Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqaləni lazımdır. |
Əməkqabiliyyətsizliyi – işçinin xəstəliyə, istehsalatda və ya məişətdə baş verən bədbəxt hadisəyə və digər səbəblərə görə əmək funksiyalarını yerinə yetirmək qabiliyyətindən müvəqqəti və ya daimi məhrum olması; sosial risk növlərindən biri.
Müvəqqəti əməkqabiliyyətsizliyi dönən xarakter daşıyır, insanın sağalması ilə onun əmək qabiliyyəti bərpa olunur və o, işə çıxa bilir. Bu hal tibbi ekspertizaya əsasən müəyyən olunur və əmək qabiliyyətinin olmaması vərəqəsi və ya arayışla təsdiqlənir. İnsanın əmək qabiliyyətinin bərpası mümkün olmadıqda, əməkqabiliyyətsizliyi daimi olur və həmin şəxs əlil sayılır, bəzən həkimin məsləhətilə başqa rejimdə, yaxud başqa işdə işləmək imkanı olan qismən əməkqabiliyyətli sayılır. Dayanıqlı əməkqabiliyyətsizliyi zamanı tibbi-sosial ekspertiza idarələrində həyat fəaliyyətinin (o cümlədən əmək qabiliyyətinin) məhdudlaşması strukturunun və dərəcəsinin qiymətləndirilməsi əsasında əlillik qrupu və reabilitasiya daxil olmaqla sosial müdafiə tədbirləri müəyyənləşdirilir.
Müvəqqəti əməkqabiliyyətsizliyi məlumatlarının təhlili işçi tərəfindən onunla əlaqədar sosial imtiyazlardan sui-istifadəni, yaxud Ə. yüksək olan müəssisələrdə əmək şəraitinin yaxşılaşdırılmasının lazım olduğunu aşkar etməyə imkan yaradır. Çox ölkələrdə əməkqabiliyyətsizliyi göstəricisi onun sığortalanması üçün üzvlük haqqının miqdarını müəyyən edir, yəni əməkqabiliyyətsizliyi göstəricisi yüksək olduqca, ona tutulan faiz artır. əməkqabiliyyətsizliyinin iqtisadi yükü çox əhəmiyyətlidir və o, sahibkarlarla (onlar buna görə əmək şəraitinin daimi yaxşılaşdırılmasında maraqlıdırlar) milli sığorta fondları arasında bölünür. əməkqabiliyyətsizliyinin səbəb və nəticələrini öyrənmək üçün işədüzəltmə agentliklərində müstəqil tibbi müayinə institutu yaradılır və bu, həmin agentliklərin həkimlərinə iş axtaran şəxsin zərərli vərdişləri (siqaretçəkmə, alkoqoldan sui-istifadə) də daxil olmaqla, tam sağlamlıq vəziyyəti haqqında məlumat təqdim etməyə imkan verir. Həkimlər bu işçinin əvvəlki iş yerindəki əməkqabiliyyətsizliyi üzrə məlumat bazası nəzərə alınmaqla, onun əməkqabiliyyətsizliyi ehtimalını müəyyənləşdirirlər. 1990-cı illərin əvvəllərindən Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı vaxtından əvvəl ölüm və ya əməkqabiliyyətsizliyi səbəbindən itirilən həyatın potensial il kəmiyyətini göstərən xüsusi DALY (Disability-Adjusted Life Year) əmsalını hesablamağa başlamışdır. Bu göstərici əməkqabiliyyətsizliyinin ən çox yayılmış səbəblərini əks etdirir (məs., 20 əsrin sonlarında əməkqabiliyyətsizliyində psixi və nevroloji amillər 28% olmuşdur).
İşçinin əməkqabiliyyətsizliyi ilə onun digər səbəblərdən işdən hüquqi azad olmasını (hamiləliyə və doğuma görə məzuniyyət, ailə üzvlərindən olan xəstəyə qulluq, karantində qalma və s.) fərqləndirmək lazımdır.
Əməkqabiliyyətsizliyi işçiyə həm işdən azad olmaq, həmçinin istehsalatda bədbəxt hadisə və ya peşə xəstəlikləri zamanı sosial sığorta vəsaitinin səviyyəsi həcmində müavinət almaq haqqı verir. Bu zaman müavinətin hesablanması və ödənilməsi Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə təsdiq edilmiş "Məcburi dövlət sosial sığortası üzrə ödəmələrin və əmək qabiliyyətini müvəqqəti itirmiş işçilərə işəgötürənin vəsaiti hesabına ödənilən müavinətin hesablanması və ödənilməsi haqqında əsasnamə" ilə tənzimlənir.
