Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Açıq əməkdaşlıq (ing. Open collaboration) — fərqli fərdlərin və ya qrupların könüllü və azad şəkildə bir araya gələrək ümumi məqsədlər üçün birlikdə işləməsi prosesidir. Bu əməkdaşlıq forması, iştirakçıların sərbəst bilik və resurs mübadiləsinə əsaslanan şəffaf və qeyri-hiyerarşik sistemdə fəaliyyət göstərməsinə imkan yaradır. Açıq əməkdaşlıq əsasən rəqəmsal platformalar vasitəsilə həyata keçirilir və texnologiya, bilik istehsalı və sosial innovasiyalar sahələrində mühüm rol oynayır.
Açıq əməkdaşlıq, müasir dövrdə innovasiya, texnologiya və sosial problemlərin həlli üçün böyük potensiala malik bir modeldir.
Əsas prinsipləri
Hər kəs könüllü olaraq layihəyə qoşula bilər və öz töhfəsini verə bilər. Proseslər, qərarlar və resurslar hər kəs üçün açıqdır və izlənilə biləndir. Ənənəvi liderlik modelindən fərqli olaraq, qərarlar kollektiv şəkildə qəbul edilir və iştirakçıların hər biri bərabər səviyyədədir. İstifadə olunan məlumatlar, alətlər və digər resurslar hər kəs üçün əlçatandır və təkrar istifadə edilə bilər. Əməkdaşlığın məhsulu və ya nailiyyətləri, iştirakçıların göstərdikləri töhfələr əsasında formalaşır.
Tətbiq sahələri
Linux, Apache, Mozilla Firefox kimi layihələr açıq əməkdaşlığın ən məşhur nümunələrindəndir. Wikipedia və ya OpenStreetMap kimi platformalar, insanların kollektiv şəkildə bilik və məlumat yaratdığı açıq əməkdaşlıq nümunələridir. Açıq elm təşəbbüsləri, elmi məlumatların və araşdırmaların ictimaiyyətlə paylaşılmasına imkan yaradır. Məsələn, COVID-19 peyvəndlərinin hazırlanmasında tədqiqatçıların qlobal əməkdaşlığı. 3D çap, açıq texnologiyalar və ya hardware layihələri, məsələn, Arduino platforması. Hackathonlar, açıq innovasiya müsabiqələri və ya iqlim dəyişikliyi ilə bağlı kollektiv həllər tapmaq üçün təşəbbüslər.
Üstünlükləri və çətinlikləri
| Üstünlükləri | Çətinlikləri |
|---|---|
| Müxtəlif bacarıqlara malik insanların birgə işləməsi, problemlərin daha sürətlə həll edilməsinə imkan yaradır | İştirakçıların könüllü olduğu layihələrdə davamlılıq problemləri yaranır |
| İnnovasiya və inkişafın sürətləndirilməsi | Qeyri-hiyerarşik sistemlərdə fikir ayrılıqlarını idarə etmək çətin ola bilər |
| İştirakçıların könüllü əmək və resurslar təmin etməsi ilə layihələr daha iqtisadi olur | Fərdi iştirakçıların töhfəsini obyektiv şəkildə qiymətləndirmək çətin ola bilər |
| Müxtəlif təcrübə və perspektivlər bir araya gəldikdə daha yaradıcı həllər tapılır | Xüsusilə maddi resursların çatışmazlığı uzunmüddətli layihələr üçün problem yarada bilər |
İstinadlar
- Sheen S. Levine; Michael J. Prietula (2014). Open Collaboration for Innovation: Principles and Performance Arxiv surəti 8 dekabr 2023 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- Yochai Benkler (2006). The Wealth of Networks: How Social Production Transforms Markets and Freedom. Yale University Press, New Haven, USA.[1] Arxiv surəti 1 dekabr 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- Lakhani, Karim R., & von Hippel, Eric (2003). How Open Source Software Works: Free User to User Assistance. Research Policy, 32, 923–943 DOI:10.2139/ssrn.290305
- Yochai Benkler, Benjamin Mako Hill and Aaron Shaw (2015). Peer Production: A Form of Collective Intelligence. In Handbook of Collective Intelligence, edited by Thomas Malone and Michael Bernstein. MIT Press, Cambridge, Massachusetts.[2] Arxiv surəti 10 sentyabr 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- Yochai Benkler (2002). Coase's Penguin, or, Linux and The Nature of the Firm. Yale law journal, pp. 369-446 [3] Arxiv surəti 26 avqust 2024 tarixindən (Wayback Machine) saytında
- Faraj, S., Jarvenpaa, S. L., & Majchrzak, Ann (2011). Knowledge Collaboration in Online Communities Arxiv surəti 6 oktyabr 2021 tarixindən (Wayback Machine) saytında. Organization Science, 22(5), 1224-1239, DOI:10.1287/orsc.1100.0614
- Levine, Sheen S.; Prietula, Michael J. "Open Collaboration for Innovation: Principles and Performance". Organization Science. 25 (5). 2014: 1414–1433. arXiv:1406.7541. doi:10.1287/orsc.2013.0872. ISSN 1047-7039.
