir ve ya Schwarzschild qurd deliyi Kosmosa benzer hipersethin secildiyi yerden asili olaraq Eynsteyn Rozen korpusu ya her bir kainatda iki qara delik hadisesi ufuqunu birlesdire biler korpunun daxili hissesindeki noqteler kosmos zamanin qara delik bolgesinin bir hissesidir ve ya iki her bir kainatda ag delik hadisesi ufuqleri korpunun daxili hissesindeki noqteler ag delik bolgesinin bir hissesidir Bir kainatdan digerine kecmek ucun korpuden istifade etmek qeyri mumkundur cunki ag delik hadise ufuqune kenardan daxil olmaq mumkun deyil ve her iki kainatdan qara delik ufuqune giren her kes qacilmaz olaraq qara deliyin tekliyine deyecek Qeyd edek ki maksimum genislendirilmis Schwarzschild metrikasi kenar musahidecilerin noqteyi nezerinden ebedi olaraq movcud olan ideallasdirilmis qara deliyi ag deliyi tesvir edir coken ulduzdan mueyyen bir zamanda emele gelen daha realistik qara delik ferqli bir metrik teleb edecek Qara deliyin tarixinin diaqramina daxil olan ulduz madde elave edildikde o ag deliyin daxili bolgesine uygun gelen diaqram hissesini cixarir Lakin umumi nisbilik tenlikleri zamanla tersine cevrildiyi ucun onlar Zamanin eks simmetriyasini numayis etdirirler umumi nisbilik hem de coken maddeden emele gelen bu tip real qara deliyin zaman eksine imkan vermelidir Zamanin tersine cevrilmis hal kainatin baslangicindan beri movcud olan ve nehayet partlayaraq yox olana qeder madde yayan bir ag delik olardi Bu cur obyektlere nezeri olaraq icaze verilse de fizikler onlari qara delikler qeder ciddi qebul etmirler cunki tebii olaraq onlarin emele gelmesine sebeb olacaq hec bir proses olmayacaq onlar yalniz Boyuk Partlayisin ilkin sertlerine daxil edilseler movcud ola bilerdiler Bundan elave bele bir ag deliyin yuksek derecede qeyri sabit olacagi proqnozlasdirilir o menada ki her hansi kicik bir madde kenardan ufuqe dogru duserse bu uzaq musahideciler terefinden gorunduyu kimi ag deliyin madde ile birlikde partlamasina mane olar ag deliyin cazibe radiusundan hec vaxt qaca bilmeyen teklikden yayilan Boyuk patlayisIlk defe 1980 ci illerin sonlarinda teklif edilen qara deliklere baxis klassik ag deliklerin tebietine bir qeder isiq salmaq kimi serh edile biler Bezi tedqiqatcilar teklif etdiler ki qara delik meydana geldikde esas kainatin xaricinde genislenen yeni bir kainat yarada bilecek esasda teklikde Boyuk Partlayis bas vere biler Hemcinin bax Fecund kainatlari Eynsteyn Kartan Sciama Kibble cazibe nezeriyyesi afin elaqenin simmetriya mehdudiyyetini aradan qaldiraraq ve onun antisimmetrik hissesi olan burulma tensorunu dinamik deyisen kimi nezere alaraq umumi nisbiliyi genislendirir Burulma tebii olaraq maddenin kvant mexaniki daxili bucaq momentumunu spin teskil edir Umumi nisbi nezeriyyeye gore kifayet qeder yigcam kutlenin qravitasiya neticesinde cokmesi tek qara delik emele getirir Bununla bele Eynsteyn Kartan nezeriyyesinde burulma ve Dirak spinorlari arasinda minimal birlesme son derece yuksek sixliqlarda fermionik maddede ehemiyyetli olan iteleyici spin spin qarsiliqli tesirini yaradir Bele qarsiliqli tesir qravitasiya tekliyinin yaranmasinin qarsisini alir Bunun evezine hadise ufuqunun diger terefinde coken madde neheng lakin sonlu sixliga catir ve adi Eynsteyn Rozen korpusunu emele getirir Korpunun diger terefi yeni boyuyen korpe kainatina cevrilir Korpe kainatindaki musahideciler ucun ana kainat yegane ag delik kimi gorunur Muvafiq olaraq Musahide edile bilen kainat daha boyuk bir kainatin icerisinde coxlu ola bilecek qara deliyin biri kimi movcud olan Eynsteyn Rozen daxili hissesidir Boyuk Partlayis musahide edile bilen kainatin sonlu minimum miqyas faktoruna malik oldugu tek olmayan Boyuk Sicrama idi 2012 ci ilde cixan bir meqale Boyuk Partlayisin ozunun ag delik oldugunu iddia edir Bundan elave Kicik Partlayis adlandirilan ag deliyin meydana gelmesinin kortebii oldugunu gosterir butun maddeler bir nebzle atilir Belelikle qara deliklerden ferqli olaraq ag delikleri davamli olaraq musahide etmek olmaz daha dogrusu onlarin tesirlerini yalniz hadisenin ozu etrafinda askar etmek olar Qezet hetta ag delikleri olan yeni qamma sua partlayislari qrupunu mueyyen etmeyi teklif etdi 2014 cu ilde Madriz Aguilar Moreno ve Bellini terefinden bes olculu vakuum cercivesinde superkutlevi ag delik partlayisi ile Big Bang in emele gelmesi ideyasi arasdirildi IstinadlarHemcinin baxQara delik