Mənbə
- Azərbaycan Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Emekqabiliyyetsizliyi iscinin xesteliye istehsalatda ve ya meisetde bas veren bedbext hadiseye ve diger sebeblere gore emek funksiyalarini yerine yetirmek qabiliyyetinden muveqqeti ve ya daimi mehrum olmasi sosial risk novlerinden biri Muveqqeti emekqabiliyyetsizliyi donen xarakter dasiyir insanin sagalmasi ile onun emek qabiliyyeti berpa olunur ve o ise cixa bilir Bu hal tibbi ekspertizaya esasen mueyyen olunur ve emek qabiliyyetinin olmamasi vereqesi ve ya arayisla tesdiqlenir Insanin emek qabiliyyetinin berpasi mumkun olmadiqda emekqabiliyyetsizliyi daimi olur ve hemin sexs elil sayilir bezen hekimin meslehetile basqa rejimde yaxud basqa isde islemek imkani olan qismen emekqabiliyyetli sayilir Dayaniqli emekqabiliyyetsizliyi zamani tibbi sosial ekspertiza idarelerinde heyat fealiyyetinin o cumleden emek qabiliyyetinin mehdudlasmasi strukturunun ve derecesinin qiymetlendirilmesi esasinda elillik qrupu ve reabilitasiya daxil olmaqla sosial mudafie tedbirleri mueyyenlesdirilir Muveqqeti emekqabiliyyetsizliyi melumatlarinin tehlili isci terefinden onunla elaqedar sosial imtiyazlardan sui istifadeni yaxud E yuksek olan muessiselerde emek seraitinin yaxsilasdirilmasinin lazim oldugunu askar etmeye imkan yaradir Cox olkelerde emekqabiliyyetsizliyi gostericisi onun sigortalanmasi ucun uzvluk haqqinin miqdarini mueyyen edir yeni emekqabiliyyetsizliyi gostericisi yuksek olduqca ona tutulan faiz artir emekqabiliyyetsizliyinin iqtisadi yuku cox ehemiyyetlidir ve o sahibkarlarla onlar buna gore emek seraitinin daimi yaxsilasdirilmasinda maraqlidirlar milli sigorta fondlari arasinda bolunur emekqabiliyyetsizliyinin sebeb ve neticelerini oyrenmek ucun iseduzeltme agentliklerinde musteqil tibbi muayine institutu yaradilir ve bu hemin agentliklerin hekimlerine is axtaran sexsin zererli verdisleri siqaretcekme alkoqoldan sui istifade de daxil olmaqla tam saglamliq veziyyeti haqqinda melumat teqdim etmeye imkan verir Hekimler bu iscinin evvelki is yerindeki emekqabiliyyetsizliyi uzre melumat bazasi nezere alinmaqla onun emekqabiliyyetsizliyi ehtimalini mueyyenlesdirirler 1990 ci illerin evvellerinden Umumdunya Sehiyye Teskilati vaxtindan evvel olum ve ya emekqabiliyyetsizliyi sebebinden itirilen heyatin potensial il kemiyyetini gosteren xususi DALY Disability Adjusted Life Year emsalini hesablamaga baslamisdir Bu gosterici emekqabiliyyetsizliyinin en cox yayilmis sebeblerini eks etdirir mes 20 esrin sonlarinda emekqabiliyyetsizliyinde psixi ve nevroloji amiller 28 olmusdur Iscinin emekqabiliyyetsizliyi ile onun diger sebeblerden isden huquqi azad olmasini hamileliye ve doguma gore mezuniyyet aile uzvlerinden olan xesteye qulluq karantinde qalma ve s ferqlendirmek lazimdir Emekqabiliyyetsizliyi isciye hem isden azad olmaq hemcinin istehsalatda bedbext hadise ve ya pese xestelikleri zamani sosial sigorta vesaitinin seviyyesi hecminde muavinet almaq haqqi verir Bu zaman muavinetin hesablanmasi ve odenilmesi Azerbaycan Respublikasi Nazirler Kabinetinin qerari ile tesdiq edilmis Mecburi dovlet sosial sigortasi uzre odemelerin ve emek qabiliyyetini muveqqeti itirmis iscilere isegoturenin vesaiti hesabina odenilen muavinetin hesablanmasi ve odenilmesi haqqinda esasname ile tenzimlenir MenbeAzerbaycan Respublikasi Emek ve Ehalinin Sosial Mudafiesi Nazirliyi