- Levine, Sheen S., & Prietula, M. J. (2013). Open Collaboration for Innovation: Principles and Performance Arxiv surəti 11 oktyabr 2017 tarixindən (Wayback Machine) saytında. Organization Science, DOI:10.1287/orsc.2013.0872
- Riehle, D.; Ellenberger, J.; Menahem, T.; Mikhailovski, B.; Natchetoi, Y.; Naveh, B.; Odenwald, T. "Open Collaboration within Corporations Using Software Forges" (PDF). IEEE Software. 26 (2). March 2009: 52–58. doi:10.1109/MS.2009.44. ISSN 0740-7459.
- Dariusz Jemielniak; Aleksandra Przegalinska. Collaborative Society. MIT Press. 18 February 2020. ISBN .
- "About". The International Symposium on Open Collaboration. 15 June 2010. 21 October 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 December 2024.
- ". Kenneth Pascal. "Definition of Open Collaboration". The International Symposium on Open Collaboration. 12 April 2013. 2018-03-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-26.
Open collaboration is collaboration that is egalitarian everyone can join, no principled or artificial barriers to participation exist, meritocratic (decisions and status are merit-based rather than imposed) and self-organizing (processes adapt to people rather than people adapt to pre-defined processes).
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Aciq emekdasliq ing Open collaboration ferqli ferdlerin ve ya qruplarin konullu ve azad sekilde bir araya gelerek umumi meqsedler ucun birlikde islemesi prosesidir Bu emekdasliq formasi istirakcilarin serbest bilik ve resurs mubadilesine esaslanan seffaf ve qeyri hiyerarsik sistemde fealiyyet gostermesine imkan yaradir Aciq emekdasliq esasen reqemsal platformalar vasitesile heyata kecirilir ve texnologiya bilik istehsali ve sosial innovasiyalar sahelerinde muhum rol oynayir Aciq emekdasliq muasir dovrde innovasiya texnologiya ve sosial problemlerin helli ucun boyuk potensiala malik bir modeldir Esas prinsipleriHer kes konullu olaraq layiheye qosula biler ve oz tohfesini vere biler Prosesler qerarlar ve resurslar her kes ucun aciqdir ve izlenile bilendir Enenevi liderlik modelinden ferqli olaraq qerarlar kollektiv sekilde qebul edilir ve istirakcilarin her biri beraber seviyyededir Istifade olunan melumatlar aletler ve diger resurslar her kes ucun elcatandir ve tekrar istifade edile biler Emekdasligin mehsulu ve ya nailiyyetleri istirakcilarin gosterdikleri tohfeler esasinda formalasir Tetbiq saheleriLinux Apache Mozilla Firefox kimi layiheler aciq emekdasligin en meshur numunelerindendir Wikipedia ve ya OpenStreetMap kimi platformalar insanlarin kollektiv sekilde bilik ve melumat yaratdigi aciq emekdasliq numuneleridir Aciq elm tesebbusleri elmi melumatlarin ve arasdirmalarin ictimaiyyetle paylasilmasina imkan yaradir Meselen COVID 19 peyvendlerinin hazirlanmasinda tedqiqatcilarin qlobal emekdasligi 3D cap aciq texnologiyalar ve ya hardware layiheleri meselen Arduino platformasi Hackathonlar aciq innovasiya musabiqeleri ve ya iqlim deyisikliyi ile bagli kollektiv heller tapmaq ucun tesebbusler Ustunlukleri ve cetinlikleriUstunlukleri CetinlikleriMuxtelif bacariqlara malik insanlarin birge islemesi problemlerin daha suretle hell