Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu səhifənin əsasən silinə biləcəyi güman edilir. Əgər səhifənin silinməsinə dair etirazınız varsa, səhifəsində bu barədə fikrinizi bildirin. Müzakirə davam etdiyi müddət ərzində səhifədəki bu xəbərdarlığı silməyin. Bu məqalə sonuncu dəfə 11 saniyə əvvəl ( | ) tərəfindən redaktə olunub. (Yenilə) |
Açıq proqram təminatı (ing. open-source software), həmçinin açıq kod və ya açıq mənbə — açıq mənbə kodu olan proqram təminatı. Bu cür proqramların mənbə kodu baxmaq, öyrənmək və dəyişdirmək üçün mövcuddur. Bu, istifadəçi üçün qəbuledilməz olan zəifliklərin və funksiyaların (məsələn, proqram istifadəçisinin gizli izlənilməsi) olmamasını yoxlamağa, açıq proqramın özünün dəqiqləşdirilməsində iştirak etməyə, yeni proqramlar yaratmaq üçün koddan istifadə etməyə və onlarda səhvləri düzəltməyə imkan verir. Bu, lisenziya uyğunluğu imkan verirsə, mənbə kodunu götürməklə və ya istifadə olunan alqoritmləri, verilənlər strukturlarını, texnologiyaları, texnikaları və interfeysləri öyrənmək yolu ilə həyata keçirilir, çünki mənbə kodu sənədləri əhəmiyyətli dərəcədə tamamlaya bilər, olmadıqda isə özü bir növ sənəd kimi xidmət edir.
Tarixi
İlk dəfə olaraq açıq-kod anlayışı Riçard Stolman tərəfindən irəli sürülmüşdür. Riçard Stolman həmçinin GNU layihəsinin və GPL lisenziyasının müəllifidir. GNU/Linux layihəsi istismara buraxılandan sonra açıq-kod ənənəsi bütün dünyaya sürətlə yayılmağa başladı və bir çox proqram təminatı mühəndisləri və proqramçılar açıq-kodlar şəklində öz proqram təminatlarını yaymağa başladılar.
Mövcud açıq-kodlu sistemlər
Hal-hazırda bir çox ciddi sistemlər açıq-kodlar şəklindədirlər. Bunlara misal olaraq aşağıdakıları göstərmək olar:
- Linux ƏS-in kerneli [1]
- Java [2]
- NetBeans – proqramlaşdırma mühiti
- Eclipse – proqramlaşdırma mühiti
- Blender – 3D modelləşdirmə üçün proqram təminatı
- OpenOffice – ofis proqramları paketi
- Mozilla Firefox – veb brauzer və s.
Açıq-kodlu sistemlərin üstün cəhətləri
Açıq kodlu proqram təminatı adından göründüyü kimi kodları açıq olur və bütün dünyadan hər bir kəs onun kodlarını əldə edə bilər və istismara verildiyi lisenziya şərtlərinə uyğun olaraq hər bir kəs həmin kodlardan öz məqsədləri üçün istifadə edə bilər.
Açıq-kodlu proqram təminatının kodlarını hər kəs gördüyü üçün o bir növ sınanmış olur və hər hansı bir problem, bug, nasazlıq müşahidə olunarsa onlar tez bir zamanda aradan qaldırılır.
Açıq-kodlu sistemlərin mənfi cəhətləri
Keçidlər
- Open Source
- GNU
- Orijinal mənbə: Dev.az 2011-11-15 at the Wayback Machine
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale silinmeye namizeddirBu sehifeninsehife silme qaydasinaesasen siline bileceyi guman edilir Eger sehifenin silinmesine dair etiraziniz varsa silinmeye namized sehifelersehifesinde bu barede fikrinizi bildirin Muzakire davam etdiyi muddet erzinde sehifedeki bu xeberdarligi silmeyin Bu meqale sonuncu defe 11 saniye evvel Firuza muzakire tohfeler terefinden redakte olunub Yenile Aciq proqram teminati ing open source software hemcinin aciq kod ve ya aciq menbe aciq menbe kodu olan proqram teminati Bu cur proqramlarin menbe kodu baxmaq oyrenmek ve deyisdirmek ucun movcuddur Bu istifadeci ucun qebuledilmez olan zeifliklerin ve funksiyalarin meselen proqram istifadecisinin gizli izlenilmesi olmamasini yoxlamaga aciq proqramin ozunun deqiqlesdirilmesinde istirak etmeye yeni proqramlar yaratmaq ucun koddan istifade etmeye ve onlarda sehvleri duzeltmeye imkan verir Bu lisenziya uygunlugu imkan verirse menbe kodunu goturmekle ve ya istifade olunan alqoritmleri verilenler strukturlarini texnologiyalari texnikalari ve interfeysleri oyrenmek yolu ile heyata kecirilir cunki menbe kodu senedleri ehemiyyetli derecede tamamlaya biler olmadiqda ise ozu bir nov sened kimi xidmet edir TarixiIlk defe olaraq aciq kod anlayisi Ricard Stolman terefinden ireli surulmusdur Ricard Stolman hemcinin GNU layihesinin ve GPL lisenziyasinin muellifidir GNU Linux layihesi istismara buraxilandan sonra aciq kod enenesi butun dunyaya suretle yayilmaga basladi ve bir cox proqram teminati muhendisleri ve proqramcilar aciq kodlar seklinde oz proqram teminatlarini yaymaga basladilar Movcud aciq kodlu sistemlerHal hazirda bir cox ciddi sistemler aciq kodlar seklindedirler Bunlara misal olaraq asagidakilari gostermek olar Linux ES in kerneli 1 Java 2 NetBeans proqramlasdirma muhiti Eclipse proqramlasdirma muhiti Blender 3D modellesdirme ucun proqram teminati OpenOffice ofis proqramlari paketi Mozilla Firefox veb brauzer ve s Aciq kodlu sistemlerin ustun cehetleriAciq kodlu proqram teminati adindan gorunduyu kimi kodlari aciq olur ve butun dunyadan her bir kes onun kodlarini elde ede biler ve istismara verildiyi lisenziya sertlerine uygun olaraq her bir kes hemin kodlardan oz meqsedleri ucun istifade ede biler Aciq kodlu proqram teminatinin kodlarini her kes gorduyu ucun o bir nov sinanmis olur ve her hansi bir problem bug nasazliq musahide olunarsa onlar tez bir zamanda aradan qaldirilir Aciq kodlu sistemlerin menfi cehetleriKecidlerOpen Source GNU Orijinal menbe Dev az 2011 11 15 at the Wayback Machine