Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Əssar Mövlana Şəmsəddin Hacı Məhəmməd Təbrizi (1325-1390) — azərbaycanlı şair, alimi, astronomu və riyaziyyatçısı.
| Əssar Təbrizi | |
|---|---|
| Şəmsəddin Məhəmməd Əssar Təbrizi | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Təbriz |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Təbriz |
| Fəaliyyəti | şair |
 Əssar Təbrizi Vikimənbədə | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Haqqında
Əssar Mövlana Şəmsəddin Hacı Məhəmməd Təbrizi Azərbaycan ədəbiyyatı tarixinə məşhur “Mehr və Müştəri” məsnəvisinin müəllifi kimi daxil olmuşdur. O, farsca yazmış, Sultan Üveysin sarayına dəvət olunmuş, lakin tezliklə saraydan uzaqlaşmışdır. Əssar Təbrizi Nizami ədəbi məktəbinə mənsub olan şairlərdəndir.
Yaradıcılığı
Əssar Təbrizi əruz vəzni və qafiyə haqqında əsər yazmışdır, şairin “Mehr və Müştəri” (1376), “Saqinamə” poemaları, “Qafiyələrin sayı haqqında təfsilat” (“Əl-vafi fi tədəd ül - qəvafi”) adlı poetika (tədqiqat) əsərləri vardır.
“Mehr və Müştəri” poeması Azərbaycan poeziyasında dostluğa həsr olunmuş ilk irihəcmli əsərlərdəndir. Bu əsər onu Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində Nizamidən sonra ikinci epik poema yazmış şair kimi yüksək mövqeyə qaldırmışdır. Əssarın “Mövlana” ləqəbi onun öz dövründə böyük şöhrət və hörmət qazandığını göstərir. Onun əsas əsəri xalq arasında şöhrət tapmış “Mehr və Mah” dastanının motivləri əsasındadır. “Əssar panteizm təlimindən çıxış edərək, Mehr ilə Müştəri simasında bir əsasdan yaranıb sonra parçalanmış iki varlığın bu dünyada bir-birinə qovuşmaq üçün daima çırpındığı və aləmi-məanidən nəşət edib ikiləşmiş bir vəhdətin yenə bütünləşməsi yolunda qarşıya çıxan maneələrin aradan qaldırılacağını bildirmişdir”.
Əsərdə iştirak edən surətlərin təqribən hamısı Günəş sistemini, bürcləri və ulduzları təmsil edirlər. Əssar Təbrizi əsərinin sonunda öz fikrini yekunlaşdıraraq yazır: “Mən mübaliğəli şəkildə böyükləri mədh etməkdən boyun qaçırıb həqiqi pak sevgi aləminə yol axtardım, mən qəsidə mirvarilərini şahların boynuna düzmək istəmədim. Bu sadə güzəranıma qane olaraq, böyük rütbəli adamların qulluğunada durmadım. Mən də Nizami kimi özümü xəlvətə çəkərək xəyalımın qüdrətilə xəzinələr yaratdım”.
“Mehr və Müştəri” məsnəvisi nadir əsərdir, 5120 beytdən ibarətdir. Əbdürrəhman Cami bu məsnəvini mütaliə etdikdə onu çox tərifləmiş və aşağıdakı sözləri onun haqqında söyləmişdir: “Bu şəxs Təbriz əhlinin üzünü ağartmışdır. Bu vəzndə belə bir gözəl məsnəvi demək mahaldır (yəni, hər kəsin işi deyildir)".
Gözəl astronom, görkəmli ədəbiyyatşünas və mahir bir şair olan Əssar lirik şerlərində və bütün Yaxın Şərqdə tanınan “Mehr və Müştəri” poemasında irəli sürdüyü hümanist ideyalar və demokratik fikirlər baxımından sələfi Nizamiyə və müasiri Əvhədiyə çox yaxındır.
Xarici keçidlər
- Mehr və Müştəri. Farscadan tərc. edəni M. Sultanov. Bakı: "Şərq-Qərb", 2006.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Essar Movlana Semseddin Haci Mehemmed Tebrizi 1325 1390 azerbaycanli sair alimi astronomu ve riyaziyyatcisi Essar TebriziSemseddin Mehemmed Essar TebriziDogum tarixi 1325Dogum yeri TebrizVefat tarixi 1390Vefat yeri TebrizFealiyyeti sairEssar Tebrizi Vikimenbede Vikianbarda elaqeli mediafayllarHaqqindaEssar Movlana Semseddin Haci Mehemmed Tebrizi Azerbaycan edebiyyati tarixine meshur Mehr ve Musteri mesnevisinin muellifi kimi daxil olmusdur O farsca yazmis Sultan Uveysin sarayina devet olunmus lakin tezlikle saraydan uzaqlasmisdir Essar Tebrizi Nizami edebi mektebine mensub olan sairlerdendir YaradiciligiEssar Tebrizi eruz vezni ve qafiye haqqinda eser yazmisdir sairin Mehr ve Musteri 1376 Saqiname poemalari Qafiyelerin sayi haqqinda tefsilat El vafi fi teded ul qevafi adli poetika tedqiqat eserleri vardir Mehr ve Musteri poemasi Azerbaycan poeziyasinda dostluga hesr olunmus ilk irihecmli eserlerdendir Bu eser onu Azerbaycan edebiyyati tarixinde Nizamiden sonra ikinci epik poema yazmis sair kimi yuksek movqeye qaldirmisdir Essarin Movlana leqebi onun oz dovrunde boyuk sohret ve hormet qazandigini gosterir Onun esas eseri xalq arasinda sohret tapmis Mehr ve Mah dastaninin motivleri esasindadir Essar panteizm teliminden cixis ederek Mehr ile Musteri simasinda bir esasdan yaranib sonra parcalanmis iki varligin bu dunyada bir birine qovusmaq ucun daima cirpindigi ve alemi meaniden neset edib ikilesmis bir vehdetin yene butunlesmesi yolunda qarsiya cixan maneelerin aradan qaldirilacagini bildirmisdir Eserde istirak eden suretlerin teqriben hamisi Gunes sistemini burcleri ve ulduzlari temsil edirler Essar Tebrizi eserinin sonunda oz fikrini yekunlasdiraraq yazir Men mubaligeli sekilde boyukleri medh etmekden boyun qacirib heqiqi pak sevgi alemine yol axtardim men qeside mirvarilerini sahlarin boynuna duzmek istemedim Bu sade guzeranima qane olaraq boyuk rutbeli adamlarin qullugunada durmadim Men de Nizami kimi ozumu xelvete cekerek xeyalimin qudretile xezineler yaratdim Mehr ve Musteri mesnevisi nadir eserdir 5120 beytden ibaretdir Ebdurrehman Cami bu mesnevini mutalie etdikde onu cox teriflemis ve asagidaki sozleri onun haqqinda soylemisdir Bu sexs Tebriz ehlinin uzunu agartmisdir Bu veznde bele bir gozel mesnevi demek mahaldir yeni her kesin isi deyildir Gozel astronom gorkemli edebiyyatsunas ve mahir bir sair olan Essar lirik serlerinde ve butun Yaxin Serqde taninan Mehr ve Musteri poemasinda ireli surduyu humanist ideyalar ve demokratik fikirler baximindan selefi Nizamiye ve muasiri Evhediye cox yaxindir Xarici kecidlerMehr ve Musteri Farscadan terc edeni M Sultanov Baki Serq Qerb 2006