edilmesine imkan yaradir Istirakcilarin konullu oldugu layihelerde davamliliq problemleri yaranirInnovasiya ve inkisafin suretlendirilmesi Qeyri hiyerarsik sistemlerde fikir ayriliqlarini idare etmek cetin ola bilerIstirakcilarin konullu emek ve resurslar temin etmesi ile layiheler daha iqtisadi olur Ferdi istirakcilarin tohfesini obyektiv sekilde qiymetlendirmek cetin ola bilerMuxtelif tecrube ve perspektivler bir araya geldikde daha yaradici heller tapilir Xususile maddi resurslarin catismazligi uzunmuddetli layiheler ucun problem yarada bilerIstinadlarSheen S Levine Michael J Prietula 2014 Open Collaboration for Innovation Principles and Performance Arxiv sureti 8 dekabr 2023 tarixinden Wayback Machine saytinda Yochai Benkler 2006 The Wealth of Networks How Social Production Transforms Markets and Freedom Yale University Press New Haven USA 1 Arxiv sureti 1 dekabr 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Lakhani Karim R amp von Hippel Eric 2003 How Open Source Software Works Free User to User Assistance Research Policy 32 923 943 DOI 10 2139 ssrn 290305 Yochai Benkler Benjamin Mako Hill and Aaron Shaw 2015 Peer Production A Form of Collective Intelligence In Handbook of Collective Intelligence edited by Thomas Malone and Michael Bernstein MIT Press Cambridge Massachusetts 2 Arxiv sureti 10 sentyabr 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Yochai Benkler 2002 Coase s Penguin or Linux and The Nature of the Firm Yale law journal pp 369 446 3 Arxiv sureti 26 avqust 2024 tarixinden Wayback Machine saytinda Faraj S Jarvenpaa S L amp Majchrzak Ann 2011 Knowledge Collaboration in Online Communities Arxiv sureti 6 oktyabr 2021 tarixinden Wayback Machine saytinda Organization Science 22 5 1224 1239 DOI 10 1287 orsc 1100 0614 Levine Sheen S Prietula Michael J Open Collaboration for Innovation Principles and Performance Organization Science 25 5 2014 1414 1433 arXiv 1406 7541 doi 10 1287 orsc 2013 0872 ISSN 1047 7039 Levine Sheen S amp Prietula M J 2013 Open Collaboration for Innovation Principles and Performance Arxiv sureti 11 oktyabr 2017 tarixinden Wayback Machine saytinda Organization Science DOI 10 1287 orsc 2013 0872 Riehle D Ellenberger J Menahem T Mikhailovski B Natchetoi Y Naveh B Odenwald T Open Collaboration within Corporations Using Software Forges PDF IEEE Software 26 2 March 2009 52 58 doi 10 1109 MS 2009 44 ISSN 0740 7459 Dariusz Jemielniak Aleksandra Przegalinska Collaborative Society MIT Press 18 February 2020 ISBN 978 0 262 35645 9 About The International Symposium on Open Collaboration 15 June 2010 21 October 2015 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 6 December 2024 Kenneth Pascal Definition of Open Collaboration The International Symposium on Open Collaboration 12 April 2013 2018 03 06 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 03 26 Open collaboration is collaboration that is egalitarian everyone can join no principled or artificial barriers to participation exist meritocratic decisions and status are merit based rather than imposed and self organizing processes adapt to people rather than people adapt to pre defined processes